- ნინო, ვიცი, რომ თქვენი თავი ძალაუფლებით ბევრჯერ გამოგიცდიათ - საქართველოშიც და სხვა ქვეყნებშიც ყოფილხართ დიდი გუნდის ლიდერი. ოდესმე თუ გქონიათ განცდა, რომ ეს გამოცდა - ძალაუფლებით გამოცდა - ბოლომდე ღირსეულად ვერ ჩააბარეთ? 

- ყოველი გამოცდა, ყოველი გამოცდილება თავიდან გაჩვენებს საკუთარ შესაძლებლობებს. ძალაუფლება, ერთდროულად, უფლებაც არის და ძალაც. მე ძალიან ადრე მომეცა შესაძლებლობა, რომ ბევრი ადამიანისთვის დამხმარე ძალა გავმხდარიყავი. მაგრამ არასდროს მიფიქრია, რომ მაინცდამაინც ლიდერი ვარ. უფრო, ვფიქრობ, ის ადამიანი ვარ,  ვინც ზურგს უმაგრებს სხვას - ადამიანი იქნება, გუნდი თუ მოვლენა... ბევრჯერ მიფიქრია, რამ შეიძლება დაგიცვას, რომ ეს ფუნქცია სიამაყეში არ გადაგეზარდოს და ამის გამო მეტი შეცდომა არ დაუშვა. მივხვდი, რომ რაც მეტი გამარჯვება მოვა ამ პროცესში - როცა ვიღაცას ეხმარები, ან რაღაც საკითხს ეხმარები, ან რაღაცას ერთად ვაკეთებთ - კიდევ მეტად უნდა დახარო თავი. ყოველ ჯერზე, ჩემს თავს ვუყენებ პირობას, რომ რაც უფრო ზევით მიდის პროცესი და რაც უფრო მეტად განდობენ მართვას, კიდევ მეტად უნდა შეიტანო ეჭვი საკუთარ შესაძლებლობებში, უფრო მეტად მომზადებული უნდა იყო და უფრო მეტი იშრომო. 

- თუნდაც, კარიერის საწყის ეტაპზე, ძალაუფლებით განპირობებული შეცდომები თუ დაგიშვიათ?

- ალბათ, იყო ასეთი შეცდომები, მაგრამ ნაკლებად ვამჩნევდი. გამოცდილება გაძლევს საშუალებას, რომ მეტი შეცდომა დაინახო საკუთარ ქცევაში. ალბათ, ადრე მეტ შეცდომას ვუშვებდი, მაგრამ დღეს, როდესაც მრავალწლიანი ლიდერობა მაქვს გამოცდილი, ბევრად უფრო კრიტიკული ვარ საკუთარი თავის მიმართ.

- კონკრეტულად, წარმატებით მოწამვლის გამოცდილება თუ გაქვთ - როცა რაღაც ძალიან სასურველს მიაღწევ და შემდეგ შეცდომას შეცდომაზე უშვებ? 

- ეს საფრთხე ყველას გვაქვს. არავინ არ ვართ ღვთიური არსებები, რომ ზოგჯერ არ გადაგვწონოს საკუთარი თავის, საკუთარი ქცევის მოწონებამ. განსაკუთრებით საშიშია ხოლმე, როცა ქება-დიდება იწყება.   რითიც ვიმშვიდებ თავს, ის არის, რომ  კიდევ ძალიან ბევრია გასაკეთებელი. არასდროს არ ვემსახურები საკუთარ თავს, ან საკუთარ მიზანს. ყოველთვის ვცდილობ, რომ საყოველთაოდ სასარგებლო მიზანს ვემსახურო და ვფიქრობ, ეს მაზღვევს სიამაყისგან. რა თქმა უნდა, არის მომენტები, როცა გვიხარია, როცა ხალისი შემოდის ჩვენში. ჩემთვის იმის კრიტერიუმი, რომ სწორ გზაზე ვდგავარ, არის შედეგი. ვფიქრობ, რომ როდესაც ცოტა დრო გაქვს, ძალიან გინდა, ბევრი შედეგი დადო. ამიტომ, კმაყოფილი არასდროს არ ვარ. 

- ცოტა დრო რატომ გაქვთ?

- საერთოდ, ვფიქრობ, რომ ცხოვრებისთვის გამოყოფილი დრო ცოტაა. ყოველდღე ვცდილობ, რომ ის ერთი დღე ისე გავატარო, როგორც მერე საკუთარი თავით ვიამაყებდი, ან არ შემრცხვებოდა. ეს მაძლევს ფილტრს, რომ დრო სწორად ვმართო. ყველას შეიძლება დაემართოს, რომ წარმატებით მოიწამლოს. ერთ-ერთი ყველაზე დიდი შეცდომა, რასაც ვუშვებ, ერთი და იმავე გზით სიარულია. ამ დროს ვცდილობ, საკუთარ თავს ის ადამიანები დავახმარო, რომლებიც ჩემი ცხოვრების მენტორებად მიმაჩნია. მათ აქვთ უფლება, ღიად მესაუბრონ და კრიტიკული აზრი გამოთქვან. ჩემი პრინციპია, რომ ყოველთვის ჩემზე ძლიერ ადამიანებთან მქონდეს ურთიერთობა. ეს არ მაძლევს ფუფუნებას, რომ საკუთარ თავზე მაღალი წარმოდგენის ვიყო.

- სხვა დროსაც გითქვამთ, რომ თქვენი მთავარი მრჩეველია მამა, რომელიც, ამავე დროს, სკეპტიკურად უყურებს თქვენს წარმატებებს. რით ხსნით მის ამგვარ დამოკიდებულებას?

- თვითონ ასე ამიხსნა ერთხელ: ვიცი, როგორი კარგიც ხარ; ამიტომ, მნიშვნელოვანია, რომ ყველაფერი, რასაც აკეთებ, ჰგავდეს იმას, როგორიც ხარ. მეც, ალბათ, ჩემი მხრივ ვცდილობ, დავუმტკიცო, რომ ის ვარ, ვინც მას წარმოვუდგენივარ. ერთმანეთს ყოველთვის არ ვეთანხმებით, ყოველთვის ერთი გზით არ ვაღწევთ მიზანს. მაგრამ მას ძალიან დიდი როლი აქვს ჩემს ცხოვრებაში, ასევე, დედასაც. დედას ბუნებრივად შემოაქვს ემოცია, რომელიც ადამიანს სჭირდება. მე საკმაოდ რაციონალური ვარ, ამავდროულად,  ემოციური ბმა მაქვს საკითხებთან. ვფიქრობ, მამას დიდი იდეოლოგიური ზეგავლენა აქვს ჩემზე და მეც მასზე. დედას კი უფრო ზრუნვის პასუხისმგებლობა აქვს აღებული. ასევე, ჩემს ცხოვრებაში მენტორებად შემოვიდნენ ჩემი მეგობრები, ჩემი მეუღლე - რომელთან ერთადაც ბევრ რამეზე საერთოდ ახლებურად დავიწყე ფიქრი - და ჩემი შვილები. მომწონს, რამდენად თავისუფლად გაიზარდნენ და რამდენად დიდი კავშირი ვიპოვეთ ერთმანეთთან. 

- არა მხოლოდ რაციონალური ადამიანი ხართ, არამედ, როგორც ამბობთ, შეგიძლიათ დაგეგმოთ, რას გინდათ, რომ მომავალი ოცი წელიწადი მიუძღვნათ. შემდეგ, ამ ოც წელიწადს ხუთწლიან პერიოდებად ყოფთ. როგორც ვხვდები, დაგეგმვა თქვენი ერთგვარი საგზაო რუკაა. რას იტყვით ადამიანებზე, რომლებიც ამბობენ, რაც დავგეგმე, არაფერი არ გამომივიდაო და ამიტომ, დაგეგმვის გარეშე ცხოვრობენ?

- მშურს იმ ხალხის, ვისაც გეგმა არ სჭირდება. მე, ჩემი მხრივ, შევეცადე, რომ ადრეულ ასაკში მომეძებნა მიზანი, რასაც უნდა მოვმსახურებოდი. შეიძლება, უცნაურად ჟღერს, მაგრამ ყველაფერი იმ ხალხის დამსახურებაა, ვინც აღგვზარდა. ძალიან მაგარი ადამიანები გვეხვია თავს. მაგალითისთვის ვიტყვი პაკოს, ამირან სვიმონიშვილს, რომელიც ჩემთვის ერთ-ერთი მენტორი იყო - უუბრალოესი და უგანათლებულესი ადამიანი. თქვენ ჩვენს სკოლაში ასწავლიდით და ახლა რომ გიყურებთ, გამახსენდა - ეს ხალხი იმდენად დიდი იყო და იმდენად დიდი როლი ჰქონდათ, რომ ჩვენც - მათ გარშემო მყოფ მოზარდებს - გაგვიჩნდა სურვილი, რაღაც მსგავსი გავაკეთოთ. ამან გადაწონა ყველა პროფესიული საჭიროება, ამან გადაწონა საკუთარი თავის წინ წამოწევის საჭიროება და დიდი მისიის ნაწილი გაგვხადა. დიდი მისიის გვერდით, პატარა მისია საინტერესო აღარ არის. თუ გაქვს მისია, რომ შენ გარშემო ადამიანებს მოტივაცია მისცე, ეს ამოუწურავი ამოცანაა. თუ შენი მოტივაცია არის, რომ სხვას გაუმარტივო ცხოვრება, სხვისთვის ბედნიერების მომტანი იყო, მაშინ ადვილი ხდება, ოცი წელი დაგეგმო. თუ გინდა, მართლა დიადი ცვლილება მოახდინო, გამოდის, რომ არც ერთი დღე არ უნდა დაკარგო და უფრო მეტი უნდა აიღო საკუთარ თავზე, ვიდრე შეიძლებოდა, რომ ნორმალურ დროს აგეღო. 

„სიფხიზლე და კრიზისისთვის მზაობა ჩემი ხასიათის თვისებაა.“

- იმ აზრს თუ ეთანხმებით, რომ ადამიანები, რომლებიც გეგმავენ, შედეგზე არიან ორიენტირებულები, ხოლო რომლებიც არ გეგმავენ - პროცესს ანიჭებენ უპირატესობას? ვინც არ გეგმავს, მან არ იცის, პროცესი სად მიიყვანს, მაგრამ საკუთარი პრინციპების დაცვით ცხოვრობს და ეს ანიჭებს სასიცოცხლო ძალას.

- მართვის პრინციპებით რომ მივუდგეთ, ძალიან მძლავრია იმ ადამიანების როლი პროცესში, რომლებმაც იციან, თავიდან ბოლომდე როგორ მართონ ერთი კონკრეტული საკითხი. ამ მხრივ, შეიძლება, მე სუსტი ვიყო. ჩემთვის ბევრად ადვილია იდეაზე მუშაობა, წინსვლაზე მუშაობა, მაგრამ თვითონ პროცესი, შეიძლება, მომწყინდეს. მართვის პრინციპებში ერთ-ერთი მთავარი  სწორედაც ის არის, რომ ადამიანები პროცესში განსხვავებული როლებით მონაწილეობენ. ვფიქრობ, რომ სწორად ვიპოვე საკუთარი ძლიერი მხარე, ისევე, როგორც ვიპოვე ბევრი ძლიერი ადამიანი ჩემ გვერდით. ჩვენ ერთად შეგვიძლია შეუძლებელი პროექტების აწევა, შეუძლებელი იდეების განხორციელება... ვთქვათ, მე კარგად გამომდის, რომ მოტივაცია შეგიქმნა; ვიღაც ძალიან კარგია აღსრულების კუთხით; ვიღაცას კარგად გამოსდის, რომ კრიტიკული იყოს და კითხვები დასვას; ვიღაცამ რისკები უნდა განსაზღვროს. ასე იქმნება ნამდვილი გუნდი.

- მაგრამ ჩემი კითხვის პასუხად, პირველი რეაქცია გქონდათ, რომ სპონტანურად მცხოვრები ადამიანების მშურსო.  ნამდვილად ასეა?

- დიახ, ნამდვილად მინდა ხოლმე ზოგჯერ, რომ არ მქონდეს გეგმა და მარტივად მივყვე დინებას; არ მქონდეს თავში ფილტრი, რომელიც პასუხისმგებლობას მაგრძნობინებს და ის კი არ მეგონოს, რომ დროს ვკარგავ, არამედ, ვფიქრობდე, რომ ამ დროს დასვენებას ვუთმობ.

- ეს სიფხიზლე სულ გაქვთ? 

- დიახ, სიფხიზლე და კრიზისისთვის მზაობა ჩემი ხასიათის თვისებაა. 

- თუ გაქვთ განცდა, რომ, ზოგადად, ადამიანს შეუძლია, აჯობოს შემთხვევას?

- ვცდილობ ხოლმე. გვაქვს გამოთქმა, რომ „თავს ზევით ძალა არ არის“. მაინც ვფიქრობ, რომ მომზადება, მეცადინეობა, შრომა, კარგი დაგეგმვა, სწორი მოლოდინები ადამიანს საშუალებას აძლევს, რომ შეეგუოს ზოგიერთ შემთხვევას, რომელსაც თავს ვერ აარიდებს. ეს არის ჩემი პრინციპი. რა თქმა უნდა, თითოეულ ჩვენგანს გვაქვს  ტრაგიკული მოვლენების შიში; მაგრამ, მეორე მხრივ, თუ ყველა სცენარი გააზრებული გაქვს - რაც არის მართვის პრინციპი კრიზისის დროს - ალბათ, შეგუებაც შედარებით ადვილია. ეს არის ჩემთვის ერთ-ერთი გამოსავალი და ადამიანებსაც ვასწავლი, რომ მოლოდინი სწორად მართონ. ხშირად, როდესაც ვსხდებით და ყველაზე ცუდ სცენარებზე ვიწყებ ლაპარაკს, ბევრი მეუბნება, მოდი, ამაზე ნუ ვისაუბრებთო. 

- თქვენ ტრაგიკული შემთხვევა ახსენეთ. მინდა, საუბარი 2015 წლის 13 ივნისის ღამით გავაგრძელოთ. თბილისის წყალდიდობის დროს, თქვენ და თქვენმა მეგობრებმა ინტერნეტში სპონტანურად შექმენით ჯგუფი, რომლის მეშვეობით, ჯამურად 24 000 ახალგაზრდა ორგანიზებულად ჩაერთო საკუთარი დატბორილი ქალაქის დასუფთავებაში. მიგაჩნიათ თუ არა, რომ იმ დღეებში თქვენ, ორმოცდახუთმა ადამიანმა, რომლებმაც უშეცდომოდ მართეთ კრიზისი, აჯობეთ შემთხვევას? 

- არ არსებობს ადამიანი, რომელსაც შეუძლია თქვას, რომ წინასწარ იცის, როგორ მოიქცევა, როდესაც დიდი და ტრაგიკული შემთხვევა მოხდება. კრიზისულ სიტუაციებში ბევრჯერ გამომიცდია საკუთარი თავიც, საკუთარი გუნდიც და ვიცოდი, მიკროფორმატში რა შეგვეძლო. თუმცა, 13 ივნისი სრული შემთხვევითობა იყო, რომელსაც ადამიანების გულწრფელი რეაქცია მოჰყვა. არც ერთ შემთხვევაში არ მივიწერ არც გმირობად და არც განსაკუთრებულ შესაძლებლობად მაშინდელ ამბავს. უბრალოდ, დაემთხვა იმ ადამიანების უნარები, რომლებსაც შეეძლოთ, რომ კრიზისი ემართათ და, ასევე, სხვადასხვა მხარის მზაობა, რომ საკუთარი თავი მაქსიმალურად გამოეხატათ. მართლაც შემთხვევით, ტრაგედიის ადგილთან ახლოს აღმოვჩნდით ადამიანები, რომლებიც სხვა დროსაც ერთად ვმუშაობდით რთული ამოცანების გადასაწყვეტად. ამ საკითხზე საუბარი ყოველთვის მიჭირდა. ბევრი წელი დამჭირდა იმისთვის, რომ ბოლომდე გამეაზრებინა, რა მოხდა. დანის წვერზე ვიარეთ თითოეულმა ჩვენგანმა. უზარმაზარი პასუხისმგებლობა ისე მოვიდა, რომ არავის შეეძლო ეთქვა, საით წავიდოდა პროცესი. შეიძლება, დღეს რომანტიკულად გამოიყურება, თუმცა, იმ მომენტში ისიც საკითხავი იყო, ამ ამბის ბოლოს დაგვიჭერდნენ, ბრალს წაგვიყენებდნენ, თუ ღირსების ორდენს გადმოგვცემდნენ. თვე-ნახევარზე მეტი დამჭირდა იმისთვის, რომ  გამართულად საუბარი შემძლებოდა, იმდენად სტრესული პერიოდი გავიარეთ. რვა დღე-ღამის განმავლობაში პრაქტიკულად არ მეძინა, მაგრამ საფრთხეებზე ფიქრის უფლებას ჩემს თავს არ ვაძლევდი, სანამ კრიზისი არ ამოიწურა.  ყველაზე საინტერესო ამ ამბავში ზუსტად ადამიანების ერთობა იყო, ძალიან ნიჭიერი და ძლიერი ადამიანების ერთობა. 

- იმ ადამიანებს გულისხმობთ, რომლებიც პროცესს მართავდით?

- დიახ, ჩვენ სხვადასხვა ტიპის დიდი, მრავალათასიანი ღონისძიებების მართვის გამოცდილება გვქონდა და ეს გამოცდილება გამოვიყენეთ. კომუნიკაციის უნარები გვაძლევდა საშუალებას, რომ ადამიანების ქცევა და ემოცია გვემართა. ვფიქრობ, რომ კიდევ მეტის გაკეთება შეიძლებოდა, თუმცა, ჩემთვის ნამდვილად ტრაგიკული იყო იმ მშობლებთან საუბარი, რომლებიც თავის შვილებს ეძებდნენ და რომელთა ბოლო იმედი ჩვენ ვიყავით. როდესაც დღეს მეკითხებიან, მეორედ გავივლიდი თუ არა იმავე გზას, - არ ვიცი, არ მაქვს პასუხი.  

- ნათქვამი გაქვთ, რომ კრიზისის მართვა თქვენი მოწოდებაა. ამავე დროს, კრიზისის მართვა ის ცოდნაა, რაც წლების განმავლობაში დააგროვეთ. ალბათ, ბევრი გიფიქრიათ, რა ტიპის კრიზისია ახლა ჩვენს სახელმწიფოში. თქვენთვის რომ მოენდოთ ამ კრიზისის მართვა, გაქვთ წარმოდგენა, როგორ მოიქცეოდით? 

- პირველ რიგში, იმას ვიტყვი, რომ, დიახ, ბევრი მაქვს ნაფიქრი და ბევრი შემოთავაზებაც მაქვს მიღებული. ჩემთვის პოლიტიკური მიმართულება და ქვეყნის მართვის ნაწილი საინტერესო არ არის. ვფიქრობ, სხვა უნარები სჭირდება ადამიანს იმისთვის, რომ ამ სფეროში იმუშაოს. ამგვარ სიტუაციაში კი ჩემს როლს ყოველთვის ვხედავ, როგორც მომლაპარაკებელს, როგორც დამხმარე ძალას.  ჯერ კიდევ შარშან, როდესაც ეს კრიზისი დაიწყო, კანონპროექტის ავტორებს სათითაოდ ვესაუბრე და კონკრეტული არგუმენტები მოვუყვანე. ბევრი მცდელობა მქონდა, მრავალი საათი დავხარჯე, მაგრამ უშედეგოდ. შემდეგ შევეცადე, კანონპროექტის ავკარგიანობის შესახებ კონსპექტი გამეკეთებინა და ადამიანებისთვის ამეხსნა, კანონში ჩაუკეტავი მექანიზმები რამხელა ზიანს აყენებს მთელ ჩვენს ქვეყანას. როდესაც პირველად ვუთხარი ავტორებს, თუ რამდენ ადამიანს ეხებოდა კანონი - და ეს არის, დაახლოებით, 300 000 ადამიანი - თვითონაც გაოცებულები დარჩნენ, როგორ გამოთვალეო. ავუხსენი, რომ ჩამკეტი მექანიზმების გარეშე, კანონი პრაქტიკულად ყველას ეხება არასაჯარო სექტორში. რა თქმა უნდა, არავინ აღარ ველოდით, რომ ერთი წლის შემდეგ საკითხი თავიდან დადგებოდა დღის წესრიგში. დღეს პრობლემა კიდევ უფრო მწვავეა. ვფიქრობ, რომ ეს კანონი კატასტროფულად საშიშია ქვეყნისთვის. ამიტომაც არის ასეთი მასშტაბური პროტესტი და ამიტომაც ბევრი ადამიანი გრძნობს, რამდენად ეგზისტენციალურია საკითხი. თითოეულ ჩვენგანს ჯერ კიდევ გვაქვს იმედი, რომ შესაძლებელია, ამ თემამ ქვეყნის მომავალი არ გადაიყოლოს. 

„ორი თაობის შემდეგ, ჩვენც იგივე საკითხი გვიდგება: ვიქნები თუ არა ჩემს ქვეყანაში აგენტი.“

- მაინც მინდა, დავაზუსტოთ: თქვენი ცოდნის საფუძველზე, რაიმე წარმოდგენა თუ გაქვთ, ამ კრიზისის სწორი მართვა როგორ არის შესაძლებელი?

- მთელი მსოფლიო აფასებს ემპათიას; მთელი მსოფლიო საუბრობს იმაზე, რომ შეცდომების დაშვება შეიძლება; რომ შეიძლება, ერთი ნაბიჯი უკან გადავდგა და დაგელაპარაკო. საქართველო საკმაოდ ჩაკეტილი საზოგადოებაა, რომლის თითოეულ წევრს ერთმანეთთან რაღაც აკავშირებს. ვფიქრობ, საკომუნიკაციო თვალსაზრისით, ძალიან კარგად შეიძლება იმ სიტუაციის შემობრუნება, რომელშიც ვართ და რომელიც ძალიან საზიანოა. ამ პრობლემის ერთ-ერთი მთავარი საფუძველი და გაურკვევლობა ის არის, რომ არანაირ ფორმატში დიალოგი არ მიმდინარეობს. საერთოდ ვერ ვხვდები, როგორ შეიძლება, საზოგადოების ნაწილი, რომელსაც რაღაც მნიშვნელოვანი არ მოსწონს, რაოდენობის მიხედვით შეფასდეს. ასი კაცი რომ აპროტესტებდეს, ნებისმიერი მმართველი ორგანო უნდა დაჯდეს და პრობლემური საკითხი განიხილოს. გამოსავლად ვხედავ ისევ და ისევ კომუნიკაციას, დათმობებზე წასვლას. მაგრამ ცოტა თითიდან გამოწოვილია მთლიანად ეს პროცესი და თვითონ კანონიც. დიდი დაპირისპირება მოჰყვა რაღაც საკითხს, რომელიც, თავისი შინაარსით, არანაირ სარგებელს არ აძლევს არც საზოგადოებას და არც ქვეყანას. ეს კანონი ზეპირად ვიცი, პირველივე ვერსიიდან. რუსულიდან მაქვს ნათარგმნი; შედარებული მაქვს ყველა შესაძლო პუნქტი; გააზრებული მაქვს, რა რისკების მატარებელია; გავლილი მაქვს იურისტებთან. ვიცი, გადაკეთებულ ვარიანტში რა პუნქტები აკლია და რამდენად საშიშია, რომ კანონში არ არის აუცილებელი დაზუსტებები.

- ალბათ, უნდა ვთქვათ, რომ ორივე მხარე, რომელიც ამ საკითხის ირგვლივ გამოიკვეთა, კანონის გატანას თუ არგატანას აღიქვამს, როგორც ყოფნა-არყოფნის საკითხს. ამიტომ ჭირს დალაპარაკება და შეთანხმება. 

- ამას დავაზუსტებდი. დაპირისპირებას ჰყავს ორი მხარე, მაგრამ ეს არის, ერთი მხრივ, საზოგადოების ნაწილი და, მეორე მხრივ, დაინტერესებული კონკრეტული პოლიტიკური ჯგუფი. ამ კანონს საზოგადოებაში ორი მხარე არ ჰყავს. არავინ საზოგადოებაში გამჭვირვალობის საკითხს არ მიიჩნევს ყოფნა-არყოფნის საკითხად, როგორც მეორე მხარე ამტკიცებს. ნორმალური მომუშავე ადამიანისთვის, რომელსაც კანონი შეეხება, ასე დგას საკითხი -  შეძლებს თუ არა ამ ქვეყანაში ცხოვრების გაგრძელებას. ჩემი ბებია და ბაბუა გერმანიის აგენტები იყვნენ, საბჭოთა ხელისუფლების ბრალდებით და, შესაბამისად, აღარ ჰქონდათ უფლება, რომ ამ ქვეყანაში ეცხოვრათ. გამოდის, რომ ორი თაობის შემდეგ, ჩვენც იგივე საკითხი გვიდგება: ვიქნები თუ არა ჩემს ქვეყანაში აგენტი. საბედნიეროდ, მე ჯერ არ მაქვს ეს წოდება, მაგრამ, ალბათ, ამ კანონით ნებისმიერს მოგვენიჭება, თუნდაც, რომელიმე არასამთავრობო ორგანიზაციასთან თანამშრომლობის გამო. და ვდგები არჩევანის წინაშე: ან ვიცხოვრო სახელით „აგენტი“ თუ „გარე ძალა“, ან ქვეყნიდან წავიდე. რამდენად არის გამჭვირვალობის საკითხი იმის საპირწონე, რომ მე ქვეყანა უნდა დავტოვო? თუ მეორე მხარეს დგას ადამიანი, რომელსაც ჩემი ფინანსები აინტერესებს, მოდით, შევიტანოთ კანონმდებლობაში შესაბამისი ცვლილებები,  რომლებიც გამჭვირვალობის საკითხს კიდევ უკეთესად დაარეგულირებს. 

- საქმეც ეს არის, რომ გამჭვირვალობის საკითხი არის მხოლოდ საბაბი, რომლის უკან ამ კონფლიქტის ასევე ეგზისტენციალური აღქმაა, მეორე მხრიდან. სინამდვილეში, გამჭვირვალობა ხომ არ არის კონფლიქტის არსი?!

- რა თქმა უნდა. 

- კარგით. მინდა, საქართველოზე გავაგრძელოთ საუბარი. არაერთხელ გითქვამთ, რომ საქართველოს, როგორც ბრენდს, სწორი მესიჯი და გეგმა სჭირდება. ვისთვის არის ეს მესიჯი და გეგმა - ჩვენთვის თუ უცხოელებისთვის? 

- როდესაც ბრენდზე ვსაუბრობთ, ეს, პირველ რიგში, ნიშნავს, როგორ აღვიქვამთ ქვეყანას ჩვენ, მოსახლეობა და როგორ გვინდა, რომ ჩვენი ამბავი დანარჩენ მსოფლიოს მოვუყვეთ. იმისთვის, რომ, თუნდაც, ვაჭრობა შევძლოთ, ან ტურიზმის სექტორი თუ აგროსერვისი განვავითაროთ, ან, თუნდაც, გარე პარტნიორებთან შეხვედრებზე ჩვენი ღირებულებები წარმოვთქვათ, აუცილებლად უნდა გვესმოდეს, ჩვენი ხალხი როგორ აღიქვამს თავის ქვეყანას; რა არის ჩვენი ძირითადი ღირებულება სამ სიტყვაში... ორ სიტყვაში... ერთ სიტყვაში... ასევე, უნდა გვესმოდეს, ამ მესიჯს რომ ვეტყვით პარტნიორს თუ მტერს, ის როგორ გაიგებს და მას როგორი შთაბეჭდილება შეექმნება ჩვენ შესახებ. მაგალითად, ჩვენ თუ ვაპირებთ, რომ ფინანსური ცენტრი ვიყოთ, მაშინ მნიშვნელოვანია საუბარი გამჭვირვალობაზე, სანდოობაზე, რეგულაციებზე - და უნდა შევეცადოთ, რომ სტაბილურობა იყოს ერთ-ერთი მთავარი მესიჯი. თუ ვსაუბრობთ ტურიზმსა და გართობაზე, თუნდაც, ფესტივალებზე, მაშინ სხვა ტიპის კომუნიკაცია დაგვჭირდება. 

- სხვა ტიპის კომუნიკაცია - ესე იგი, სხვა გეგმა და სხვა მესიჯი დაგვჭირდება?

- დიახ. მესიჯი და გეგმა იქიდან გამომდინარეობს, თუ რა გრძელვადიანი გეგმა აქვს ქვეყანას. ნებისმიერ დიდ ქვეყანასაც და პატარასაც უნდა ჰქონდეს სტრატეგიული განვითარების გენერალური გეგმა, რომლის მიხედვითაც შედგება ბრენდინგი. მაგრამ, ხშირ შემთხვევაში, ქვეყანას თვითონ არ ესმის, რა სტრატეგია აქვს. ჩვენ ბევრს ვსაუბრობთ პატრიოტიზმზე, მაგრამ ცოტას ვსაუბრობთ იმაზე, თუ რას წარმოადგენს ჩვენი ქვეყანა. თუ გვინდა, რომ აღვიქმებოდეთ, როგორც განათლების ჰაბი, ან ფინანსური ჰაბი, ან ტურიზმის ჰაბი, ამის შესაბამისი უნდა იყოს მთელი კომუნიკაცია. რამდენადაც ვიცი, ჩვენს სახელმწიფოს აქვს პრიორიტეტებში გაწერილი კონკრეტული მიმართულებები, თუმცა, ბრენდინგზე ცოტას ვზრუნავთ.

- ხელისუფლებებს შორის მემკვიდრეობითობას თუ ხედავთ იმ ხარისხით, რაც შესაძლებელს გახდიდა ასეთი გრძელვადიანი სტრატეგიული ხედვის ჩამოყალიბებას?

- მიუხედავად იმისა, რომ რადიკალურად განსხვავდება ის ძალა, რომელიც ქვეყანას თორმეტი წლის წინ მართავდა და ის ძალა, რომელიც დღეს მართავს - მაინც, მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარება, ტურიზმის საკითხი, ეკონომიკა, ევროატლანტიკური მიმართულებით ინტეგრაცია - გვაძლევდა შეგრძნებას, რომ გრძელვადიანი ხედვა გვქონდა. ბოლო რამდენიმე თვეს თუ არ ჩავთვლით, გამოკვეთილად ჩანდა, საით მივდივართ - რომ გვინდა, ვიყოთ ევროპული ტიპის პატარა, ისტორიით და კულტურით მდიდარი სახელმწიფო, რომელიც კარგ გზაგასაყარზე მდებარეობს და რომელიც მიისწრაფვის შინ - ევროპაში. ალბათ, ამის გარშემო შეიძლება, რომ საქართველოს ბრენდი არსებობდეს.

- ჩემთვის ძალიან საინტერესოა თქვენი მოსაზრება აღმოსავლეთის ქვეყნებთან საქართველოს ურთიერთობაზე და ამ მხრივ გამოუყენებელ შესაძლებლობებზე. ამბობდით, რომ ჩვენ ვპოზიციონირებთ, როგორც ღვინის სამშობლო, აღმოსავლეთის ქვეყნებისთვის კი ვართ ევროპისკენ მიმავალი გზა, საზღვაო კარიბჭე. როგორ წარმოგიდგენიათ ჩვენი დასავლური და აღმოსავლური ინტერესების ბალანსი ისე, რომ საქართველოს განვითარება არ შეფერხდეს?

- როდესაც ვამბობთ, რომ ჩვენ ვართ გზა, უნდა გავიაზროთ, რომ აღმოსავლეთის ქვეყნებისთვის, თუნდაც, ცენტრალური აზიისთვის, ჩვენ ვართ გზა დასავლური ცივილიზაციისკენ. ამიტომაც უნდათ ჩვენთან თანამშრომლობა. ძირითადი ღირებულება, რომელსაც ჩვენ მათ ვუქმნით, არის ყველა ის სარგებელი, რაც ჩვენს ევროპულობას მოჰყვება. უახლოეს სამეზობლოში გვყავს ბევრი ქვეყანა, რომლისთვისაც თავისუფლების სამყარო ვართ. ამ ქვეყნებს უნდა შევხედოთ, როგორც შესაძლებლობას, რომ ევროპის დიდ ბაზართან ერთად, ცენტრალური აზიის უზარმაზარ მოსახლეობამდეც მივიდეთ. მათ გულწრფელად უყვართ საქართველო და შეგვიძლია, იქაც ვიმუშაოთ. ვფიქრობ, შემდეგი თაობისთვის საკმაოდ დიდი, საინტერესო გამოწვევა იქნება, რომ ეს ახალი ქვეყნები აღმოაჩინონ. კიდევ ვიტყვი, იმიტომ ვართ ამ ქვეყნებისთვის მიმზიდველი, რომ ასე ძალიან ვასოცირდებით დასავლურ ცივილიზაციასთან. 

„ჩვენთან დაუწერელი წესია, რომ ყველა ერთმანეთს დიდი სიყვარულით ეპყრობა.“

- თქვენ ამბობდით, რომ მალე დადგება რეალობა, რომელშიც თუ რამე არ იარსებებს ციფრულად, ის საერთოდ არ იარსებებს. ერთი მხრივ, ნათქვამი გაქვთ, რომ რეგიონის ქვეყნებს შორის სამაგალითო ციფრული ეკოსისტემა გვაქვს; რომ ქართული შემოქმედებითი სფერო ძალიან ძლიერია. მეორე მხრივ, ამბობთ, რომ საქართველოს იდენტობისთვის აუცილებელია, მომავალში მაინც გავაციფრულოთ ყველაფერი, რაც ჩვენს არსებობას, ჩვენს მემკვიდრეობას ადასტურებს. გამოდის, გვაქვს ინტელექტუალური რესურსი, მაგრამ არ გვაქვს მთავარი პროდუქტი, რისთვისაც ეს რესურსი გვჭირდება. რა არის ამ „აცდენის“ მიზეზი?

- კიდევ ერთხელ დავადასტურებ ჩემს რწმენას, რომ ქვეყნები მომავალში მდიდრები იქნებიან საკუთარი ციფრული ცივილიზაციითაც, ანუ მხოლოდ ფიზიკური ცივილიზაცია არ იქნება საკმარისი. ალბათ, სტრატეგიის არარსებობამ გამოიწვია, რომ ჩვენს სახელმწიფოს არ გადაუდგამს თამამი ნაბიჯები, გაციფრულების თვალსაზრისით. უზარმაზარ ბიბლიოთეკებზე ვსაუბრობთ, სხვადასხვა მასალაზე, ფირებზე, თუნდაც, ლექსიკონებზე. ამ პროცესს მხოლოდ დასავლური ინსტიტუტები აფინანსებენ. კარგად უნდა აღვიქვათ, რომ ის, რითიც ჩვენ ვამაყობთ - ძეგლები იქნება, ენა, ანბანი თუ მწერლობა, ამ კულტურულ მემკვიდრეობაზე ხელმისაწვდომობა განპირობებულია იმით, თუ რამდენი კომპანია ან რამდენი უცხოური ფონდი დააფინანსებს მასალის გაციფრულებას. 

- მასალის თარგმნასაც გულისხმობთ? 

- დიახ, თარგმნასაც. ინგლისურ ან ფრანგულ ენაზე ჩვენი მასალა ხელმისაწვდომი არ არის და, რა თქმა უნდა, ეს ერთი გამოწვევაა; მეორე გამოწვევაა, რომ ქართულადაც ბევრი რამ არ გვაქვს გაციფრულებული. სადავო კანონის პრობლემა ისიც არის, რომ სწორედ ამ ტიპის პროექტების განხორციელებას შეუშლის ხელს, რაც ძალიან მაწუხებს. 

- მინდა, რომ ამ საკითხის მეორე მხარეს შევეხოთ. ერთხელ, ციფრულ სამყაროზე საუბრისას, თქვით: „ადამიანს მუდმივად აქვს შიში - ვინ იქნება მოწმე? ვინ დაადასტურებს მის არსებობას?“ ეს რომ მოვისმინე, ზურაბ კიკნაძე გამახსენდა, რომელმაც ზუსტად იგივე ბრძანა: „თანამედროვე ცნობიერებას არ შეუძლია საიდუმლოს ატანა. ადამიანს აქვს უცნობად, საიდუმლოდ დარჩენის შიში.“ მიგაჩნიათ, რომ ციფრული ეპოქა ასუსტებს ადამიანს? თუ, პირიქით, აძლიერებს? 

- ორივე. ციფრულ ეპოქაში დაბადებული ადამიანებისთვის ეს არის ნორმა, არაციფრულ ეპოქაში დაბადებული ადამიანებისთვის ეს, ალბათ, უფრო ჭიდილია: ზოგისთვის გამოწვევაა, ზოგისთვის - კომპლექსი, ზოგისთვის - გაუგებრობა. მე, როგორც კომუნიკაციების სპეციალისტი, ყოველდღიურად ვხვდები, რომ ადამიანები, რომლებიც ნამდვილად არსებობენ, თანაარსებობენ ისეთ არარსებულ „ანგარიშებთან“, რომლებიც აჯერებენ, რომ სინამდვილეში არიან. შეიძლება, ადამიანი, რომელიც ვერ არჩევს ტროლებს და ბოტებს, მარტო აღმოჩნდეს გარემოში, სადაც ყველა დანარჩენი, სინამდვილეში, არ არსებობს. ჩვენ უნდა ვიზრუნოთ, რომ ციფრულ სამყაროში ადამიანები უსაფრთხოდ იყვნენ. ამის გარდა, როდესაც ციფრულ კომუნიკაციას ვასწავლი, სულ ვცდილობ, ადამიანებს ავუხსნა, რომ ციფრული გამოხატვაც ერთ-ერთი ფორმაა; არ არის განსხვავებული იმისგან, რასაც კედელზე ან ფურცელზე ვხატავდით. თუ შეძლებ, რომ ადამიანებს ეს აუხსნა, მათ ციფრულის შიში აღარ ექნებათ.

- ვიცი, რომ ამ მხრივ ხედავთ თქვენს ფუნქციას. ერთ ციტატას შეგახსენებთ: „ჩემი მთავარი კითხვა იყო - როგორ შეიძლება, ჩემი ცოდნით გამოვადგე ადამიანებს; საფიქრალი იყო, რა შეიძლებოდა გაეკეთებინა ჩვენს თაობას ახალგაზრდებისთვის, როგორ გაგვეზიარებინა კარგი თუ მწარე გამოცდილება.” ამ ფიქრის ბოლოს, თქვენ უარი თქვით შესანიშნავ სამსახურზე და დიზაინის ინსტიტუტი დააფუძნეთ. თან ამბობთ, კომერციული პროექტი არ არის, მაგრამ იმედი მაქვს, ბევრ სიკეთეს მოიტანსო. როგორ აფასებთ დიზაინის ინსტიტუტის საზოგადო მნიშვნელობას?

- ჩვენი, როგორც დიზაინის ინსტიტუტის, მისია არის, რომ ბევრ ადამიანს მისცეს საშუალება, საკუთარი იდეების ვიზუალიზაცია და რეალიზება მოახდინოს. ამისთვის ვასწავლით როგორც ფიქრს, ისე შექმნის სხვადასხვა ხერხს: მოდელირების, პროტოტიპების და შემდეგ - განხორციელების ხერხებს. 

- ფიქრს რომ ამბობთ, ვიზუალურად ფიქრს გულისხმობთ?

- არა მხოლოდ. დიზაინის ფიქრი არის ერთ-ერთი მეთოდოლოგია, რომელიც ადამიანს ეხმარება, რომ იფიქროს, როგორც დიზაინერმა. შემოქმედებითი ფიქრის ბევრი შესაძლებლობა არსებობს, რომლებიც საშუალებას გაძლევს, შენი ამოცანის ამოხსნა ულიმიტოდ მოიფიქრო. ქვეყანაში ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა განათლება გვაქვს. ჩემი როლი ასე დავინახე, რომ ბევრი ადამიანისთვის კონკრეტული ცოდნის მიცემა გამხდარიყო შესაძლებელი. ერთი მხრივ, გვყავს შესანიშნავი სპეციალისტები, რომლებსაც აკლიათ დიზაინის და შემოქმედებითი უნარები; მეორე მხრივ, გვყავს ადამიანები, რომლებიც ძველი ცოდნით არიან და დღევანდელ ენაზე არ საუბრობენ; მესამე მხრივ, გვყავს ბევრი ლექტორი, პროფესორი, რომელსაც შეუძლია, ეს ცოდნა გადასცეს. ზოგჯერ ადამიანი თვლის, რომ არ არის კრეატიული, თავიდანვე არ მიეცა შემოქმედებითი ტალანტი. მინდა, რომ თითოეულ ადამიანს მივცეთ საშუალება, ხატოს, ძერწოს, წეროს, ისწავლოს, იფიქროს და საკუთარი თავი გამოხატოს. ეს კონკრეტული მიმართულება - დიზაინი - ვფიქრობ, ძალიან თანამედროვეა და ბევრ შესაძლებლობას აძლევს ადამიანს. შემეძლო, რომ ამის შესახებ სხვებისთვის მომეყოლა და ამ თემის გარშემო ბევრი ადამიანი გამეერთიანებინა. მიმაჩნია, რომ ჩვენი საქმიანობა აბსოლუტურად თანადროულია იმ გამოწვევებთან, რაც ქვეყანაში გვაქვს. ბევრი მოფიქრალი და კარგი დიზაინერი ადამიანი თუ გვეყოლება, ისინი არაერთ მწვავე საზოგადოებრივ პრობლემას გადაჭრიან. თანაც, ჩვენი საქმიანობა - ცოდნა, რომელსაც გადავცემთ - დღევანდელ მსოფლიოს სჭირდება. 

ეს შეიძლება იყოს უბნის პრობლემა, წყლის გაყვანილობის პრობლემა, ან რაღაც უფრო მასშტაბური. 

- თბილისში საცობების პრობლემის მოგვარება ახსენეთ ადრე ამ კონტექსტში. 

- დიახ, სულ ვამბობ, რომ დიზაინის ფორმატები ულიმიტოა - შეიძლება, პროდუქტის დიზაინშიც გამოიხატოს, მნიშვნელოვან სტრატეგიულ პროექტშიც და, თუნდაც, ჩვენი ქვეყნის მოწყობის ნაწილშიც. ასე გაზრდილი ადამიანები, ალბათ, ბევრად უფრო სასარგებლოები იქნებიან. 

- ნათქვამი გაქვთ, რომ ციფრულ ეპოქაში ახალგაზრდებს სხვა ტიპის განათლება სჭირდებათ. თქვენ მათთან მუშაობთ და, კონკრეტულად, რას სთავაზობთ ახალს? 

- კვლევით დავიწყეთ და ვნახეთ, რომ გამოწვევები იყო პროფესიულ განათლებაში. სახელმწიფოსთვისაც პრიორიტეტული საკითხია, რომ უმაღლესი განათლების მქონე საკმაოდ ბევრ ადამიანს ვამზადებთ და გვაკლია სპეციალისტები პროფესიული განათლებით. ასევე, ჩვენს ერთ-ერთ გამოწვევად მივიღეთ ის, რომ გვყავს ბევრი ნიჭიერი ადამიანი, რომელმაც არ იცის, რა პროფესია აირჩიოს. „დიზაინის საფუძვლების“ პროგრამა ამისთვის შევქმენით - მოკლე ვადაში ვუხსნით ახალგაზრდას, თუ რა შეიძლება გააკეთოს და რა იქნებოდა მისთვის საუკეთესო პროფესია. 

- ამ პროგრამას სკოლის მოსწავლეებს სთავაზობთ?

- არა მხოლოდ, მაგრამ 16 წლის ასაკიდან ვიღებთ მსურველებს. ბევრ ადამიანს შეუძლია, ეს პროცესი გაიაროს და ზუსტად მიხვდეს, გრაფიკული დიზაინია მისთვის საინტერესო, ვიდეოს წარმოება თუ, მაგალითად, ინტერიერის დიზაინი. პირველ ნაკადზე საშუალო ასაკი ჩვიდმეტ-ნახევარი წელია. ეს ძალიან კარგი ასაკია იმისთვის, რომ გადაწყვეტილება მიიღო, მომავალ განვითარებასთან დაკავშირებით. 

- თუ სწორად ვიცი, თქვენც მოზარდი შვილები გყავთ.

- ოჯახში სამი მოზარდი გვყავს: 19 წლის, 16 წლის და 12 წლის. 

- თქვენი შვილებისგან რა მთავარი წესების დაცვას ითხოვთ, ზოგადად, - და ახლა, ამ კონკრეტულ სიტუაციაში?

- პირველი და მთავარი წესი გვაქვს, რომ ყოველთვის ვაფრთხილებთ ერთმანეთს, შესაძლო მოვლენების შესახებ. ეს ძალიან მეხმარება ნავიგაციაში. მეორე: ჩვენთან დაუწერელი წესია, რომ ყველა ერთმანეთს დიდი სიყვარულით ეპყრობა. შეიძლება, ცოტა არქაულად ჟღერს, თუმცა, სიყვარული და ერთმანეთის მოფრთხილება ძალიან გვეხმარება. ამ ურთიერთობაში უფროსი თაობაც ჩართულია - ბებიები, ბაბუები... და მესამე, ძალიან მნიშვნელოვანი: სულ ვუმეორებ შვილებს, რომ არ არის აუცილებელი, ჩვენი აზრი მათთვის დომინანტური იყოს. თუმცა, იმასაც ვგრძნობ, რომ მათზე ზეგავლენას ვახდენთ. აინტერესებთ ჩვენი მეგობრები, აინტერესებთ ბებიებთან და ბაბუებთან გატარებული დრო. ძალიან საინტერესო ხალხი ჰყავთ გარშემო. ყველაზე მეტად რასაც ვაფასებ, ამ ადამიანებს აქვთ უნარი, თვითონ გადაამოწმონ ინფორმაცია. ჩემს ინტერვიუებს, ჩემს გამოსვლებს, ჩვენს საერთო პროექტებს ყოველთვის თვალს კრიტიკულად ადევნებენ, მერე გადაამოწმებენ და თუ დაამოწმებენ, რომ საერთაშორისო სტანდარტებს შეესაბამება, მათთვის მისაღები ხდება ხოლმე. ეს ძალიან მომწონს.

- თქვენ წესების დაწესების კი არა, უკვე შეთანხმების სტადიაში ყოფილხართ.  

- ზოგადად, ოჯახში ბევრი ბავშვი გვყავს - ჩემს დასაც და მეც. სახლში მუდმივად არის ექვსიდან რვა ბავშვამდე. ამიტომ, სულ შეთანხმების პრინციპით ვცხოვრობთ. 

„სიყვარული და ადამიანურობა ჩემთვის უფრო მაღალი ღირებულებაა, ვიდრე, მაგალითად, რაღაც საერთო სიკეთე.“

- როგორ ფიქრობთ, თუ არის შესაძლებელი, რომ საღი აზრით და სინდისით ცხოვრება ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მოვიდეს? 

- საღი აზრი და სინდისი ჩემთვის ერთ მხარეს დგას. მართალი რომ გითხრათ, ზოგჯერ სინდისი ერთადერთი გამოსავალი არ არის ხოლმე იმისთვის, რომ სწორი გადაწყვეტილება მიიღო. 

- მაგალითად, რას გულისხმობთ?

- საღი აზრი, თავისი შინაარსით, ჩემთვის ძალიან მიბმულია კეთილსინდისიერებასთან. ვფიქრობ, რომ თუ შენი ღირებულება სიყვარულია, მაშინ შენი სინდისი მიბმულია ადამიანის სიყვარულთან და შენი საღი აზრიც ადამიანის სასარგებლოდ უნდა მუშაობდეს. თუმცა, ბევრი ადამიანი საღ აზრს აღიქვამს, როგორც კრიტიკის მექანიზმს და შეიძლება, ადამიანის სიცოცხლე ან სიყვარული უფრო ქვევით დააყენოს, ვიდრე კონკრეტული ღირებულება. 

- თქვენთვის როგორ არის? 

- ჩემთვის ადამიანი და სიყვარული უფრო დიდი ღირებულებაა, ვიდრე პრინციპები. მაგრამ არ ვგულისხმობ, რომ ადამიანის გამო, ჩემს პრინციპს ვუღალატებ - ეს, ალბათ, ნაკლებად შესაძლებელია. იმას ვგულისხმობ, რომ სიყვარული და ადამიანურობა ჩემთვის უფრო მაღალი ღირებულებაა, ვიდრე, მაგალითად, რაღაც საერთო სიკეთე. საღ აზრს სინდისთან არ ვაპირისპირებ, მაგრამ ხანდახან ადამიანები ასე ფუთავენ, რომ რაციონალური გადაწყვეტილებიდან გამომდინარე, შესაძლებელია, შენი პრინციპები და ადამიანები გაწირო... 

- სინამდვილეში, ამას ბოლშევიზმი ჰქვია. 

- მე არასდროს არ მქონია შემთხვევა, როდესაც სინდისი და ადამიანის სიყვარული ერთ მხარეს ყოფილიყო და საღი აზრი - მეორე მხარეს. იმასაც ვიტყვი, რომ ხშირად ჩემ წინააღმდეგ გამოუყენებიათ ეს „რაციონალურობის“ არგუმენტი - რომ ჩემი სინდისის წინააღმდეგ წავსულიყავი. ამაყი ვარ საკუთარი თავით, რომ ამ კომპრომისზე არ წავსულვარ.

- პირადად თქვენი ძალა რაშია?

- ერთ-ერთი ძლიერი უნარი, რაც მაქვს, სხვა ადამიანებში ნიჭიერების და ტალანტის აღმოჩენაა. ეს არაერთხელ უთქვამთ სხვებს და ამიტომ თამამად ვამბობ. დიდი ძალა მაქვს, ფანტაზიის თვალსაზრისით - ბევრი კარგი რამის წარმოდგენა შემიძლია. და ყველაზე დიდი ძალა, ალბათ, სიყვარულია. ბუნებრივად მიყვარს გარშემო მყოფი ადამიანები; ბუნებრივად მიყვარს გარემო, რომელშიც ვარ; ბუნებრივად მაქვს კარგი ამბების მოლოდინი; ბუნებრივად მაქვს მოლოდინი, რომ სილამაზე აღვიქვა. ეს ყველაფერი მეხმარება, რომ ურთულეს სიტუაციებშიც კი დავინახო გამოსავალი.

- საუბარს ტრადიციული კითხვით დავასრულებთ: რომელია სიტყვა ან ფრაზა, რომელიც თქვენი ცხოვრების მეგზურად გამოდგება? 

- სულ ჩამესმის ხოლმე, რომ „ჩვენ ამას შევძლებთ!“ და ეს „ჩვენ“ საკმაოდ დიდი ძალაა.

- ეს „ჩვენ“ რა წრეს გულისხმობს? 

- უფრო საქართველო წარმომიდგენია. საქართველოს ვაიგივებ ჩემს დიდ სამეგობროსთან, დიდ ოჯახთან. სუბიექტურად ჟღერს, მაგრამ „ჩვენ“, ალბათ, ისევ და ისევ ჩვენ ვართ, რომლებიც დღეს ვცდილობთ, რომ საკმაოდ განწირულ პატარა ქვეყანას რაღაც ეშველოს. 

- დიდი მადლობა უაღრესად საინტერესო, შინაარსით დახუნძლული საუბრისთვის. ინტერვიუს დავასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია ინგლისელი ფილოსოფოსი ფრენსის ბეკონი (1561-1626): „თავმდაბლობა სუსტების თავშესაფარია.“ 

- ამ ციტატას არ ვეთანხმები. ჩემს ცხოვრებაში ვისაც შევხვედრივარ, თავმდაბალი ადამიანები ყველაზე ძლიერები აღმოჩენილან. ერთადერთი, რასაც შემიძლია დავეთანხმო ამ ფრაზაში, ის არის, რომ ჩვენმა თავმდაბლობამ სხვა ადამიანს რაღაც ნაბიჯის გადადგმა არ უნდა გადააფიქრებინოს. თავმდაბალი ადამიანები ზოგჯერ იმდენად თავმდაბლები არიან, რომ სხვებს არ აძლევენ საშუალებას, მათ მიბაძონ. ბევრ სფეროში, რომელშიც დღეს საკმაოდ არასწორი ადამიანები ჩანან წინა პლანზე, ვფიქრობ, რომ იქ თავმდაბალი ადამიანების გამო არიან. არ მგონია, რომ თავმდაბლობა და ხმის ამოღება ერთმანეთს ეწინააღმდეგება. ვიცნობ ბევრ შესანიშნავ სპეციალისტს, რომელიც თავისი თავმდაბლობით ძალიან ხმამაღალია. 

- საინტერესო ფორმულირებაა. მეორე ციტატა ეკუთვნის შვეიცარიელ ფსიქიატრს - კარლ გუსტავ იუნგს (1875-1961): „ყველაფერი, რაც სხვებში არ მოგვწონს, გვეხმარება, რომ საკუთარი თავი შევიმეცნოთ.“

- ემპათიის ერთ-ერთი პრინციპია, რომ რაც შეიძლება მეტი განსხვავებული ადამიანი ნახო და გაიცნო. ხშირად ისეთი ადამიანები გვაღიზიანებენ, რომლებშიც იმ სისუსტეს ან იმ ძალას ვხედავთ, რომელიც ჩვენ გვაქვს (ან არ გვაქვს). ვცდილობთ ხოლმე, რომ ან შევეჯიბროთ, ან დავჯაბნოთ, ან, სულაც, დავჩაგროთ. სინამდვილეში, განვითარებისთვის ერთ-ერთი საუკეთესო შესაძლებლობა, ალბათ, ემპათიაა - საკუთარი თავის დაყენება მეორე ადამიანის ადგილზე. ეს გვაძლევს შესაძლებლობას, რომ შევიყვაროთ ის ადამიანი. საკმაოდ ბევრი რთული გამოცდილება მქონია ცხოვრებაში. როცა წარმატებულ გზაზე ვსაუბრობთ, სინამდვილეში, წარმატებული გზა არასდროს გამოიყურება წარმატებულად ყოველდღიურობაში - ყოველთვის მძიმე და რთულია. ბევრჯერ მიტირია და საკუთარი თავისთვის საყვედური მითქვამს, რატომ ავიღე ამდენი რამ ჩემს თავზე. ბავშვობიდან ასე იყო, სხვათა შორის. უცხო ხალხთან მივსულვარ და შემითავაზებია - ვფიქრობ, თქვენ ეს გამოგადგებოდათ-მეთქი. ხშირად უკითხავთ, საიდან იცოდიო. საკუთარ წარმოსახვებს მივყვები ხოლმე და თუნდაც უცხო ადამიანის შესახებ ბევრი რამ შემიძლია, წარმოვიდგინო. სოციალურ სამყაროში ბევრად ადვილია, ადამიანს რაღაც კარგი მისწერო და იგრძნო, რომ ცუდად არის. ესეც გარკვეულ ძალად შემოემატა ჩემს ცხოვრებას, რომ როდესაც ემპათია მაქვს ადამიანის მიმართ და კარგად ვხვდები, მას რა უჭირს, მერე აქედან მეც ვსწავლობ. ზოგადად, ადამიანების შეყვარება ბევრად უფრო ადვილია, ვიდრე მათი შეძულება. ზიზღი ძალიან დიდ რესურსს მოითხოვს და ვფიქრობ, ცოტა მეტ დროს რომ ვხარჯავდეთ ერთმანეთის თანაგრძნობაზე, ძალიან სასიამოვნო იქნებოდა ცხოვრება.
 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე