- მარიამ, გონებით გრძნობების მართვა თუ მიგაჩნიათ შესაძლებლად?

- მე მგონი, ყველაზე მნიშვნელოვანი გონების და გრძნობების ბალანსია. ეს ბალანსი საშუალებას მოგცემს, საუკეთესო წერტილში იყო ცხოვრებაში - შენი თავიც გათვალისწინებული გყავდეს და სხვებიც. თქვენი შეკითხვა იმიტომ არის საინტერესო, რომ ამ ბალანსის დარღვევა ჩემი დიდი პრობლემაა. ბევრი უცნაურობა მახასიათებს და ამის მიზეზი ბოლო დროს გაირკვა: მაღალფუნქციური აუტიზმი მაქვს, რაც ნიშნავს გრძნობების ვერამოცნობას. ითვლება, რომ უფრო მეტად ანალიტიკურები ვართ. სანამ გავიგებდი, რა მჭირდა, ჩემი თავი ბევრჯერ მეგონა რობოტი იმიტომ, რომ ტექნიკურად მქონდა ყველაფერი გათვლილი. ბოლო სამი წელიწადია, ჩემს ფსიქოლოგთან ერთად მიწევს შეგრძნებების სწავლა. 

- ეს რას ნიშნავს? 

- ტვინით მხოლოდ ის შეგიძლია, რომ მიზნად დაისახო რაღაც. მიდიხარ მიზნის შესასრულებლად და გრძნობებს ივიწყებ. ტკივილი, წყენა - ყველაფერი გამქრალია და არის მხოლოდ მიზანი. მაგრამ ბოლოში რომ მიხვალ, მიზანს რომ მიაღწევ, ბედნიერი ვერ იქნები, თუ ეს გზა შეგრძნებებთან ერთად არ გაიარე. როგორც წესი, თუ ადამიანმა მიზანი დაისახა, ცდილობს, გრძნობები გვერდზე გადადოს, რომ ხელი არ შეეშალოს. მე პირიქით ვიყავი. სტრატეგიულად მქონდა გათვლილი, როდის რა უნდა გამეკეთებინა და რისკებიც დაზღვეული მქონდა. იმის მიუხედავად, რა შედეგებიც მივიღე, ბედნიერება არ მიგრძნია. 

- მეც წავიკითხე, რომ იმ უცნაურობების მიზეზი, რომლებიც ბავშვობიდან მძიმე პრობლემებს გიქმნიდათ, ასპერგერის სინდრომი აღმოჩნდა. ეს ნიშნავს, რომ ადამიანს ბუნებრივად აქვს პრობლემები გრძნობებთან, ურთიერთობებთან დაკავშირებით. ამ რეალობის გათვალისწინებით, თუ ფიქრობთ, რომ მაინც პასუხისმგებელი ხართ თქვენს გრძნობებზე? 

- როგორც გითხარით, ჩემს შემთხვევაში, ანალიზია მთავარი. დაღლის ან ტკივილის ზღურბლი დაქვეითებული მაქვს. მაგრამ, მთლიანობაში, შეგრძნებები ხომ არ ქრება? ყოვნდება და შემდეგ უფრო მძაფრად იფეთქებს ხოლმე. მთლიანობაზე მეტად, დეტალებს აღვიქვამ და ჩემი ტვინი დიდ დროს ანდომებს თითოეული დეტალის დამახსოვრებას. ეს პროცესი არ მაქვს სინქრონიზებული ადეკვატურ რეაქციებთან. თუ რაღაც სატირელია, შეიძლება, საერთოდ ვერ ვიგრძნო, რადგან იმ მომენტში გააზრების პროცესში ვიყო. მაგალითად, მიწისძვრა რომ მოხდეს, ბუნებრივი იქნება, თუ ადამიანები შეშინდებიან და დაიბნევიან; მე კი სრულ კომფორტში ვიქნები, რადგან ყველაფერი უნდა გავთვალო და დავაორგანიზო. შეიძლება, ერთი ან ორი თვის მერე მივხვდე შეგრძნებით, თურმე, რა ყოფილა. და იმდენად მძაფრია ეს შეგრძნება, რომ შეიძლება უკონტროლოც გავხდე. 

- ეს ნიშნავს, რომ ძირითადად მაინც გაწონასწორებული ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებთ?

- დიახ, სანამ დიდი რაოდენობის ინფორმაციას არ მივიღებ, დასკვნისგან აუცილებლად თავს შევიკავებ. ესეც ცოტა რობოტულია. მცირე რაოდენობის ინფორმაციას არ ვენდობი. ეს ჩემი ტექნიკური დავალებაა, რომელიც იმისთვის მჭირდება, რომ ობიექტური ვიყო. მაგრამ როგორც კი რაღაცას ამოვხსნი, იქ იბადება შეგრძნებები. იმ მომენტში, შეიძლება, სამსახურში წამოვხტე და ვთქვა, რომ ერთი წლის განმავლობაში აქ რაც ხდებოდა, სულ არასწორი იყო.

- რამდენად მიეჩვიეთ, რომ ასეთი ხართ - განსხვავებული? 

- ალბათ, ერთი წელია, რაც ეს მიჩვევა დაიწყო. ადამიანს ყოველთვის უნდა, რომ რაღაც დიდ ჯგუფს მიეკუთვნებოდეს. ამიტომ, როცა ფსიქიატრთან ან ფსიქოლოგთან მიდიხარ, გინდა, გითხრან, რომ ყველაფერი წესრიგში გაქვს, რომ ჩვეულებრივი ნევროზის გარდა არაფერი გაწუხებს. მაგრამ მე სიხარულით მივიღე დასკვნა აუტისტური სპექტრის შესახებ. იმიტომ, რომ ცხოვრება უცნაურად დატვირთული მქონდა ტრავმებით. აუტისტური სპექტრი არის კონდიცია, რომელიც მთელი ცხოვრება გექნება, რადგან ტვინი ოდნავ განსხვავებულად გაქვს მოწყობილი. მაგრამ მე კიდევ ბევრი რამ დამემატა, ცხოვრებისეული ტრაგედიებიდან გამომდინარე. ბავშვობაში დედას ფსიქოლოგთან დავყავდი, მაგრამ ჩემს მდგომარეობას მალავდნენ. როცა ახლახან გაირკვა, რა მჭირს, ძალიან დავინტერესდი. აუტისტურ სპექტრთან დაკავშირებით, მხოლოდ ბავშვებზე მოიპოვებოდა ინფორმაცია; უფროსებზე და, მით უმეტეს, ქალებზე - ადვილად ხელმისაწვდომი არაფერი არ იყო. მაგრამ უამრავი ინგლისურენოვანი ინფორმაცია მოვიძიე. ტესტები შევავსე და ვნახე, რომ იქ იყო კითხვები, რომლებიც ზუსტად მემთხვეოდა. ეს ხსნიდა ყველაფერს, რაც რობოტულია ჩემში. ვფიქრობდი - რაკი ეს კითხვა წერია, ესე იგი, მარტო მე არ მეხება, სხვებიც არიან ჩემნაირები-მეთქი. გადავწყვიტე, რომ ეს ხალხი მომეძებნა. ისინი დამეხმარნენ, რომ საკუთარი თავი მიმეღო. თუმცა, დიდი გზის გავლა დამჭირდა, რომ ჩემი თავისთვის დანამდვილებით მეთქვა - აქ ხარ და ეს ასეა.

- როგორც კი მაღალფუნქციური აუტიზმის შესახებ გაიგეთ, თუ არ ვცდები, მაშინვე საჯაროდ დაწერეთ. რაც არ უნდა გაგხარებოდათ, რომ ბოლოს და ბოლოს, თქვენს მდგომარეობას სწორი ახსნა მოეძებნა, ამის საჯაროდ გამოცხადება, არ მგონია, ადვილი ყოფილიყო. 

- დავწერე, რომ აუტისტური სპექტრი მაქვს და თან ისე მრცხვენოდა, ოც წუთში პოსტის წაშლა მომინდა. მაგრამ მაშინვე ატყდა ამბავი, კომენტარებში და მესიჯებში მწერდნენ - მეც ასე ვარ და მადლობა, რომ დაწერეო. იმ დღეს სამი ადამიანი გავიცანი. ახლაც მყავს მეგობარი გოგო, ვისაც ასპერგერი აქვს. გვიკვირს, როგორ ემთხვევა ჩვენი ცხოვრების ბევრი ამბავი, ბავშვობისას ერთი და იგივე ქცევა, ფიქრი იმაზე, რომ უცხოპლანეტელი ხომ არ ვარ... 

 

 

„ეს სტოკჰოლმის სინდრომი იყო - ვინც გირტყამს, მაინც ის გიყვარს.“

 

 

- იმის შემდეგ, რაც თქვენი ყველა უცნაურობა ახსენით, დამოკიდებულება თუ შეგეცვალათ იმ ადამიანების მიმართ, რომლებიც არასწორად გექცეოდნენ ბავშვობაში, რადგან თქვენი არ ესმოდათ? ოჯახის წევრების, მასწავლებლების, ახლობლების მიმართ თუ შეგეცვალათ განწყობა?

- ძალიან ბევრჯერ შემეცვალა. ერთი დამოკიდებულებით მანამდეც არ ვყოფილვარ. ფსიქოლოგთან პირველივე ვიზიტის შემდეგ ჩემს თავზე შემეცვალა წარმოდგენა და როგორც კი ჩემს თავზე მეცვლება წარმოდგენა, მე თვითონაც ვიცვლები და მაშინვე ვიწყებ ყველაფრის გადაფასებას. თავიდან ამ ადამიანების მიმართ მორჩილების განცდა მქონდა. ჩემს თავზე ვფიქრობდი - მე ვარ ისეთი ცუდი და უცნაური, რომ ღირსი ვარ ცემის და ყველაფრის, რასაც ცუდს მიკეთებენ. ჩემი მაშინდელი სამყარო ამ შეზღუდულ ინფორმაციას მაძლევდა, ამას მასწავლიდნენ და მაჯერებდნენ, რომ ერთი გონება ავტორიტეტებს  - მშობლებს, მასწავლებლებს, მეზობლებს ვერ შეეწინააღმდეგება. თავიდან ყველასგან ერთი და იგივე დამოკიდებულება იყო ჩემ მიმართ და მათ დავუჯერე. 

- ესე იგი, საკუთარი თავი იმიტომ არ გიყვარდათ, რომ ეს მათ შთაგაგონეს?

მერე სხვა შეგრძნება მოვიდა ჩემთან -  რომ ეს ხალხი ძალიან ცუდია. მე შეიძლება ცუდი ვარ, მაგრამ ხომ ნამდვილად ვიცი, რომ არავის ვურტყამ, არავის მიმართ არ ვძალადობ და ვცდილობ, რაც შემიძლია, რომ ნორმალურად მოვიქცე. მერე უკვე ფსიქოლოგი ჩაერთო, რომელთანაც თვითონ მივედი. ინფორმაციის მოძიება დავიწყე და, რაც წავიკითხე, იმის მიხედვით მივხვდი, რომ ძალადობა არასწორია. ჩემმა პირველმა ფსიქოლოგმა ჩემი სამყარო ამოატრიალა და ამიხსნა, რომ მე ვარ მსხვერპლი. მასწავლიდა, რომ ეს მოძალადე ადამიანები უნდა მძულდეს. მე მაინც მიყვარდა. ეს სტოკჰოლმის სინდრომი იყო - ვინც გირტყამს, მაინც ის გიყვარს. 

დღეს ეს ეტაპიც გადავლახე. სხვა კუთხით შევხედე ამ ახსნას, რომ მსხვერპლი ვარ. 

- რა კუთხით შეხედეთ? რას გულისხმობთ? 

- შეიძლება, უცნაურია ჩემი დღევანდელი ხედვა, მაგრამ ის მოძალადე ადამიანებიც ხომ იმ საზოგადოებაში გაიზარდნენ? ბებიაჩემი მთიულეთიდან იყო და ძალიან სასტიკად მეპყრობოდა. ჯოხით გირტყამდა და რომ ტიროდი, კიდევ გირტყამდა იმიტომ, რომ ტირილი უნდა შეგეწყვიტა. ეს ხომ, ნებისმიერი ადეკვატური ადამიანის შეფასებით, ცალსახა ძალადობაა და მე ცალსახად მსხვერპლი ვარ?

- რა თქმა უნდა. 

- ეს გავიაზრე, მაგრამ ამასაც გავცდი და რასაც ახლა ვფიქრობ, ზუსტად ვიცი, რომ სტოკჰოლმის სინდრომთან აღარ არის კავშირში, გვერდიდან შეფასებაა. ამ ქალმა - რომელიც სასტიკად მეპყრობოდა - მთიულური, ქართული, თავისებური სასტიკი მეთოდით აღმზარდა. თუ დასავლური სამყაროდან შევხედავ მის ქცევას, ციხეშია ჩასასმელი. მაგრამ თუ შევხედავ იმ დისტანციიდან, რომ თვითონაც ასე აღზარდეს მთაში, ისიც ასე სცემეს - ეს ძალიან ქართული ამბავი მგონია და ვფიქრობ, რომ იმ ქალში იყო სიყვარული. ყველაფერს აკეთებდა იმისთვის, რომ მებრძოლად აღვეზარდე, თავისი მეთოდებით.  

- ამას როდის მიხვდით? 

- მქონდა პერიოდი, როცა ვაჟა-ფშაველაზე მოვდიოდი, ჩემს ნივთებს მოვათრევდი სრულ ტანჯვაში, ნახევარი მილიონი სესხი მქონდა, რადგან ყველამ დამაღალატა... სამი დღე-ღამე არ მეძინა, ქუჩაში ვტიროდი და ჩემს თავს ვეუბნებოდი: „აბა, დროზე, ადექი!“ ბებიაჩემის სისასტიკემ მიმიყვანა იმ კონდიციამდე, სადაც ზიხარ და აღარ ტირი იმიტომ, რომ საკუთარ თავს იმ დონეზე უნდა ფლობდე,  ნებისმიერ სისასტიკეს გაუძლო. მაგ მომენტში ვიფიქრე, რომ ბებიაჩემმა რაღაც სასტიკ იარაღად გამზარდა. ომი რომ დაიწყოს და ბებიაჩემი ცოცხალი იყოს, ვიცი, რომ საგვარეულო ხანჯალს აიღებს და მტერს დაგლეჯს. იმიტომ, რომ ასე ძლიერად არის გამოზრდილი. დასავლეთის ემპათიურ და ჰუმანურ გარემოში გაზრდილი ადამიანი ამას ვერ შეძლებს და ისევ ბებიაჩემის დასაცავი გახდება. 

- ამ გამოცდილების ფონზე, დღესაც თუ გაქვთ ეპიზოდები, როცა ვიღაცის აზრი თქვენზე მაინც უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე თქვენი აზრი საკუთარ თავზე? თუ ეს ეტაპი სამუდამოდ გავლილია? 

- საჯარო სივრცეში რომ აღმოჩნდები, ბევრი გონება ერთდროულად გაფასებს - როგორი ხარ. არასდროს არ შემიძლია ვთქვა, რომ მე ნამდვილად ასეთი ვარ. სულ მიჭირდა ჩემი პიროვნების პოვნა. არასდროს არ მჯეროდა საკუთარი თავის და ვენდობოდი მხოლოდ ინფორმაციას. ახლა რასაც თქვენ მეკითხებით - გადავალ სხვების აზრზე ჩემთან დაკავშირებით, თუ არ გადავალ - კიც და არაც.

- რას გულისხმობთ? 

- თითქოს, ორად ვარ გაყოფილი და ერთ ნახევარზე გავლენას ვერავინ ვერ მოახდენს - აქ ჩემს თავში დარწმუნებული ვარ. მაგრამ არის მეორე ნაწილი, რომელშიც შეიძლება ბევრმა ადამიანმა, თუნდაც, მომავალში გაცნობილმა, შემცვალოს. თუ ადამიანი მაგრძნობინებს, რომ ჩემზე მეტი აქვს ნაფიქრი რომელიმე საკითხზე, ჩემზე მეტ ინფორმაციას ფლობს, ან რაღაცას ეძებს, არ გამოვრიცხავ, რომ მთლიანად მისი გავლენის ქვეშ მოვექცე. 

- ადრეც გითქვამთ, დღესაც თქვით, ყველამ მიღალატაო. ტოქსიკური ურთიერთობებისგან გათავისუფლების ძალას თუ გრძნობთ უკვე თქვენს თავში?

- დიახ, ნამდვილად ვგრძნობ. თუკი ვინმე არის ტოქსიკური, მომენტალურად ვცნობ და აბსოლუტურად ყველა მოვიშორე. რაღაც სამსახურიც მქონდა, საოცარი ანაზღაურებით, საოცარი გარემო უნდა ყოფილიყო, მაგრამ როგორც კი მანიპულაციის მცდელობა და ცოტათი ტოქსიკურობა ვიგრძენი, მაშინვე დავტოვე იქაურობა. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როცა თავიდანვე დავიცავი თავი. ეს უცნაურია ადამიანისთვის, რომელიც ძალადობის მსხვერპლი იყო. ახლა ვარ დარჩენილი ჩემს ემპათიურ „ბაბლში“, მაგრამ აღმოვაჩინე, რომ ეს ემპათიურობაც მოჩვენებითია. ასეთი წარმოდგენა აქვთ, თითქოს, იმ „ბაბლში“ არიან გასხივოსნებული ადამიანები და სხვა დანარჩენი ბრბოა, რომელსაც არ უნდა გაეკარო. არ ვიცი, რა მჭირს, მაგრამ მიმაჩნია, რომ მეც ბრბო ვარ. და გამიჩნდა სურვილი, რომ ისევ შევვარდე ამ ტოქსიკურ ადამიანებთან. სინამდვილეში, ტოქსიკურობა ძალიან ადამიანურია. ტკივილის მიყენებაშიც შეიძლება იყოს სიყვარული. ორი წლის წინ გავყვიროდი, მოძალადე ქმრები და მშობლები ჩამოიშორეთ-მეთქი, უამრავ ადამიანს ვურჩიე, ფსიქოლოგთან წასულიყო და ის გზა გაევლო, რაც მე გავიარე. მაგრამ საით მივყავართ ამ გზას? ის „დაქენსელდეს“... ეს ტოქსიკურია... არაადამიანური და ტექნიკური ხდება გარემო, მეტად ცივი...

- რასაც ახლა ამბობთ, ეს ბებიის შესახებ თქვენს შეხედულებებს ჰგავს. 

- დიახ, ძალიან ჰგავს. ჯერ ეს შეხედულება გამიჩნდა ძიებით და მერე უკვე ამ ბებიასაც ვაპატიე, უკვე იმ მამასაც ვაპატიე, იმ დედასაც ვაპატიე... 

- თქვენს თავსაც აპატიეთ.

- რა თქმა უნდა, ჩემს თავსაც ვაპატიე. ახლა მეტროთი სიარული დავიწყე და ძალიან მომეწონა ადამიანებთან ახლოს ყოფნა. ჩემთვის ეს რთულია, მაგრამ ჩავთვალე, რომ მაინც მინდა. 

- თქვით, ემპათიურ „ბაბლში“ დავრჩიო, მაგრამ ძალიან ხშირად ჩანხართ საჯარო სივრცეში - ფეისბუკზე, ინსტაგრამზე, ტიკ-ტოკზე... იქ ხომ ვერ იქნებით დაცული? 

- ჩემზე სულ თბილად წერდნენ, ამას მიჩვეული ვიყავი. ახალ წელს იყო პირველი შემთხვევა, რომ ვიღაც კაცმა ჩემი პოსტის კომენტარში შემაგინა. მანამდე 2000 კომენტარი იყო ლანძღვის, სექსუალური შევიწროების. პირველად მივიღე ეს გიგანტური ძალადობა ჩემს „ფეიჯზე“, სადაც პირველად შემოვიდნენ კაცები, რომლებსაც „ბნელებს“ ეძახიან.  

- რა მოხდა? რატომ გაუჩნდათ აგრესია თქვენ მიმართ? 

- იმიტომ, რომ სიმართლე ვთქვი კურიერებზე - რომ ნივთების მიტანას აგვიანებენ. ჩემი მომხმარებელი, ორსული გოგო არბენინა ბიჭმა იმიტომ, რომ საყურის ატანა დაეზარა. ეს პოსტი რომ დავდე, კურიერებმა და მათმა ახლობლებმა დაიწყეს ჩემი ლანძღვა. ამ ტიპმა რომ შემაგინა, საჯაროდ გამოვაქვეყნე და მეც ვაგინე. იმის მიუხედავად, რაც კი რამე განვითარება გამივლია, რომ ადამიანები ჰუმანურები უნდა ვიყოთ, პირიქით, მომეწონა, რომ მე თვითონ ჩავედი ფსკერზე. დაიწყეს: „ქაჯი! ალქაჯი! ეს ვინ ყოფილა?!“ მაგრამ არ წავშალე. ჩემი ეგ ნაწილიც არსებობს და ამიტომ ვერ წავშლი. 

 

 

„რატომ ვარ ის წერტილი, რომელიც არასაჭირო ნივთის გარშემო ქმნის საჭიროების ყალბ მოთხოვნას, ილუზიას?“

 

 

- საყურე ახსენეთ და ახლა მინდა, ცოტა იმაზე ვილაპარაკოთ, რომ თქვენი ბიზნესი გაქვთ და ქმნით პროდუქტს, რომელიც ირგვლივ იკრებს ადამიანებს. ამბობთ, მჯერა, რომ ბრენდი დამატებით ღირებულებას ქმნისო. რა იდენტობა გინდათ, რომ შექმნას თქვენმა „ნოემმა“? მაგალითად, ადრე გუგა კოტეტიშვილი ჩანთებს კერავდა და ვინც გუგას ჩანთით დადიოდა, იმ წარმოსახვითი კლუბის წევრი იყო, რომელიც განასახიერებდა რაღაც დაწინაურებულს, გემოვნებიანს, მოდურს. თქვენ რა გინდათ, რომ ჩანერგოთ იმ ადამიანებში, ვინც „ნოემის“ საყურეს ატარებს? 

- ძალიან მინდა, რომ ოდესმე ხელოვანი გავხდე. მაგრამ ვფიქრობ, რომ ახლა მარკეტერი უფრო ვარ, ვიდრე დიზაინერი. ჯერ ზუსტად ვერ გავიგე, რას ვაკეთებ. ბოლომდე არ მაქვს ამის შესახებ ინფორმაცია. როგორც წესი, პროდუქტის ირგვლივ იქმნება ასოციაცია, რაშიც ხალხი ფულს იხდის. მე ბევრი ვისწავლე და ძალიან მარტივად შემიძლია, ბრენდს ასოციაციები მივაკერო, ეს ჩემთვის ტექნიკური საკითხია. დავინახე, რომ მოდა არის შესაძლებლობა, განახორციელო ცვლილებები, რომლებიც საჭიროდ მიგაჩნია. მეორე მხრივ, მოდაში სიბინძურეც დავინახე და ბევრჯერ გამიჩნდა სურვილი, რომ ამ სფეროში არ შემებიჯებინა. საერთოდ, არსებობს საჭიროების პროდუქტები - წყალი, საკვები, თავშესაფარი, რომლებიც აუცილებლად უნდა ვიყიდოთ. და არის არასაჭირო პროდუქტები, რომლების წარმოებაშიც მოდა მოწინავეა. ვიცი, რომ თითოეული ადამიანი მხოლოდ წერტილია სამყაროში, მაგრამ ხშირად მიფიქრია: რატომ ვარ ის წერტილი, რომელიც არასაჭირო ნივთის გარშემო ქმნის საჭიროების ყალბ მოთხოვნას, ილუზიას? თანაც, მე თვითონ, „მეორადში“ ვყიდულობ, რაც მაცვია და რაც თავს კარგად მაგრძნობინებს. ძალიან ხშირად მაქვს მომენტები, როცა ვფიქრობ, რომ ყველაფერი არასწორია ამ სამყაროში, მათ შორის, ჩემი ბიზნესიც. არადა, მილიონ-ნახევარზეა ასული წვდომა „ნოემის“ გვერდზე. ამდენმა ადამიანმა იცის ჩემი ბიზნესის შესახებ, ამაზე ხომ ბევრი ბიზნესმენი ოცნებობს?! როცა ბიზნესში ხარ, ან ბევრი ფულის შოვნა უნდა გინდოდეს, ან რაღაც იდეოლოგიის გატარება. და ახლა იძულებული ვარ, დავუჯერო ჩემს მეორე მე-ს - იმ მარიამს - თავის იდეოლოგიაში, რომ  მას ამ ყველაფრის დანგრევა უნდა. 

- რის დანგრევა გინდათ? რას გულისხმობთ?

- იმ წარმოდგენის დანგრევა მინდა, რომ „ნოემის“ საყურის ყიდვა რაღაც დაწინაურებულ წრესთან მიკუთვნებულობას ნიშნავს. შემიძლია, ბევრად ძვირად ღირებული პროდუქტი გავყიდო, მაგრამ ამას არ ვაკეთებ. ზოგჯერ ვფიქრობ, სულელი ხომ არ ვარ? ერთმა ძალიან ლამაზმა ქალმა მითხრა: ათას ტყე-ღრეს ნუ ჩამოკიდე შენი საყურე, გააძვირეო. აი, მას ნამდვილად უნდა, რაღაც წრესთან მიკუთვნებულად იგრძნოს თავი, „ნოემის“ საყურის ტარებით. რა თქმა უნდა, ჩვენც გვიხარია, როცა ჩვენს საყურეს ცნობილი ადამიანები ატარებენ, მათ შორის, სცენაზე. მაგრამ მე სხვანაირ ცნობადობაზე ვფიქრობ - მინდა, საყურეს გავატანო ემოცია. მაგალითად, დავამზადე ჯაჭვიანი და დანახშირებული გული, რომელმაც უნდა წაიღოს ინფორმაცია, რომ ასეთ საყურეს ცხოვრებისგან დანგრეული ქალი ატარებს. დანგრეულ ქალს კი არ უნდა რცხვენოდეს, ამაყად უნდა ატაროს ეს მესიჯი, რომ „მე დანგრეული ვარ“. ეს სეგმენტი მოვიდა და დანახშირებული გულების საყურე მთლიანად გაიყიდა. მინდა, რომ სულ უფრო გაიზარდოს იმ ადამიანების წრე, რომელიც რაღაც ემოციური მესიჯის მატარებელი იქნება. და რაც უფრო მეტად გაიზრდება ეს წრე, მით მალე დაინგრევა პროგრესულთან, მოდურთან მიკუთვნების ილუზია. 

- გასაგებია. როცა ადამიანები გეუბნებიან: „გააძვირე!“ ეს ნიშნავს, რომ „ნოემის“ პროდუქტი ყველასთვის არ უნდა იყოს ხელმისაწვდომი. მაგრამ თქვენ პირიქით გინდათ.

- დიახ, მე მინდა, რომ ყველასთვის იყოს ხელმისაწვდომი. ვისაც ფული არ აქვს, ვაჩუქებ კიდეც. ძალიან მინდა, რომ დაინგრეს ეს მიდგომა იმიტომ, რომ მეც მაგის მსხვერპლი ვიყავი. 

- ანუ თქვენთვის „ნოემი“ სოციალური პროექტია, რომლითაც ადამიანებმა უნდა მიიღონ ძალა  პირადად თქვენგან, თქვენი ცხოვრების გზისგან და თქვენი პროდუქტისგან?

- დიახ, ასე გამოდის. მე თვითონ სულ მეშინოდა პირადად გამოჩენა, რადგან მოდა ხომ განსაკუთრებული ადგილია და მე კიდევ - მწვანეთმიანს - რამდენიმე სამსახურში მიღებაზე მითხრეს უარი, ჯერ ქალს დაემსგავსეო. ქართული მოდა ენერგეტიკულად ძალიან სნობურია, თუ დააკვირდებით. ჰგონიათ, რომ რაც მეტად უხეში და შეძლებული ხარ, უფრო მეტს წარმოადგენ. ფასებსაც იმიტომ ადებენ 800 - 1000 ლარს. მაგრამ ასოციაციას ვერ ქმნიან იმ პროდუქტის გარშემო და არ ეყიდებათ. წავალთ და „ზარაში“ ვიყიდით 300 ლარად. 

- იმიტომ, რომ დღეს მოდა საკმაოდ დემოკრატიულია.

- დიახ. მაგრამ მსოფლიო მოდისგან ხომ უნდა გათავისუფლებულიყო? პირიქით, უფრო მეტად მოიწამლა და მეტი შესაძლებლობა აქვს. სილამაზის ინდუსტრიაში სპეციალურად აჩენენ დეფიციტებს, გეუბნებიან, საკმარისად ლამაზი არ ხარო და შემდეგ ქმნიან პროდუქტს, რომ დეფიციტი შეგივსონ. 

- ამას ეძახით მოდის ბინძურ სახეს?

- დიახ, ამას ვეძახი ბინძურს. მე ეგ დეფიციტი ძალით არ შემიქმნია. ერთადერთი, ეს მგონია კარგი. უბრალოდ, ვაჩვენებ, რაში გვაქვს ისედაც დეფიციტი და იმის შევსებაში ვეხმარები ადამიანებს. ალბათ, 10-20 წელი მაინც დამჭირდება იმისთვის, რომ „ნოემმა“ რეალური გავლენა მოახდინოს საზოგადოებაზე.

- ერთ გადაცემაში თქვენზე თქვეს, „ფერადი და ნათელი გოგო“ არისო. ეს იმიჯი რამდენად შეესაბამება რეალობას? 

- შეიძლება, მინდოდა, რომ ეს ჩემი ბავშვობა ყოფილიყო. იმიტომ, რომ მთელი ბავშვობა დიდივით ვცხოვრობდი. 16 წლის ვიყავი, რომ სათბურით და შალმოხვეული დავდიოდი და ვმუშაობდი. სულ ამას მეუბნებოდნენ, ბავშვობა არ გაქვს, მოხუცივით ხარო. ფიქრებიც ასეთი მქონდა. თერაპიაზე სიარული რომ დავიწყე, ვცდილობდი, ბავშვობაში დავბრუნებულიყავი და იქ მეპოვა რაღაც ნათელი. მაგრამ იქაც რომ არ იყო, რაც მომეწონებოდა, მერე თმა გადავიღებე წითლად, მწვანედ... ამით ძალიან ვისიამოვნე. რაც იმ გადაცემაში თქვეს - ფერადი და ნათელიო, ესეც ჩემი დავალება იყო საკუთარი თავის მიმართ - და არა რეალობა. თუმცა, ჩემში რაც არის და რაც ნამდვილად მინდა, ის ბავშვობიდან დღემდე არ შემცვლია.  

- შეიძლება, გკითხოთ, რა არის? 

- ალბათ, ბანალურად ჟღერს, მაგრამ ათი ადამიანი იქნება, ერთი თუ ხუთასი, ოდნავ უკეთესი რომ გახდეს - ამაში მინდოდა ყოველთვის მონაწილეობა. სამედიცინო ინსტიტუტშიც ამისთვის ჩავაბარე. ექვსი წელი ვისწავლე, ვმუშაობდი კიდეც, მაგრამ ძალიან რთული იყო ჩემი ფსიქიკისთვის. 

- ექიმობისთვის მზად არ იყავით?

- ვერც მოვემზადებოდი ვერასოდეს. იქ რომ პატარა ბავშვი გარდაიცვალა - თან ბავშვთა სახლიდან იყო - ისეთი დაემართა ჩემს ფსიქიკას, რომ...

- მაშინ მიატოვეთ ეს საქმე? 

- არა, მაინც ვიბრძოდი. მერე, ისე მოხდა, რომ ერთხელ დავჯექი, რაღაც შევკერე, საჯაროდ დავდე და ყველაფერი ერთად მოვიდა ჩემთან...

- იმას გულისხმობთ, რომ პრობლემები უცებ მოგიგვარდათ?

- დიახ, ჩამითრია, ჩამყლაპა... ვეღარ გამოვაღწიე. 

 

 

„დემნა ამბობს, იქამდე მივიყვან საქმეს, რომ მოდა განადგურდესო.“

 

 

- თავიდან ამბობდით, რომ მოზარდობის ასაკიდან თქვენი დაუზარელი შრომის მოტივაცია ფულის შოვნა და ელემენტარული კეთილდღეობა იყო. 2022 წელს კი დაწერეთ: „პრიორიტეტად განვსაზღვრე არა ბიზნესი, არა ფულის მოგროვება, არამედ გადარჩენა, ჩემი ტვინის, სულის და გულის მკურნალობა.“ თუ არის განსხვავება იმ შრომას შორის, რომლის მოტივაციაც ფულის მოგროვებაა და იმ შრომას შორის, რომლის მოტივაციაც სულის და გულის მკურნალობაა?

- გიგანტური განსხვავებაა. ამას ვწერდი, თორემ, სინამდვილეში, არანაირი ფულის დაგროვება არ მჭირდებოდა. ეგ ეტაპი დიდი ხანია გავლილი მაქვს. 

- კეთილდღეობის მოპოვების ეტაპი?

- დიახ. უბრალოდ, ხელახლა ვუბრუნდები ხოლმე და ვწერ იმისთვის, რომ ქალებმა წაიკითხონ და თავის თავში იპოვონ ძალა. თორემ, მე ქუჩაშიც ვიცხოვრებ. აბსოლუტურად არაფერი არ მჭირდება, დიდი ხანია. მაგრამ ეს გზა გავლილი მაქვს და ვიცი, რომ ცხოვრების ის ეტაპი, როცა თავის გადარჩენისთვის იბრძვი, ყველაზე რთულია. იმდენად რთულია, ზოგჯერ სიცოცხლეც აღარ გინდა. 

- ამბობდით, ჩემი დასვენებაც შრომა არისო. შრომით მკურნალობდით თქვენს თავს? 

- დიახ, ნამდვილად ასეა. საშუალება რომ მქონდეს, უბრალოდ, ხელოსანი ვიქნებოდი. შეკვეთები თავისით რომ მოდიოდეს, დავჯდებოდი და პატარა დეტალებზე ვიმუშავებდი. ამ პაწაწინა ნივთებშია ჩემთვის მთელი სამყარო. სულ უმნიშვნელო შეცდომაც დიდ უხეშობად მიმაჩნია. როცა ნივთთან ვმუშაობ, მარტო ვართ ხოლმე ჩვენ - მე და ეს პატარა დეტალები. მგონია ხოლმე, რომ ეს პატარა ნივთი ცოცხალი არსებაა და ცუდად იქნება, თუ ყველაფერი არ გავუსწორე. 

- ორი ადამიანი, რომელთა შესახებ თქვენი აღფრთოვანებული კომენტარები მოვისმინე სხვადასხვა გადაცემაში, დემნა გვასალია და დევიდ ბოუი არიან. რას ხედავთ მათში საერთოს, რაც თქვენთვის მნიშვნელოვანია?

და კიდევ ის აქვთ საერთო, რომ ჩარჩოებს ანგრევენ. მუსიკა ადამიანისთვის ისეთივე საჭირო მგონია, როგორც კვების პროდუქტები. ჩაცმულობა კი, შეიძლება, ჩემთვის არის გაუფასურებული, მაგრამ დემნა ამბობს, იქამდე მივიყვან საქმეს, რომ მოდა განადგურდესო. დემნა, როგორც ხელოვანი, არ მომწონს. მისი ნაკეთობები არ მომწონს. მაგრამ როგორც კრეატიული ხელმძღვანელი და იდეოლოგიის მატარებელი, ნამდვილი ხელოვანია. დემნამდე მოდაში გვყავდა ივ სენ ლორანი, ტიერი მუგლერი ან ალექსანდრ მაკ-ქუინი. მათი ნაკეთობა დატვირთული უნდა ყოფილიყო ხელნაკეთი დეტალებით; ვინც უფრო რთულს გააკეთებდა, უფრო ნიჭიერად მიაჩნდათ. და ამ დროს მოდის დემნა, რომელიც სპეციალურად აკერინებს ბუღალტერს ზედა ჩასაცმელს და იმას ყიდის, ყველას ჯიბრზე. დემნასაც შეუძლია, რომ რთული სამოსი შეკეროს, მაგრამ მისი მიზანი ეს არასდროს ყოფილა. პირიქით, მოინდომა, რომ ცუდი ხარისხის პროდუქტი გაყიდოს და მიყიდოს მათ, ვისაც მაღალი მოდის პროდუქტი ეცვა. ბუნებრივია, რომ ეს სკანდალია, მაგრამ იდეოლოგია გაყიდა ადამიანმა.

- თქვენ როგორ აღიქვამთ ამ იდეოლოგიას? 

- აქამდე მოდა რას აკეთებდა? გვფუთავდა, გვბოჭავდა. რაც უფრო დატვირთული, სავსე სამოსი ეცვა ადამიანს, რაც უფრო მოჭერილი კორსეტით და თავზე მძიმე აქსესუარებით გამოჩნდებოდა, მით უფრო მოდურად გამოიყურებოდა. დემნამ თავისუფლება მოგვცა... მოგვცა საშუალება, რომ მეტი ვიფიქროთ და ნაკლებად ვიყოთ ვიზუალზე კონცენტრირებული. დემნას კარიერა ჯერ წინ არის და მე ვგულშემატკივრობ, რომ კიდევ უფრო მეტი ქნას.

- დასავლეთში რატომ გახდა ფენომენი? იქ ხომ თავისუფალი სამყაროა? 

- დასავლეთში, სხვა თავისუფლებებთან ერთად, არის ნგრევის თავისუფლებაც. ადრე, როცა დემნას ჯერ კიდევ ძალიან ცოტა ვინმე იცნობდა, წავიკითხე ჯორჯო არმანის გამოხმაურება მის უგემოვნობაზე. ამბობდა, რა სისულელეებს აკეთებსო. მაშინ მივხვდი, რომ დემნა წინ წავიდოდა. რაც მეტად შეძულდებოდათ, ესე იგი, მით უფრო სერიოზულ კონკურენტს ხედავდნენ მასში. იმ მომენტიდან მჯეროდა დემნასი. რაც ძველ ინტერვიუში თქვა - იმისთვის მოვედი მოდის სფეროში, რომ დავანგრიოო, ამას გააკეთებს, სავარაუდოდ.

- დღეს თქვენი ბიზნესი წარმატებულია. თვითონ თქვით, რომ მილიონ-ნახევარ ადამიანს აქვს წვდომა „ნოემის“ გვერდზე.  თქვენს მოტივაციას, რომ რაღაც მნიშვნელოვანი აკეთოთ - უფრო შინაგანი მოთხოვნილებები ქმნის, თუ გარეგანი სტიმულები?

- ჩემი მოტივაცია თავიდან ბოლომდე შინაგანია. დიდ მხარდაჭერას ვიღებ ხალხისგან, მაგრამ ეს მხარდაჭერაც ვერაფერს შეცვლის, ერთ დღეს თუ გადავწყვიტე, რომ ყველაფერი მივატოვო და, ვთქვათ, საცხოვრებლად თელავში წავიდე.  

 

 

„ბედნიერებაა, შეგეძლოს, რომ გჯეროდეს სიყვარულის, რწმენის.“

 

 

- როგორ ფიქრობთ, თქვენი განსაკუთრებული ინტელექტი რაში გეხმარებათ - პრობლემების გადაჭრაში, თუ იმის ცოდნაში, რომ ბედნიერება გადაჭრილი პრობლემებით არ იზომება? 

- ჩემს შესაძლებლობებს ძალიან ხშირად ვიყენებ პრობლემების გადაჭრისთვის. პრობლემებზე მუშაობა ყოველთვის მსიამოვნებს. მაგრამ როცა ვფიქრობ, რომ ხალხს ვუყვარვარ და მეც მიყვარს ისინი, მერე ის აზრი მომდის თავში, რომ ტექნიკურად თუ შევხედავთ, არაფერიც არ გვიყვარს ერთმანეთი. საბოლოოდ, ყველაფერი მიდის იქამდე, რომ ვდგავართ თქვენ და მე და იარაღი გვიჭირავს: იმ იარაღით ან თავი უნდა მოვიკლა, ან თქვენ უნდა მოგკლათ და გადავრჩე. ამ წერტილში ვინ როგორია, ვინ რა გადაწყვეტილებას მიიღებს, - აქამდე მიდის ჩემთვის ყველაფერი. ამიტომ, ზუსტად ვიცი, რომ პრობლემების მოგვარებაში არ არის ბედნიერება. ადრე ბევრჯერ მეგონა, რომ საკუთარ თავთან მარტო ყოფნა იყო ბედნიერება. თითქოს, ყველანაირი თამაშიდან გასვლაში ვისწავლე ბედნიერების პოვნა. მაგრამ ახლა ვხვდები, რომ ბედნიერება არის ადამიანებში. ბედნიერებაა, შეგეძლოს, რომ გჯეროდეს სიყვარულის, რწმენის. ამაზე ბევრს ვმუშაობ.  რაც უფრო მეტი იცი, მით უფრო ურწმუნო ხდები და, დიდი შანსია, კიდევ მეტ ცოდნასთან ერთად, კიდევ უფრო მეტ ურწმუნოებაში დაიკარგო. საბოლოო ჯამში, ინტელექტი ძალიან არაადამიანურია. სულ მის დაბალანსებაში უნდა იყო. 

- რითიც დავიწყეთ საუბარი, ისევ იქ მივედით.

- დიახ, ეგ არის ჩემი საბოლოო შეხედულება. ადამიანი შეიძლება იყოს სრულიად უინტელექტო, გაუნათლებელი და, ამ გაუნათლებლობიდან გამომდინარე, „ბნელიც“ - როგორც ვეძახით ხოლმე. მაგრამ შერჩენილი ჰქონდეს სიყვარულის უნარი. იმიტომ, რომ იქ თუ დავაყენებთ, სადაც შენ ისვრი, ან მე ვისვრი - მე, რომელიც „ფერად საზოგადოებას“ ვუჭერ მხარს - შეიძლება დასწავლილი მქონდეს, როგორ ვჩანდე უფრო ჭკვიანი, პროგრესული, დროსთან დაწეული ადამიანი... და იმას, შეიძლება, არც ცოდნა ჰქონდეს,  არც ინფორმაცია, რომ დაგაჯეროს, რამდენად ღირებული წევრია საზოგადოების; მაგრამ ეს იცოდეს, რომ - შენ არ მოგკლავს და თავს მოიკლავს. მაგ წერტილში ვარ ახლა, მინდა, გავიგო, მე რომელი ადამიანი ვარ. მეჩვენება, რომ არ გავისვრი და თავს მოვიკლავ. შეიძლება ითქვას, ეს ბევრჯერ გამიკეთებია. თუმცა, საბოლოოდ, არავინ არ იცის, როგორ მოიქცევა. 

- საუბრის ბოლოს, მოკლე კითხვა მაქვს: ძალიან ვცადე, რომ კითხვები თქვენი ცხოვრების გათვალისწინებით დამესვა და...

- ეს იყო ჩემს ცხოვრებაში ყველაზე რთული კითხვები. 

- ეგ უნდა მეკითხა - რთულთან ერთად, დაუნდობელიც ხომ არ იყო? 

- ეს იყო ძალიან მაგარი ინტერვიუ! დავიღალე, გადავიწვი; რაღაც მომენტში ვიფიქრე, ხომ არ შევისვენო-მეთქი. მაგრამ ესეც მომეწონა, რომ დაუნდობელი იყო და, თან, ძალიან საინტერესო. ეს ყველაფერი, პირველ რიგში, ჩემი თავისთვის ვილაპარაკე. 

- თქვენთვის რომელია სიტყვა, რომელიც მთელი ცხოვრების მეგზურად გამოდგება?

- (პაუზა) სიყვარული. ყოველთვის თავს ვაჯერებდი, რომ გამოვიდოდა, რასაც მოვინდომებდი. მაგრამ, რატომ მჯეროდა? იმიტომ რომ ბაბუაჩემს ვუყვარდი და მას სჯეროდა ჩემი. მან მასწავლა სიყვარული.  ამდენი წელია, გარდაცვლილია, მაგრამ ხშირად ვფიქრობ: ისე ვუყვარდი და მეც ისე მიყვარდა... მაიასაც ვუყვარვარ, ჩემი მეგობრის დედას, რომელმაც, შეიძლება ითქვას, გადამარჩინა. არავისგან რომ აღარ ვგრძნობდე სიყვარულს - და ყოფილა კიდეც, არაფრის რომ აღარ მჯეროდა - რაღაც მაინც მამოძრავებდა. ეგ „რაღაც“ იყო ჩემთვის უმნიშვნელოვანესი ადამიანის სიყვარული, რომლის გარეშე მეც არ ვიქნებოდი. კიდევ ერთი ქალია - ციცი ბებო და იმას ვუყვარდი არაფრის გამო. ძალიან მგულშემატკივრობდა და მიკვირდა, რატომ ვუყვარვარ-მეთქი. მეც სამუდამოდ მიყვარს, კოლექციაც მივუძღვენი. როცა გარდაიცვალა,  ის პერიოდი იყო, არაფრის კეთება რომ აღარ მინდოდა. სულ მასზე ვფიქრობდი და მგონია, რომ ამან ამამუშავა. ბოლოს როცა მაწყენინეს და მიგდებული მარტო ვმუშაობდი, შეიძლება გავბრაზდი სიყვარულზე. მაგრამ თუ აღარ მჯერა ხოლმე სიყვარულის არსებობის, დავხედავ ბაბუაჩემის სურათს და ვგრძნობ, ისიც მყოფნის, რომ ვიცი, ნამდვილი სიყვარული როგორია. ხანდახან გამოვტექნიკურდები ხოლმე და ჩემივე შეგრძნებას ვკარგავ. ამის მრცხვენია, მაგრამ ეგაა სიმართლე, ასეთი ვარ: ტექნიკურის „უკან“ - შეყვარებული. 

- მარიამ, დიდი მადლობა უაღრესად საინტერესო, განსაკუთრებული, დაუვიწყარი საუბრისთვის. ინტერვიუს დავასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატა ეკუთვნის ამერიკელ მეცნიერს, ზოოლოგს - დევიდ სთარ ჯორდანს (1851-1931): „მთელი სამყარო უკან დაიხევს, რომ გზა დაუთმოს მას, ვინც იცის, საით მიდის.“

- აქ, ალბათ, მიზნების ზუსტი ხედვა იგულისხმება. მე სულ ვმერყეობ, საბოლოოდ ვერ გავარკვიე, საით და რისთვის მივდივარ. მაგრამ გამოცდილი მაქვს, რომ თუ სხვები ხედავენ, რამდენად მტკიცედ მიდიხარ მიზნისკენ, სურვილი ეკარგებათ, ენერგია დახარჯონ შენს უკან გამოქაჩვაზე. როცა შეუვალი ხარ, სხვები ბუნებრივად იხევენ უკან. მეორე მხრივ, თუ ხედავ, რომ ადამიანს რაღაცის სჯერა, სურვილი გიჩნდება, შენც ხელი შეუწყო. ესეც გამოცდილი მაქვს. 

- მეორე ციტატის ავტორია ამერიკელი მწერალი ფრენკ ჰერბერტი (1920 - 1986): „მოდა ქალაქებიდან მოდის, სიბრძნე კი - უდაბნოდან.“ 

- არ წარმომედგინა, რომ ასე მოკლედ და კარგად შეიძლება ითქვას ის, რაც მინდა, რომ ხალხმა გაიგოს. თავიდან მოდა იმისთვის შეიქმნა, რომ თანაბარი ძალის ადამიანებს ერთმანეთთან სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლაში ფსიქოლოგიური უპირატესობა მოეპოვებინათ - განსხვავებული აბჯარი იქნებოდა, თუ, ვთქვათ, სისხლით სახის მოხატვა. რაც ვვითარდებით, ომი ისევ რჩება, ოღონდ, შეფუთულია. ისევ ფსიქოლოგიური უპირატესობა გჭირდება, რომ გაიმარჯვო. და ამ ნაწილში მოდის შეუცვლელი მნიშვნელობა იკვეთება.

- ეს - ქალაქში. მაგრამ უდაბნოში? 

- უდაბნოში არაფერი მსგავსი არ ხდება. უდაბნოში ყველა საკუთარ თავთან რჩება მარტო, ნიღბის გარეშე. როცა მარტო ხარ და სიმართლეში ხარ, ბრძოლა საერთოდ აღარ გჭირდება.
 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე