×
„საკუთარი ცხოვრების წაკითხვის ეტაპი ახლა დაიწყო“

დიანა ანფიმიადი

მწერალი, პოეტი, ენათმეცნიერი


2677

ინტერვიუს შესახებ

დიანა ანფიმიადის, მისი მრავალმხრივი საქმიანობიდან გამომდინარე, პირდაპირ უკავშირდება ბევრი თემა: პოეზია, მწერლობა (მათ შორის, საბავშვო მწერლობა), ქართული ლიტერატურის სწავლება, სასკოლო სახელმძღვანელოები, ენათმეცნიერება, კულინარია, აუტიზმი...

ყველა ამ თემაზე უსაუბრიათ მასთან ჩემს კოლეგებს. მე კი ვიცოდი, რომ დაბეჯითებით არ მინდოდა, ჩემთან ინტერვიუში დიანას უკვე არაერთხელ ნათქვამი გაემეორებინა. სამაგიეროდ, ვიცოდი, რომ დაბეჯითებით მინდოდა, დიანას საკუთარ თავზე ელაპარაკა, თავის ცხოვრებაზე, თავის აღქმებზე, თავის დამოკიდებულებებზე სამყაროსა და ადამიანების მიმართ. 

ეს კი ვიცოდი, რა მინდოდა, მაგრამ ისიც ვიცოდი, რომ დიანა პირადზე და საკუთარ თავზე საჯაროდ არ ლაპარაკობს (მით უმეტეს, უცნობ ადამიანთან). არადა, ინტერვიუსთვის მზადების პროცესში, სულ მინდოდა, მის თავში ჩავმჯდარიყავი და იქიდან მეყურებინა მთელი შიდა და გარე სივრცისთვის. ძალს მე ვიყავი, ჩემი ჯიუტი სურვილით, ძალს ჩემი ცოდნა იყო - რომ არაფერი აქედან არ გამოვიდოდა.

რაც გამოვიდა, დარწმუნებული ვარ, მე სამუდამოდ, თქვენ კი - დიდხანს დაგამახსოვრებთ თავს.  
 

ია ანთაძე

- დიანა, ზოგადად, ნდობა გეძნელებათ თუ გეადვილებათ?

- ძალიან მეადვილება. მეგობრები მეუბნებიან, რომ ეს კარგი არ არის, მაგრამ ნდობის უნარი მაინც არ დამიკარგავს. მარტივად ვენდობი ადამიანებს, სიტუაციებს, წიგნებს... ყველაფერს. 

- ამ ხასიათით, დაეჭვება თქვენთვის ძალების დაკარგვას ნიშნავს, თუ ძალების მოკრებას?

- რთული კითხვაა. ალბათ, უნდა გავყოთ - რაში შეგვაქვს ეჭვი? თუ  ადამიანებს ეხება, დაეჭვება ჩემთვის ცალსახად ძალის დაკარგვა და მარცხის პირველი ეტაპია. როდესაც ეჭვი შემაქვს, ეს უკვე ნიშნავს, რომ დასასრულისკენ წავიდა ნებისმიერი ურთიერთობა. რაც შეეხება საქმეს, ენას, ლიტერატურას - აქ პირიქით არის. სულ მაქვს და, ალბათ, მექნება ეჭვი ჩემს ტექსტებთან დაკავშირებით - მაშინაც კი, თუ ტექსტი მომეწონება, როგორც მკითხველს.  სულ მჭირდება, ვიღაცამ დამიმოწმოს, რომ რაღაც, რაც დავწერე, მართლა კარგია. 

- ისეთი გამოცდილება თუ გაქვთ, რომ ვინმეს ან რაიმეს დაკარგვა თქვენთვის საუკეთესო შენაძენი იყო? 

- ეს ძალიან პირადია. 

- ვიცი, რომ პირადზე საუბარი არ გიყვართ. 

- ასე ვიტყვი: საერთოდ, ყველანაირი ცვლილება შენაძენია. რამდენიმე წლის წინ მივხვდი, რომ სირთულეები, ცვლილებები - თუნდაც, რთული ცვლილებები - კარგია. ცვლილება არის პასუხი კითხვაზე: რატომ ხარ ცოცხალი? რატომ ხარ ავტორი? რატომ აზროვნებ? ამ კუთხით, ყველა დანაკარგი შენაძენია. თუმცა, რა თქმა უნდა, არის დანაკარგები, რომლებიც სულ გაწუხებს. 

- ნათქვამი გაქვთ, რომ სწორხაზოვანი, მორალისტი და განმსჯელი იყავით. შემდეგ თქვით: „ახლა ვფიქრობ, რომ ყველაფერი შეიძლება მოხდეს, საერთოდ ყველაფერი.“ ეს ნიშნავს, რომ, გარკვეული ათვლის წერტილიდან, ყველაფრის გამართლება შესაძლებლად მიგაჩნიათ? 

- ყველაფრის გამართლება შეუძლებელია. არის საკითხები, რომლებიც შეეხება, ვთქვათ, ადამიანებთან ურთიერთობას, ქვეყანასთან ურთიერთობას, მორალს... ყველაფერი, რა თქმა უნდა, არ გამართლდება. ეს უძველეს ინტერვიუში ვთქვი და მახსოვს ჩემი თავი ასეთი - ძალიან განმსჯელი. აბსოლუტურად ჩამოყალიბებული სტერეოტიპები და ჩარჩოები მქონდა ადამიანებს შორის ურთიერთობაზე, მშობლებსა და შვილებს შორის ურთიერთობაზე... ხუთოსანი ბავშვის პასუხისმგებლობით ვცხოვრობდი. მერე, ეს დამოკიდებულება რომ შევცვალე, პირველ რიგში, მე თვითონ შევიცვალე და მივხვდი, რომ ასეთი სწორხაზოვანი, რა თქმა უნდა, არაფერი არ არის. და გზა გაიხსნა...

- ადამიანებისკენ გაიხსნა გზა? თუ თავგადასავლებისკენ? 

- ადამიანებისკენ, ადამიანების გაგებისკენ. მე მგონია, რომ ტექსტებშიც გაიხსნა რაღაც ზუსტად ამ დროს. მანამდე ზედმეტად მორალისტი ვიყავი. ამას  „კარგი გოგოს“ სინდრომს ვარქმევ. ჩვენს ქვეყანაში გოგოები ხშირად იზრდებიან ამ სინდრომით. რამდენიმე წელი მახსოვს ასეთი, როცა ყველაფერს კრიტიკულად ვუყურებდი: „ეს როგორ შეიძლება?!“ კარგია, რომ აზრი შემეცვალა. 

- რა არის ის, რის გაკეთებაც, იმედი გაქვთ, არასოდეს მოგიხდებათ?

- ბევრი რამ შეიძლება იყოს. მინდა, რომ არასოდეს არ დავუშვა კომპრომისი საკუთარ ტექსტებში. მე ხომ ბევრ რამეს ვწერ, მაგრამ, ყველაზე მეტად, პოეზიაში მინდა, უკომპრომისო ვიყო. 

- თქვენ, როგორც პოეტი, რა ტიპის კომპრომისის წინაშე შეიძლება აღმოჩნდეთ? 

- ვთქვათ, შეიძლება მოხდეს, რომ ტექსტი არ იყოს პოეზია. სიმაღლე, ხარისხი, პასუხისმგებლობა - ყველას გვაქვს იმ საქმის მიმართ, რასაც ვაკეთებთ, მაგრამ მე პოეზიის მიმართ განსაკუთრებით მაქვს. მაგალითად, შეიძლება ვიცოდე, რომ რომელიღაც ტექსტის რაღაც ნაწილში ცოტა ვიჩქარე, სიტყვა გაიქცა - არა უშავს, ვეღარ მივუბრუნდები... პოეზიაში ვცდილობ, რომ ეს არ მოხდეს. 

- გასაგებია. როცა ხუთი წლის იყავით, მამა გარდაგეცვალათ. შემდეგ, თქვენი ოჯახის წევრები - და, ძმა, დედა - ემიგრაციაში წავიდნენ. და, თქვენი ცხოვრების რომელიღაც ეტაპზე, მარტო დარჩით. ამ მარტოობამ პიროვნულად გაგაძლიერათ, თუ დაგასუსტათ? 

- დამასუსტა, იმის მიუხედავად, რომ მარტოობის პერიოდში ყოფით პრობლემებთან გამკლავებას სწავლობ და მნიშვნელოვან ჩვევებს იძენ. ახლა მკაფიოდ ვხვდები, ყველაზე მეტად რამ დამასუსტა. ისეთი ასაკი მაქვს, როცა შეიძლება, განვლილ წლებს გადახედო, ცოტა შეაჯამო, მოვლენებს თავისი სახელი დაარქვა. ყველაზე მეტად რამაც დამასუსტა, ის იყო, რომ სხვადასხვა დროს - და ეს დრო ცხოვრების დიდი პერიოდია - ჩემი ოჯახის წევრებისგან შორს ვცხოვრობდი. ხან ვიღაც იყო გვერდით, ხან არ იყო. ის, რომ ოთხი ადამიანი ერთად ვყოფილიყავით, ძალიან იშვიათად ხდებოდა.

- დედას და და-ძმას გულისხმობთ?  

- დიახ. რა თქმა უნდა, მათი არსებობა დისტანციაზეც ძალაა, მაგრამ ისეთი არა, როგორიც გვერდით ყოფნა. თუნდაც, ავადმყოფობებთან, დიდ პრობლემებთან დაკავშირებით, ზუსტად ვხვდები, როგორ დავსუსტდი და ამას ვერანაირი სხვა სიძლიერე ვერ ჩაანაცვლებს. 

- სანამ ოჯახს შექმნიდით და შვილი შეგეძინებოდათ, რა იყო ის, რამაც ოჯახის წევრებს დაგაშორათ და საქართველოს მიგაჯაჭვათ? 

- ეს ყოველთვის იყო ქართული ენა. აქ დარჩენის მთავარი მიზეზი ადამიანები არ ყოფილან - დღეს შემიძლია ეს დანამდვილებით ვთქვა. როცა ყველა წავიდა და მე დავრჩი, მთავარი ფიქრი იყო, რომ წავიდე, თუ არ წავიდე. დარჩენის მიზეზი არის ქართული ენა, რომელშიც ვცხოვრობ, რომლითაც ვწერ, რომელიც მინდა, მესმოდეს... როდესაც ამ მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილების მიღების ეტაპი დგებოდა, ყოველთვის მინდოდა, რომ ვყოფილიყავი ქართულ ენობრივ გარემოში. თუ რამე ზუსტად ვიცი ჩემი ცხოვრების შესახებ, ვიცი ის, რომ აქ ქართულმა ენამ დამტოვა. 

- დედას ყოველთვის განსაკუთრებული სითბოთი ახსენებთ და ამბობთ, ჩემი სიმშვიდისა და სიმყარის საფუძველიაო. როდესაც თქვენ გახდით დედა, ამ საყრდენმა საკუთარ თავში ხომ არ გადმოინაცვლა? რა შეცვალა დედობამ თქვენი და დედათქვენის ურთიერთობაში? 

- დედობამ ყველაფერი შეცვალა.

- თვითსიმყარე თუ შეგძინათ?

- ამაზე არ მიფიქრია. მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი სირთულის გავლა მიწევს, როგორც დედას, რატომღაც, სიმყარის განცდა არ მაქვს. თუმცა, შეიძლება, ვინმემ მითხრას, შენ რა ძლიერი დედა ხარო.

- მეც მაქვს ეს განცდა თქვენ მიმართ. 

- თქვენ თქვით სიტყვა „თვითსიმყარე“. არა, ასეთი შეგრძნება არ მქონია. დედა რომ გავხდი, უფრო მეტი აღფრთოვანებით განვეწყვე დედაჩემის მიმართ. იმიტომ, რომ დედა იყო პატარა გოგო, რომელიც დაქვრივდა და მერე მხოლოდ დედად დარჩა - შვილებს მისცა ყველაფერი. ერთი მხრივ, მაქვს მადლიერება და აღფრთოვანება საკუთარი ცხოვრების გადადების უნარით; მეორე მხრივ, დიდი გულისტკენაც მაქვს მისი ამ გადაწყვეტილების გამო. რაც დრო გადის, ვფიქრობ, ზედმეტი თვითგანწირვა ხომ არ იყო, მისი მხრიდან? მაგრამ სიმყარის ცენტრზე ჩემს თავში არასოდეს არ მიფიქრია. დედობა ჩემთვის უფრო პროცესია, ვიდრე სტატიკური განცდა. 

- დედათქვენის მიმართ აღფრთოვანება მაშინ გაგიჩნდათ, როცა თქვენ თვითონ გახდით დედა? მისი არჩევანი მერე უფრო გააცნობიერეთ? 

- ერთია, რომ დედა გავხდი და მეორეა, რომ მეც გავიზარდე. როდესაც იზრდები, ბევრ რამეს ხვდები. თინეიჯერული, კრიტიკული და გაბრაზებული დამოკიდებულება აღარ გაქვს მშობლის მიმართ, რომელიც ყოველთვის გაქვს, რაც არ უნდა აღფრთოვანებული იყო მისით. თანდათან, მგონია, ცოტა უფრო ჭკვიანი გავხდი და შეფასების უნარი მომემატა. 

 

 

„მე მგონია, რომ საერთოდ არ არსებობს გარეგნული უბრალოება, საყრდენისა და შინაგანის გარეშე.“ 

 

 

- უბრალოება გარეგანია, თუ შინაგანია?

- ცალსახად შინაგანია. 

- მაშინ, რატომ ჩანს ასე მკაფიოდ? შესაძლებელია, შინაგანი ასეთი თვალსაჩინო იყოს? 

- მე არ მგონია, რომ ჩანს.

- შეიძლება, უბრალოება დაიმალოს? 

- გააჩნია. როდესაც რაღაცას მეკითხებით, კონკრეტიზაციის, დაშლის და სისტემატიზაციის სურვილი მიჩნდება. მე მგონი, ჩემი შვილის აზროვნების ფორმა გადმოვიღე.

- შეიძლება ამიტომ, თქვენი პასუხები ძალიან საინტერესოა. და უბრალოებას რა ვუყოთ? 

- მაინც მგონია, რომ სადაც გარეგნულად ადვილად ამოვიცნობთ, იქაც ცალსახად შინაგანის ანარეკლია. მაგალითად, თუ ტექსტზე ვილაპარაკებთ და რომელიმე საყვარელ ქართველ მწერალზე, რომელიც ზუსტად ამ ნიშნის გამო მიყვარს, რეზო ინანიშვილს გავიხსენებ. ის, რაც მის სინტაქსში ან სიტყვების შერჩევაში გამოიხატება, საბოლოოდ ქმნის უბრალოებას; თუმცა, არც ისეთი უბრალოა, როგორც შეიძლება, ვინმეს უცებ ეგონოს. მისი ტექსტის უბრალოება აუცილებლად შინაგანის განსხეულებაა. მე მგონია, რომ საერთოდ არ არსებობს გარეგნული უბრალოება, საყრდენისა და შინაგანის გარეშე. 

- როცა ადამიანზე დადებითი კონოტაციით ამბობენ, რომ უბრალოა, ეს საუკეთესო კომპლიმენტი მგონია. თქვენზეც მსმენია. მაგალითად, რაღაც მითქვამს და უპასუხიათ: „ამ დროს, ძალიან უბრალოა!“ 

- ამაზე არ მიფიქრია. ამას ცალსახა კომპლიმენტად არ აღვიქვამ. საერთოდ, რომელიმე ერთი ნიშნით ადამიანის შეფასება ჩემთვის რელევანტური არ არის. 

 
და, სხვათა შორის, ლიტერატურა გაძლევს მაგ საოცარ უნარს და ენაც გაძლევს მაგ ცოდნას, რომ ყველაფერს განაპირობებს კონტექსტი. 

ლიტერატურა გასწავლის, რომ ის, რაც ერთი შეხედვით უბრალოა - უბრალოების საუკეთესო გაგებით - შეიძლება, სინამდვილეში, სულაც არ იყოს კარგი. ასევე, პირიქით. ლიტერატურა გაძლევს საშუალებას, რომ გაიგო - რატომ? რა სიტუაციაში? მანამდე რა იყო? მერე რა მოხდა? მე მიყვარს დაკვირვება სიტუაციიდან გამომდინარე, ფართო კონტექსტი და ცოტა მეტის გაგება. 

- ერთხელ თქვით: „ადამიანი გაჩენილია იმისთვის, რომ სხვისთვის იყოს. სხვანაირად უმიზნო ხდება მისი ცხოვრება.“ შეიძლება ითქვას, რომ თქვენთვის „სხვა“ იწყება თქვენი შვილით და მთავრდება თქვენი წიგნების ნებისმიერი მკითხველით? ეს „სხვა“ ძალიან ხომ არ შემოიჭრა თქვენს ცხოვრებაში?

- წერას იმიტომ ვიწყებთ, რომ სხვასთან ლაპარაკი გვინდა. მხოლოდ შენთვის ჩაწერილ ტექსტებშიც კი ასწორებ მძიმეს და წერტილს, ცდილობ, რომ იქაც კი ზუსტი იყო, - თითქოს, ვიღაც სხვა ამასაც კითხულობს. მით უმეტეს, როდესაც რამეს წერ და აქვეყნებ, უკვე სხვისთვის ხარ. საკუთარ თავთან აღარ რჩები. 

- მაგრამ მეტისმეტად ბევრი „სხვა“ ხომ არ არის თქვენს ცხოვრებაში და ამიტომ ხომ არ გიჯანყდებათ საკუთარი თავი, როდესაც ამბობთ, ზარმაცების პრეზიდენტი ვარო? 

- სხვადასხვა პერიოდში ესეც სხვადასხვანაირად არის. სხვისი გათვალისწინება ძალიან მნიშვნელოვანია ტექსტში, რომელსაც წერ. იმას არ ვგულისხმობ, რომ ის წერო, რაც მკითხველს მოსწონს; მაგრამ ყოველთვის უნდა იცოდე, რომ წერა არის პასუხისმგებლობა. თუ რამე მაქვს, - ეს პასუხისმგებლობა მაქვს. ადამიანი თავიდანვე გაჩენილია იმისთვის, რომ მხოლოდ  საკუთარი თავისთვის არ იყოს. მაგრამ სხვებთან ყოფნა შენი მარყუჟია - გინდა, ცოტათი შეავიწროებ, გინდა - გახსნი. ამით თამაშობ, ამას აბალანსებ... თუმცა, შენს თავთან დარჩენის ბედნიერებისა და კომფორტის გარეშე არაფერი არ იქმნება. 

- თავისუფლების და დისციპლინის ბალანსი საინტერესოა თქვენთვის? 

- გააჩნია. თუ ბავშვის აღზრდას ეხება, რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია. თავისუფლება ჩემთვის მონაპოვარია - რაც დრო გადის, ახალ-ახალ თავისუფლებებს ვიძენ. ეს არის პატარ-პატარა ულუფები, რომლებსაც დღეს ერთი გადაწყვეტილებით მოვიპოვებ, ხვალ - სხვა გადაწყვეტილებით. დისციპლინასთან დაკავშირებით კი სულ პრობლემა მაქვს. 

- მაგრამ დისციპლინა თქვენი ცხოვრების მოუცილებელი ნაწილია. თუნდაც, ოჯახური ცხოვრებიდან გამომდინარე, სულ გიხდებათ მისი გათვალისწინება. 

- მართალია, მაგრამ თუ რამეს ვებრძვი, ზუსტად ამას ვებრძვი. ძალიან მიჭირს დაგეგმვა. თუმცა, მიწევს და შევეჩვიე. ძალიან კარგად ვიცი, რომ თუ დღის განრიგი ფურცელზე გაქვს ჩამოწერილი, უფრო მარტივია, რამე არ გამოგრჩეს. მაგრამ თუ შესაძლებლობა მაქვს, ამ განრიგს ყოველთვის ავურევ. რაღაცას არ გავაკეთებ. 

- ეს, ალბათ, შემოქმედებითი ადამიანის ბუნებაა. 

- არ ვიცი. ყველა შემოქმედებითი ადამიანიც ერთნაირი არ არის. ვიღაცას დისციპლინის დიდი მოთხოვნილება აქვს. მე, უბრალოდ, მიწევს. შეიძლება, ზედმეტად მიწევს და დისკომფორტი ამიტომაც მაქვს. ამას წინათ მივხვდი, რომ მუშაობით შეპყრობილი უზარმაცესი ადამიანი ვარ. თითქოს, ოქსიმორონია. შარშან ზაფხულს მე და ჩემმა შვილმა ბიურგერული დასვენება დავგეგმეთ და მივხვდი, რომ არ შემიძლია. სპეციალურად წავედი ისეთ ადგილზე, სადაც არაფერზე არ უნდა მეზრუნა, მაგრამ ძალიან შევწუხდი. 

- მერამდენე დღეს შეწუხდით? 

- ალბათ, მეორე დღესვე შევწუხდი. რომ არა ჩემი შვილი, რომელიც თავს ბედნიერად გრძნობდა, ალბათ, ვერ გავძლებდი. მაგრამ რაღაც საქმე ვიპოვე და მუშაობა დავიწყე. მივხვდი, რომ საქმის კეთების გარეშე არ შემიძლია. მაგრამ, ამავე დროს, ყველაზე ზარმაცი ადამიანი ვარ.

- ზარმაცი რა ნიშნით გამოდიხართ? 

- (იცინის) ახლა ზუსტად ამის თქმა მინდოდა. ხომ არის, რომ საკუთარ თავს რაღაცებს აბრალებ? ამაზეც მიფიქრია - მთელი ცხოვრება ვამბობ, რომ ზარმაცი ვარ, რადგან სულ ბრძოლა მიწევს ჩემს თავთან. თუ საქმის გადადება შეიძლება, აუცილებლად გადავდებ ხვალისთვის. ვფიქრობ - დღეს დავიძინებ, ხვალ ადრე ავდგები. ასეთ ჭადრაკულ სვლებს ყოველთვის გავაკეთებ. მაგრამ, საბოლოოდ, შედეგის მიხედვით, „ზარმაცი“, ალბათ, არასწორი სიტყვა გამოდის. 

 

 


„ადამიანს აქვს უფლება, რომ თავი მოიწონოს იმით, რასაც აკეთებს.“

 

 

- თქვენი კიდევ ერთი ციტატა მინდა, შეგახსენოთ: „მიყვარს, როცა ადამიანს თავისი ხასიათი აქვს. რაღაცნაირად ჩამოუყალიბებლები მეჩვენებიან ზედმეტად ეგოდამალული ადამიანები. არ მჯერა ზედმეტი თავმდაბლობის.“ ეს რომ წავიკითხე, გამახსენდა ჩემი სტუმარი მარინე ბერიძე, რომელმაც თქვა: თავმდაბლობით ამპარტავნების იმდენი შემთხვევა მინახავს, რომ საკუთარ თავსაც არ ვენდობი თავმდაბლობაშიო. პირადად თქვენი ხასიათი, გნებავთ, ხასიათიანობა - რაში მჟღავნდება?

- თავმდაბლობასთან დაკავშირებით ვიტყვი: თუ ადამიანი რაიმეს ისე აკეთებს, რომ მისთვის მისაღებია -  ეს, პირველ რიგში, თვითონ იცის. შესაბამისად, როცა იცი, რომ რაღაც კარგი გამოგივიდა, მთლად თავმდაბალი აღარ გამოდიხარ. პოეტი ან ნებისმიერი ავტორი, რომელსაც თავისი ერთი ტექსტი მაინც მოსწონებია, არ არის თავმდაბალი, ჩემი აზრით. 

- თავმდაბლობასთან ეს რა კავშირშია? 

- როგორ არ არის კავშირში? რას გულისხმობთ? 

- მაგალითად, დავწერე რაღაც და მომეწონა, მაგრამ არავის თავზე არ ვახვევ ჩემს აზრს.

- იმ შემთხვევას ვგულისხმობ, როცა, სინამდვილეში, იცი შენი ნაწერის ფასი, მოგწონს, მაგრამ ამბობ, რომ არ გამოგივიდა. ცრუ თავმდაბლობა ჩემთვის ძალიან მიუღებელია. ადამიანს აქვს უფლება, რომ თავი მოიწონოს იმით, რასაც აკეთებს. მაგრამ აქაც ბალანსი და სიფრთხილეა საჭირო. 

- თქვენი ხასიათი ან ხასიათიანობა რაში მჟღავნდება? თქვით, არ მიყვარს ადამიანი, ხასიათი რომ არ ეტყობაო. 

- შემიძლია ვთქვა, ამაში რას ვგულისხმობ: მკვეთრად აფექტურ, ტემპერამენტიან ადამიანს, რომელიც კი არ ნიღბავს, არამედ გამოხატავს საკუთარ თავს. ხასიათიანში ვგულისხმობ ადამიანს, რომელსაც კითხულობ, რადგან როგორიც არის, ისეთი ჩანს. თუ ისევ ლიტერატურული თვალსაზრისით შევხედავთ - პერსონაჟში რა მოგვწონს? ზუსტად ეს მოგვწონს, რომ მასში რაღაც დასანახია, მკვეთრია, გასაგებია. 

- ამბობთ, ბრძოლას ვერ ვიტან, შემიძლია, მაშინვე დავნებდე და თეთრი ალამი ავაფრიალო, ოღონდ არავის არაფერი ეტკინოს, ოღონდ მე არ მეტკინოსო. დათმობისთვის მუდმივი მზაობაც თქვენი ხასიათის ნაწილია?

- ესეც ძალიან ძველი ამბავია. ახლა ასეთი აღარ ვარ. ბევრი რამ, რასაც თქვენ მეკითხებით, ჩემი ცხოვრების სულ სხვა ნაწილიდან არის. თუმცა, ტკივილის შიში სულ მაქვს. მარტივი სამედიცინო მანიპულაციის დროსაც კი მირჩევნია, დავიძინო. მაგრამ, თანდათან, ამ შიშებსაც ვათვინიერებ. 

- ურთიერთობებთან დაკავშირებით თუ გაქვთ შიში? 

- ურთიერთობებშიც ვახერხებ შიშის მოთვინიერებას და ზრდაც ეს მგონია. მთელი ცხოვრება მეშინოდა ძაღლების და ეს უდიდესი დისკომფორტი იყო ჩემთვის. ასი მეტრის გასავლელად, შეიძლებოდა, ტაქსი გამომეძახებინა. 

- შემდეგ? 

- ერთ მშვენიერ დღეს, სახლში პაწია ძაღლი მოვიყვანე - სასაცილო ჯუჯა პუდელი ბიმბო, რომელმაც, არ ვიცი, როგორ მოახერხა, მაგრამ ძაღლის შიში საერთოდ გამიქრა. უზარმაზარ ნაგაზებს, მეცხვარეებს, ჰასკებს - ყველას ვეფერები და არც მქონია ძაღლთან რაიმე კონფლიქტი. 

 
რომ მივხვდი, ეს რა ფობია დავამარცხე-მეთქი, ძალიან გავიზარდე; და მივხვდი, რომ რაღაც ზრდასრულობის ეტაპზე შევაბიჯე, სადაც შენ თვითონ მართავ რაღაცას, შენ თვითონ ძერწავ რაღაცას, შენ თვითონ გეგმავ შენს ცხოვრებას.

სხვათა შორის, ფობიის დამარცხება ცხოვრების მნიშვნელოვან ცვლილებებსაც დაემთხვა, მაგალითად, განქორწინებას. დამოუკიდებლობის სხვა ეტაპზე გადავედი და ეს მხოლოდ სოციალური დამოუკიდებლობა არ ყოფილა, შინაგანი დამოუკიდებლობა იყო. ადამიანი, რომელიც ადრე ამბობდა, ოღონდაც, ვინმეს რამე არ ეტკინოს და, დაე, მე მეტკინოსო, ისეთი დოზით აღარ არსებობს. რა თქმა უნდა, სხვისი ტკივილის ახლაც ძალიან მეშინია და ყოველთვის ვცდილობ, ისე ვიცხოვრო, ვინმეს რამე არ ვატკინო. ძალიან ვნერვიულობ, როდესაც ვინმეს რამე სტკივა. მაგრამ არის საკითხები, რომლებთან დაკავშირებით ისეთი აღარ ვარ. 

- მაგალითად, შეგეძლოთ, ბოდიში მოგეხადათ მხოლოდ და მხოლოდ ურთიერთობის შესანარჩუნებლად და კონფლიქტის თავიდან ასარიდებლად? 

- ბევრჯერ გამიკეთებია. მხოლოდ სიტუაციის განმუხტვისთვის, ბევრჯერ მომიხდია ბოდიში. 

- რა უფრო ახლოსაა თქვენი ცხოვრების წესთან - იაროთ იმ მიმართულებით, რაც ნამდვილად გინდათ, თუ გაექცეთ იმას, რაც ნამდვილად არ გინდათ? რომელია უპირატესი?

- პირველი. რა არ მინდა ნამდვილად, ბოლომდე არ ვიცი; მაგრამ რა მინდა - რაღაცნაირად გავაცნობიერე, დავალაგე. შესაბამისად, ვცდილობ, იქით წავიდე. 

- თუ ისევ შორეულ წარსულზე არ ვლაპარაკობ, არ მოგწონთ თქვენი თავი იმ მდგომარეობაში, როცა (როგორც თქვენ ამბობთ) ემოციას აჰყვებით: რამდენჯერაც ემოციას ავყევი, იმდენჯერ მივხვდი, რომ არ ვიცოდი, რას ვაკეთებდიო. ანუ, არ იცოდით, რასაც აკეთებდით, ის რამდენად შეესაბამებოდა თქვენს ღირებულებებს?

- არა, ეს გამორიცხულია. ესეც ძველი ტექსტია, იმ ეტაპის ტექსტი, როდესაც ყველა თეზა კონკრეტულ ადამიანურ ისტორიაზე და, ძირითადად, პირად ისტორიებზეა დამყარებული - დაახლოებით, ეგ ასაკია. 

- ანუ თქვენი ემოციური მომენტები ღირებულებებთან კონფლიქტს არ ეხება. 

- არა, ემოციების გამო, ღირებულებებს არ ვღალატობ. 

- საკუთარ ემოციებთან ახლა რამდენად თანხმობაში ხართ?

- ახლა მაქვს პერიოდი, როდესაც ყველაფერს ფასი დაედო, ემოციებსაც და ემოციების აყოლასაც. ადრე თვითკრიტიკული ვიყავი საკუთარი თავის მიმართ, როცა ემოციების აყოლას, შეიძლებოდა, ტკივილი მოეყენებინა. ასეთი რამ თუ მოხდებოდა, ამის გამო, ჩემს თავს ძალიან განვსჯიდი. ახლა მგონია, რომ ესეც სიცოცხლის ნიშანია. შეგრძნებების კუთხითაც - ამას სინჯავ, იმას სინჯავ, რაღაცნაირად აგემოვნებ. შესაბამისად, ჩემთვის ძალიან ძვირფასი გახდა ეს ემოციები და, შეიძლება, გარკვეულ შემთხვევაში, საკუთარი თავი ისე აღარ განვსაჯო, როგორც ადრე. 

 

 

„რაღაც პერიოდია, როცა საკუთარ თავს ისე უყურებ, როგორც მკაცრი აღზრდის მომხრე მშობელი უყურებს შვილს.“

 

 

- როგორც პოეტი, გაგზარდათ ემოციების მიმართ უფრო რბილმა დამოკიდებულებამ?

- რასაკვირველია. ეს არის ერთ-ერთი, რაც ტექსტს აცოცხლებს, ლექსს - მით უმეტეს. სული თუ არ აქვს, ცოცხალი თუ არ არის, ლექსი ვერ იქნება. ამ სიცოცხლეს კი ემოციური გამოცდილების მრავალფეროვნება ქმნის.

- ეს კი არ მიკვირს, მაგრამ იმ პერიოდში როგორ წერდით, როცა საკუთარი ემოციები გაწუხებდათ? 

- მაშინაც ყოველთვის ასეთი ვიყავი, როგორც პოეტი - ემოციურად ვწერდი, პოლიფონიური ტექსტები მქონდა. უბრალოდ, რაღაც პერიოდია, როცა საკუთარ თავს ისე უყურებ, როგორც მკაცრი აღზრდის მომხრე მშობელი უყურებს შვილს. საკუთარ თავთან ურთიერთობა ძალიან ჰგავს დედა-შვილის ურთიერთობას. დრო რომ გადის, კრიტიკა იკლებს და იმატებს შეგრძნება, რამდენად მნიშვნელოვანია ეს კავშირი. რაღაც ასაკში, მშობელსა და შვილს შორის ურთიერთობა ძალიან ტკბება. ცოტა გვიან ასაკში, იგივე ხდება საკუთარ თავთანაც. 

- თქვენი თავის მკაცრი დედა როცა იყავით, მაშინ ლექსებს როგორ წერდით? 

- ვწერდი მაინც. რომელი შვილია, დედას რომ უჯერებს?! 

- საინტერესო პასუხია. ერთხელ თქვით - სულ ვფიქრობ, რატომ მაქვს ბედნიერი ოჯახი... რაღაც შემთხვევით გამოვიდა ასეო. დღესაც ფიქრობთ, რომ თქვენი ბედნიერი ოჯახი შემთხვევითობა იყო და ის, რომ ახლა თქვენ და ყოფილი მეუღლე ცალ-ცალკე ცხოვრობთ, კანონზომიერია?

- მე საერთოდ მგონია, რომ კანონზომიერია ის, რაც არის ახლა, რაც სინამდვილეში ხდება. 

- ნათქვამიც გაქვთ, შემთხვევითობების არ მჯერაო. 

- დარწმუნებით ვერ ვიტყვი, რომ ამის მჯერა და ამის არ მჯერა. მაგრამ როცა რაღაც არის კარგად, მაშინ არის კარგად და შემდეგ, როცა რაღაც იცვლება, იმ კარგად ყოფნას ვერაფერს უშავებს. მთავარი არის ის, რაც არის ახლა და აქ. შესაბამისად, ადამიანები შეიძლება ბედნიერები იყვნენ რაღაც დროს, შემდეგ აღარ იყვნენ, მაგრამ ის ბედნიერება არსად მიდის. 

- ეს გასაგებია, მაგრამ ეჭვი რომ გქონდათ, თქვენს ბედნიერებასთან დაკავშირებით, ამან ხომ არ დააზიანა თქვენი ურთიერთობა? 

- არა. რასაც დღეს თქვენ მეკითხებით, ჩემი ნათქვამებიდან გამომდინარე, ბევრ რამეში საკუთარ თავს ვეწინააღმდეგები. აწმყო ზუსტად ეს არის: იმ აწმყოში ასე იყო; ამ აწმყოში უკვე სხვანაირად არის. ტექსტიც ყოველთვის აწმყოა. რაც არ უნდა ვთქვათ, მაინც აწმყოა. „ვეფხისტყაოსანს“ იმიტომ ვკითხულობთ ასეთი გატაცებით, რომ აწმყოა. ტექსტი აწმყოში თუ არ გაცოცხლდა, სხვანაირად, სიცოცხლე არ უწერია. ასეა ურთიერთობებიც - ბედნიერების ყოველ წუთს აქვს არსებობის უფლება. მერე რაღაც იცვლება, იზრდები, დამოკიდებულება გეცვლება და ადამიანები შორდებიან. ეს დიდი ტრაგედია არ მგონია. 

- თქვენი ერთი ციტატა ვიპოვე, რომელიც, თითქოს, არ ჰგავს თქვენს ნათქვამს: „გამოუვალი მდგომარეობა უნდა ვიყო ადამიანისთვის და ისიც ჩემთვის. ჩემს იქით გზა არ უნდა ჰქონდეს და არც მე მქონდეს სხვა გამოსავალი.“ 

- დიახ, მე ვთქვი და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. 

- ახლაც გაქვთ ასეთი მეამბოხე ფიქრები, რომ - ან ყველაფერი, ან არაფერი?

- თუ რამე შემიძლია ვთქვა რომანულ ურთიერთობებზე, ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია სწორედ ის, რაც ახლა წაიკითხეთ. როდესაც ვხვდები, რომ ან მე მაქვს ადამიანის იქით გზა, ან მას აქვს ჩემ იქით გზა - ეს ნიშნავს, რომ ურთიერთობა დასასრულისკენ მიდის. აქ და ახლა ადამიანებს ერთმანეთის იქით არ უნდა უნდოდეთ და არ უნდა შეეძლოთ. როცა იქ ხარ, სადაც გინდა და ვისთანაც გინდა, ალტერნატივას არ უშვებ. სხვა შემთხვევაში, ყველაფერი დეკადანსისკენ მიდის. 

- მაგრამ ხანგრძლივი ურთიერთობების საიდუმლო იმის სწორი დოზირება ხომ არ არის, თუ რა ადგილს იკავებ მეორე ადამიანის პირად სივრცეში?

- რასაკვირველია. მაგრამ როდესაც ორ ადამიანს აქვს ურთიერთობა, ორივემ იცის, რომ ამ ურთიერთობის იქით არსებობს სხვადასხვა მოვალეობა, პირადი სივრცე. ჩემთვის მნიშვნელოვანია სხვა ადამიანის პირადი სივრცეც და ჩემი პირადი სივრცეც. ტიპურ სიტუაციებში ჩვენ სწორედ ასე ვიქცევით. მაგრამ როგორც კი რამე განსაკუთრებული ხდება და უცებ რაღაც მინდა, რაღაც მჭირს, თავზე რაღაც დამექცა, - ეს წესები ხომ აღარ არსებობს?! ხომ არ შეიძლება, რომ კარი ჩაკეტო და უთხრა: ახლა ლექსს ვწერ და არ მოხვიდე! შესაბამისად, როდესაც გამოუვალი მდგომარეობა დგება, სხვა ალტერნატივა არ უნდა არსებობდეს. ამას ვამბობ. თორემ, რასაკვირველია, გამოუვალი სიტუაცია იმას არ გულისხმობს, რომ ადამიანებმა ერთმანეთი დაახრჩონ, პირდაპირი და გადატანითი მნიშვნელობით. 

- დიახ, ამას ვგულისხმობდი.

- მაგრამ პრიორიტეტი, უმთავრესი არის ის, რომ შეგიძლია, ყველაფერი დაყარო და ადამიანისკენ გაეშურო. ეს თუ არ არის, მგონია, რომ ურთიერთობას წყალი აქვს შემდგარი. 

- სიყვარული ძალად მიგაჩნიათ, თუ სისუსტედ? 

- ძალად. თავისი სისუსტეებიც აქვს, როგორც წამალს აქვს ხოლმე უკუჩვენებები. მაგრამ ცალსახად ძალაა, იმდენად ბევრს და მნიშვნელოვანს გაძლევს.

- ახლა მინდა, ცოტა ვილაპარაკოთ გიორგიზე, თქვენს შვილზე. ვინც თქვენ, თუნდაც, შორიდან გიცნობთ, იცის თქვენი განსაკუთრებული დამოკიდებულება გიორგის მიმართ. როდესაც მისი დიაგნოზი - აუტისტური სპექტრის აშლილობა - გაიგეთ, ჯერ იტირეთ, მერე გადაწყვიტეთ, ცხოვრება გაგეხადათ თერაპიად დედა-შვილისთვის და (ციტატა): „გავხდი ბედნიერი დედა, რომელიც ყოველდღიურად ხარობს შვილის წარმატებით.“ სად იპოვეთ არა ძალა, არამედ, იმდენი შემოქმედებითობა, რომ ყოველდღიურობა მუდმივი სიხარულის რესურსად გადაგექციათ? ეს როგორ მოხდა?

- არ ვიცი, საიდან და როგორ, მაგრამ სხვანაირად არც ყოფილა არასდროს. სანამ ზუსტად არ ვიცოდი, რა ხდებოდა, ალბათ, ერთი კვირა გავიდა. მერე უკვე დაიწყო ძალიან საინტერესო ცხოვრება, დიდი სიამოვნება... სიყვარული ერთია და მეორეა შეგრძნება, რომელსაც შევადარებ შესანიშნავი ლიტერატურული ნაწარმოების კითხვას, რომელსაც, შეიძლება, ჩვეულებრივი ფაბულა არ ჰქონდეს, მაგრამ რომელიც ძალიან საინტერესოა. თან მეტაფორაა, რომელიც უნდა ამოხსნა; თან პოეზიაა... ხვდები, რომ ეს ადამიანი ფიქრობს და აკეთებს ისეთ რაღაცას, რაც შენ ასი წელი თავში არ მოგივიდოდა. მერე არის აღტაცება მისი ტვინის განსხვავებული შესაძლებლობით. როგორც ფილმს, ისე უყურებ ამ ყველაფერს და გინდა, რომ შენც მონაწილეობდე.

- თქვენ შეძელით, რომ ყოველდღიური ცხოვრება მუდმივი სიხარულის, მუდმივი აღმოჩენების წყაროდ აქციეთ; შეძელით, რომ სიამოვნებას იღებთ შვილთან ურთიერთობის ნებისმიერი წუთით. ყველა დედა ამას ხომ ვერ ახერხებს? 

- ძალიან რთულია, სხვა ადამიანს უთხრა - რატომ არ ხარ ბედნიერიო. აუტიზმის სპექტრი ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში განსხვავებულია. ზოგან მეტი სირთულეა. ჩვენთან, მაგალითად, არ არის კვების შეზღუდვა, აგრესიული ფონი. ამიტომ, არასოდეს არ ვქადაგებ. უბრალოდ, ვყვები, რომ მე კარგად ვარ. მაგრამ აღიარების და სახელდების პრობლემა ჩვენს ქვეყანაში მაინც არსებობს. მიუხედავად ყველაფრისა, მაინც ბევრი მშობელი ვიცით, რომელიც მალავს შვილის მდგომარეობას. პირველ რიგში, საკუთარ თავს არ ეუბნები, თორემ საკუთარ თავს თუ უთხარი, მერე ყველას ეუბნები და სხვისი აზრი დიდად აღარ გაინტერესებს. ამიტომ დავიწყე ლაპარაკი, თორემ, ვერ ვიტყვი, რომ ჩემი შვილის აუტიზმი ჩემთვის განსაკუთრებული მოვლენაა. თან, არ ვიცი ტიპური განვითარების ბავშვის გაზრდა როგორი იქნებოდა. მაგრამ ეს, რაც არის, ძალიან კარგია და ძალიან მომწონს. ერთადაც მშვენივრად ვართ, ხიდებსაც ვპოულობთ ერთმანეთისკენ. ყოველთვის არა, რა თქმა უნდა. ერთ წელიწადში ჩვეულებრივი თინეიჯერი გახდება, რომელსაც უამრავი ისეთივე პრობლემა ექნება, როგორიც ბევრ სხვას აქვს ამ ასაკში. 

- ჩემთვის სამაგალითოა თქვენი ცხოვრების წესი. რაც წავიკითხე, რაც ვნახე - ნებისმიერი ბავშვი ინატრებდა, რომ ასეთ გარემოში გაზრდილიყო.

- ეს გარემოც ყოველთვის ერთნაირი არ არის. საკუთარი თავისთვის რაღაცების პატიებაც დავიწყე; ვცადე, ისეთი პერფექციონისტიც არ ვყოფილიყავი. მერე რა მოხდა, თუ რაღაც ისე არ არის, როგორც მინდოდა, ყოფილიყო?! ეს ბავშვთან ურთიერთობასაც ამარტივებს. მისთვისაც ძალიან კომფორტულია, როცა იცის, რომ დიდი სანერვიულო არ იქნება, თუ, მაგალითად, ცოტა მეტი დრო გაატარა გაჯეტთან. მთავარია, რომ ორი ადამიანის ბედნიერი, კომფორტული თანაცხოვრება გამოგვივიდა. ეს მხოლოდ ჩემი დამსახურება არ არის; მისი დამსახურებაა, პირველ რიგში. 

 

 

„ადამიანი ყველგან მარტოა. იქაც მარტოა, სადაც მარტო არ არის.”

 

 

- თქვენი ლიტერატურული და კულინარიული ინტერესები უჩვეულოდ გადაჯაჭვულია. შეიძლება ითქვას, რომ, როცა სახლში მარტო ხართ, სასტუმრო ან საძინებელ ოთახში უფრო მარტო ხართ, ვიდრე - სამზარეულოში? 

- არ მიფიქრია ამაზე. 

- სამზარეულო თქვენთვის განსაკუთრებული სივრცეა?

- ახლა ისე აღარ. რაღაც პერიოდში, ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, როგორც თვითთერაპიის და აღმოჩენების ადგილი. სიმარტოვის მხრივ, განსხვავებას ვერ ვგრძნობ. ადამიანი ყველგან მარტოა. იქაც მარტოა, სადაც მარტო არ არის. თუმცა, სამზარეულო უფრო საინტერესოს ხდის ამ მარტოობას. კულინარია იმიტომ მიყვარს, რომ ეს არის აქ და ახლა ჩადებული ენერგიის მაშინვე უკან მიღება. არ გჭირდება, ელოდო, ვიღაც როდის წაიკითხავს ტექსტს, რომელიც დაწერე. სამზარეულო ყველაზე სწრაფია - აქ ქმნი და აქვე იღებ - ეს ძალიან კარგი თერაპიაა. 

- თქვენ დღეს რამდენჯერმე ახსენეთ „აქ და ახლა“. ჩემთვის ეს ნიშნავს, რომ არა წარსულით ან მომავლით, არამედ, აწმყოთი ცხოვრობთ. ამაზე წიგნებია დაწერილი და ავტორები გვეუბნებიან, რომ აწმყოში ცხოვრება გააზრებული ცხოვრებაა. 

- არ ვიცი, რამდენად. ახლა დავიწყე შორიდან ჩემი ცხოვრების შეფასება. ერთია თვითგანსჯა, როცა რაღაცის გამო შენს თავს უბრაზდები და მეორეა, ეს რომ გააკეთე, რას შეიძლება ნიშნავდეს. ცოტა-ცოტა დავიწყე ამის შეფასება - როგორ ვცხოვრობ, როგორი ვარ. მგონია, რომ საკუთარი ცხოვრების წაკითხვის ეტაპი ახლა დაიწყო. და მომწონს. 

- ისე გამოვიდა, რომ სულ ძველი ციტატები მქონდა მონიშნული. თქვენს პიროვნულ აღქმებს ვეძებდი და მხოლოდ ძველ ინტერვიუებში ვიპოვე. რა კომენტარებიც დღეს გააკეთეთ, ეს ნიშნავს, რომ დიდი გზა გაიარეთ, პიროვნული განვითარების კუთხით. 

- არა ათი და ოცი წლის მანძილზე, არამედ, ბოლო ორი-სამი წლის განმავლობაში შევიცვალე ძალიან. ბევრი რამის მიმართ შევცვალე დამოკიდებულება ჩემ შიგნით. 

- სხვათა შორის, ეს თქვენს შემოქმედებასაც ეტყობა. ადრე მითოსთან იყავით ახლოს, შემეცნებით პოეზიას ქმნიდით. მერე და მერე, თითქოს, ლექსებს ეს პლასტი ჩამოშორდა და დარჩა ის, რაც პირდაპირ კავშირშია არა რაღაც შორეულთან, არამედ, „აქ და ახლა“ მდგომარეობასთან. მაგრამ ეს დღეს გავაცნობიერე, თქვენ რომ გისმენდით. 

- მეც (იღიმის).

- დიდი მადლობა! რით ახსნით ამ ცვლილებას? 

- შეიძლება, ძალიან სასაცილო პასუხი იყოს, მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს ჩემს თავს ვკითხე - რა გინდა-მეთქი. და - როგორც სოციალურ ქსელში წერენ ხოლმე - რაც მაშინ მოხდა, გაგაოცებთ: დაიწყო პროცესი. წეღან მკითხეთ, რა არის უპირატესი, რა არ გინდა, თუ რა გინდაო. და ვთქვი, რომ ნელ-ნელა დავიწყე გაცნობიერება, რა მინდა. სხვას რა უნდა კი არა, შენ თვითონ რა გინდა - ეს იყო ძალიან მნიშვნელოვანი ათვლის წერტილი. 

- მიიღეთ პასუხი ამ კითხვაზე? 

- შეიძლება, სრული პასუხი არ მივიღე, მაგრამ პროცესი მივიღე. 

- თქვენთვის რომელია სიტყვა, რომელიც მთელი ცხოვრების მეგზურად გამოდგება?

- რთული კითხვაა. ლაპარაკი. ლაპარაკი ძალიან მნიშვნელოვანია, ბევრი კუთხით. 

- დიდი მადლობა უაღრესად საინტერესო, დასამახსოვრებელი საუბრისთვის. ინტერვიუს დავასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია ქართველი მწერალი ბესიკ ხარანაული (1939): „განა შეიძლება, იყო გულწრფელი და არ იყო წასაგებად გამზადებული?“ 

- ერთ რამეს ვიტყვი, რაც ძალიან არ მიყვარს: როდესაც გეუბნებიან, რომ დღეს კი ასეა, მაგრამ ხვალ ისე იქნება. არ მიყვარს, დასასრულზე რომ გიყვებიან. მაგალითად, ადამიანებმა რომ იცოდნენ, ოდესმე ყველა სიყვარული მთავრდება, არც ერთი სიყვარული არ დაიწყებოდა. დიახ, შეიძლება დამარცხდე, მაგრამ როცა გულწრფელი ხარ, იმაზე არ უნდა იფიქრო, მერე რა და როგორ იქნება - წააგებ თუ მოიგებ, ვინმე გაგიგებს თუ არა. როცა გულწრფელი ხარ, უნდა იყო. და მოხდეს, რაც მოსახდენია. 

- მეორე ციტატა ეკუთვნის ამერიკაში ემიგრირებულ რუს მწერალს - სერგეი დოვლატოვს (1941-1990): „ნამდვილი სიმამაცე ის არის, გიყვარდეს ცხოვრება, როცა მის შესახებ მთელი სიმართლე იცი.“

- როცა ცხოვრება იცი და მაინც გიყვარს, ეს არა მხოლოდ სიმამაცეა, არამედ, სინამდვილეში, სიყვარულიც ეს არის. ტექსტის სიყვარულიც ეგ არის - როცა გიყვარს და იცი, რატომ გიყვარს. უპირობო სიყვარულიც ხომ იმას ჰქვია, როცა გიყვარს ადამიანი, რომელსაც ნამდვილად იცნობ?! დღეს ჩვენს საუბარში ყველაფერი სიყვარულისკენ წავიდა, ასე მოხდა... 
 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე

გუნდი

ირაკლი გედენიძე

ზურაბ ქურციკიძე

გიო კუსიანი

გიორგი ურუშაძე

თამთა ყუბანეიშვილი

ნანა ყურაშვილი

ინგა ქორიძე