-    ბატონო თემურ, სად გადის ზღვარი საკუთარი თავის რწმენასა და ამბიციას შორის? თქვენ ამბობდით, რწმენა ამბიციაში არ უნდა გადაგივიდეს, რადგან ეს არა მხოლოდ სახიფათოა, დამღუპველიც კი არისო.

-    არ შემიძლია, ეს ზღვარი განვსაზღვრო.  ხიფათი სწორედ ისაა, რომ არ იცი კაცმა, ზუსტად სად გადის ზღვარი. თორემ, რომ იცოდე, ვინმე რომ მიგითითებდეს, მაშინ - კი. ეს ალღოთი უნდა იგრძნო. უამრავ რამეს ჩვენს ცხოვრებაში ხომ ინტუიცია განაპირობებს?! ხან გიმტყუნებს ინტუიცია, ხან არა. მაგრამ მხოლოდ ინტელექტით, ინტუიციის გარეშე, არაფერი გამოდის. ძალიან ბევრ მეცნიერთან წამიკითხავს, რომ საკმაოდ სერიოზული აღმოჩენები ინტუიციით მომხდარა და არა მხოლოდ ინტელექტით. 

-    ინტუიციასაც ინტელექტი და გამოცდილება უდევს საფუძვლად. ასე არ არის?

-    ინტელექტი არის ცოდნა და ინტუიცია არის მიგნება. 

-    ალბათ, მიგნება იმ ზოგადი ცოდნის საფუძველზე, რაც გვაქვს. ინტუიციაც ჰაერიდან ხომ არ ჩნდება. 

-    დიახ, ცოდნა, „ბაგაჟი“ საჭიროა. ინტელექტი წარსულზეა დაფუძნებული. რაც წარსულში იყო, იმის ცოდნაა, სხვის მიერ დაგროვებულის მიღებაა და ცოტას შენსას უმატებ მერე, ასაკთან ერთად. მაგრამ იმისთვის, რომ სადღაც შეძვრე და რაღაცას მიაგნო, - ინტუიციამ და ყნოსვამ უნდა გიშველოს. 
 

-    ერთ-ერთ გადაცემაში ბრძანეთ - ხშირად ვლაპარაკობ პრინციპების დაცვაზე, ხოლო პრინციპების დაცვიდან რეტროგრადობამდე ერთი ნაბიჯი არისო. 

-    კარგი მიქნია, ეს თუ მითქვამს. მაგრამ სრულებით არ მახსოვს. 

-    თეატრის რეჟისორის რეტროგრადობა რას ნიშნავს, ან რა საფრთხეებს შეიცავს - თქვენთვის და საზოგადოებისთვის? 

-    ერთხელ აღმოჩენილს რომ ორმოცჯერ იმეორებ, ეგ არის რეტროგრადობა. მუდმივი არაფერია, გინდა თეატრში და, მით უმეტეს, ცხოვრებაში. 

-    ანუ მსოფლმხედველობრივ რეტროგრადობას არ გულისხმობთ? 

-    ნებისმიერს ვგულისხმობ, მსოფლმხედველობრივსაც, თუ გნებავთ... ყველაზე ნაკლებად სწორედ მაგას ვგულისხმობ. უფრო მეტად ვგულისხმობ ფორმას, ესთეტიკას. 

-    მაგრამ პრინციპების დაცვასთან კავშირში რატომ გაგახსენდათ? 

-    არ ვიცი, რა გამახსენდა, ახლა ჯერ ვერ გავიხსენე ვერაფერი. ალბათ, იმის თქმა მინდოდა, რომ პრინციპების დაცვა არ ნიშნავს წარსულზე ჩაბღაუჭებას. ცხოვრება იცვლება, მიდის... ეს არ ნიშნავს, რომ ყოველთვის სასიკეთოდ მიდის, მაგრამ, ფაქტია, მუდმივად იცვლება. ზოგჯერ პრინციპულად არ ემორჩილები კაცი ამას.

-    ცუდია მერე ეგ? 

-    ცუდი კი არ არის თავისთავად, აქაც ინტუიციამ უნდა გიხსნას - სად იწყება ცუდი. საერთოდ, ცუდი ძალიან ცოტა რამ არის, მე თუ მკითხავთ. ცხოვრებას რაც მოაქვს, კარგად და ცუდად ჩვენ ნუ შევაფასებთ, ნუ მივაწებებთ იარლიყს. ვცადოთ, გავიგოთ, რა მოვლენებთან გვაქვს საქმე. რაც უფრო გვიან შევაფასებთ, რაც მეტი დისტანცია გაჩნდება მოვლენასა და ჩვენ შორის, მით უკეთესია. ძალიან ახალი მოვლენა, არ შეიძლება, აბსოლუტური სიზუსტით იქნას აღქმული. არ შეიძლება! 

-    თქვენ შესახებ მასალის შესწავლისას არაერთხელ წავაწყდი წუხილს იმის გამო, რომ, თითქოს, ფსიქოლოგიური თეატრი კარგავს თანამედროვე მაყურებელს, კარგავს მნიშვნელობას. 
 

-    მაყურებელს კარგავსო, ვერ ვიტყვით. 

-    ზუსტად ეგ მინდოდა, მეკითხა. მაგალითად, თქვენი სპექტაკლები სულ ანშლაგით გადის. 

-    ჩემს სპექტაკლებს დავანებოთ თავი. გაჩნდა რამდენიმე ახალგაზრდა რეჟისორის დადგმები, რომელთა პრინციპები სწორედ ფსიქოლოგიური თეატრის პრინციპებთან არის ასე თუ ისე მიახლოებული. 

-    დათა თავაძეს გულისხმობთ?

-    დათას, პირველ რიგში, მაგრამ სხვებიც არიან. მანდაც იგივეა, მავანს და მავანს ვეუბნები - ნუ გამოიტანთ ვერდიქტს: „ფსიქოლოგიური თეატრი მოკვდა!“ „ცოცხალია!“ „ის იცოცხლებს სამ თვეს!“ მოითმინეთ, რა… ცხოვრება გვაჩვენებს, რაც მოხდება. 

-    მაგრამ პირდაპირ საფრთხეს ვერ ხედავთ. ასეა? 

-    ცხოვრებაში ყველაფერი იცვლება. რა მოკვდება და რა დარჩება, არ ვიცით. მე არ ვიცი. ვინც იცის, მშურს მისი. რა არის ფსიქოლოგიური თეატრი? რანაირად შეიძლება, ადამიანის ბედი არ მაღელვებდეს? 

-    დიახ, საკითხავიც ეს არის. რატომ საუბრობენ საფრთხეზე, რომელიც, თითქოს, ემუქრება მაინცდამაინც იმ თეატრს, რომელიც ადამიანს იკვლევს? 

-    საკმაოდ ბევრია ისეთი, არამარტო ჩვენში, უცხოეთშიც, რომელიც რატომღაც ფსიქოლოგიური თეატრის მიმართ აგრესიულად არის განწყობილი. მე მაგ საფრთხის არ მეშინია. წერონ და იკითხონ! ვიღაც იტყვის: „მოკვდება თეატრი!“ ვიღაც სხვა იტყვის: „უკვე მოკვდა!“ ვიღაც დაამატებს: „არ მომკვდარა, მხოლოდ სძინავს!“ ჩემს ახალგაზრდობაში მახსოვს თითქმის ათწლიანი პოლემიკა - გინდა თუ არა, თეატრი კვდება იმიტომ, რომ არის კინო. ჩაიარა ამ დისკუსიამ. ცოცხალია თეატრი, კინოც ცოცხალია. მერე, ტელევიზია რომ გააქტიურდა, კინო კვდებაო, თქვეს. არიქა, ახლა კინოს ვუშველოთ, კინო არ მოკვდეს! არაფერი არ მოკვდება. ფერწერა შეიძლება მოკვდეს? კი, თუ კაცობრიობა გაიჟუჟება, მაშინ შეიძლება მხატვარიც არ დარჩეს. მაგრამ კაცობრიობას სჭირდება ფერწერა. არ მოკვდება.
 

-    რამდენად რეალურია ის საფრთხე, რაზეც თქვენც საუბრობდით - რომ „იოლად ჩასაყლაპი“ პროდუქტის შექმნას არ მიეჩვიოს თეატრი? დღეს თეატრისგან, ძირითადად, გართობას ხომ არ ელიან? თქვენ კატეგორიულად ამბობდით: „მე ვერ გაგართობ!“

-    მაყურებელს გააჩნია. პირველად თავზარი დამეცა, როდესაც სრულიად ახალგაზრდამ სადღაც ამოვიკითხე, რომ ამდენ მილიარდიან დედამიწაზე ზუსტად ერთნაირი ორი ადამიანი არ არსებობს. რანაირად შეიძლება, მაყურებელი იყოს ერთნაირი? როგორ არ მესმის, იცით, იმ ადამიანების, მაყურებლის სახელით რომ ლაპარაკობენ?! „მაყურებელს უნდა...“ რა იცი შენ, რა უნდა მაყურებელს? მაყურებელს კი არა, შვილიშვილს რა უნდა, ის ვერ გამიგია. სხვადასხვანაირია მაყურებელი, ზოგს ეს მოსწონს, ზოგს - ის. თეატრს უნდა შესწევდეს ძალა და უნარი, სხვადასხვანაირი პროდუქტი შესთავაზოს საზოგადოებას. 

-    ანუ დარწმუნებით ვერ ვიტყვით, რომ ახლა, 21-ე საუკუნის მეორე დეკადაში, თეატრისგან უფრო მეტად გასართობ პროდუქტს ელოდებიან, ვიდრე, ვთქვათ, სულის საზრდოს? 

-    მაგას ამბობდნენ მეოცე საუკუნის შუაშიც და რა განსხვავებაა? ზოგი ელოდება ერთს, ზოგი - მეორეს. 

-    ეს თეატრის განვითარებას ხელს არ უშლის? ეს არის მთავარი. 

-    არა, არ უშლის. როგორც ლიტერატურის განვითარებას არ უშლის ხელს ის, რომ ვიღაც თომას მანს ან ტოლსტოის არ კითხულობს. ვიღაცამ კლდიაშვილიც არ იცის, ვინ არის.  რა ვქნათ? ასეთებიც იქნებიან და ისეთებიც. ეს არ ნიშნავს, რომ ქართული ლიტერატურა არ არის საჭირო. 

-    მიგაჩნიათ თუ არა საფრთხედ, რომ, ზოგადად, ხელოვნების კომერციალიზაცია ხდება?

-    ხდება, პერიოდულად ხდებოდა კიდეც და კვლავაც ასე მოხდება. თეატრიც იქნება ისეთიც და ასეთიც. 

-    ძალიან კარგი. დღეს ოპტიმისტურ განწყობაზე ხართ. 

-    ოპტიმისტურ არა - რეალისტურ განწყობაზე ვარ. 

-    ერთხელ თქვენ გკითხეს, ერთი სიტყვით საკუთარ თავს როგორ დაახასიათებდითო. გახსოვთ, მაშინ რა უპასუხეთ? 

-    არა, არ მახსოვს. 

-    თქვენ უპასუხეთ: ჩემს თავს დავახასიათებდი სიტყვით „ყველანაირი“, იმიტომ, რომ ეს სიტყვა საკუთარ თავში მოიცავს ყოველგვარ ადამიანურსო. დღეს როგორ ფიქრობთ, ეს სიტყვა - „ყველანაირი“ - უფრო დადებით ემოციას გულისხმობს, თუ უფრო - უარყოფითს? 

-    ყველანაირს. სხვას ვერაფერს დავამატებ. 

-    როცა ადამიანი თავის თავზე ამბობს, რომ ყველანაირია, კარგს ამბობს, თუ ცუდს? არ ვიცი, ვერ მივხვდი. 

ეს არ ნიშნავს, რომ რასაც ჩემს თავზე ვფიქრობ, ისეთი ვარ. ეს  უფრო, ალბათ, სურვილია - მინდოდა, ასეთი ვყოფილიყავი. 

-    ბევრი ადამიანის ფიქრიც ეგ არის, ალბათ, რომ მისი ცხოვრება რა ლოგიკასაც ექვემდებარება მაშინ, როცა აცნობიერებს, რასაც აკეთებს, - ქცევის ეს ლოგიკა არ დაერღვეს არასდროს. 
 

-    ლოგიკა რომ არასდროს დაირღვეს, ეს გამორიცხულია. ხშირადაც დაირღვევა. მაგრამ კვლავ უნდა აღდგეს. ცხოვრებაც ცვლის ლოგიკას. მე თუ მკითხავ, ადამიანის ხასიათი არ იცვლება, ლოგიკა კი იცვლება, ზოგჯერ მაინც. 

-    ახლა მინდა გკითხოთ რეჟისორზე,  როგორც ლიდერზე. თეატრის რეჟისორი ფუნქციურად არის ლიდერი, რომელსაც აქვს კონცეფცია და რომელიც მართავს გუნდს ამ კონცეფციის განსახორციელებლად. როგორია თქვენი მართვის სტილი - უფრო მკაცრი თუ უფრო „რბილი“? ზრუნვაზეა ორიენტირებული თუ კონტროლზე?

-    არაფერს ასეთ რთულს მე არ ვაკეთებ. კონცეფცია კი დამოკიდებულია მასალაზე, რომელსაც ვდგამ. 

-    ეს ცხადია. მაგრამ როგორ მუშაობთ, როგორც ლიდერი? 

-    არ ვფიქრობ იმაზე, რომ ლიდერი ვარ. ჩემი საქმე მაქვს და ვაკეთებ. 

-    და თქვენ გიყურებთ ყველა, ვინც თქვენთან ერთად მუშაობს. 

-    პროფესიაა ასეთი. რეჟისორმა უნდა გადაწყვიტოს ბევრი საკითხი, როგორც კონცეპტუალური, ასევე ესთეტიური. 

-    მართვაც. 

-    სპეციალურად ამაზე არ ვფიქრობ, დამიჯერეთ. მარტო იმაზე ვფიქრობ, კარგად ამოვიკითხო, რა ხდება ამ მასალაში და პერსონაჟებთან ერთად ისე ავამეტყველო სცენაზე, რომ არავის მოეჩვენოს, თითქოს, აქ არის სიყალბე. ეგ არის და ეგ! იმაზე ფიქრისთვის სად მცალია, ვინ ლიდერია და ვინ არა. 

-    მაგრამ ხომ არსებობს თქვენი და მსახიობების ურთიერთობის დრამატურგია? აი, თქვენ ამბობდით, რომ მსახიობებს უყვართ ჩემთან მუშაობაო. 
 

-    ეგრე ვამბობდი? თავხედი ვყოფილვარ! 

-    არა, რას ამბობთ?!

-    აბა, რატომ ვთქვი ეს, ან რაში დამჭირდა? რაღაცას მოვაბი, ალბათ.

-    მადლობელი ვარ განგების იმის გამო, რომ მთელი ცხოვრება მსახიობებს უნდოდათ ჩემთან მუშაობაო, - სიტყვასიტყვით ასე თქვით. 

-    აბა რა. 

-    და ისევ კითხვას ვუბრუნდები. ეს განპირობებული იყო თქვენი მხოლოდ პროფესიული თვისებებით, თუ ადამიანური თვისებებითაც?

-    არ ვიცი, მე მგონი, ადამიანური თვისებებით უფრო. სპეციალური პროფესიული თვისებები არ არსებობს. არსებობს ერთი რამ: უნდა მოიფიქრო სპექტაკლი და გასაგებად დადგა. გათავდა. თუ ეს შეგიძლია, ვაშა! 

-    მაგრამ ამას სხვადასხვანაირად აკეთებთ, ასე არ არის?

-    რა თქმა უნდა. გააჩნია მასალას. კლდიაშვილს და შექსპირს ერთნაირად ვერ გააკეთებ. რა გამოვა ამისგან? თქვენ რომ გუნდს ეძახით, ისიც იცვლება. სად არის გუნდი? 

-    გუნდი იცვლება, მასალა იცვლება, თქვენ ხართ უცვლელი. 

-    არა, მეც ვიცვლები. თუ მინდა, რომ რამე გამოვიდეს, მეც უნდა შევიცვალო, მასალასთან ერთად. მერე, ყველა მსახიობთან ერთნაირად კი ვერ ვმუშაობ. ამასთან ასეა საჭირო, იმასთან ისე. 

-    ეს გასაგებია. თუ გიწევთ, რომ რაღაც მომენტში იყოთ უფრო უხეში?

-    ეგ თეატრშიც ისეა, როგორც ცხოვრებაში. წინასწარ ხომ არ გადაწყვეტ, რომ მოდი, ოთხის ნახევრიდან ხუთის თხუთმეტ წუთამდე ვიქნები უხეში? რატომ უნდა ვიყო, ჯერ ერთი. ალბათ, ორ ხელზე რომ თითები გეყოფა, იმდენჯერ თუ ამიწევია ცხოვრებაში ხმისთვის. ხან იმიტომ, რომ გავაგონო, ხან იმიტომ, რომ - „აბა, ახლა, სიჩუმე!“
 

-    ეს შემთხვევები თქვენს სისუსტედ მიგაჩნიათ?

-    არ მიმაჩნია, რომ რკინის მუშტით უნდა აკეთო საქმე. არავითარ შემთხვევაში. ამას, ალბათ, მაშინ აკეთებ, როდესაც ადამიანებს კატეგორიულად არ უნდათ შენთან მუშაობა. და თუ ასე კატეგორიულად არ უნდათ, დაანებე თავი და წადი. 

-    თქვენ იმასაც ამბობდით, რომ მსახიობს აქვს თავისი თავისუფლება და შეიძლება სხვანაირად, რეჟისორისგან განსხვავებულად ხედავდეს კონკრეტულ ეპიზოდს ან თავის როლს. მაგრამ მე მაინც ნელ-ნელა ჩემსას ვაკეთებ, რადგან, საბოლოო ჯამში, ჩემი პასუხისმგებლობაა ყველაფერიო. 

-    დიახ, ასეა. 

-    სად არის მაშინ ზღვარი მსახიობის თავისუფლებასა და თქვენს პასუხისმგებლობას შორის? 

-    არ არსებობს მაგის ზუსტი ზღვარი. ყველასთან ინდივიდუალური მიდგომაა საჭირო. ამ მსახიობიდან გამომდინარე, ამ როლს როგორ უნდა შეეხოს; როგორ უნდა მოხდეს, რომ არ დაემსგავსოს საკუთარ თავს, მაგრამ საკუთარი სატკივარიც ჩადოს; - აი, რამდენი ამოცანაა. სავალდებულო არ არის, ზუსტად იგივე გადახდეს ცხოვრებაში, რაც პიესაში წერია. ღმერთმა ნუ ქნას! ასეთი გამოცდილება არავის სჭირდება. დანარჩენს ფანტაზიით ავსებ. ეს ქალი ბუნდოვნად გაგონებს იმ პერსონაჟს და ფიქრობ - ეს ჯობია თუ ის ჯობია? საერთოდ, საშინელებაა როლების განაწილება. წარმოიდგინეთ, რამდენ ადამიანს ვტკენ გულს იმით, რომ როლზე არ ვიყვან. 

-    თქვენ გიხდებათ ამაზე ფიქრი და ნერვიულობა?

-    მიხდება, მაგრამ მივეჩვიე ამ ტკივილს. თუმცა, ფაქტი ფაქტად რჩება. ძნელია ამის შეგუება. 

-    როდესაც მსახიობს ფრთხილად, მაგრამ მაინც აკეთებინებთ იმას, რაც სწორად მიგაჩნიათ, რაღაც ტიპის სიჯიუტეს თუ წასწყდომიხართ მეორე მხრიდან?  
 

-    კი, რა თქმა უნდა. ძალიან მარტივი გამოსავალი მაქვს: „გააკეთე და ვნახოთ. აბა, გააკეთე! ა, ამას გულისხმობ? მე მგონი, ის უკეთესია იმიტომ, რომ ის გაძლევს ამის და ამის საშუალებას.“ 

-    არგუმენტებით ელაპარაკებით.

-    აბა რა, რა თქმა უნდა. არასდროს ვუშლი, როცა მსახიობი რაღაცას მთავაზობს. „იცი, რა? მე ვიფიქრე, რომ ამ სცენაში...“ „არ გინდა, ნუ ფიქრობ. მაჩვენე, ჩქარა! ჩქარა-ჩქარა, მიდი, მაჩვენე!“ 

-    ზოგჯერ საინტერესოა, რასაც გთავაზობენ?

-    როგორ არა. და მითქვამს კიდეც: „ერთი წუთით! ა, მაგას ამბობ?! მოდი, გააკეთე, ეს უკეთესია, ვიდრე მე გეუბნებოდი.“ ჩემთვის მთავარია ლოგიკა, რომელმაც ფინალამდე უნდა მიმიყვანოს. 

-    ალბათ, მსახიობები ამ ნიშნით არ იყოფიან თქვენთვის, ვინ ჯიუტობს და ვინ არა.
 

-    არა, აბსოლუტურად. 

-    ოჯახის წევრებთან და ძალიან ახლობლებთან რომ გიწევთ მუშაობა, ამას თუ ახლავს რაიმე თავისებურება?

-    ძალიან იშვიათად მიწევს. ოჯახის წევრები კი განიცდიან ამას. 

-    თავს იკავებთ? 

-    არა, თავს არ ვიკავებ. მე ვუთხარი ოჯახის წევრებს: თუ შეიძლება, ერთნაირად ითამაშოს ოჯახის წევრმა და მავანმა ესა თუ ის როლი, მაშინ ის მავანი ითამაშებს და არა ოჯახის წევრი. ოჯახის წევრი ითამაშებს იმ შემთხვევაში, თუ ჩემთვის არ იბადება კითხვა - რატომ ეს? 

-    ლიტერატურასთან თქვენს ურთიერთობაზე მინდა, გკითხოთ. გიფიქრიათ ოდესმე, რომ მწერალი შეიძლებოდა ყოფილიყავით? ან თუ დაგიწერიათ რამე?

-    მე ძალიან მაღალი აზრის ვარ მწერლებზე, ასე რომ, ვერასდროს გავბედავ, რამე დავწერო. 

-    მემუარების წერაზეც ამიტომ ამბობთ უარს? 

-    მემუარები პირდაპირ ნიშნავს, რომ ხელს აწერ საკუთარ სიბერეს. ისედაც ვიცი, რომ დავბერდი, მემუარები რომ არ ვწერო. მემუარები წარსულის გალამაზების მცდელობაა. 

-    და ამაზე ამბობთ უარს?  

-    ერთხელ დამცეცხლა შუაღამისას, კიდევ უფრო გვიან - გამთენიისას, ზაფხულში; მახსოვს ის ზაფხულიც.

ჟან ანუის აქვს ერთი გენიალური ფრაზა, რომელიც მთელი ცხოვრება გამყვა: „სიმართლე მხოლოდ ის არის, რაზეც არ ლაპარაკობენ.“ ამას წინათ სიტყვამ მოიტანა და რეპეტიციაზე ვთქვი: დააკვირდით, არსებითი ტექსტი არის 10-15%. დანარჩენი ყოფითი ტექსტია. დანარჩენი შეიძლება არც ითქვას. ეს პიესის ცუდ ხარისხზე კი არ მეტყველებს. ცხოვრებაშია ასე. 
 

-    ყველა ტექსტი ერთნაირია მაგ მხრივ? მე მგონი, არ არის ერთნაირი. 

-    ცხოვრებაა ასეთი. ადამიანები პირდაპირ არ ლაპარაკობენ. მით უმეტეს, ისეთ დრამატურგთან, როგორიც ჩეხოვია. გენიოსი. სრული გენიოსი. ოთხი მოქმედება ლოპახინმა ვერ უთხრა ვარიას, რომ უყვარს და ცოლად უნდა, რომ შეირთოს. ფსიქოლოგიური თეატრი ხომ არ ვარგა, მე  კიდევ იმის გამოკვლევა მაინტერესებს, რანაირად მოხდა, როგორ მოახერხეს, რომ ოთხი მოქმედება დავდევთ და დარჩნენ უერთმანეთოდ? 

-    ჟან ანუის რომ დავუბრუნდეთ, მის „ანტიგონეშიც“ ასე ცოტაა ძირითადი ტექსტი? არ მგონია. 

-    „ძირითადი ტექსტი“ ცუდად გამომივიდა. მე რას ვამბობ, იცით? ძირითადი ტექსტი არის ის, საბოლოოდ რაც უთხრა კრეონმა ანტიგონეს. დანარჩენზე - უსარგებლო ტექსტია-მეთქი, კი არ მითქვამს. ჩვენ ბევრ რამეს არ ვამბობთ და ეს სწორია, რომ არ ვამბობთ. 

-    ოთარ ჭილაძეზე თქვით, ბევრი ვუტრიალეთ მის რომანებს, მაგრამ თეატრის ენაზე არ გადმოდისო. რატომ არ გადმოდის? რა არის მთავარი პრობლემა? 

-    თეატრი არის დიალოგი და დიალოგი აქვს ცოტა. 

-    ასეთი მარტივი მიზეზია?

-    მარტივია? არ არის მარტივი. „ყოველმან ჩემმან მპოვნელმან“ მიყვარს ძალიან. „რკინის თეატრზეც“ ვფიქრობდით. თვითონ ოთარს რომ ვესაუბრეთ, გვითხრა, თქვენ უფლებას გაძლევთ, ტექსტს თამამად მოექცეთ; მე ვეღარ ვახლებ ხელსო. ვცადეთ, მაგრამ ყველაფერი სცენაზე არ გამოდის. ჯავახიშვილი გამოვიდა, ქიაჩელიც გამოვიდა. ჭილაძე არ გამოვიდა. 

-    როგორც მივხვდი, 2014 წლიდან ეძებთ ქართულ  მასალას დასადგმელად.

-    2014 წლიდან კი არა, მთელი ცხოვრება ვეძებ ქართულ მასალას. 
 

-    ბოლო სპექტაკლის - „გრონჰოლმის მეთოდის“ - დადგმიდან (2013 წ.) ერთი წლის შემდეგ წავაწყდი თქვენს კომენტარს ქართული მასალის შესახებ. 

-    ამას წინათ ეს ვთქვი ერთ ადგილას და იქვე ვიფიქრე, რამ მათქმევინა-მეთქი. რამდენიმე ქართული პიესა უკვე მივიღე. ქართულის ნაკლებობა კი არ მაქვს, ნამდვილი ქართული პიესის ნაკლებობა მაქვს. მარტო ქართულობის გამო ვერ დავდგამ. 

-    ეს მესმის. 

-    თქვენ კი გესმით, იმათ არ ესმით. 

-    ისინი თავის შანსზე ფიქრობენ, ცხადია. ვიცი, რომ რაღაც განსაკუთრებულს ეძებთ. 

-    თუ არაფერი მტკივა, ვერ ვდგამ. ტკივილს კი არ ვეძებ სპეციალურად, რაღაც უნდა მაწუხებდეს, რომელიც თქვენ უნდა გაგიზიაროთ. აბა, რა არის დადგმა და თეატრი?! რა მინდა თქვენგან, მაყურებლისგან?! რომ მოხვიდეთ და ერთმანეთს სცენის მეშვეობით ტკივილი გავუზიაროთ. და თეატრში წარმატება რა არის? - ჩემს წარმატებაზე კი არ ვამბობ, ან მსახიობების - წარმატება ის არის, მაყურებელს მასალა გულზე რომ მოხვდება, მასზე რომ იმოქმედებს. რამდენი პიესა წავიკითხე აფხაზეთზე, სულ ერთი-ორი მომეწონა. გამოგონილია ყველაფერი. ზოგი, მაგალითად, მიმტკიცებს, რომ ეს  მართლა მოხდა. განა არ ხდებოდა?! მაგრამ ეს ჯერ კიდევ არ ნიშნავს, რომ სცენაზეც მართლა მოხდება. დოსტოევსკისთან ერთ აზრს წავაწყდი - აბსოლუტურ სიმართლეს მკითხველი არ გიჯერებსო. 

-    დიახ, ცოტა ტყუილი უნდა შეაყოლო, რომ სიმართლეს დაემსგავსოსო, - ამას წერდა. ქართული მასალის ძიება ჯერ არაფრით დასრულებულა?

-    ქართული ბოლოს სოხუმის თეატრში დავდგი, გურამ ოდიშარიას პიესის მიხედვით. 

-    დიახ, „ზღვა, რომელიც შორია“. თქვენ გიყვართ ეს სპექტაკლი. 

-    იქ არ იყო ტყუილი, იმიტომაც დავდგი. ყველაფერი გააკეთა გურამმა იმისთვის, რომ ტრაფარეტის გზით არ წასულიყო. იქ აფხაზების ტკივილიც არის და ჩვენიც. 

-    კიდევ ეძებთ აფაზეთის თემას? ამის ინტერესი გაქვთ? 
 

-    არა, თემებს არ ვეძებ. მასალამ უნდა იმოქმედოს ჩემზე. არ არის საჭირო თემებად დაყოფა. 

-    ეთანხმებით თუ არა, რომ ახალგაზრდები უფრო პოზიტიურად აზროვნებენ, ვიდრე ასაკოვანი ადამიანები იმიტომ, რომ განხიბვლების, მარცხის გამოცდილება ასაკოვან ხალხს მეტი აქვს?

-    არა, მაგიტომ არა. ახალგაზრდები უფრო პოზიტიურად კი არ აზროვნებენ, უფრო მჭახედ აზროვნებენ. არ შეხლიან ბევრ რამეს და, ამიტომ, ჯიქურ მისვლა იციან. არაუშავს, მივიდნენ. მივლენ ერთხელ, ორჯერ, მერე ისწავლიან...

-    რომ ამბობდით, მე რომანტიკოსი ვარო, ეს კვლავ ძალაშია, ალბათ. 

-    ეს ხასიათია. 

-    გამოდის, ამ მხრივ თქვენი ხასიათი არ ექვემდებარება არც ასაკს და არც სხვა ფაქტორებს. 

-    ასე გამოვიდა. ერთი ეგ დამრჩა...

-    რა გახსენდებათ ისეთი, რაც ახლა იცით, მაგრამ 20 წლის რომ იყავით, მაშინ არ იცოდით? 

-    ბევრი რამ, ალბათ. 

-    მნიშვნელოვანი რა არის მათ შორის?

-    არ ვიცი. ასე ვერ ვიტყვი. ბევრი ისეთი რამ დაგროვდა, რასაც ახლა არ გავაკეთებდი. არის ისეთი რამეები, ისიც საკმაო რაოდენობით, რომ, მიუხედავად უარყოფითი შედეგისა, მაინც გავაკეთებდი. იმიტომ, რომ მე ვარ და, ალბათ, იმავე შეცდომას დავუშვებდი. არის ისეთი შეცდომები, რომლებზეც ვერაფრით ვიფიქრებდი, რომ შეცდომაა. ვერც მივხვდი და ლოგიკითაც ვერ უნდა მივმხვდარიყავი. 
 

-    შეგიძლიათ, ერთი რამ მაინც გვითხრათ, რას გულისხმობთ? 

-    არა, არ არის ასეთი სათქმელი. ზოგი პირად ცხოვრებას ეხება, ზოგი ურთიერთობებს. მაგალითად, წასულ ადამიანებზე ფიქრობ, რატომ ვუთხარი მაშინ ისე, ან ასე, არ უნდა მეთქვა. ბევრ რამეს განვიცდი. 

-    ეს ძალიან ნაცნობია, რა თქმა უნდა. 

-    დიდი ხანია, ამეკვიატა, რომელ ბავშვს რამდენი შენიშვნა მივეცი. 

-    შვილიშვილებზე ბრძანებთ?

-    შვილიშვილებზეც და შვილებზეც. დედები ეჩხუბებოდნენ, მაგრამ აბსოლუტურად არ აინტერესებდათ. მე რომ ვიტყოდი: „რაშია საქმე?“ - ძალიან წყინდათ. და ვიყავი ასე, გაჩერებული...

-    ეგ რისგან იყო? 

-    იშვიათად ვაძლევდი შენიშვნებს. მე არ  მიწევდა მათთან წესრიგის დამყარება. მკაცრი არასდროს ვყოფილვარ. ეკას კი ჰგონია, რომ ვიყავი...

-    თქვენ, თქვენი ცხოვრებისეული გამოცდილებით, თქვენი პროფესიიდან გამომდინარე, როგორ ფიქრობთ - ბუნებრივ და ხელოვნურ ადამიანს რა განასხვავებს? 

-    ვერაფერს განსაკუთრებულს ვერ გეტყვით. 

-    ტყუილს და მართალს ხომ უცებ არჩევთ ერთმანეთისგან?

-    კი, მაგრამ, მეორე მხრივ, მე არ მაქვს უფლება, სხვის ტყუილზე ვილაპარაკო. ჯერ ერთი, თეატრი თავიდან ბოლომდე ტყუილია. 

-    ფიქციაა, გასაგებია. 

-    განსხვავებით ცხოვრების ტყუილისგან, თეატრი ის ადგილია, სადაც ტყუილზე წინასწარ ვთანხმდებით; სადაც ჩვენ გეუბნებით, რომ რვა საათზე იწყება ტყუილი. თუ არ გინდათ, ნუ მოხვალთ. მით უმეტეს, ფულს ნუ გადაიხდით. მე არ გატყუებთ, რომ ეს გოგო, დღეს რომ ჯულიეტას თამაშობს, ჯულიეტა კი არ არის, არამედ არის სხვა, რომელიც ამბობს, რვიდან თერთმეტ საათამდე ჯულიეტა ვარო. 
 

-    მაგრამ სცენაზე რაც ხდება, ისიც ხომ ხან მართალია, ხან ტყუილია?

-    ეგ უკვე ხარისხზეა. 

-    ადამიანიც ხარისხზეა - ბუნებრივია თუ ხელოვნური?  რომ შეხედავთ, ხომ სწრაფად მიხვდებით, ვინ როგორია? 

-    კი, მაგრამ ეგ არ კმარა. უნდა მიხვდე, რისგან არის გამოწვეული, რომ ეს ახლა ასე ხელოვნურად გამოიყურება. ეს ამ მომენტში დაემართა ჩვენს დანახვაზე, თუ ზოგადად ასეთია?

-    ეს უკვე ათიანის ამოცანაა, ძალიან სერიოზული ამოცანა. 

-    აბა, როგორ?! ამიტომ არ უნდა ვიჩქაროთ შეფასება. არ უნდა გამოვიტანოთ ვერდიქტი. 

-    ეგ არ მიფიქრია ადამიანზე არასდროს - რომ ხელოვნური კი არის, მაგრამ რატომ არის ხელოვნური? ახლა გამოიყურება ასე, თუ ზოგადად ასეთია? 

-    აბა, როგორ?! მე სხვანაირად დადგმა არ შემიძლია. ბოლომდე რომ მივხვდე, რა ხდება ამა თუ იმ ეპიზოდში, მთლიანად უნდა გავატარო ჩემს შიგნეულობაში, მარტო ტვინში კი არა. არ ვაჭარბებ. სხვანაირად, როგორ უნდა ვუთხრა მსახიობს, ის რა არის? რასთან არის შეხებაში? სცენიდან ნათქვამი „მე შენ მიყვარხარ!“ არაფერს ნიშნავს, სანამ არ დაინახავ, რომ ამათ, მგონი, ერთმანეთი უყვართ. 

-    გამოდის, რომ ერთია, როცა რაღაც არ არის სწორი. მაგრამ იმის იქით კიდევ უნდა ეძებო, რატომ არ არის სწორი. ზოგადად არ არის სწორი, თუ ამ მომენტში არ არის სწორი. ეს ძალიან დამღლელი არ არის? 

-    თქვენი საქმიანობა არ არის დამღლელი? ეს არის ჩვენი  პროფესია. სხვანაირად არ გამოვა. დამიჯერეთ. 

-    როცა სცენაზე მუშაობთ, გასაგებია. მაგრამ ცხოვრებაშიც იგივეა? ხედავთ, რომ ადამიანი ხელოვნურია და მექანიკურად იწყებთ ფიქრს და კვლევას - რატომ შეიძლება იყოს ხელოვნური?

-    თუ ეს ადამიანი ჩემთვის რაღაცით ღირებულია, ვიწყებ ამაზე ფიქრს: რატომ შეეშალა? და შეეშალა, საერთოდ, თუ ასეთია? თუ რა ხდება?  ყოველთვის ამბობენ ხოლმე, რომ მისაღებ გამოცდებზე უფრო მეტ დროს ვკარგავ, ვიდრე თითოეული აბიტურიენტისთვის არის გამოყოფილი.  მისაღებ გამოცდებზე, როგორ შეიძლება, ყველაფერს მიხვდე? მინდა, მეტხანს დავაკვირდე, თვითონ ადამიანი როგორია, სინამდვილეში. „აბა, უცნობი ტექსტი  წაიკითხე“. კითხულობს. ო, დავღუპე ბავშვი, მგონი. „მოიცა, მოიცა, აბა, ნელა წაიკითხე. რა წერია? მთავარი აზრი რა არის?“ განსაკუთრებით რთულია რეჟისორების მისაღები გამოცდები. რანაირად გინდა, მიხვდე... შეიძლება, ძალიან წიგნიერი ადამიანი მოვიდეს, ინფორმირებული. გავიდეს წლები და სცენა სცენას ვერ გადააბას. რატომ? 
 

-    ჰოდა, რატომ?

-    არ ვიცი. რეჟისორს დიდი განათლება სჭირდება, აი, როგორიც აქვს სტურუას. მაგრამ ეს არ არის გარანტია. გაუნათლებელი ადამიანი ვერასდროს რეჟისორი ვერ გახდება, ამის გარანტიას გაძლევთ. მაგრამ, პირიქით - ვერა.  „ბაგაჟი“ საკმარისი არ არის. აი, სად არის საჭირო ინტუიცია. 

-    ეს, რაც თქვენ ბრძანეთ - რომ აუცილებელია დიდი განათლება, რესურსი - ხშირად თეატრის რეჟისორებზე მსმენია. კინოს რეჟისორების შემთხვევაშიც იგივეა? 

-    ვერ გეტყვით, არ ვიცი. ასე არ დავკვირვებივარ. იცით, რა ძნელია კინოს გაკეთება? როცა აწყობილ ფილმს უყურებ, უკვე ადვილია. 

-    ძნელია შემოქმედებითად? თუ რესურსის მოპოვებასაც გულისხმობთ?

-    ეგ დამატებითი სიძნელეა. მოიფიქრო მთავარი, ჩადო ფილმში, გადასდო სხვას - ეს არის ურთულესი. 

-    წარმატება ახსენეთ წეღან და წარმატების მტერი რა არის? ბევრი რამ, ალბათ. 

-    დიახ, ბევრი რამ. საერთოდ, „წარმატება“ ძალიან პირობითი ცნებაა. თითზე ჩამოსათვლელი სპექტაკლი გამოსულა ისეთი, როგორიც მინდოდა, რომ გამოსულიყო. სად არის წარმატება?! 

-    თქვენ რის მიხედვით აფასებთ? რაც ჩაფიქრებული გქონდათ და მერე სცენაზე რასაც ხედავთ, - ამის მიხედვით? თუ იმის მიხედვით, საზოგადოებაზე რა გავლენა მოახდინა სპექტაკლმა, მაყურებელმა როგორ მიიღო?

-    კარგია, თუ საზოგადოებაზე გავლენა აქვს. ბოლოს და ბოლოს, მართლა ჩვენთვის ხომ არ ვდგამთ? 

-    „ART ხელოვნება“, მგონი, 19 წელია, რაც გადის. სულ ანშლაგია. 

-    მე არ ველოდი ამას. 20 წელია, გადის. 
 

-    დღემდე აქტუალურია. 

-    უფრო - მუდმივია. ძალიან ფაქიზ თემაზეა. 

-    თუნდაც მხოლოდ ის, რომ სპექტაკლი ანშლაგით გადის ორი ათეული წელია, თქვენთვის არ ნიშნავს, რომ წარმატებულია? კიდევ სხვა რამეს ითხოვთ მისგან?

-    ეს ნიშნავს იმას, რომ ოცი წელია გადის. წერტილი. 

-    ჩემი შესაფასებელი არ არის, მაგრამ, მგონი, ძალიან კრიტიკული ხართ თქვენი თავის მიმართ. 

-    რეალური ვარ. 

-    ამბობდით, ოჯახში ბავშვობიდან მიმაჩვიეს პასუხისმგებლობასო და, როგორ ფიქრობთ, პასუხისმგებლობა ღირსებასთან თუ არის კავშირში?

-    პირდაპირ კავშირშია. ან აქვს ადამიანს ღირსების გრძნობა, ან არ აქვს. პასუხისმგებლობაც თანდაყოლილი თვისება მგონია. 

-    აღზრდით არ ისწავლება? 

-    აღზრდა ხელს უწყობს დროზე გამოაშკარავებას. თორემ, თუ არ აქვს ადამიანს პასუხისმგებლობის გრძნობა... აი, გამახსენდა ახლა რამდენიმე ადამიანი, ვინც ბრწყინვალე აღზრდა მიიღო, მაგრამ პასუხისმგებლობის გრძნობა არ აქვს და... მოკალი.  

-    განზრახვასა და შედეგს შორის რა კავშირია, თქვენ რა გამოცდილება გაქვთ? 

-    სხვადასხვანაირი. განზრახვა შეიძლება ძალიან კარგი მქონდეს და შედეგი არ გამოვიდეს.

შენ კი იცი, რომ ასე არ არის, მაგრამ ეს არაფერს  ნიშნავს. რა უნდა ქნა, ამ დროს? კბილი კბილს უნდა დააჭირო და მოითმინო, სანამ შეგიძლია. 

-    შედეგს არ აქვს მნიშვნელობა? ყველა შედეგი ხომ რაღაც განზრახვიდან იწყება. 

-    რა თქმა უნდა. თუ მიგაჩნია, რომ კეთილი განზრახვა გაქვს, უნდა გააკეთო. არ უნდა იფიქრო იმაზე, რომ ვაიმე, რას დაგაბრალებენ. ადამიანები ვართ და შეცდომებს ვუშვებთ. შეგნებულად არ ჩამიდენია არასდროს არანაირი არამცთუ ბოროტება... ძალიან გაბრაზებული რომ ვყოფილვარ, იმისთვისაც ვერ გამიმეტებია რამე ცუდი. 

-    თქვენ მიერ გადადგმული ნაბიჯებიდან ყველაზე კომპრომისულად რა გახსენდებათ? 

-    (პაუზა) იყო ერთი საქციელი. მაშინ ჩემზე არ ვფიქრობდი. ვფიქრობდი იმ ადამიანზე, ვინც მინდოდა, რაღაცას ძალიან სერიოზულს გადამერჩინა. და ამიტომ, ვისზეც იყო იმ ადამიანის ბედი დამოკიდებული, იმას ვუთხარი - კარგი, ბატონო, მართალი ხარ (ვიცოდი, რომ არ იყო მართალი), მაგრამ, მაშინ, აპატიე... არადა, ნამდვილად არ იყო მართალი. იმ დროს იმაზე არ დავფიქრდი, ეს ამბავი ჩემს რეპუტაციას რას უზამდა. შეცდომაა? ახლა რომ ვუყურებ, შეცდომაა. მაგრამ თავიდან რომ მოხდეს, თავიდანაც იმავეს ვიზამ. იმიტომ, რომ ჩემს გმირობაზე არ ვფიქრობდი, ადამიანი უნდა გადამერჩინა. 

-    ძალიან ამბავი ყოფილა, რაკი ასე დაგამახსოვრდათ. 

-    კი, ძალიან ამბავი იყო. 

-    საბჭოთა წლებში, პროფესიული კუთხით ისეთი კომპრომისული ნაბიჯი არ გადაგიდგამთ, რაც ამ კითხვის პასუხად გაგახსენდებოდათ? 

-    არა, იქ მაინცდამაინც ისეთი არაფერი ყოფილა. 
 

-    თუ არ ღირს გახსენება...

-    (პაუზა) ვფიქრობ. უბრალოდ, არ მახსენდება არაფერი. 

-    „რაიკომის მდივანში“ მთავარი როლი რომ ითამაშეთ? არ იყო კომპრომისი? 

-    არ მიმაჩნია კომპრომისად. ჩვენ შევთანხმდით: ფილმი უნდა იყოს იმაზე, რომ არცერთი პოლიტიკური ფორმაცია ადამიანს სინდისისგან არ ათავისუფლებს. გათავდა. დანარჩენი არის ამ თემაზე ვარიაცია. რამდენიმემ მითხრა და ვიცი ეს შეხედულებაც: შენ რაც  უფრო უკეთ აკეთებ ამ საქმეს, მით უფრო მეტად აკეთებ იმ საქმეს... რა ვიცი. 

-    დიახ, იმ როლით, თქვენი პოზიტიური პერსონაჟით, მთლიანად ამართლებდით სისტემას, რომელშიც, სინამდვილეში, ასეთი ადამიანები არ ხვდებოდნენ. ფილმიც ხომ ამისთვის გადაიღეს?

-    მე რომ ვიცნობდი ზოგიერთს, რომელსაც ჰქონდა ის შინაგანი ძალა, რომლითაც ბევრი რამ გააკეთა? რა ვქნათ? 

-    მაგიტომ დათანხმდით, რომ ასეთ ადამიანებს იცნობდით?

-    ჯერ ერთი, დიახ. და კიდევ იმისთვის, რაც უკვე გითხარით. ნამდვილად გეუბნებით, მე არ ვტყუოდი. 

-    საქმეც ეგ იყო, თქვენ რომ არ ტყუოდით და ამით რომ სარგებლობდნენ. 

-    მარტო აქტიორულად არ ვამბობ. საზღვრის ეპიზოდი რომ არის, რომ ტირიან იქით მხარეს, გიჟს ჰგავდა რეზო ჩხეიძე, მოსკოვმა  - არაო; არადა, ლამის მაგიტომ გადავიღე ეს ფილმიო. რამე ისეთი უნდა მოგვეფიქრებინა, რომ ფილმისთვის ხელი არ ეხლოთ. და მაშინ იყო, რომ ის ბოლო კადრები გაჩნდა - როცა თორელი კრემლში ამბობს სიტყვას. არადა, ფილმი უნდა დამთავრებულიყო სცენით, როდესაც სოფლის მასწავლებელი და თორელი მანქანით მიდიან და საუბრობენ. ის ვერ ცნობს, ეს ვინ არის. მანქანა შედის გვირაბში, შედის, შედის და... ფილმი მთავრდება. 

-    გასაგებია. ყველაზე მეტად გული იმაზე მწყდება, რომ წლები გადისო, თქვენ ბრძანეთ. 

-    ძალიან ორიგინალური რამე მითქვამს. 

-    ასაკის მატებასთან ერთად, რა ხდება თქვენთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი? 

-    მოდის ფინიში. მნიშვნელოვანი ხდება, აბა რა? 

-    სიტყვებით თუ შეიძლება ამის აღწერა?

-    სიტყვებით ვერა. 

-    რომ თქვით, მინდა, ბოლომდე ისე მივიდე, რომ ჩემი ცხოვრების ლოგიკური დასასრული იყოსო? 

-    ოთარ ჭილაძე წერდა, ამდენმა ხალხმა გაიარა ეს მომენტი და ვითომ მე ისეთი რა უბედურება დამემართება, რომ ვერ შევძლოო. ჰქონდა ასეთი ფიქრები და ყველას გვაქვს, ცხადია. 

-    ახალგაზრდებს აქვთ ბიოლოგიური ოპტიმიზმი, გარკვეულ ასაკამდე. ახლა... (იცინის) არაფერი, რეპეტიცია არსებობს. 

-    რომელიც? 

-    რომელიც უნდა მიიყვანო ბოლომდე. ახალგაზრდებთან რომ ვმუშაობ, მინდა, მივიყვანო იმ კონდიციამდე, რომ უჩემოდ შეძლონ. ეს არის მთავარი. 

-    ჩვენი საუბრის ბოლო თემაა - რეჟისორი თეატრიდან მიდის. 

-    ეს მიშა თუმანიშვილის წიგნის სათაურია. 

-    დიახ, ბატონმა მიშამ წიგნიც დაწერა ამ თემაზე. ისე გამოდის, რომ საქართველოში წარმატებული რეჟისორები ხშირად გულნატკენები მიდიოდნენ თეატრიდან. თქვენს შემთხვევაში, პეტერბურგის დიდი დრამატული თეატრიდან წამოსვლას ვგულისხმობ. თქვენ თქვით, იქ გლობალური ცვლილებები დაიწყო და მივხვდი, ჩემი ადგილი აღარ იყოო. 

-    არ არის ეგრე. 

-    აბა, როგორ არის? 
 

-    მე მქონდა ორი ძალიან ხანგრძლივი კონტრაქტი და კიდევ 3.5 წელიწადი უნდა დავრჩენილიყავი, თუ დავრჩებოდი. აღარ მინდოდა, დავასრულე. 

-    არ გქონდათ განცდა, რომ იქ რაღაც ახალი უნდა დაწყებულიყო, რაშიც თქვენ არ გინდოდათ მონაწილეობა?  

-    არა, პირიქით, წინ უნდა წასულიყო ის თეატრი. მე მგონი, საინტერესო ადამიანი ვიპოვეთ. გუნებაში რას ფიქრობდნენ, არ ვიცი, მაგრამ ნამდვილად არ უნდოდათ ჩემი გამოშვება.
 
-    მე სხვანაირად აღვიქვი ეგ ამბავი, თქვენი კომენტარებიდან გამომდინარე.

-    პირიქით, ნახევარი წელი მეთოდურად ვამზადებდი ჩემს წამოსვლას. 

-    ეს შემთხვევით ხდება, როცა წარმატებულ რეჟისორს რატომღაც თავისი თეატრიდან უხდება წასვლა? თუმანიშვილიც წავიდა, სტურუაც წავიდა, ახმეტელს აღარ გავიხსენებ. 

-    სხვადასხვა სიუჟეტია, ამბავი სხვადასხვაა. მარჯანიშვილის თეატრიდან ორი წელი მოვდიოდი. ვთქვა, რომ ნაწყენი წამოვედი? ყველა მეხვეწებოდა, ნუ წახვალო. 

-    დიდი მადლობა ინტერვიუსთვის. როგორც წესი, საუბარს ვასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატა ეკუთვნის ქართველ რეჟისორს მიხეილ თუმანიშვილს (1921-1996): „თეატრი საშინელი თამაშია. უმრავლესობისთვის ის მარცხით და სულიერი გაკოტრებით მთავრდება.“ რა კომენტარი გაქვთ ამაზე? 

-    არაფერი - სრული მარცხით და გაკოტრებით მთავრდება. ზოგიერთისთვის. 

-    უმრავლესობისთვისო. 

-    ბატონმა მიშამ უკეთესად იცის - უმრავლესობისთვის, ალბათ. მე მისივე მეორე გამონათქვამს დავამატებდი: თუ ოდნავ მაინც შეგიძლიათ უთეატროდ, არ მიხვიდეთ თეატრში. 

-    და მაშინ დაზღვეული იქნებით იმისგან, რომ ეს თამაში მარცხით და სულიერი გაკოტრებით დამთავრდეს? 

-    არა, მაგიტომ არა. იმდენი ტკივილია, რომ არ ღირს. თუ შეგიძლია სხვა რამის კეთება, აკეთე სხვა რამე. 

-    მეორე ციტატის ავტორია მეოცე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი მეცნიერი, ფიზიკოსი ალბერტ აინშტაინი (1879-1955): „თუ გინდათ, ბედნიერი ცხოვრება გქონდეთ, უნდა მიეჯაჭვოთ მიზანს და არა ადამიანებს, ან საგნებს.“ 

-    აღმოსავლური ფილოსოფია ამბობს, არაფერს არ მიეჯაჭვოო. აინშტაინი, როგორც ევროპელი, ამბობს, რომ უნდა მიეჯაჭვო მიზანს. ორივე დასაშვებია. 

-    თქვენ პირადად რას უფრო ემხრობით - აღმოსავლურ ხედვას თუ ევროპულს? 

-    ცოტ-ცოტა ორივეს. მეტისმეტი დაპროგრამება არ შეიძლება. მით უმეტეს, ჩემს ასაკში. რა ვიცი, იქნებ, ბოლო სპექტაკლია, რასაც ვდგამ? ჩემთვის მთავარია თავისუფლება. მაგრამ ჩემი გამოცდილება არავის გამოადგება. ადამიანს ის რჩება, რასაც თვითონ მიაგნებს...

ფოტომასალა: ზურაბ ქურციკიძე