- მარი, მოდი, რთული კითხვით დავიწყოთ: როგორ ფიქრობ, ცხოვრების აზრი რა არის? 

- მგონი, ამ კითხვაზე მარტივი პასუხი მაქვს. ცხოვრება საინტერესო უნდა იყოს. რაც უფრო მრავალფეროვანს გახდი ცხოვრებას, მით უფრო ახლოს იქნები ცხოვრების აზრთან. კიდევ, მგონია, რომ ნებისმიერი ადამიანის მთავარი მიზანი უნდა იყოს თავისი და სხვების ბედნიერების ძიება.

- ბედნიერების ძიების შესახებ ახალგაზრდებისგან ხშირად მსმენია. უფროსი თაობა კი სკეპტიკურ კითხვას სვამს: „ბედნიერებაა ყველაზე მეტი ამ ცხოვრებაში?!“ ამაზე რას იტყვი?

- ჩემთვის მთავარი ღირებულებები რაც არის - სიყვარული, გართობა - ყველაფერი ბედნიერებისკენ მისწრაფებაა. არ მგონია, რომ ადამიანმა მაინცდამაინც რაღაც უნდა დატოვოს, სიკვდილის შემდეგ. მე მგონია, რომ თუ ადამიანი მოვიდა ამქვეყნად, ბედნიერი იყო და მაქსიმალურად ცადა, რომ არავისთვის არაფერი დაეშავებინა, ესე იგი, მისი ცხოვრება წარმატებით შედგა. 

- პირდაპირ მიბიძგე, რომ გკითხო: სიკვდილის შემდეგ სიცოცხლის არ გწამს?

- ამაზე ბევრი მაქვს ნაფიქრი. უფრო მეცნიერების ადამიანი ვარ, ვიდრე სპირიტუალური სამყაროსი. არ მგონია, რომ სიცოცხლე სიკვდილის შემდეგაც არსებობს. მაგრამ, თან, რის გამო ვარ ძალიან სევდიანი, იცი? ციფრულ სფეროში ვმუშაობ და ნამდვილად მიყვარს ჩემი საქმე. მაგრამ წერაც ძალიან მიყვარს, თარგმნაც მიყვარს და ვცდილობ, ეს ყველაფერი შევათავსო. შეიძლება, სასაცილოდ ჟღერდეს, მაგრამ ძალიან მასევდიანებს, რომ ვერ მექნება მრავალი ცხოვრება და ვერ ვიქნები მაგალითად, დრამერი, ან ფიგურული მოციგურავე... ისე მინდა, ესენიც ვიყო, რომ ზოგჯერ ვაჯერებ ხოლმე ჩემს თავს: აუცილებლად არსებობს სხვა ცხოვრება, რომელშიც წარმატებული ფიგურული მოციგურავე ვარ. 

- ამ სამყაროში რატომ არ შეგიძლია, რომ იყო?

- სხვათა შორის, ვაპირებ რომ სამოყვარულო დონეზე ვცადო ყველაფერი, რაც მაინტერესებს. მაგრამ პროფესიული ცოდნის მიღების ასაკი უკვე გასულია. 

- რაიმე თუ გაეჭვებს შენს თავში, როცა ადამიანის დანიშნულებაზე ფიქრობ, ან ცხოვრების არსზე, ან, თუნდაც, იმაზე, სად ხარ ბედნიერების ძიების გზაზე...

- ეჭვში რას გულისხმობ? 

- ეჭვში ვგულისხმობ, რომ ადამიანი არ არის მთლიანი, რაღაც ღრღნის, კითხვები აქვს საკუთარ თავთან და პასუხები არ იცის მთავარ კითხვებზე. 

- იმდენი რამ მაინტერესებს ჩემს თავზე, მგონი, ზედმეტად ბევრი მაქვს ნაფიქრი. შეიძლება, დღესაც შეამჩნიე, რომ ზოგიერთი კითხვის პასუხი დიდი ხნის წინ ვიცოდი. მაგრამ ყველაზე მეტად რაც მაეჭვებს, ჩემი ცხოვრების ერთი ფაქტორია. ყველაფერში ძალიან მარტო ვარ და ვერ ვხვდები, უბრალოდ, ცხოვრებამ მოიტანა ასე, თუ მე ავირჩიე, რომ მარტო ვიყო. ამას ჯერ მართლა ვერ მივხვდი. ეგ არის ყველაზე დიდი კითხვა საკუთარ თავთან. 

- როგორ ფიქრობ, ის, რაც შენ გჭირდება, შენშია, თუ შენ გარეთ არის? 

- ჩემშია, აბსოლუტურად ჩემში. ესეც იმას მოაქვს, რომ, ემოციურ დონეზე, მართლა ყველაფერი მარტოს მიკეთებია. ამიტომ მგონია, რომ ყველაფერი ჩემშია, რაც მჭირდება. ზოგადად, რაღაც დოზით, ადამიანებს სამყაროსთან სინქრონი გვაქვს, რასაც ან ვგრძნობთ, ან ვერ ვგრძნობთ. მე მგონია, რომ ამას ვგრძნობ. ბედისწერის არ მჯერა, მაგრამ იმის მჯერა, რომ სამყარო არის ჩემ მხარეს. ყველაფერს ვაკეთებ იმისთვის, რომ ჩემ მხარეს იყოს. 

- მაგალითად, რას აკეთებ? 

- მე მგონია, რომ გავცემ იმ ენერგიას, რაც მინდა, რომ უკან მივიღო. ეს ხან პოზიტივია, ხან საინტერესოობა, ხან ქაოსი. ძალიან ქაოსური ადამიანი ვარ. ქაოსს გავცემ და სამყაროსგანაც იმავეს ვიღებ, ეს მომწონს. 

- ახლა გამახსენდა, ფრანგმა პოეტმა პოლ ვალერიმ თქვა: „სამყაროს მუდმივად ემუქრება ორი საფრთხე: წესრიგი და უწესრიგობა“.  შენ ამ აზრს როგორ ახსნიდი?

- ცალსახად შავი ან ცალსახად თეთრი არაფერი არ მგონია. რაღაც დროს ადამიანს წესრიგიც გჭირდება და რაღაც დროს - ქაოსიც. მაგრამ შეიძლება ცხოვრების სტილის გამო, შეიძლება, ასაკის გამო, სხვადასხვა ფაქტორის გამო, ახლა ძალიან ქაოსური პერიოდი მაქვს. ოღონდ, ამაში ცუდ აზრს არ ვდებ. მეგობრები დამცინიან ხოლმე იმის გამო, რომ ყველაზე მშვიდად ვარ ფესტივალებზე, ან ღრეობებზე, სადაც ბევრი ხალხია და მილიონი რამ ხდება. ხან ყურადღების ცენტრში ხარ, ხან არ ხარ... აქეთ სხვანაირი მუსიკა უკრავს, იქით - სულ სხვანაირი... რაც უფრო მეტი ქაოსია, უფრო მშვიდად და ბედნიერად ვგრძნობ თავს. 

- ქაოსი საფრთხედ არ მიგაჩნია? 

- არა. მაგრამ მგონია, რომ რაღაც დროს ეს შეიცვლება. გარკვეული დოზით წესრიგიც მჭირდება ხოლმე ცხოვრებაში, ცხადია. მაგრამ ამ წუთას, მეტწილად, ქაოსისკენ ვარ. 

- ორი სხვადასხვა ტიპის ადამიანი არსებობს - რომელიც რაღაცისგან გარბის და რომელიც რაღაცისკენ გარბის. შენ, როცა გარბიხარ, უფრო ხშირად რაღაცისგან გარბიხარ, თუ რაღაცისკენ გარბიხარ?

- ეს ის კითხვაა, რომელზეც არასდროს მიფიქრია. 

- ძალიან განსხვავებული ტიპაჟები არიან. 

- ორი პასუხი მაქვს ამ კითხვაზე. მგონია, შინაგანად ის ადამიანი ვარ, ვინც სულ რაღაცისკენ მირბის. თინეიჯერობის დროს, მინდოდა, რომ ამერიკაში წავსულიყავი. არ ვიცოდი, რატომ მქონდა ეს დიდი იმპულსი, მაგრამ იქით გავრბოდი და, მართლაც, წავედი. მერე კიდევ რაღაც მომინდა და იქით გავიქეცი. მაგრამ, მეორე მხრივ, ბევრი ტრავმა მაქვს მიღებული, რომლებიც ბოლომდე არ დამიძლევია და სულ ამ ტრავმებისგან გავრბივარ. ოღონდ, ეს შინაგანი სამყაროს დიდი გამოძახილი არ არის.

- რას გულისხმობ?

- რაღაც სიტუაციებია, უბრალოდ, რომლებსაც მინდა, რომ თავი დავაღწიო. 

- გასაგებია. შენ ერთხელ ახალი თაობის მიერ საკუთარი თავის შეცნობის, თვითრეფლექსიის უნარი ციფრულ კომუნიკაციას დაუკავშირე. თქვი, ციფრული კომუნიკაცია ეხმარება ჩემს თაობას, რომ უფრო მაღალი თვითრეფლექსია ჰქონდესო. მაინც, როგორ ეხმარება? 

- როცა ამდენი სოციალური ქსელი გვაქვს და ამდენი ინფორმაცია მოდის ჩვენამდე, ვარიანტი არ არსებობს, რომ შენთვის საჭირო ინფორმაციას ასცდე. ალგორითმებიც იმდენად დახვეწილია... მე, მაგალითად, როცა ცხოვრებაში რთული პერიოდი მაქვს, ზუსტად იცის ტიკ-ტოკმაც, ინსტაგრამმაც, რა ამომიგდოს, რით გამამხნეოს. ისედაც, ახალ თაობას სულ იმ თემებს გვიგდებს, რომლებზეც ხშირად ვსაუბრობთ.  

- ეს ინფორმაცია გეხმარება, რომ შენი თავი შეიცნო?

- დიახ, ცხადია. ინფორმაცია მოდის შენთან და გინდა-არგინდა, კითხულობ, თუ მარკეტერს კარგად აქვს შეფუთული. 

„მგონია, რომ მილენიალის და ჯენზის ნაწერს ერთმანეთისგან გავარჩევ.“ 

- საქართველოში საზოგადოების ის ნაწილი, ვინც ცვლილებებისთვის იბრძვის, ან ცვლილებებზე ოცნებობს, დიდ იმედებს ამყარებს ჯენზიზე (ზუმერის თაობაზე), რომელსაც შენც მიეკუთვნები. ეს არის 21-ე საუკუნეში დაბადებული თაობა. შენ თუ გრძნობ მყარ იდენტობას ჯენზისთან?

- აბსოლუტურად კი. 

- ამ იდენტობის მთავარი შინაარსი რა არის?

- ამ კითხვაზე ძალიან ღრმად ვერ გიპასუხებ. კონკრეტული სტილის, გემოვნებისა და ხასიათის თვისებების ნაზავია. ვერ ვიტყვი, რომ ამ თაობას რაიმე ერთი დამახასიათებელი თვისება აქვს - ან მეამბოხეობა, ან რაიმე სხვა, ასეთი მნიშვნელოვანი. პატარ-პატარა ნიშნები აქვს, მაგალითად, აკეცილი ჯინსები, რაც ძალიან სპეციფიკურია. 

- შენ რა პუნქტებში გრძნობ იდენტობას? თუ ყველაფერში გრძნობ და არ გინდა, რომ რამე გამოარჩიო? 

- ჯენზი იდენტობას რომელი მედიუმებიც განასახიერებენ, მეც ამ მედიუმებს ვუკავშირდები. როცა რაიმეს ვკითხულობ სოციალურ ქსელში და ჯენზი ენით არის დაწერილი, ვხვდები, რომ ვიღაც ჩემს ენაზე მელაპარაკება. მგონია, რომ მილენიალის და ჯენზის ნაწერს ერთმანეთისგან გავარჩევ. 

- ჯენზის, ასევე,  ტიკ-ტოკის თაობასაც უწოდებენ. სწორედ ტიკ-ტოკზე მიჯაჭვულობის გამო, მიიჩნევა, რომ თქვენს თაობას ბევრი პრობლემა აქვს. თუმცა, შენს ნათქვამს შეგახსენებ: „ტიკ-ტოკი უამრავ შესაძლებლობას იძლევა, სხვა სოციალურ ქსელებთან შედარებით. ამიტომ მიიპყრო ახალგაზრდების ყურადღება.“ ჯერ გვითხარი, რა არის ტიკ-ტოკის უპირატესობები და მერე საფრთხეებზეც ვისაუბროთ. 

- ტიკ-ტოკის უპირატესობა მისი მრავალფეროვნებაა. მრავალფეროვნებას, თითქოს, ბევრი სოციალური ქსელი გვთავაზობს, მაგრამ, სინამდვილეში, ასე არ არის. ტვიტები ძალიან განსხვავდება ფეისბუკის სტატუსებისგან, ერთმანეთში არ აგერევა. ფეისბუკსაც თავისი მყარი აუდიტორია ჰყავს. ტიკ-ტოკი ის პლატფორმაა, რომელიც ოთხი წელია, რაც ბაზარზეა და სულ სხვადასხვა ტრენდს ამკვიდრებს. მისი აუდიტორიაც მუდამ იცვლება. 

- ანდრეი ბაუმაისტერი ცნობილი უკრაინელი ფილოსოფოსია, რომელიც ტიკ-ტოკს უწოდებს ადამიანური საწყისის დეგრადაციის სიმპტომს. ამბობს, რომ ტიკ-ტოკი კლავს კონცენტრაციას, ყურადღებას, თხრობას, სწავლის მოტივაციას... ნერგავს სურვილს, რომ შრომის გარეშე გახდე ვარსკვლავი, თავის ერთი გადაქნევით ან პომადის წასმით მიიღო მოგება... ბაუმაისტერი ამბობს, რომ ტიკტოკური კულტურა არის ადამიანის გაპრიმიტიულების, ფაქტობრივად, სიკვდილის კულტურა. ამგვარი შეფასებები თუ გსმენია?

- დიახ, ხშირად მსმენია. დიდ ნაწილს ვეთანხმები კიდეც. მაგრამ ნაწილს არ ვეთანხმები. სრულად ვეთანხმები იმას, რომ ტიკ-ტოკი კონცენტრაციას კლავს. ამაზე ჩემი მეგობრები და მეც ხშირად ვსაუბრობთ, რომ ახალგაზრდების კონცენტრაციის უნარი მართლაც ძალიან დადაბლებულია. თანაც, მე ის ადამიანი ვარ, ვისაც თხრობა და ვრცლად საუბარი უყვარს. წიგნებზე როცა დავიწყე ვიდეობლოგების კეთება, მაშინ ტიკ-ტოკზე მხოლოდ ერთწუთიანი ვიდეოების დადება შეიძლებოდა და ამიტომ დავანებე თავი - ჩემს საყვარელ ნაწარმოებზე მხოლოდ ერთი წუთი ვერ ვილაპარაკებ. პროფესიული დილემა გაჩნდა ჩვენს სფეროშიც იმიტომ, რომ მთელი მარკეტინგული სფერო მიჩვეული იყო გრძელი ვიდეოების კეთებას, იუთუბის და ფეისბუკის კონტენტს, რომელიც უფრო მეტ ხანგრძლივობას იტანს. ტიკ-ტოკი ვერ აიტანს. და ეს ტენდენცია სხვა სოციალურ ქსელებზეც გავრცელდა. 

- ტენდენცია, რომ კონტენტი დამოკლდეს? 

- დიახ, ყველაფერი დამოკლდა. თუ გინდა, რომ შენი სათქმელი სხვას მიაწოდო, ამისთვის მხოლოდ სამი წამი გაქვს. გათვლილია, მართლა სამი წამია. ეს კონსიუმერიზმს ხელს უწყობს, სხვათა შორის. მე მგონია, რომ პროდუქტიულობასაც ხელს უწყობს. მაგრამ კლავს ხელოვნებას. მე ხელოვნება ძალიან მიყვარს და მაგას ვერ ვპატიობ სოციალურ ქსელებს. 

- როცა ადამიანური საწყისის დეგრადაციაზე და სიკვდილის კულტურაზე მიანიშნებენ, იმას გულისხმობენ, რომ სიცოცხლე განგრძობადია და ტიკ-ტოკი არის წყვეტილი. ერთ წუთში ინფორმაციის ნაკადი გაჩერდება... სამ წამში თხრობა შეწყდება... ეს ძალიან უწყობს ხელს, რომ ადამიანი გახდეს პრიმიტიული - ისიც, ვინც პროდუქტს ქმნის და ისიც, ვინც ამ პროდუქტს მოიხმარს. 

- მე მგონია, პირიქით - ცხოვრების ტემპი ძალიან გაიზარდა და ამან მოიტანა ტიკ-ტოკის კულტურა. იმდენად აჩქარებულია ჩვენი რუტინა, რომ უბრალოდ, შანსი არ არის, დაჯდე სამსახურის ლანჩზე, დასვენება გინდოდეს და უფრო ხანგრძლივ მასალას უყურო - ან დოკუმენტური ფილმი ჩართო, ან წიგნი წაიკითხო. ხშირად კი მიცდია, მაგრამ არ განიჭებს იმავე სიამოვნებას... ჩვენი ცხოვრების სტილმა და ჩვენმა შინაგანმა ცხოვრებამაც მოითხოვა რაღაც, ტიკ-ტოკის მსგავსი. 

- ხომ თქვი, წიგნები მიყვარსო? 

- დიახ, მიყვარს და ამიტომაც წიგნს ვერ წავიკითხავ სამსახურის ლანჩზე, არაკომფორტულ სიტუაციაში, როცა სულ ნახევარ საათი მაქვს. ჩემთვის წიგნის კითხვა ცალკე რიტუალია. 

- შენ ირგვლივ თუ არიან თანატოლები, რომლებიც ტიკ-ტოკის კულტურით არ ცხოვრობენ? რომლებიც ჯერ კიდევ ცდილობენ კონცენტრაციას იმისთვის, რომ რაიმე სერიოზული ისწავლონ? ან ისინი, რომლებიც, ვთქვათ, კლასიკურ ლიტერატურას კითხულობენ?

- ტიკ-ტოკის აღორძინების ხანაში, ამ სოციალურ ქსელს პროფესიულად ვტესტავდი. მაგრამ ახლა ტიკ-ტოკის კულტურით არც მე ვცხოვრობ. ჩემი მეგობრებიც და ჩემზე უმცროსებიც, არ მგონია, რომ ტიკ-ტოკით ცხოვრობდნენ. შეიძლება, კვირაში ერთი ვიდეო გადაიღო, სახლიდან გასვლის წინ და ეგ არ მგონია ტიკ-ტოკით ცხოვრება. ახალგაზრდების ძალიან ცოტა ნაწილი ცხოვრობს ტიკ-ტოკით, სინამდვილეში. 

- მაგალითად, ნინო ხარატიშვილის დიდი მოცულობის რომანების წაკითხვას აპირებ? ერთი 800 გვერდამდეა, მეორე 1000 გვერდზე მეტია. 

- ნინო ხარატიშვილის წიგნები არ წამიკითხავს, მაგრამ დიდი მოცულობის რომანები მიყვარს. სწრაფ მედიასთან არც ვასოცირდები. პირადი გემოვნების დონეზე, პირიქით, ძალიან  მიყვარს ნელი მედია. 

- საზოგადოებაზე სოციალური მედიის გავლენას როგორ აფასებ? როგორ აფასებ იმ ფაქტს, რომ ე.წ. „მასის ადამიანი“, ანუ სოციალური ქსელის რიგითი მომხმარებელი, ხდება მთელი საზოგადოების მაკონტროლებელი - აკადემიური თუ სახელისუფლო იერარქიის ჩათვლით? ყველასთვის მნიშვნელოვანია, რა გამოხმაურება აქვს ფეისბუკზე მის ამა თუ იმ ქცევას, ან, ზოგადად, ამა თუ იმ მოვლენას... ეს დადებითი ტენდენციაა, თუ უარყოფითი? 

- ცალსახად, მგონი, ამაზე ვერ გიპასუხებ. არ მგონია, ახლა აქტუალური იყოს სოციალური მედიის გავლენაზე საუბარი. ეს ჩემთვის 2013-2014 წლებში რომ ეკითხათ, ბევრი მექნებოდა სათქმელი. მაგრამ ახლა არ მიმაჩნია, რომ თემა ისევ აქტუალურია. 

„ბულინგის საფუძველი ხშირად უდიდესი დოზის პოლიტკორექტულობაა.“

- მაგალითად, ფილმი „იარე, ლიზა“ ცოტა ხნის წინ გამოვიდა კინოთეატრში. მანამდე ძალიან პატარა ჯგუფს ჰქონდა ნანახი. ამ ფილმზე ატყდა ერთი ამბავი ფეისბუკზე და ყველა - ვისაც ჰქონდა ნანახი, ან არ ჰქონდა ნანახი - აფასებდა მას. დაიბადა ემოციების ტალღა, რომელმაც წინააღმდეგობრივი აზრები შექმნა ამ ფილმზე, რომელიც დიდ უმრავლესობას ნანახი არ ჰქონდა. რატომ არ არის ეს აქტუალური? 

- ცუდი ამ ამბავში ის მგონია, რომ ადამიანებს ინფორმაციის მიღების ძალიან დაბალი ფილტრი აქვთ. ეს უნდა გამოგიმუშავდეს. მგონია, რომ მე ნამდვილად გამომიმუშავდა და რადგან პირად დონეზე არ მეხება, დიდ პრობლემად ვერ აღვიქვამ. ამ ფილმზე საუბარში არც ერთი წამით არ ჩავრთულვარ. 

- მაგრამ ამ ტენდენციას ხედავ, რომ საშუალო ცოდნის, საშუალო გონიერების, საშუალო ემოციური ინტელექტის ადამიანები ცდილობენ, ყველაფრის ექსპერტებად გამოჩნდნენ და ყველაფერი ფეისბუკის მეშვეობით აკონტროლონ?

- მასშტაბში ვერ მოგყვები. მგონია, რომ ყველას ფეისბუკზე იმ კატეგორიის ადამიანები და ის წრეები გვყავს დამატებული, რომლებთანაც ახლოს ვართ და ვისი აზრიც მნიშვნელოვანი გვგონია. ბებიაჩემისთვის ეს ძალიან კონკრეტული წრე შეიძლება იყოს, ჩემთვისაც ძალიან კონკრეტული წრეა და ეგ წრეები ერთმანეთთან არ იკვეთება. 

- თქვენს თაობაში თუ არსებობს მასობრივი ბულინგი? 

- დიახ, როგორ არა. და ძალიან მაწუხებს. 

- სად ხდება ეს ბულინგი? 

- სოციალურ ქსელებში - ინსტაგრამზეც, ტიკ-ტოკზეც. ბულინგის საფუძველი ხშირად უდიდესი დოზის პოლიტკორექტულობაა. გარკვეული თემები გარკვეულ ჯგუფებს აქვთ „მიტაცებული“. მაგრამ როდესაც შინაგანად რაიმე კარგი განზრახვა გაქვს, მთავარი ეს უნდა იყოს და არა ის, ზუსტად რა სიტყვა გამოიყენე და რა კონტექსტში ჩასვი. ფორმულირება არ უნდა იყოს მთავარი პრობლემა. 

- სხვათა შორის, მწერლისგანაც მომისმენია, ძალიან ფრთხილად ვარ, რამის დაწერა რომ მინდა, - ვფიქრობ, ამაზე ამბავი არ ატყდესო. უკვე შემოქმედებითობას უშლის ხელს პოლიტკორექტულობა, ასე გამოდის. 

- დიახ, ზოგადად, აზრის გამოხატვას უშლის ხელს.  

- სხვა თემაზე მინდა, გადავიდეთ. ბოლო წლების განმავლობაში, ახალგაზრდებმა მკაფიოდ აჩვენეს საკუთარი სახე და ძალა ორ შემთხვევაში, 2015 წლის 13 ივნისის წყალდიდობის შემდეგ, როდესაც ქალაქის დასალაგებლად გამოვიდნენ ქუჩაში და მიმდინარე წლის 7-8 მარტს, როდესაც უცხოელი აგენტების შესახებ კანონპროექტის განხილვისას შეუერთდნენ საპროტესტო აქციებს. ახალგაზრდებში რამდენად ხედავ საზოგადოებრივ ან პოლიტიკურ ცხოვრებაში თანმიმდევრული, სისტემური ჩართვის სურვილს და მზაობას?

- დაბალი დოზით ვხედავ. ალბათ, ჩემგან მოსალოდნელ პასუხს არ მიიღებ ამ თემაზე. 

- რას ფიქრობ, რა პასუხს ველოდები? 

- რომ ამ თაობის იმედი მაქვს. 

- აბა, გისმენ ყურადღებით.

- როცა ახალგაზრდები აქციებზე გამოჩნდნენ, უფროსმა თაობამ ძალიან დაიწყო იმაზე აპელირება, რომ ჯენზი გადაგვარჩენს. ამაზე ცოტა ვბრაზდები, ოღონდ, ვერ ვხვდები, რა მაბრაზებს. 

და მსუყედ უკეთესობისკენ თუ არ შეიცვლება, მგონია, რომ თავს ვიტყუებთ, როცა თავს ვიიმედებთ. მეც ვცდილობ, რომ ჩემს თავს ეგ იმედი გავუჩინო, მაგრამ, გულის სიღრმეში, იმედი არ მაქვს. 

- ჩემი თითქმის ყველა სტუმარი ამბობს, რომ ძალიან მოსწონს ახალგაზრდები, ახალი თაობა. 

- ვერც იტყვიან, რომ ახალგაზრდების იმედი არ აქვთ. ძალიან ცუდი სოციალური განაცხადი იქნება. მე თამამად იმიტომ ვამბობ, რომ მეც ამ თაობის ნაწილი ვარ. 

- მაგრამ მყავდა სტუმარი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანი რამაზ ხომერიკი, რომელმაც თქვა, რომ ნამდვილი უფსკრულია ახალგაზრდების იმ პატარა სეგმენტს შორის, რომელსაც არაჩვეულებრივი ნიჭი და ცოდნა აქვს და დანარჩენ უმრავლესობას შორის, რომელსაც არანაირი კონკურენტული ცოდნა და უნარები არ გააჩნია. შენ თუ ხედავ ამ უფსკრულს?

- ზუსტად ამ ფორმულირებით არ მიფიქრია. თუმცა, ახლა ვფიქრობ, რომ უფსკრული მართლა არსებობს. ეს ადამიანები, ვისაც კონკურენტული ცოდნა აქვს, ერთმანეთთან ახლოს არიან და მართლა საიმედო ხალხია. როცა ვამბობ, რომ თაობის იმედი დიდად არ უნდა გქონდეთ, იმას არ ვგულისხმობ, რომ ეს სეგმენტი რამეს არ გააკეთებს. მჯერა, რომ ძალიან ბევრ კარგ რამეს გააკეთებს. მაგრამ ჩემი მეგობრები და მე ახლახან ვსაუბრობდით, რომ ჯენზი ხასიათის ადამიანები, ძირითადად, ათეისტები ვართ; ჩვენი თაობის სხვა ახალგაზრდები კი, მაგალითად, ჩვენი კურსელები, ან სხვები - რელიგიურები არიან. შეიძლება, კიდეც გვიყვარდეს ერთმანეთი, მაგრამ ერთმანეთის, ფაქტობრივად, არაფერი არ გვესმის. არ არსებობს თემა, რომელზეც ჩვენ შორის სიღრმისეული და საინტერესო დიალოგი შედგება. მათმა უმრავლესობამ უკვე ოჯახი შექმნა, შვილები ჰყავთ. არ ვამბობ, რომ რომელიმე ნაწილი კარგია ან ცუდია, უბრალოდ, ჩვენ შორის უდიდესი სხვაობაა. 

- ასეთი ფრაზა გაქვს ნათქვამი: „საქართველოში ადამიანებს თვითგამორკვევის გამბედაობა არ გააჩნიათ; ადრეც ასე იყო და ჩვენს თაობაშიც ხშირად ასეა.“ საკუთარი თავის მიმართ შიშის ან საფუძველი რა არის, ან შედეგი რა შეიძლება იყოს? 

- სადმე სხვაგან, ალბათ, საკუთარი თავის შიშია, მაგრამ საქართველოში ეს არის სოციალური წნეხის შიში, ოჯახის შიში... დღემდე ადამიანები ოჯახს თავისუფლად ვერ ესაუბრებიან იმ თემებზე, რაზეც, ვთქვათ, ამერიკულ ოჯახებში თავისუფალი დიალოგები აქვთ. 

- მაგალითად, რა თემა შეიძლება იყოს?

- თუნდაც, ოჯახის შექმნა, შვილის ყოლა, ორიენტაცია, რელიგია... ძალიან რთულია, რომ საქართველოში რომელიმე ახალგაზრდა თავის ოჯახს დაუჯდეს და უთხრას: იცით, მე შვილის ყოლას არ ვაპირებ... თან ბიჭი კი ვარ, მაგრამ სხვა ბიჭთან ერთად მინდა, ვიცხოვრო... თან ათეისტი ვარ... ნელ-ნელა მაინც შეაპაროს (იცინის). ძალიან ვაფასებ იმას, რომ ეს თვითგამორკვევა ადამიანებმა საკუთარ თავთან მაინც მოახდინონ; თუნდაც, ოჯახთან ან, მით უმეტეს, გარე სოციუმთან საერთოდ არ ისაუბრონ არაფერზე, რაც არ უნდათ. 

- შენს საკუთარ თავში საკმარის სიმამაცეს პოულობ იმისთვის, რომ ეს პროცესი ბოლომდე გაიარო? 

- უჰ, კი. და ძვირადაც დამიჯდა იმიტომ, რომ ეგ სიმამაცე თინეიჯერობიდან მქონდა. თავიდან ძალიან დიდი უფსკრული და გაუცხოების პერიოდი გავიარე. იმიტომ, რომ საქართველოში თითქმის ყველა ბავშვი ერთნაირია. თუნდაც, მეამბოხე გახდე თინეიჯერობის პერიოდში, ბავშვი ხარ მორჩილი, ჭკვიანი, დამჯერი. მით უმეტეს, თუ კარგად სწავლობ და ოჯახს საამაყო შვილად მიაჩნიხარ. მეც ასე ვიყავი. მერე გავიზარდე და განსხვავებული შეხედულებები გამიჩნდა, მეამბოხეობა დავიწყე. მაგრამ, როგორც წესი, საქართველოში დიდ პატივს სცემენ ადამიანს, რომელსაც კარგი განათლება აქვს - რა შეხედულებებიც არ უნდა ჰქონდეს. ჩემზე დავაკვირდი. თუნდაც, ნათესავები, რომლებსაც აბსოლუტურად სხვა შეხედულება აქვთ სამყაროზე, ჩემზე ამბობენ: „ჭკვიანი გოგოა, მაგრამ - ცოტა უცნაური“. ამ „ცოტა უცნაურში“ აქსოვენ ხოლმე ყველა განსხვავებას, რაც ჩვენ შორის არსებობს. მე ამაში სითბოს და პატივისცემას ვხედავ, რაც ძალიან მიხარია და მეც სითბო და პატივისცემა მიჩნდება მათ მიმართ. მაგრამ თუ წარმატებას არ მივაღწიე პროფესიულად და კარიერულად, თუ დიპლომები არ ავიღე, მაინც უნდა ჰქონდეთ ჩემ მიმართ პატივისცემა და ამ დამოკიდებულებას ვერ ვხედავ. 

„რადგან ამერიკა ჰგონიათ ჰედონიზმის ბობოლა მდუღარე ქვაბი, მეუბნებიან - მაგან შეგცვალა!“

- შენ ყოველთვის კარგად სწავლობდი. სკოლა ამერიკაში დაამთავრე „ოქროს თოკით“, რაც აქაური ოქროს მედლის ეკვივალენტია. მერე შავი ზღვის საერთაშორისო უნივერსიტეტში მოეწყვე, 100%-იანი გრანტით. 

- შიდა დაფინანსებაც მქონდა, ოქროს მედლის გამო, რომელიც საქართველოშიც ავიღე. მეთორმეტე კლასი აქ თავიდან გავიარე. 

- მაგრამ შემდეგ, 19 წლის იყავი, როცა ოჯახი მიატოვე და მარტო ცხოვრება დაიწყე, ალბათ, თავისი თანმდევი თავგადასავლებით. შორიდან მაყურებელი თვალისთვის, „კარგი გოგოს“ ჩარჩოდან, უცებ, „ცუდი გოგოს“ ჩარჩოში გადახტი. რა დრამატურგია, რა გზა გაიარე მოზარდობის წლებში „კარგი გოგოობიდან“ „ცუდ გოგოობამდე“?

- იცი, რა კარგ კითხვას მისვამ? ძალიან ინტენსიური პერიოდის გავლა მომიხდა, მაგ კუთხით. ოღონდ, ასე არ ყოფილა, რომ ოქროს მედალი ავიღე, როცა ჯერ კიდევ კარგი გოგო ვიყავი და მერე უცაბედად დავიწყე მეამბოხეობა. პირველად მეცხრე-მეათე კლასში დავფიქრდი იმაზე, თუ რას ვსწავლობ... რისთვის ვსწავლობ... ან ჩუმად რატომ ვარ ხოლმე? დედაჩემიც, ოჯახის წევრებიც სულ აღნიშნავდნენ, რომ ჩუმი, გაწონასწორებული, მშვიდი ადამიანი ვიყავი. მართლა ამას ხედავდნენ. მაგრამ ასეთი საერთოდ არ ვყოფილვარ. ჩემი მეგობრებისთვის რომ გეკითხა, ჩემზე გეტყოდნენ, გიჟიაო (რა თქმა უნდა, ცუდს არაფერს იგულისხმებდნენ). აქტიური ვიყავი, გაუჩერებლად ვლაპარაკობდი, ოღონდ, მხოლოდ იქ, სადაც თავს კომფორტულად ვგრძნობდი. 

- გამოდის, ოჯახში არ გრძნობდი თავს კომფორტულად. 

შემდეგ ცვლილება სტილზეც დამემჩნა, ხასიათზეც დამემჩნა. ამას ის მოჰყვა, რომ „ფლექსის“ პროგრამით, ამერიკაში წავედი. ბევრი ფიქრობს, რომ ამერიკაში ადამიანები იცვლებიან. ჩემში დიდი გარდატეხა იქ ნამდვილად არ მომხდარა. მაგრამ რადგან ამერიკა ჰგონიათ ჰედონიზმის ბობოლა მდუღარე ქვაბი, მეუბნებიან - მაგან შეგცვალა! ადამიანები მარტივ პასუხებს ეძებენ და ძალიან მარტივი პასუხია, რომ ამერიკაში წავიდა, სხვანაირი ცხოვრება ნახა და შეიცვალა. არ არის ასე. შინაგანად მანამდე შევიცვალე და მერე ეს პროცესები სულ უფრო მეტად განვითარდა. 17-18 წლის ვიყავი, მარტო ცხოვრებაზე ფიქრი სერიოზულად რომ დავიწყე. რა წამს მოვახერხე, მაშინვე საცხოვრებლად მარტო გადავედი. ვიცოდი, ამას რაც მოჰყვებოდა და საკმაო დოზით მოჰყვა, რასაც ველოდებოდი.

- მგონი, მაინც კმაყოფილი ხარ,  ცალკე რომ ცხოვრობ. 

- მაინც კი არა, უდიდესად კმაყოფილი ვარ და მადლიერიც ვარ ჩემი თავის იმიტომ, რომ რთული იყო. 

- რა გაიგე შენს თავზე მარტო ცხოვრების დროს ისეთი, რასაც ვერ გაიგებდი, „კარგი გოგოს“ ჩარჩოში ცხოვრება რომ გაგეგრძელებინა? 

- მარტო რომც არ გადავსულიყავი, „კარგი გოგოს“ ქართულ როლს მაინც ვერ შევასრულებდი. მაგრამ მარტო ცხოვრებამ უფრო მეტი მასწავლა, ვიდრე ახალი შემატყობინა ჩემს თავზე. მარტო ცხოვრებამ ჩემთვის გამოაგარეგანა ის, რაც მთელი ცხოვრება დამყვება - მარტოობა. ოღონდ, ამ მარტოობას სევდიან კონტექსტში არ ვამბობ. ეს არის უდიდესი რწმენა - სულ რომ არავინ მყავდეს გვერდით და არაფერმა ხელი რომ არ შემიწყოს, ჩემს თავს მივხედავ და მაინც მივაღწევ იმას, რაც მინდა. ამ წლების განმავლობაში, ჩემი პრობლემების შესახებ ძალიან ხშირად არავის გაუგია - არც ოჯახს, არც რომელიმე მეგობარს. ამიტომ, თავდაჯერებული ვარ. 

- უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკა ისწავლე, შემდეგ სოციალური მედიის მენეჯერი იყავი, ციფრულ კომუნიკაციებს დაეუფლე, ენებსაც ფლობ, ინგლისური ენიდან წიგნიც თარგმნე, რომელიც „პალიტრა L”-მა გამოსცა. დღევანდელ საქართველოში გარემო რამდენად ხელშემწყობია შენნაირი დიდი რესურსის და  გამორჩეული უნარების მქონე ადამიანისთვის? 

- ბოლო დროს, რაც რუსები შემოგვესივნენ - პირდაპირი გაგებით, პირველად დავიწყე იმაზე ფიქრი, რომ ხომ არ წავიდე ამ ქვეყნიდან? დასავლური წყობის ადამიანი ვარ და ყოველთვის ყველას ეგონა, რომ მომინდებოდა, ევროპაში ან ამერიკაში მეცხოვრა. არ იყო ასე, სულ მინდოდა საქართველოში ყოფნა. იმიტომ, რომ ის კარიერა, რაც მაქვს (და რომელიც შემდგარია იმ დონეზე, რა დონეზეც უნდა იყოს ამ ასაკში), ძალიან მომწონს. ჩემი სფეროც მომწონს, ჩემი სფეროს ადამიანები მომწონს, მეგობრები მომწონს; სადაც ვცხოვრობ, როგორც ვცხოვრობ, ესეც მომწონს. ბინაც, კი, რომელშიც ვცხოვრობ, ძალიან მიყვარს. აქედან წასვლა არ მინდა, აქ ბედნიერად ვგრძნობ თავს. საქართველო ამ წუთას მაძლევს საკმარის რესურსს, რომ ბედნიერი ვიყო. მაგრამ, აი, რუსები ჩამოვიდნენ და არ ვიცი, ეს ამბავი როგორ გაგრძელდება. 

- რუსების შემოსვლა საქართველოში შენთვის რა ტიპის პრობლემაა? ფსიქოლოგიურად გთრგუნავს, თუ სამსახურებრივად შეგიშალა ხელი?

- საქმის კუთხით არა, მაგრამ ღირებულებების კუთხით როგორ არ არის პრობლემა? სადაც მივდივარ, ყველგან რუსული მესმის. არ მომწონს, რაზე ლაპარაკობენ; არ მომწონს, რა აცვიათ; რუსული მუსიკა მეზიზღება. ყველაფრის დონე დაბლა დაწიეს. ძალიან ბევრი ბრაზი შემოიტანეს ჩემს ცხოვრებაში და ჩემი თაობის ცხოვრებაში. მაგ ბრაზთან ერთად ცხოვრება გაჭირდება. უბრალოდ, საქართველოში დავრჩები, სანამ ჩემი მეგობრები, ჩემი თანამოაზრეები აქ არიან. ერთ დღეს თუ გადავწყვეტთ, რომ მთელი „ბაბლი“ საფრანგეთში ან ამერიკაში გადავდივართ, მეც წავალ. სადაც წავლენ, იქ წავყვები. 

- მაგრამ აქ რომ შევცვალოთ სიტუაცია? ამაზე არ ფიქრობთ? 

- როგორ არ ვფიქრობთ. ამისთვის ბევრს ვიბრძოლებთ, მაგრამ არ ვიცი, რა გამოგვივა. იმედიანი ადამიანი ვარ, მაგრამ მაინც ძალიან ცოტა შანსს ვხედავ, რომ საქართველო მალე შეიცვალოს უკეთესობისკენ. 

„ძალიან ვაფასებ ამ შესაძლებლობას, რომ სამყაროში სიყვარული არსებობს.“

- რა არის ის, რასაც ძალიან ინანებ, თუ სიცოცხლის ბოლომდე არ გააკეთებ. გაქვს რაიმე ასეთი? 

- მაქვს. ერთი კონკრეტულია, მეორე - ზოგადი. ზოგადი ის არის, რაც დასაწყისში ვახსენე. შეიძლება, ვიღაცისთვის სასაცილოდ ჟღერს, მაგრამ ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ, თუნდაც, დრამებზე დაკვრა ვისწავლო ცხოვრების ბოლომდე. და ასეთი ინტერესი მაქვს ასი ან ორასი... მეორე, რის გაკეთებაც მინდა, ძალიან კონკრეტულია - რამე მინდა გამოვაქვეყნო. აქტიურად ვწერ და ჯერ არაფერი გამომიქვეყნებია. რამდენიმე დღის წინ, არ ვიცი, რა ემოციამ მოიტანა, ძალიან სპეციფიკურ განწყობაზე ვიყავი და უცებ მივხვდი - აბსოლუტური შესაძლებლობა მაქვს, რომ ცხოვრების ბოლომდე რაიმე გენიალური შევქმნა. ჩემი გაგებით გენიალურს ვგულისხმობ. სამყაროში შეიძლება არაფერი შეცვალოს, მაგრამ ჩემში ღრმად რაც ზის, ეგ გამოაგარეგანოს. 

- რასაც წერ, რა ჟანრის არის?

- ან ჩანახატებია, ან ეტიუდები... თითქოს, დასრულებული არ არის. თუმცა, ახლა ვინმემ რომ ასპროცენტიანი თავისუფლება მომცეს, ასევე გამოვაქვეყნებდი, როგორც დაიწერა. 

- დღეს თქვი, საკუთარი თავის მადლიერი ვარო და შეგიძლია, ამიხსნა, რისთვის ხარ მადლიერი?

- იმისთვის, რომ, ზოგადი შეფასებით, ცხოვრების კარგი ხარისხი მაქვს. დაბადებიდან ემოციურად მარტო ვარ, ახლა ფიზიკურადაც მარტო ვცხოვრობ. არც პარტნიორი მყავს, არც ვინმე დამხმარე. მაინც ისეთი ცხოვრება შევქმენი, როგორიც მინდოდა. ამის გამო ვარ მადლიერი. 

- შენთვის რომელია სიტყვა, რომელიც მთელი ცხოვრების მეგზურად გამოდგება? 

- ქაოსი. 

- დიდი მადლობა უაღრესად საინტერესო საუბრისთვის. ინტერვიუს დავასრულებთ შენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია შოტლანდიელი მწერალი იენ ბენქსი (1954-2013): „მინდოდა, ვინმეს მოვწონებოდი, მაგრამ არ მინდოდა, ვინმეს ვყვარებოდი. სიყვარული სახუმარო საქმე არ არის. სიყვარული ადამიანებს ასახიჩრებს, ზოგჯერ, კლავს.“ 

- ფორმულირებაში ვერ დავეთანხმები. ჩემთვის სიყვარული ნამდვილად ის არის, რაც სულ უნდა არსებობდეს და რამდენი ცუდიც არ უნდა მოიტანოს, მგონია, რომ უკეთესი მეტი მოაქვს. იმდენად ინტენსიური შეგრძნებაა, რომ ეს შეგრძნება არ უნდა გამოტოვოს ადამიანმა ცხოვრებაში. თან მე სიყვარულის ბევრი ისტორია მაქვს, იმის მიუხედავად, რომ ოფიციალური პარტნიორი არასდროს მყოლია. ძალიან ვაფასებ ამ შესაძლებლობას, რომ სამყაროში სიყვარული არსებობს. 

- ამაზე რას იტყვი, რომ სიყვარული ადამიანებს ასახიჩრებს და ზოგჯერ კლავს?

- სიყვარულს არ ვეძახი ურთიერთობის იმ ფორმებს, რომლებიც ტოქსიკურია. რასაც სიყვარული ჰქვია, ის, რა თქმა უნდა, რაღაცას დაგიზიანებს, მაგრამ მაინც ღირს... ყოველთვის ღირდა...

- მეორე ციტატა ეკუთვნის ინგლისელ ისტორიკოსს - თომას ფულერს (1608-1661): „სადაც სიყვარულია, იქ ბევრი შეცდომაა; სადაც სიყვარული არ არის, იქ ყველაფერი შეცდომაა.“ 

- აი, ამას აბსოლუტურად ვეთანხმები. ვიტა სეკვილ-ვესტის და ვირჯინია ვულფის სიყვარულზე იმდენს ვლაპარაკობ, ყველას ტვინი წავუღე. თუმცა, მათი სიყვარულის ისტორია ჰეფი-ენდით არ დასრულებულა. და არც შეკრული ამბავი ყოფილა. 

- ასე რა გიზიდავს მათ ურთიერთობაში?

- ძალიან ინტენსიურია, ძალიან გულწრფელია, ძალიან საინტერესოა და ქაოსურია. თუნდაც, იმისთვის, რომ ვიტას და ვირჯინიას სიყვარულის ისტორია არსებობდა სამყაროში, ღირდა, რომ დედამიწა ამდენი საუკუნე ბრუნავდა. მარტო მაგ სიყვარულის ისტორიისთვის ღირდა... 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე