- მებო, თქვენთვის მთავარი პრინციპებია, თუ ადამიანები?

- ჩემთვის მთავარი ღირებულება ადამიანია. ჩემი პრინციპები არასდროს არ გადის იმ ზღვარზე, რომელიც ადამიანის ღირებულებას ეწინააღმდეგება. თუ იმას მეკითხებით, ადამიანის პატივისცემა არის თუ არა უფრო მნიშვნელოვანი, ვიდრე საკუთარი პრინციპის დაცვა - ანუ ვიღაცის ხათრით რამეს თუ გავაკეთებ ჩემი პრინციპის საწინააღმდეგოდ - ამაზე შემიძლია გითხრათ, რომ - არა, არ გავაკეთებ.

- ეს კითხვა იმიტომ გამიჩნდა, რომ ვიცი, რამდენად პრინციპული ხართ, განსაკუთრებით, თქვენს საქმეში. 

- პრინციპებს არასდროს არ ვთმობ. სხვისი ხათრით რაიმეს კეთება სწორად არ მიმაჩნია. დედას ხათრით, შეიძლება, დილით თბილად ჩავიცვათ და ქუდი დავიხუროთ, მაგრამ როცა საქმე საკუთარ პროფესიას და მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებს ეხება, მგონია, რომ ადამიანი საკუთარ თავთან უნდა იყოს მართალი. 

- თუ მაინც პრინციპებია მთავარი, როგორ დამარწმუნებთ, რომ თქვენთვის ადამიანი უფრო მნიშვნელოვანია? 

- პრინციპები, ძირითადად, ჩემს საქმეს ეხება. მაგალითად, ჩემი პრინციპია, რომ გულწრფელი ვიყო ჩემს მუსიკაში, არასდროს არ ვთქვა ის, რასაც არ ვფიქრობ... ისეთი აზრები არ მაქვს, რომლებიც სხვა ადამიანს აზიანებს. ვიცი, რომ ჩემი თავისუფლება იქამდე ვრცელდება, საიდანაც სხვა ადამიანის თავისუფლება იწყება.

- თქვენთვის ცხოვრებაში უფრო საიმედო დასაყრდენი რა არის -  ხასიათი თუ საქმე? 

- არის რაღაც, რაშიც ვიცი, რომ შემიძლია, ჩემს თავს ვენდო. არ მახასიათებს აჩემება, რომ რაიმე გამომდის, თუ ამაში დარწმუნებული არ ვარ. მაგალითად, ვიცი, რომ სიმღერა შემიძლია. შესაბამისად, ნებისმიერ დროს ვენდობი ჩემს თავს, როცა საქმე სიმღერას ეხება. ვიცი, რომ დაკვრა შემიძლია და ამაშიც ჩემს თავს ვენდობი. ფრანგული ენა ვიცი და როცა საქმე თარგმნას ეხება, ყოველთვის ვენდობი ჩემს პროფესიონალიზმს. ინგლისურად თავისუფლად ვკითხულობ და ვლაპარაკობ, მაგრამ არასდროს არ გავთავხედდები იმ დონეზე, რომ ვთქვა, ინგლისური ენიდან ვთარგმნი-მეთქი. 

- თუ სწორად გავიგე, თქვენთვის ხასიათია მთავარი დასაყრდენი. 

- ხშირად ამბობენ, რომ ორგანიზებული ადამიანი ვარ. თუ ეს ხასიათია, მაშინ, დიახ, შემიძლია, რომ ჩემს ხასიათში ამ თვისებას დავეყრდნო. მჯერა, რომ მობილიზება ნამდვილად შემიძლია, მით უმეტეს, კრიტიკულ სიტუაციებში. 

- ბავშვობისას როგორ გზრდიდნენ - რომ უნდა აკეთო ის, რასაც შენგან საზოგადოება ელოდება, თუ ის, რაც შენ გინდა?

- 1990-იან წლებში ვიზრდებოდი, ძალიან რთულ პერიოდში. ახლა რომ ვფიქრდები, შვილი რომ მყავდეს გასაზრდელი და არც შუქი იყოს, არც წყალი, არც სამსახური, - არ ვიცი, რას ვიზამ. გმირები არიან ის ადამიანები, რომლებმაც იმ პერიოდში შვილები გაზარდეს. მგონია, რომ არამარტო მე მეხებოდა, არამედ, ფართოდ გავრცელებული პრინციპი იყო, რომ სხვებსაც უნდა გაუწიო ანგარიში. არ ვამბობ, რომ არასწორი პრინციპია. უბრალოდ, ცხოვრების რაღაც ეტაპზე მივხვდი, რომ ჩემი ცნობიერება ასე ჩამოყალიბდა - ვერიდებოდი ისეთი რამის გაკეთებას, რაც სხვისთვის უსიამოვნო იქნებოდა. 

- ეს ნიშნავს, რომ ისე იქცეოდით, როგორ ქცევასაც თქვენგან ელოდებოდნენ? 

- მაგალითად, მუსიკოსობას ჩემგან არ ელოდნენ. ოჯახის წარმოდგენით, მებოს სულ სხვა გზა უნდა გაევლო. უნდოდათ, რომ ვყოფილიყავი ექიმი, ან იურისტი, ან საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალისტი, დიპლომატი. პრინციპში, ეს ყველაფერი ვცადე. იურიდიულზეც ვსწავლობდი, საერთაშორისო ურთიერთობები დავამთავრე, საგარეო საქმეთა სამინისტროშიც ვმუშაობდი ორი წელი. მაგრამ მივხვდი, რომ ჩემი არ იყო ის გზა, რომელზეც ვიდექი. ცხადია, სხვა მოლოდინები ჰქონდათ, როცა 12 ან 15 წლის ვიყავი, მაგრამ შემდეგ გააცნობიერეს - და ჩემი ცხოვრებითაც დავადასტურე - რომ ჩემი გზა არის მუსიკა. 

- მათთვის რამდენად რთული აღმოჩნდა თქვენი არჩევანის მიღება?

- როდესაც მშობელი შვილს რთულ პერიოდში ზრდის, რა თქმა უნდა,  სურვილი აქვს, მისმა შვილმა ისეთი პროფესია აირჩიოს, რომელიც, უხეშად რომ ვთქვათ, გარანტირებულად მოუტანს საჭმლის ფულს. მშობლის ინსტინქტია, რომ შვილი რთული გზისთვის არ ემეტება. მუსიკა უფრო რთული გზაა, მაგრამ ეს არის ჩემი გადაწყვეტილება. რთულია, მაგრამ ჩემი გზაა, ეს გზა მე უნდა გავიარო. 

„ემოციის დონეზე მივხვდი, რომ ჩემთვის მუსიკა იყო ერთადერთი სწორი გზა ცხოვრებაში.“

- თქვენთვის რას ნიშნავს, რომ თქვენი გზა იპოვეთ? ჯერ იურისპრუდენციას სწავლობდით, შემდეგ საერთაშორისო ურთიერთობებს, ფრანგულ ლიტერატურას და, ბოლოს, მუსიკა აირჩიეთ. ახლა დარწმუნებული ხართ, რომ ეს არის თქვენი გზა?

- სხვათა შორის, ფრანგული ლიტერატურა ძალიან მიყვარს. მანდაც ბედნიერად ვგრძნობ თავს. უბრალოდ, მუსიკა მაინც უფრო მეტად მაბედნიერებს. პირველ კურსზე, როცა საფრანგეთში იურიდიულზე ჩავაბარე...

- სორბონის უნივერსიტეტში.

- დიახ, მაშინ მივხვდი რაღაცას, რაც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. მგონია, რომ ადამიანი საკუთარ თავთან გულახდილია დილით, გაღვიძებისას და ღამით, ძილის წინ. პირველი ფიქრები რომ გვებადება, მაშინ ჯერ კიდევ არ არის ჩართული ფილტრი, რომელიც გვეუბნება, რომ სწორი ის არის, რასაც უკვე ვაკეთებთ. ასევე, ძილის წინ, როცა მთელი დღის ამბებით დაღლილები ვართ, ეს ფილტრი ვეღარ გვერევა და უფრო გულახდილები ვხდებით. როცა პირველკურსელი სტუდენტი ვიღვიძებდი, პირველი, რაზეც ვფიქრობდი, ის იყო, რომ უნივერსიტეტში წასვლა და იურისპრუდენციის სწავლა არ მინდოდა. ძილის წინაც ვხვდებოდი, რომ საკუთარ ტყავში თავს კარგად არ ვგრძნობდი. მხოლოდ იმის შემდეგ დავიწყე დილით მშვიდად და ბედნიერად გაღვიძება და ძილის წინ ჩემს თავთან მშვიდად და გულწრფელად საუბარი, როცა მთლიანად გადავეშვი მუსიკაში. ახლა არც ერთი დილა არ თენდება ფიქრით, ვაკეთებ თუ არა სწორ საქმეს და უნდა ვიყო თუ არა იქ, სადაც ვარ. უბრალოდ, ემოციის დონეზე მივხვდი, რომ ჩემთვის მუსიკა იყო ერთადერთი სწორი გზა ცხოვრებაში. 

- როგორ ფიქრობთ, ეს მეთოდი თქვენს თავს მოარგეთ, თუ  სიმშვიდის და სწორი ცხოვრების უნივერსალური კრიტერიუმია? 

- მე ვფიქრობ, ინდივიდუალურია. მივხვდი, რომ ეს ფილტრი ჩემთვის იყო საინტერესო. ყველას ხომ სხვადასხვა რამ გვაბედნიერებს. 

- ჩემს გზაზე ვარ თუ არა - სხვადასხვანაირად აფასებს ადამიანი? ამას გულისხმობთ?

- რა თქმა უნდა. 

- ჩემი წარმოდგენით, თქვენი ოჯახის წევრებმა ურთულეს დროს დიდი რესურსი ჩადეს თქვენს განვითარებაში და ამიტომ, ბუნებრივია, სულ სხვა მოლოდინი ჰქონოდათ. როგორ დაალაგეთ ოჯახის წევრებთან თქვენი ურთიერთობა, როცა პროფესიული არჩევანი საბოლოოდ შეაჩერეთ მუსიკაზე? 

- რესურსი მართლაც დიდი ჩადეს. თუნდაც, იმ ფაქტს გავიხსენებ, რომ ფორტეპიანოზე დავდიოდი, შვიდწლედი დავამთავრე და მუსიკალური განათლება მივიღე. 

- ფრანგული ისწავლეთ. 

- დიახ, ბიძაჩემი საფრანგეთში მუშაობდა და 2006 წელს წამიყვანა. ეს დიდი პრივილეგია იყო. ბევრ ადამიანს არ ეძლევა შესაძლებლობა, რომ სკოლის პერიოდში საფრანგეთში ისწავლოს. ამისთვის ძალიან მადლიერი ვარ. ის ღირებულებები და ცხოვრებისადმი დამოკიდებულება, რაც ჩამომიყალიბდა, სწორედ 15-16 წლის ასაკში საფრანგეთში მოხვედრის შედეგია. აბსოლუტურად სხვა ცივილიზაციაში, სხვა კულტურაში აღმოვჩნდი. ის ადამიანები, რომლებიც ჩემში დებდნენ სრულ ენერგიას და ინვესტიციასაც, ჩემგან მხოლოდ იმას ელოდნენ, რომ რაიმე ცუდი არ დამმართოდა, საკუთარი თავი არ დამეკარგა. მაგრამ იმის შიშიც ჰქონდათ, რომ უმუშევარი არ დავრჩენილიყავი. ხელოვანი ადამიანების დიდ ნაწილს მატერიალურად უჭირს იმიტომ, რომ ამ სფეროში ფული არ იშოვება. ეს ჩემი ახლობლების რაციონალური შიში იყო. მაგრამ, მგონი, დროთა განმავლობაში მიხვდნენ, რომ მათი შიშები უსაფუძვლოა. ფაქტია, რომ ჩემი გზით ვცხოვრობ და ბედნიერი ვარ. მთავარი ეს არის, როდესაც საქმე შვილს და ძვირფას ადამიანს ეხება. 

- ტელევიზორში რომ გამოჩნდით, ესეც ხომ არ დაეხმარა ოჯახს თქვენს მომავალთან დაკავშირებული შიშების დაძლევაში? 

- შესაძლებელია. პირველ კონკურსებში 2014-2015 წლებში ვმონაწილეობდი. ამ დროს, თითქოს, ლეგიტიმაცია ხდება - ჩემი შვილი უბრალოდ კი არ უკრავს და მღერის, თურმე, კარგად უკრავს და კარგად მღერის, რადგან უკვე წარმატებული მუსიკოსები ეუბნებიან, რომ ეს საქმე გამოსდის. თუმცა, ჩემთვის კონკურსი გადამწყვეტი არასდროს ყოფილა. ჟიურის სხვა რამ რომ ეთქვა და ტელევიზორში სულ არ გამოვჩენილიყავი, მუსიკა მაინც ჩემი გზა იქნებოდა. უბრალოდ, ამ გზის შემადგენელი ნაწილი აღმოჩნდა ის, რომ ტელევიზორშიც მოვხვდი. 

- რამდენიმე კითხვა მაქვს თქვენს პიროვნულ განვითარებასთან დაკავშირებით. ადრე (2008-2014 წლებში) პირადი ბლოგი გქონდათ და ყველაზე მეტი - 83 - პოსტი გამოაქვეყნეთ რუბრიკით „შინაგანი სამყარო“. მუსიკას იქ მხოლოდ 49 პოსტი ეძღვნებოდა. მოგვიანებით (2020-2021 წლებში), ბლოგპოსტებს წერდით ჟურნალ „პუბლიკისთვის“ და ამ პოსტებში უკვე საზოგადოებრივად და სოციალურად მწვავე თემებს განიხილავდით. მიგაჩნიათ, რომ პირად თემებზე წერა ერთგვარი საყმაწვილო სენია, რომელიც მოიხადეთ? შემდეგ გაიზარდეთ, საკუთარ თავს გასცდით და საზოგადოებრივი ცხოვრებით დაინტერესდით? 

- გმადლობთ ამ კითხვისთვის. იმდენი ხანი გავიდა ჩემი პირადი ბლოგის პერიოდიდან... რეალურად, ნებისმიერ საქმეში, რასაც ვაკეთებ, არ ვსაუბრობ იმაზე, რასაც ვერ ვგრძნობ, რაც არ მაწუხებს. სტუდენტობის პერიოდში სწორედ ის თემები მაწუხებდა, რაზეც მაშინ ვწერდი. ახლა რომ მახსენდება, რას ვეძახდი პრობლემებს 23 წლის ასაკში, ვხვდები, რომ ცოტათი სასაცილოა, 33 წლის მებოს გადმოსახედიდან. მაგრამ „ა“ პუნქტიდან „ბ“ პუნქტამდე ხანდახან ძალიან გრძელი გზაა გასავლელი განვითარებისთვის. 

- როდესაც საჯარო სივრცეში თავიდან პირადზე წერდით და შემდეგ - საზოგადოებრივზე - ეს იმიტომ მოხდა, რომ პიროვნულად გაიზარდეთ? 

- იმედი მაქვს, რომ დროთა განმავლობაში ვიზრდები. მაშინ უფრო მეტად ჩემი პრობლემები მაწუხებდა და დროსთან ერთად დავიწყე ფიქრი იმაზე, რომ მინდა, მყავდეს შვილი; რომ მე კი აღარ ვარ პატარა თაობა, უკვე ჩემ ქვემოთ ორი ახალი თაობაა. დავიწყე ფიქრი იმაზე, თუ როგორ გარემოში ვცხოვრობ და როგორ გარემოში იცხოვრებს ჩემი შვილი. შესაბამისად, უფრო დიდმა თემებმა შემაწუხა, ვიდრე მხოლოდ იმან, რომ მეგობარმა გული დამწყვიტა, ან იმან, რომ სასიყვარულო ისტორია კრახით დასრულდა. როცა ადამიანი შენს საყვარელ საქმეს აკეთებ, როცა ყველაფერი კარგად გაქვს, იმაზეც იწყებ ფიქრს, როგორ გახდეს გარემო უკეთესი. რაღაც ეტაპზე ხვდები, რომ შენი კარგად ყოფნისთვის გარემო მნიშვნელოვანია. 

- მაშინ იგივე კითხვა მინდა, ცოტა სხვა კუთხით დავსვა. ვინც თქვენს (მერაბინოს) ბლოგს გაეცნობა, ნამდვილად დარწმუნდება, რომ იმ ტექსტების ავტორი ძალიან მგრძნობიარე ადამიანია, რომლის გული სავსეა სიყვარულით და რომელსაც კალამი უჭრის. გვიანი პოსტების ავტორი კი ცოტა ბრაზიანი ადამიანია, რომელმაც არ იცის, როგორ შეცვალოს მისთვის მიუღებელი, უსამართლო და სტერეოტიპებით სავსე გარემო. 

- დიახ, შეიძლება, იყო ასეთი პერიოდი. 

- ძველი მებოდან ახალმა მებომ რაიმე წამოიყოლა? 

- რა თქმა უნდა. შეიძლება, ცოტა სასაცილოდ ან უცნაურად ჟღერს, მაგრამ ყოველთვის ვცდილობ, ჩემს თავში შევინარჩუნო ის ბავშვური იდეალიზმი, რომელიც მქონდა და ახლაც მაქვს. ხანდახან, შეიძლება, ისეთი პოსტი დამიწერია, სადაც, თითქოს, ცოტა გაბრაზებული ვარ რაღაცაზე. მაგრამ, საბოლოოდ, პრობლემებს პესიმისტურად არ ვუყურებ. მაინც ვფიქრობ, რომ ყველაფერს ეშველება. უბრალოდ, საუბარია საჭირო და არა ერთმანეთთან ჩხუბი. 

- სამყაროს მიმართ სიყვარული თუ გამოიყოლეთ იმ წლებიდან?

- დიახ, ეგ არის ერთადერთი რამ, რაც, თუ დავკარგე, ჩათვალეთ, რომ ვეღარ ვიარსებებ. 

- მოწყვლადი ხასიათი თუ გამოიყოლეთ? იმ ბლოგში ჩანს ადამიანი, რომელსაც ძალიან ადვილად შეიძლება, გული ეტკინოს. 

- მაგ მიმართულებით, ცოტა შევიცვალე. მივხვდი, რომ ნაკლებ მოწყვლადი და ნაკლებ ემოციური უნდა ვიყო, თუნდაც, იმის მიმართ, რომ ადამიანები ზოგჯერ უსამართლოდ იქცევიან. თუ წინააღმდეგობის და ბრძოლის უნარი დავკარგეთ, ვერაფერს შევცვლით. მე მგონია, ამას ზუსტადაც რომ მოვერიე ჩემს თავში. ბავშვური ვარ, ისევ იდეალები მაქვს სამყაროს მიმართ; ისევ მჯერა, რომ სამყარო არის კარგი და ადამიანები ვართ კარგები; მაგრამ ცუდი ადამიანები რომ ცუდად მექცევიან, ამასთან დაკავშირებით უფრო ნაკლებად ემოციური ვარ, ვიდრე 2009 წელს ვიყავი. 

- ფაქტობრივად, არსებობს ძველი მებო და ახალი მებო? თუ ერთი მთლიანი ადამიანია?

- ერთია, ალბათ. საკუთარ თავს ხომ ვერსად ვერ დავტოვებთ?! ხშირად გვიოცნებია, რა კარგი იქნებოდა, წარსული ტკივილები, წარსული იმედგაცრუებები რომ სადღაც დაგვეტოვებინა და ახალი ფურცლიდან დაგვეწყო ცხოვრება. მაგრამ, მეორე მხრივ, ასეთი ცხოვრება, ალბათ, უინტერესოა. ნებისმიერი ტკივილი და ემოცია შეგვიძლია გარდავქმნათ საინტერესო გამოცდილებად, რომელიც დაგვეხმარება, მომავალში ვიყოთ ჩვენი თავის უკეთესი ვერსია. ამ სამყაროში მე ვარ ერთადერთი, ისევე, როგორც ყველა ადამიანი ერთადერთია. შესაბამისად, ვცდილობ, ყოველდღიურად გავხდე უკეთესი „მე“. რამდენად გამომდის, არ ვიცი. მაგრამ, ვცდილობ და, მგონი, ეს უკვე კარგია. 

„მივხვდი, რომ რაც მიყვარს, რაც კარგად გამომდის და რაც მაბედნიერებს, ის უნდა ვაკეთო.“

- თქვენ თვითონ მიჯნავდით, რომ მერაბი არის სხვა, მებო - სხვა. მერაბს უკავშირებდით ფრანგული ლიტერატურის თარგმნას, მებო - მუსიკოსი არისო. ახლა თუ გრძნობთ თქვენს თავში ამ ორ ადამიანს და რა განასხვავებს მათ - ერთი აკადემიურია და მეორე - სპონტანური? ერთი რაციონალურია, მეორე - ემოციურია?

- რა საინტერესო თემებზე დამაფიქრეთ. დიდი მადლობა. 

- პირველმა თქვენ დამაფიქრეთ. თქვენც დიდი მადლობა. 

- მქონდა ეს ბრძოლები საკუთარ თავთან. თითქოს, მინდოდა, გამემიჯნა. ვფიქრობდი, რომ მუსიკოსი ვერ ვიქნები, თუ ამავე დროს მთარგმნელიც ვარ. დრომ და გამოცდილებამ ის მოიტანა, რომ შევძელი, ყველა ბრძოლა ერთ მებოში გამეერთიანებინა. დღეს ვარ მებო და უპრობლემოდ ვამბობ, რომ ვარ მთარგმნელი. არანაირად არ ვგრძნობ წუხილს და დისკომფორტს იმასთან დაკავშირებით, რომ - მუსიკოსი ვარ და მთარგმნელი რატომ ვარ?! არა, მივხვდი, რომ რაც მიყვარს, რაც კარგად გამომდის და რაც მაბედნიერებს, ის უნდა ვაკეთო. ვიქნები მთარგმნელიც. რა ჯობია ტექსტის თარგმნას და თარჯიმნობას, როცა ეს მაძლევს საშუალებას, ოთხი დღე გავატარო მიშელ უელბეკთან ერთად; მერე სამი დღე გავატარო ერიკ ემანუელ შმიტთან ერთად; მერე ორი დღე გავატარო ფრედერიკ ბეგბედერთან ერთად. რატომ უნდა ვთქვა უარი ამ შესაძლებლობებზე? ჯერჯერობით, ერთი წიგნი მაქვს ნათარგმნი. 

- ჩვენი მკითხველისთვის ვიტყვი, რომ ანა გავალდას „უბრალოდ, ერთად“ თარგმნეთ. 

- წიგნზე, რატომღაც, მერაბ ნუცუბიძე დავაწერინე. ახლა ვნანობ. ამ სახელთან ვეღარ ვაიგივებ ჩემს თავს. მაშინ, თითქოს, მომინდა, რომ გამემიჯნა. მაგრამ მერე მივხვდი, რომ ესეც რაღაც ეტაპი იყო, ალბათ, ასაკთან დაკავშირებული - გვიანობამდე რომ გრძელდება თინეიჯერობა. 

- მაშინ რა ზღვარს ავლებდით მერაბსა და მებოს შორის?

- უფრო საზოგადოებაზე ვფიქრობდი. თითქოს, მიმაჩნდა, რომ სხვა მუსიკოსები ნაკლებ მუსიკოსად ჩამთვლიდნენ, თუ მნახავდნენ, რომ თან მთარგმნელი და თარჯიმანიც ვარ; ან თუ მნახავდნენ, რომ თან დიპლომატი ვარ, ან იურისტი... 

- გამოდის, თქვენი ათვლის წერტილი მაინც მუსიკა იყო. 

- ზუსტად. მებო რომ იყო მუსიკოსი, მანდ მქონდა ეგ წინააღმდეგობა, რომ მებო მთარგმნელი ვერ იქნება. იმიტომ, რომ მებოა. როკის ვარსკვლავი რომ იყო, ნარკოტიკებიც ხომ უნდა მიიღო?! მოწიო, დალიო, სახლში არ მიხვიდე... ასაკთან ერთად მივხვდი, რომ არ არის ასე. მუსიკოსი ვარ, მიხარია, ბედნიერი ვარ, რომ რამდენიმე რამე გამომდის. წამყვანიც ვარ, ტელევიზიაში ვმუშაობ. საერთოდ აღარ მაწუხებს. მიხარია, რომ ამდენი რამის კეთების შესაძლებლობა მეძლევა ცხოვრებაში. ძველი ბრძოლები აღარ არსებობს, ის პერიოდი უკვე გავიარე. ეს პასუხი ახლა ჩემს თავთანაც ჩამოვაყალიბე. 

- გამოდის, შესაძლებელია, მხატვრულ თარგმანსაც მიუბრუნდეთ?

- დიახ, სულ ვფიქრობ, რომ მინდა, ეს საქმე ვაკეთო. 

- იცით, რა გინდათ? რამე გაქვთ უკვე მონიშნული?

- ძალიან მინდა, უელბეკი ვთარგმნო. უბრალოდ, თარგმნას ძალიან ბევრი დრო სჭირდება. მაგალითად, ბოლო ერთი კვირაა, ღამის ორ საათამდე სტუდიაში ვარ. ახლა მუსიკა პირველი პრიორიტეტია. რაღაც ეტაპზე, შეიძლება ჩავთვალო, რომ დასვენება მჭირდება. განა თავის დანებება, უბრალოდ, დაბალანსება. თარგმნა მიყვარს. წიგნების კითხვა მიყვარს. ამბების მოყოლა მიყვარს. მუსიკითაც ამბებს ვყვები და თარგმნაც ერთგვარად ამბების მოყოლის საშუალებაა. წიგნის თარგმნა ტექნიკური საქმე არ არის. ამ დროს, რეალურად, შენ ჰყვები ამბავს. რა თქმა უნდა, მწერალი არ ხარ, მაგრამ უდიდესი პასუხისმგებლობა გაქვს. შენს მშობლიურ ენაზე უნდა მოუყვე მკითხველს ისე, რომ არ დაკარგო ავტორის ხასიათი, განწყობა, მისი თამაში საკუთარ ენასთან. რთული და კარგი საქმეა. 

- გიორგი ლობჟანიძემ ძალიან შეგაქოთ გავალდას თარგმანისთვის და მეც ნამდვილად ვისიამოვნე ამ წიგნით.   

- თქვენ არ იცით, როგორი ბედნიერი ვიყავი, გიორგიმ რომ ჩემზე დაწერა. არიან ადამიანები, რომლებიც ამბობენ, რომ სხვისი შეფასებები არ აინტერესებთ. მე მგონია, რომ ეს მნიშვნელოვანია. რატომ მოვიტყუოთ თავი? გიორგი ლობჟანიძის მსგავსი მთარგმნელი ძალიან ცოტაა. ასეთი ადამიანი რომ შეგაფასებს და კარგს იტყვის შენს თარგმანზე, ნამდვილად ბევრს ნიშნავს. 

- თქვენ თქვით, რომ ფიქრობთ, მომავალმა თაობამ როგორ გარემოში უნდა იცხოვროს. ერთი რამის შეცვლა რომ შეგეძლოთ თანამედროვე ქართველში, რას შეცვლიდით? 

- ჯერ გეტყვით, რა არ მომწონს და ვეცდები, მოვიფიქრო ის ერთი რამ, რასაც ვისურვებდი ამის შესაცვლელად. არ მომწონს, რომ ვერასდროს ვერ ვპასუხობ შეკითხვას - რა არის ის, რაც ყველა ქართველს გვაერთიანებს? საფრანგეთში რომ ვცხოვრობდი, ვგრძნობდი, რომ, მაგალითად, თანასწორობის ღირებულება აერთიანებთ. თავისუფლების ღირებულებაც აერთიანებთ. ბატაკლანის ტერორისტული აქტი რომ მოხდა, იმ პერიოდში საფრანგეთში მაგისტრატურაში ვსწავლობდი. 14 ნოემბერს მოხდა ტერაქტი და 16 ნოემბერს უკრაინაში მივფრინავდი, კიევში კონცერტი მქონდა. აეროპორტის შესასვლელშიც კი არ დააყენეს მეტალოდეტექტორები. დამატებით არაფერი არ შეზღუდეს, იმდენად მნიშვნელოვანია პიროვნული თავისუფლება. მე რასაც შევცვლიდი ჩვენში, ის არის, რომ ვიცოდეთ, რის ირგვლივ ვერთიანდებით. ტერიტორიული მთლიანობის იდეაც კი ვერ გვაერთიანებს; შეიძლება, ამ საკითხზეც კი ვიკამათოთ. ერთ საკითხში მაინც რომ გვქონდეს ერთიანობა, მგონია, ბევრად უკეთესი საზოგადოება ვიქნებით. 

- შესაძლოა, იმიტომ ვერ ვთანხმდებით, რომ საქართველოს მოსახლეობის ერთი ნაწილი ტრადიციულ ცნობიერებას ატარებს, მეორე ნაწილი - ღია საზოგადოების და პროგრესის დამკვიდრებას ცდილობს. ოჯახებში ამ ორი ცნობიერების შეჯახება დიდი ტრაგედიებით სრულდება, განსაკუთრებით, ქალებისთვის. რას ელოდებით ქვეყნისგან, სადაც ეს ორი ცნობიერება ეჯახება ერთმანეთს? 

- ყველას გვაქვს უფლება, რომ განსხვავებულად ვაზროვნებდეთ. მაგრამ ზღვარი გადის იქ, სადაც ძალადობა იწყება. ამას საფრანგეთში ცხოვრებისას მივხვდი. თბილისიდან რომ წავედი, ვორონცოვზე ვცხოვრობდი, ახლაც იქ ვცხოვრობ. 23-ე სკოლაში ვსწავლობდი. მარჯანიშვილი, პლეხანოვი, ვორონცოვი - ამ გარემოში ვიზრდებოდი. იცით, როგორი გარემოა? თუ უბანში ფეხბურთს თამაშობდი, უკვირდათ, როგორ შეიძლებოდა, რომ როკ მუსიკისთვის მოგესმინა. ბევრ რამეს მკვეთრად ვმიჯნავთ ერთმანეთისგან. არადა, სულ ვტრაბახობთ, რომ თბილისი ის ქალაქია, სადაც მეჩეთი, სინაგოგა და ეკლესია გვერდიგვერდ დგას; გვგონია, რომ ტოლერანტულები ვართ. რეალური ტოლერანტობა ვნახე პარიზში, როდესაც ჩემს კლასში გავიცანი სხვადასხვა კანის ფერის, სხვადასხვა რელიგიის, სხვადასხვა გემოვნების მქონე ადამიანები. ერთად რომ ვიყავით, საერთოდ არ გვაწუხებდა, რომ მე ვუსმენდი როკს, სხვა უსმენდა რეპს, მე ვიყავი ქრისტიანი, ის იყო მუსლიმი, ვიღაც მესამე - ათეისტი. შეიძლება, არ მომწონდეს ადამიანი, რომელიც, მაგალითად, ფანოღს უსმენს. მაგრამ არ მაქვს უფლება, თავში ჩავარტყა და დავაძალო, რომ გოგი ცაბაძის ან მოცარტის მუსიკას მოუსმინოს.  ზღვარი ძალადობაზე გადის. 

- გამოდის, კანონის დაცვაზე ლაპარაკობთ. 

- რა თქმა უნდა, კანონი უმთავრესია. პოლიტიკის ყველა ფილოსოფოსი ამბობს, რომ კანონები საზოგადოების ღირებულებებს უნდა ასახავდეს. სწორედ ასეთია ამერიკის კონსტიტუცია. სახელმწიფო იმისთვისაც შეიქმნა, რომ უმრავლესობამ ვერ შეძლოს უმცირესობის ჩაგვრა;  ვერ შეძლოს, აიძულოს უმცირესობა, რომ უმრავლესობის აზრზე გადავიდეს. ნებისმიერ უმცირესობას, ნებისმიერ განსხვავებულ შეხედულებას სახელმწიფო უნდა იცავდეს. შეიძლება, ქერათმიანი ადამიანები არ მომწონდეს, მაგრამ მათ ვერ ვაიძულებ, რომ თმა შავად შეიღებონ. 

- ანუ, ყველა შემთხვევაში კანონთან მივდივართ?

- არა, არ მგონია, რომ მხოლოდ კანონის დაცვა იყოს საკმარისი. 

- ზუსტად ეგ მაინტერესებს. 

- გვახსოვს კანონი, როცა რესტორნებში რუსული სიმღერების ჩართვა იკრძალებოდა. კარგი კანონი იყო, მაგრამ, პარალელურად, არავინ ზრუნავდა ადამიანების ცნობიერების შეცვლაზე. ამიტომ, როგორც კი აკრძალვა გაუქმდა, მაშინვე ჩართეს რუსული მუსიკა. მხოლოდ კანონი არ მგონია ეფექტური. იმისთვის, რომ შედეგი მივიღოთ, პარალელურად, სულ უნდა ვისაუბროთ მწვავე თემებზე. არასდროს არ ვიღლები იმ ადამიანებთან საუბრით, რომლებიც ჩემგან განსხვავებულად აზროვნებენ. თუმცა, არასდროს მაქვს დამრიგებლური ტონი. არ მიმაჩნია, რომ მათზე უკეთესი ვარ, ან მათზე მაღლა ვდგავარ. 

- პრინციპების დონეზე ვისგანაც განსხვავდებით, მათთან კამათიც საჭიროდ მიგაჩნიათ? 

- რა თქმა უნდა. მაგალითად, მე მას ვეუბნები: იყავი ისეთი, როგორიც ხარ; გწამს ქრისტესი? გწამდეს. მე არ გეუბნები, რომ ეს არასწორია. ამიტომ, შენც ნუ მეტყვი, რომ მე ალაჰის არ უნდა მწამდეს. იგივეა ნებისმიერ სხვა საკითხზე - კულტურულ ღირებულებებზე, სექსუალურ ორიენტაციაზე. მოკლედ, ერთმანეთს უნდა ვცეთ პატივი, კანონი უნდა გვიცავდეს და, პარალელურად, ყველა ადამიანის ხმა უნდა ისმოდეს საზოგადოებაში. მე მგონია, ეს არის გზა. 

„როცა კიევში ჩავედი, კულტურული შოკი მქონდა.“

- თქვენ ძალიან აკრიტიკებთ თანამედროვე ქართულ საზოგადოებას უპრინციპობისთვის, გულმავიწყობისთვის, ორმაგი სტანდარტისთვის... ჩვენ მართლაც ტრავმირებული საზოგადოება ვართ, რომელმაც ყველა ბრძოლა და ომი წააგო, 1989 წლის 9 აპრილიდან მოყოლებული. თქვენ რაში ხედავთ რესურსს (თუ ხედავთ, საერთოდ), ამ „დამარცხების სცენარის“ შემოსატრიალებლად? 

- მგონია, რომ შემდეგი თაობები შეცვლიან „დამარცხების სცენარს“ იმიტომ, რომ მათ ნაკლებად ექნებათ დამარცხების გამოცდილება. ჩემი ნაცნობები და ახლობლები, რომლებიც იმ მძიმე წლების შემდეგ დაიბადნენ, კოლექტიურ იმედგაცრუებას საერთოდ არ განიცდიან. ყველაფერი იცვლება და ისე ცუდადაც არ არის საქმე. პიროვნებაზეც რომ ვთქვათ, რაღაც ეტაპზე უნდა გაჩერდე და შეაფასო, რა გაქვს ცხოვრებაში გაკეთებული. კი, ახლა მეტი გინდა, მაგრამ რაც გაქვს, იმის მადლიერი უნდა იყო. მგონია, რომ რაღაც ეტაპზე ისტერიკაში ყოფნას უნდა მოვეშვათ და უფრო მშვიდად დავფიქრდეთ, გვაქვს თუ არა პროგრესი. მე მგონია, რომ პროგრესი გვაქვს. უბრალოდ, მეტი უნდა მოვინდომოთ. უნდა ვიმსჯელოთ, დისკუსიის სივრცეები უნდა გავხსნათ. 

- როგორც ვიცი, კარგად იცნობთ უკრაინას და უკრაინელებს. 

- დიახ, იქ ვცხოვრობდი. 

- ჩემმა სტუმარმა გია ხადურმა ინტერვიუს დროს მითხრა, ფეხბურთში კიევის „დინამოსა“ და თბილისის „დინამოს“ შორის რა განსხვავებაც იყო, ზუსტად იგივე განსხვავებაა უკრაინულ და ქართულ საზოგადოებას შორისო. 

- რა საინტერესოა. ნეტავ, რას გულისხმობდა?

- თქვენ გვიან დაიბადეთ, 1980-იანი წლების ფეხბურთი არ გინახავთ. სტუმარი გულისხმობდა, რომ კიევის „დინამო“ იყო ძალიან მოწესრიგებული და მიზანსწრაფული გუნდი, რომლის თამაშს სანახაობრივი მხარე თითქმის არ ახლდა. თბილისის „დინამო“ იყო ნიჭიერი, ინდივიდუალური ხელწერის მქონე ფეხბურთელების გუნდი, რომელიც აჩვენებდა ლამაზ ფეხბურთს, მაგრამ სტაბილურ შედეგს ვერ აღწევდა. 

- საფეხბურთო შედარება ძალიან მომწონს. უკრაინელები ნამდვილად უფრო წარმატებულები იყვნენ, ფეხბურთში მოგებულ ტიტულებს თუ შევადარებთ. როცა კიევში ჩავედი, კულტურული შოკი მქონდა. მართლა გამაოცა უკრაინელების მოწესრიგებულობამ, თუნდაც, რიგში დგომის კულტურამ, ზებრაზე მანქანების გაჩერების კულტურამ... რისთვის იბრძვის დღეს უკრაინა? მას აქვს ევროპული ღირებულებები, მაგრამ არ აქვს ევროპული ინსტიტუტები, რის გამოც, ქვეყანაში დიდი კორუფციაა. ნარინჯისფერი რევოლუციაც, მეიდანიც იმის გამო მოხდა, რომ უკრაინელები ნამდვილად არიან ევროპული ოჯახის წევრები. მაგრამ რამდენიმე ასეულ ადამიანს მრავალი წლის განმავლობაში ხელში აქვს ჩაგდებული კორუფციული სისტემა და ამის აღმოფხვრა ადვილად არ ხდება. ისინი ჩვენით არიან აღფრთოვანებულები, რომ, მაგალითად, ქრთამს აღარ ვიხდით უმაღლესში ჩაბარებისთვის, ან პასპორტის აღებისთვის. ამის გამო შეგვნატრიან. 

- როგორ ფიქრობთ, სიყვარული და მიუკერძოებლობა შეთავსებადია? გნებავთ, ქვეყანაზე ვთქვათ, გნებავთ, ძვირფას ადამიანებზე. 

- ბუნებრივია, რომ ყოველდღიურ ცხოვრებაში საყვარელ ადამიანს უფრო მეტი შეიძლება აპატიო, ან უფრო გვიან შეამჩნიო რაღაც, რაც შენთვის მიუღებელია. მე მგონია, კარგი საზოგადოება ზუსტად ის საზოგადოებაა, სადაც პოლიტიკური პარტიები ღირებულებებს ეფუძნება და პარტიის ნებისმიერი წევრი, რომელიც აღიარებული ღირებულებებიდან გადაუხვევს, პარტიას დატოვებს. შეიძლება, ძალიან ცივსისხლიანად ჟღერს, მაგრამ როგორც არ უნდა გვიყვარდეს ადამიანი, მისი მხრიდან ღირებულების დაკარგვას, პრინციპის უგულებელყოფას არ უნდა ვეგუებოდეთ.

- როცა იცით, რომ მეგობარი არ არის მართალი, მაინც მის გვერდით ხართ? თუ - არა? 

- მე ყოველთვის ვეუბნები ნებისმიერ მეგობარს, რომ შეეშალა, თუკი ასე ვფიქრობ. არასდროს არ ვუმალავ, რომ, ჩემი აზრით, არასწორი ნაბიჯი გადადგა. სხვანაირად, ჩემს თავთან არ ვიქნები მართალი. მამაჩემი, რომელიც გარდაცვლილია, მინისტრი რომ გამხდარიყო და ისეთი რამის კეთება დაეწყო, რაც ჩემთვის მიუღებელია, არასდროს არ დავიწყებდი ხალხში მის გამართლებას. ეს ჩემთვის წარმოუდგენელია. 

- ხალხში არ დაიწყებდით და - პირისპირ?

- აუცილებლად ვეტყოდი: მამა, შენ სხვანაირად გამზარდე. მეუბნებოდი, რომ ღირებულებებია მთავარი და ახლა ამას რისთვის აკეთებ? ღირს კარიერა პრინციპების ღალატად? არ ღირს. 

- თქვენი მეუღლის მიმართაც არ ხართ მიკერძოებული? 

- ჩემი მეუღლე ჩემზე მეტად პრინციპულია. მეც კი, რამე რომ შემეშალოს, ისე მტკიცედ და მკაცრად მეტყვის, რას აკეთებო?! თანაცხოვრების პროცესში კიდევ უფრო პრინციპული გავხდი. ჩვენ ერთად განვიცდით, რომ ადამიანები ძალიან მარტივად ცვლიან საკუთარ პრინციპებს და ღირებულებებს. 

„მე მგონია, რომ სიმშვიდეა ძირითადი მიმანიშნებელი, ხარ თუ არა სწორ ადგილას, სწორ დროს და სწორ გზაზე.“ 

- 2013 წელს წერდით: „არავის და არასდროს არ უნდა მიეჯაჭვო. არავინ და არაფერი არ უნდა დააყენო შენს სულიერ სიმშვიდეზე წინ.“ ამას, პირველ რიგში, საკუთარ თავს ასწავლიდით. ისწავლეთ და გაითვალისწინეთ ეს შეგონება?

- აბსოლუტურად იმავე ვფიქრობ დღესაც. მხოლოდ იმ ვიღაცას ან იმ რაღაცას შეიძლება მიეჯაჭვო, ვინც და რაც შენს სულიერ სიმშვიდეს არ ვნებს. ჰარმონიას თუ მიაგნებ, თუნდაც, ეს იყოს მუსიკა, თუნდაც, საყვარელი ადამიანი, - მასთან მიჯაჭვა პრობლემად არ მიმაჩნია. შეიძლება, ასეა, რომ მე და ჩემი ცოლი მივეჯაჭვეთ ერთმანეთს, რადგან 9 წელია, ერთად ვართ. მაგრამ მიჯაჭვულობა ყოველთვის ცუდი არ არის. ორივე ჩვენ-ჩვენს საქმეს ვაკეთებთ და თავს მშვიდად ვგრძნობთ იმიტომ, რომ ვიცით, გვერდით გვყავს ადამიანი, რომელიც ბედნიერია თავის პროფესიაში და ბედნიერია თავის ცხოვრებაში. შესაბამისად, თუ ეს რაღაც და ეს ვიღაც შენს სულიერ სიმშვიდეს არ არღვევს, მაშინ, რატომაც არა... მიეჯაჭვე. მუსიკაზე ვარ მიჯაჭვული, თუ ვარ! შეუძლებელია, მუსიკამ სულიერი სიმშვიდე დამინგრიოს. თუ მუსიკა სულიერ სიმშვიდეს აღარ მომანიჭებს, შეიძლება, მთარგმნელი გავხდე. მე მგონია, რომ სიმშვიდეა ძირითადი მიმანიშნებელი, ხარ თუ არა სწორ ადგილას, სწორ დროს და სწორ გზაზე. 

- თქვენთვის რომელია სიტყვა, რომელიც მთელი ცხოვრების მეგზურად გამოდგება?

- სიყვარული. მგონია, რომ ყველაფერი სიყვარულით უნდა აკეთო. ეს სიტყვა და ეს გრძნობა თუ გაქრა, შეიძლება, მაგ დღეს მებო აღარ იყოს. 

- დიდი მადლობა საინტერესო საუბრისთვის. ინტერვიუს დავასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია ამერიკელი მწერალი და ფილოსოფოსი აინ რენდი (1905-1982): „მამაკაცი ქალში საკუთარი თავის ანარეკლს ეძებს.“

- ამაზე არ მიფიქრია. დღეს ძალიან საინტერესო თემებზე მიწევს ფიქრი. ანარეკლი ხომ ის არის, რაც თან ჩვენ ვართ და თან - არ ვართ. ერთადერთი გზა, რომ შენი თავი გარედან დაინახო - უნდა დაფიქრდე იმაზე, თუ როგორ გხედავენ სხვები. როდის ვგრძნობთ, რომ მეორე ადამიანთან ერთად ცხოვრება შეგვიძლია? როცა ჩვენი ყოველდღიურობა ცოტათი იცვლება, მაგრამ არა იმდენად, რომ ჩვენი პიროვნება შეიცვალოს; და, ამავდროულად, ჩვენი ერთად ცხოვრება გვეხმარება, რომ უკეთესები გავხდეთ, შიშები და პრობლემები დავძლიოთ. დიახ, შესაძლებელია ქალში დავინახოთ უკეთესი ჩვენი თავიც კი, რომელსაც ადრე ვერ ვხედავდით. იმის მიხედვით, თუ როგორ გვხედავს ჩვენი საყვარელი ადამიანი, შეიძლება მივხვდეთ, რომ უფრო კარგებიც შეგვიძლია ვიყოთ. 

- მეორე ციტატა ეკუთვნის თქვენთვის ძვირფას თანამედროვე ფრანგ მწერალს - მიშელ უელბეკს (1956): „ნუ შეგეშინდებათ ბედნიერების. ის არ არსებობს.“

- ეს ციტატა ძალიან მიყვარდა, მით უმეტეს, დეპრესიული სტუდენტობის პერიოდში. 

- ის თუ იცით, რომ რომენ გარის მსგავსი ციტატის პერიფრაზია: „ნუ შეგეშინდებათ ბედნიერების. ის მალე გაივლის.“

- რომენ გარი ამბობდა, ბედნიერება მალე გაივლისო, უელბეკმა კი შეასწორა - ბედნიერება საერთოდ არ არსებობსო. უელბეკი მიყვარს, იმის მიუხედავად, რომ ბედნიერი ვარ და მჯერა, რომ ბედნიერება არსებობს. მისი წიგნების კითხვისას ვითრგუნები, მაგრამ იმისთვის, რომ უკეთესად მივხვდე, რატომ ვარ ბედნიერი, ხშირად ვკითხულობ უელბეკს და მსგავს მწერლებს, რომლებიც უბედურ ადამიანებზე წერენ. არ მინდა, დავივიწყო, რომ სამყაროში ყველას არ უმართლებს. ცხოვრება მეტია, ვიდრე თბილი მანქანის ფანჯრიდან სამყაროს თვალიერება. ცხოვრება არის ადამიანი, რომელმაც სამსახური დაკარგა; ადამიანი, რომელსაც სახლი არ აქვს; ადამიანი, რომელსაც გული ატკინეს. 

- დაახლოებით იმას ამბობთ, რაც გალაკტიონმა თქვა: „ამ ბნელი ღამით ვიღაც დადის საქართველოში,/ამ ბნელი ღამით ვიღაცა კვნესის./ვახსენოთ ჩვენ ის უკანასკნელ სადღეგრძელოში,/ სადღეგრძელოში ვახსენოთ ჩვენ ის.“

- დიახ, ზუსტად ამას ვგულისხმობდი. უელბეკი რასაც წერს, შეიძლება, ეს მისი გზაა, რომ რაღაც დაგვანახოს ცხოვრებაში, რაღაცაზე ყურადღება გაგვამახვილებინოს. თვითონ ცხოვრობს, საყვარელ საქმეს აკეთებს, ახალი მეუღლე ჰყავს. შეიძლება, სულაც არ არის უბედური. უბრალოდ, ასე წერს. ჩემი სიმღერებიც სევდიანია, გულისტკივილზეა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ უბედური ვარ. უელბეკი ჩემი საყვარელი მწერალია, მაგრამ აქაც რომ ყოფილიყო, ვეტყოდი: მიშელ, შენს ამ ციტატას არ ვეთანხმები!
 

ფოტომასალა: ზურაბ ქურციკიძე