-    არიან ადამიანები, რომელთა შესახებ ამბობენ, უფსკრულს ორი ნაბიჯით უნდა, რომ გადაახტესო. ასე ამბობენ ხოლმე ადამიანზე, რომელიც, თითქოს, ბედისწერას ეთამაშება, საფრთხეებს ეძებს და ამაში პოულობს ცხოვრების აზრს. მიგაჩნიათ თუ არა თქვენი თავი ასეთ ადამიანად?

-    დიახ, მიმაჩნია. მაგრამ ამაში ვერც ღირსებას ვხედავ და ვერც პრივილეგიას. პირიქით. წყევლა არის, მე თუ მკითხავთ, ასეთი მსოფლმხედველობა, როცა რაღაც ისეთია გადასალახავი, რაც შენს ძალებს აღემატება და მაინც ცდილობ გადახტომას. მანდ არაფერი კარგი და სასიკეთო არ არის. 
 

-    თუმცა,  მიგაჩნიათ, რომ ასეთი ხართ...

-    სამწუხაროდ, ასეთი შევდექი. ასეთად „შემაყენა“ ცხოვრებამ, უხეშად რომ ვთქვათ. 

-    თქვენ მეთევზე ხართ. თევზაობა პირდაპირ არის დაკავშირებული ლოდინის, მოთმინების უნართან. ლოდინის უნარი ადამიანის კულტურის ნაწილია? რას გაძლევთ განვითარებული ლოდინის კულტურა თქვენს პროფესიაში ან პირად ცხოვრებაში?

-    ამ პროფესიიდან შორს მდგომი ადამიანები ყოველთვის ფიქრობენ, რომ თევზაობა მოსაწყენი საქმიანობაა; რომ მაინცდამაინც ლოდინთან ასოცირდება. სინამდვილეში, ეს არის მსოფლმხედველობა. მეორეც - ეს არის შესანიშნავი სპორტი, რადგან ყოველთვის ბუნებასთან გიწევს კონტაქტი. თევზაობის სპეციფიკიდან გამომდინარე - როგორც მე ვთევზაობ - გიწევს მორევიდან მორევამდე სიარული, მდინარის პირას იქნება თუ ზღვის პირას. ლოდინის კუთხით თუ შევხედავთ, გეთანხმებით, ალბათ, თავისებური გზაა მოთმინების და ნებისყოფის გამომუშავებისთვის. ბავშვობიდან ვთევზაობ, მამაჩემთან ერთად ვთევზაობდი, გაგრიდან მოყოლებული...

-    გაგრიდან?

-    დიახ, გაგრაში მწერალთა სახლი იყო და მამაჩემთან ერთად მანდ მომიწია ბავშვობის გატარება. მაქედან შევეჩვიე...

-    თქვენს შემოქმედებას რა მისცა თქვენმა მეთევზეობამ? 

ზოგადად, ყველას შეუძლია, იგივე თქვას, ვინც ბუნებაში დადის, გინდ, მონადირე იყოს. მაგრამ ანკესის და წყლის ურთიერთობას საკრალური შინაარსი აქვს. სხვანაირი ფლუიდი მოაქვს. თითქოს, სამყაროს პულსაციას გრძნობ. წყლის ხმა ხომ სამყაროს ხმაა. 
 

-    მარტოობის განცდა თუ უკავშირდება გარემოს? პირადად თქვენ ქალაქში უფრო გრძნობთ მარტოობას თუ მაშინ, როდესაც ქალაქიდან გადიხართ? 

-    ქალაქში, ძირითადად, სიცარიელის შეგრძნება მაქვს ხოლმე. ინტუიციის დონეზე კარგად აღვიქვამ სიყალბეს და მეჩვენება, რომ ქალაქში ბევრი რამ არ არის ნამდვილი. ვცდილობ, სულ საველე პირობებში ვიყო. მარტოობას რაც შეეხება, მარტოობაში ცუდი არაფერია. პირიქით, თუ არ ვცდები, ნიჭი უნდა იყოს. ყველა ადამიანი არსისეულად მარტოა, მაგრამ ზოგი ამას ხვდება, ზოგი - ვერ ხვდება.

-    ბავშვობაში ხომ არ გასწავლეს, რომ მარტოობა ნიჭია? თქვენი ცხოვრების წესთან ხომ არ არის ეს კავშირში?

-    არავის  ამდაგვარი არაფერი უსწავლებია. მარტოობად არც ვთვლი იმას, ბუნებაში მარტო ყოფნა რომ მიყვარს. იქ მთელი სამყაროა ჩემთან ერთად. 

-    თქვენ ამბობთ: „ყველაზე დიდი კოშმარი, რაც მწერალს შეიძლება დაემართოს - საჯაროობაა.“ რატომ? ზოგადად, ჩვენს საზოგადოებაში პოპულარობა თქვენთვის მიუღებელ ფაქტორებთან ხომ არ არის დაკავშირებული? 

-    მოდი, თავიდან დავიწყებ. რაც უფრო ნაკლებად არის ტექსტში გათვალისწინებული მკითხველი, მით მეტი შანსი აქვს ტექსტს, რომ მხატვრულად ღირებული გამოვიდეს, - ჩემი აზრი ასეთია. მწერლის და მკითხველის ურთიერთობის, საჯაროობის, შეხვედრების არ მწამს მაინცდამაინც... გარკვეული სულიერი კონდიციაა საჭირო, რომ წერო. და იმ კონდიციამდე არამც და არამც არ მიგიყვანს არც ცნობადობა, არც საჯაროობა. მე თუ მკითხავთ, მწერალმა თუ გაისიგრძეგანა, რომ წერა, ლიტერატურა, როგორც ასეთი -  ეს არის წყევლა, მით უკეთესად დაწერს. ამ სიმკაცრიდან და უბრალოებიდან უფრო მოდის ხარისხიანი ლიტერატურა, ვიდრე საკუთარი მწერლობით აჟიტირებიდან. მწერალი, რომელიც თავის  თავს აფიშირებს - ან მეტისმეტად გამოუცდელია, ან მას გადაბიჯებული აქვს იმ ზღვარზე, როცა შეუძლია, რაც უნდა, ის თქვას და, მათ შორის, თქვას - „მე ვარ მწერალი“. 

-    მწერალს თავისი ნაწერების მიღმა საზოგადოებასთან ურთიერთობა არ სჭირდება? ამას ამბობთ?
 

-    სამწუხაროდ, სჭირდება. სხვა გზა არ არის. მე, მაგალითად, არასოდეს არაფერს გამოვაქვეყნებდი - ყოველ შემთხვევაში, ბევრი წლის განმავლობაში მაინც არ გამოვაქვეყნებდი - რომ არა (სამწუხაროდ ვამბობ) მერკანტილური მხარე. შემოსავალი საჭიროა და საჯაროობაც საჭიროა მხოლოდ მაგ კუთხით. 

-    იმისთვის, რომ წეროთ, მკითხველი არ გჭირდებათ, მაგრამ იმისთვის, რომ მწერლობით იცხოვროთ - გჭირდებათ. ასე ჩამოვაყალიბოთ? 

-    მკითხველის დაკვეთას თუ ასრულებ, გამორიცხულია, რომ საშუალოობას გასცდე, როგორც მწერალი. რაღაც ეტაპზე გაჩერდები იმიტომ, რომ ჭეშმარიტი მწერალი, პირველ რიგში, საკუთარი თავისთვის წერს, თავის სულში ხარშავს და მერე ამ ყველაფერს „ისვრის“. ამ „ნასროლს“ ვინ მიიღებს, ეს უკვე მაინცდამაინც არ აინტერესებს. 

-    თქვენ ამბობთ: „საქართველო თუ ნაღდი პოეტებისთვის ჯოჯოხეთია, პროზაიკოსებისთვის სამოთხეა ჭეშმარიტად!“ პროზაიკოსებისთვის რატომ არის სამოთხე, ეს კარგად ახსენით - ირგვლივ ბევრი მასალაა შემოქმედებისთვის - მაგრამ პოეტებისთვის ჯოჯოხეთი რატომ არის, ამაზე მინდა, ვისაუბროთ. 

-    კომპოზიცია არ მოაქვს არაფერს, გარკვეული სულიერი კონდიციის გარდა, რომელიც ძალიან-ძალიან ძნელად მოიპოვება. ამ კონდიციის მიღწევას უზარმაზარი შინაგანი ძალა და ნებისყოფა სჭირდება. მიწაც საჭიროა ამისთვის, ცაც საჭიროა, ფესვი, ტკივილი, ცხოვრება, როგორც ასეთი. პოეტსაც და პროზაიკოსსაც, ნიჭთან ერთად, სჭირდება ცხოვრება, რომ სტრიქონები იყოს არამარტო კარგი, არამედ - ნამდვილი. მთავარია, ნამდვილი იყოს. 

-    მაინცდამაინც პოეზიისთვის რატომ არის ჯოჯოხეთი საქართველო?

-    პოეზია სპეციფიკურად ბევრად უფრო რთულია. მე ხომ ვწერდი ლექსებს და ხომ ვიცი?! თუ შეყვები, უზარმაზარი უფსკრულები იხსნება და გაძლება უნდა შეგეძლოს. რაღაც ძალა - ვინ რას არქმევს, ამაზე კამათი სისულელეა - რაღაც ძალა, რაც ნამდვილად არსებობს, გადებს ხელს, შენ გირჩევს და გეუბნება, რომ უნდა დაწერო. პოეტს ბევრად უფრო მეტი ფლუიდი აქვს სამყაროსთან, ბევრად უფრო მგრძნობიარეა, ვიდრე პროზაიკოსი. პროზაიკოსი შეიძლება მართლა იყოს ცინიკოსი და პოეტი ითამაშებს ცინიკოსს, მაგრამ შინაგანად მაინც ძალიან მგრძნობიარე იქნება. ამას სჭირდება უზარმაზარი ნებისყოფა - სწორად რომ მიიღო სამყარო და სწორად რომ გამოხატო ის.
 

-    რასაც თქვენ ამბობთ - მხოლოდ პოეტისთვის არის პრობლემა თუ მკითხველისთვისაც პრობლემაა? მკითხველი ხომ დღეს პროზას ბევრად მეტი ჰყავს, ვიდრე პოეზიას. 

-    21-ე საუკუნე, ზოგადად, არ არის პოეზიის საუკუნე. პროზის - კი, ბატონო. მკითხველს აღარ რჩება სივრცე, რომ პოეზია ისევე მონოლითურად და ღირსეულად მიიღოს, როგორც პოეტისგან მოეწოდება. დღევანდელ მკითხველს ბევრი რამ უხშობს გონს და ყურს; გნებავთ, პირდაპირი გაგებით, გნებავთ, ქვეცნობიერად. მხოლოდ პროფესიონალ მკითხველს შეუძლია, რომ სწორად დახვდეს პოეზიას. პროზაში გაქვს ლავირების, თამაშის უფლება, სიმკაცრის, ჭუჭყის უფლებაც გაქვს.

-    თანამედროვე ქართულ პროზას ბევრი ნიშნით აკრიტიკებთ. ამბობთ, რომ თემატურად და სტილურად წარსულშია ჩარჩენილი; კომპოზიციურად შეუკრავია; სოციალურ ფონთან შეუსაბამოა; არსებული რეალობის მიმართ ქვეცნობიერი შიშებით არის შეპყრობილი; შემოქმედებითად ცვედანია... ამ ყველაფერს აფასებთ, როგორც „ბუნებრივ პროცესს“. მაგრამ რისი ბუნებრივი პროცესია? ჩვენ, როგორც ქვეყანას, ლიტერატურა არ გვქონდა? მწერლობის ტრადიცია არ არსებობს საქართველოში?

-    რა მოცემულობას ვერ გავუმკლავდით, იცით? ენა არ არის ქვის ძეგლი, ენა ვითარდება. რაც დღეს ჩვენთვის ბუნებრივი სიტყვაა, ადრე ბარბარიზმი იყო. რაც ჩვენ დღეს საშინელებად მიგვაჩნია, ხვალ შეიძლება ენის ნაწილად იქცეს. 

-    ეს გასაგებია, მაგრამ როგორც მე აღვიქვი, თქვენი თვალსაზრისი მხოლოდ სალიტერატურო ენას არ ეხება. თქვენ ამბობთ, რომ თანამედროვე ქართული პროზა ძალიან სუსტია და სხვანაირი ვერც იქნებოდა. 

-    დიახ, რაღაც უნდა გადალახოს ქართულმა ლიტერატურამ. მენტალურად მიჯაჭვულები ვართ სხვა სტილისტიკის პროზაზე. სულ სხვა რამეს არის შეჩვეული ჩვენი გონება, ლამის გენეტიკაში გვაქვს გამჯდარი ეს იდეალურად აწყობილი ფრაზები. გვიჭირს სიახლე, ფრაზის ახლებურად აწყობა, გაბედულება და ნეოლოგიზმი, თუნდაც, კოხტა ბარბარიზმი. ანუ

არცერთი ბარბარიზმით და ნეოლოგიზმით არ შეიქმნება უხარისხო ფრაზა, თუ სათქმელი ნაღდია. თანამედროვე ლიტერატურას თავისი სპეციფიკა აქვს. 21-ე საუკუნის ამბებს აკადემიური ენით ვერ აღწერ.
 

-    მაშინ ასე გკითხავთ: თანამედროვე ქართული პროზის ძლიერი მხარეები რა არის?

-    ძლიერი? მოდით, გულწრფელად გეტყვით, რომ ნამდვილი რომანისტი საქართველოში არც გვყოლია და არც გვყავს. მსოფლიო მასშტაბის რომანისტს ვგულისხმობ. პოეტი - კი ბატონო. მოკლე პროზაში გვყავდა უძლიერესი მწერლები. ძალიან გაგვიჭირდება, ამავე რანგში განვიხილოთ ქართული რომანი. შეიძლება ცუდ რამეს ვამბობ, მაგრამ ჩემი აზრი ასეთია. 

-    მე ძლიერი მხარე გკითხეთ... ეს, ალბათ, სუსტი მხარეა, თუ ჩვენ, როგორც ქვეყანამ, ვერ შევძელით, რომ მსოფლიო მნიშვნელობის თუნდაც ერთი რომანი შეგვექმნა... აქ იგულისხმება ყველაფერი, ოთარ ჭილაძის რომანების ჩათვლით...

-    ოთარ ჭილაძე ჭეშმარიტად შესანიშნავი მწერალია. მაგრამ, მგონი, მოჯადოებულ წრეში ვართ ყველა და მხოლოდ ჩვენს დიაპაზონში განვიხილავთ ლიტერატურასაც, მხატვრობასაც, პოეზიასაც... ცოტა შორიდან რომ შეხედო იმას, რასაც ჩვენ ვქმნით, ძალიან ბევრი მინუსი აქვს, თუნდაც, თქვენ მიერ დასახელებულ მწერალს. მე, დებიუტანტმა, რა უნდა ვთქვა, მაგრამ ჩემს აზრს ვიტყვი: სტილისტური კეკლუცობაა ჩვენი მთავარი მინუსი. იმდენად ვყვირივართ, რომ მაგარი მწერლები ვართ - ამასობაში, ამბავი იკარგება, კომპოზიცია იკარგება, დეტალებში ვიკარგებით, იდეალურად წერაში. 

-    ძლიერი მხარე მაინც რა არის თანამედროვე ქართული ლიტერატურის? 

-    პოეზიის თუ პროზის?

-    უფრო პროზა მაინტერესებს. თანამედროვე ქართული პოეზიის მსოფლიო სტანდარტზე, ალბათ, ბესიკ ხარანაულის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ. 

-    ხარანაული ერთადერთია, რომელიც ძალიან მიყვარს. ეგ არის „აფსაიდ“ადამიანი, ამ ლიტერატურული ჭაობიდან სულ ცალკე მდგომი სადღაც - თავის მიწაზე, თავისი ცის ქვეშ, ფესვიანად, ძლიერად. ეგ კაცი სხვა თემაა. სხვათა შორის, მის გვერდით ვიზრდებოდი ბავშვობაში, განსაკუთრებული მოგონებები მაქვს და ძალიან მიყვარს, როგორც პოეტი და როგორც ადამიანი. 
 

-    მაინც მინდა, პროზის ძლიერ მხარეებს დავუბრუნდეთ. 

-    ძლიერი მხარე თუ ჰქვია მაგას, ისტერიას ვიტყვი. სხვას ვერაფერს ვხედავ. 

-    კარგით, გასაგებია. ახლა მინდა, რომ თქვენს წიგნზე, „მესამე ნაპირზე“ ვილაპარაკოთ. ბევრგან წავიკითხე, რომ ეს რომანი შეფასდა, როგორც „კულტურული გარღვევა თანამედროვე  ქართულ ლიტერატურაში“. მაგრამ პირველწყაროს ვერ მივაგენი. არ ვიცი, ეს ფრაზა ვის ეკუთვნის. 

-    მგონი, ეს ფრაზა ეკუთვნის ზურაბ ქარუმიძეს. 

-    ძალიან კარგი, ახლა ფრაზის ავტორი სავარაუდოდ მაინც ვიცით. „მესამე ნაპირს“ თქვენც ძალიან თავდაჯერებით აფასებთ. ციტატა: „სწორედ მიწა აკლდა თანამედროვე ქართულ ლიტერატურას და, აჰა, შევმატე კიდეც“. „ამ რომანით შევეცადე, ერთხელ და სამუდამოდ დამეფიქსირებინა ის, რასაც აქამდე მხოლოდ ბუნდოვნად და არასრულყოფილად, კონტურის სახით ვხედავდი, კერძოდ, თანამედროვე ქართული ლიტერატურა“. ახლა მინდა, იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც „მესამე ნაპირი“ არ წაუკითხავთ, გვითხრათ, რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, რითიც თქვენი რომანი თანამედროვე ავტორების სხვა წიგნებისგან განსხვავდება.

-    მგონი, ამ წიგნს აღვიქვამ, როგორც ჩვეულებრივი მკითხველი. კარგა ხნის წინ მაქვს დაწერილი. უამრავ მინუსს ვპოულობ და ძალიან დამცინავადაც ვარ განწყობილი. მაგრამ დებიუტის კვალობაზე, მიმაჩნია, რომ კარგი ნამუშევარია. ბევრი პრობლემა აქვს, განსაკუთრებით, სტილისტურად და პირველი ორი ნაწილი ჭუჭყით არის გამოტენილი. მაგრამ ამანაც თავისი წვლილი შეიტანა კომპოზიციაში. რომანს რაც შეეხება, თემატურად საინტერესოა - სხვა კუთხით, სხვა  ფოკუსით არის დანახული და აღწერილი იმდროინდელი რეალობა. აქ ფსკერიდან არის დანახული ყველაფერი...

-    ფსკერიდან არის დანახული რა - თბილისი? საქართველო? სამყარო? მტკვრის მარჯვენა სანაპირო? 

-    მსოფლმხედველობა ჩანს, მგონი, ცოტა არანორმატიული. არანორმატიული იმ დროის კვალობაზე - რაც სხვაგან კარგად ჩანს, აქ ცუდად გამოჩნდა, ან პირიქით. გადაკვეთებია, ღირებულებების გაბათილებაა... არ მინდა, ხმამაღლა გამომივიდეს, მაგრამ მართლა არის სტერეოტიპების ნგრევა. 
 

-    ღირებულებების გაბათილება არის, მაგრამ ღირებულებების შექმნაც ხომ არის? აბა, სხვანაირად როგორ იქნებოდა წარმატებული?

-    ღირებულებების შექმნაც, ალბათ, არის. სხვათა შორის, მაგ რომანის დაწერის მიზეზი არ მქონია, არც რამე აღმატებული მიზანი. 2011 წელს ლექსების კრებულით ვიყავი წარდგენილი „საბაზე“ - ლიტერატურულ კონკურსზე. მაშინ მხოლოდ ლექსებს ვწერდი და ათასი წელი არ ვაპირებდი პროზაზე გადასვლას. მეგონა, რომ „საბას“ მოვიგებდი და უცებ - წავაგე. მოიგო თამთა მელაშვილმა. მეზიზღებოდა ეგ გოგო. მერე აღმოვაჩინე, რომ რითიც თამთა მელაშვილმა „საბა“ მოიგო, თურმე, ერთ-ერთი საუკეთესო რომანია, რაც კი საქართველოში არსებობს. „გათვლას“ ვგულისხმობ. ერთი-ორი ვიცი მხოლოდ მაგაზე მაგარი. აი, ეს იყო ამძრავი მოტივი „საბას“ წაგება... დრამა მჭირდებოდა, როგორც ჩანს, რომ მეტი ძალა მომცემოდა; რომ არ დამზარებოდა და რამე შემექმნა. გამწარებული მოვედი სახლში, დავიწყე წერა და, ჩემი აზრით, ვწერ მოთხრობას. მერე მოგონებები წამოვიდა, გავიხედე-გამოვიხედე და ეს რომანიც დაიწერა. არავითარი იდეური დატვირთვა მას არ ჰქონია. არც ვინმესთვის ჭკუის სწავლება მიფიქრია. ჩემი ცხოვრების ერთი მონაკვეთი, 16-დან 22 წლამდე, ცოტა შელამაზებულად აღვწერე. ეგ იყო და ეგ. 

-    თქვენი ერთი ციტატა მინდა, რომ გავიხსენო: „მესამე ნაპირი“ ბედისწერაა ჩემთვის. წიგნი თავიდან ბოლომდე ავტობიოგრაფიულ ხასიათს ატარებს და, ფაქტობრივად, მე ვარ „მესამე ნაპირი“. თქვენი პირველი პროზაული ნაწარმოების ასეთი აღქმა ხომ არ შეგიშლით ხელს, რომ შექმნათ სხვა წიგნები, რომლებიც, წესით, პირველს უნდა სჯობდეს? საკუთარი თავი ჩიხისკენ ხომ არ მიგყავთ? 
 

-    სხვათა შორის, „მესამე ნაპირის“ შემთხვევაში, ეტყობა, გამოუცდელობით მომივიდა, ძალიან ბევრი მასალა მოვაგროვე ერთად. ჭკვიან კაცს მთელი ცხოვრება გასწვდებოდა ის მასალა. მეტისმეტად გავამსუყე.  ეგ არის, მგონი, ჩემი ერთადერთი სერიოზული მინუსი, ამ წიგნთან დაკავშირებით. დეტალებს არ ვთვლი. ბედისწერას რაც შეეხება, ძალიან უბრალო ამბავია - ჩემი ცხოვრების საუკეთესო წლები აღვწერე. ერთადერთი, კარგი რაც შემომრჩა, ეგ წიგნი არის-მეთქი, ეს ვიგულისხმე. 

-    ხედავთ თქვენს თავში ძალას, რომ „მესამე ნაპირზე“ უკეთესი წიგნი დაწეროთ? 

-    დიახ, ეგ ზუსტად ვიცი. ალღოთი ვგრძნობ, რომ მხოლოდ და მხოლოდ პირველი ნაბიჯია. სხვათა შორის, ვწერ კიდეც ახალ რომანს, სტილისტურადაც სულ სხვანაირს. 

-    „მესამე ნაპირის“ შემდეგ, თქვენი მოთხრობები გააერთიანეთ წიგნში „სად ხარ, ლაზარე...“. „საბა“ სწორედ „ლაზარემ“  მოგაგებინათ. თუმცა, „სად ხარ, ლაზარე...“ არ შეფასებულა ისე დადებითად, როგორც „მესამე ნაპირი“. რას ფიქრობთ იმის შესახებ, რომ მეორე წიგნმა მეტი ფორმალური წარმატება მოგიტანათ, მაგრამ, სინამდვილეში, არ გამოგივიდათ ისეთი, როგორიც წინა წიგნი. 

-    ჯერ პირდაპირ გეტყვით, რომ ლიტერატურული კონკურსი არანაირად, ერთი ბეწოთიც კი არ მიმაჩნია მწერლის ლიტერატურული შესაძლებლობების განსაზღვრის საშუალებად. ცოტა დამცინავად ვუყურებ ამ ყველაფერს. ერთადერთი მიზეზი, რის გამოც ამ კონკურსებში ვმონაწილეობ, წმინდად მერკანტილურია.

-    მერკანტილურობა ახლა გვერდზე გადავდოთ და ვილაპარაკოთ „მესამე ნაპირსა“ და „ლაზარეზე“.

-    გადადება კარგია, მაგრამ ძირითადი ამძრავი მაინც ის არის, მერკანტილურობა. ასე რომ, ადვილად გვერდზე ვერ გადავდებ. 

-    რისი ამძრავია მერკანტილურობა?

-    მე რომ, მაგალითად, წერა არ დამეზაროს და მართლა მოვკიდო ხელი ამ საქმეს, რაღაც ამძრავი უნდა მქონდეს. და ამძრავი უნდა იყოს ან ძალიან მძაფრი შეგრძნება -  მაგალითად, რაღაცაზე მეტისმეტად უნდა გავბრაზდე; ან უნდა მელოდებოდეს კარგი ფული. ეს იმას არ გულისხმობს, რომ დაკვეთით დავწერ რამეს. 

-    „ლაზარეზე“ რას გვეტყვით? 

 „საბასთვის“ შევკარი ელექტრონულ წიგნად და წარვადგინე კონკურსში. 
 

-    ეს მოთხრობები როდის დაწერეთ, „მესამე ნაპირამდე“ თუ მერე? 

-    მერე დავწერე. პატარ-პატარა მოთხრობებს სულ ვწერ „მესამე ნაპირის“ მერე. მაგ წიგნში ღირებულად მიმაჩნია ორი-სამი მოთხრობა. დანარჩენი - დიდი არაფერი. 

-    მაგრამ, როგორც მივხვდი,  მოთხრობების ამ კრებულმა - „სად ხარ, ლაზარე...“ არ შეგირყიათ რწმენა, რომ „მესამე ნაპირზე“ უკეთეს წიგნებს დაწერთ მომავალში. 

-    არა, ჩვეულებრივი ეტაპებია, ბუნებრივი პროცესია ჩავარდნაც. ტრაგიკული ამაში არაფერია. 

-    ერთი  მხრივ, თქვენ ამბობთ: „ზოგადად, წერა, მწერლობა, მიმაჩნია წყევლად და სულ არ მეამაყება ეს პროფესია, უფრო კი - ბედისწერა“; მეორე მხრივ, ამბობთ: „ახლა იმიტომ ვწერ, რომ უბრალოდ გადავრჩე“... არ ვიცი, ამ ორ თვალსაზრისს შორის წინააღმდეგობა არის თუ არა. ჯერ ეს გავარკვიოთ, მწერლობა თუ წყევლაა, ესე იგი, შეიძლება ადამიანს დაღუპვისკენ უბიძგოს? 

-    მწერლობა, პროზაიკოსობა არ გულისხმობს წინადადების აგების ან კომპოზიციის აგების იდეალურ ცოდნას. მე თუ მკითხავ, კაპიკია მწერლის ფასი, თუ ნიჭის გარდა, არ ებოძა ცხოვრება, ამ სიტყვის პირდაპირი გაგებით. ძალიან ბევრი რამ უნდა გადმოიტარო შუბლზე, ბევრი რამ უნდა ხარშო სულში, რომ მერე იქიდან გამოადნო პროზა. ხარისხიან პროზას ვგულისხმობ. 

-    ცხოვრება, რომელიც დატვირთულია ამბებით, შთაბეჭდილებებით, გამოცდილებით - წყევლა რატომ არის? 
 

-    რას ვულისხმობ: ადამიანმა ზუსტად უნდა იცოდეს ის, რასაც წერს, ანუ ემოცია არ უნდა იყოს ფსევდო. წიგნში როცა ტკივა ადამიანს, ავტორმა ზუსტად უნდა იცოდეს, რას ნიშნავს ტკივილი. როცა უხარია, ზედმიწევნით უნდა იცოდეს - სიხარული რას ჰქვია. მთელი სისავსით უნდა აღიქვამდეს ნამდვილ ცხოვრებას. 

-    ეგ წყევლა რატომ არის, ეს მითხარით. 

-    ამ ყველაფრის მიღება და გადახარშვა წყევლაა თავისებურად - ლოგიკურად არის ასე. 

-    რატომ? ადამიანები, ალბათ, ოცნებობენ, რომ ასეთი სავსე ცხოვრება გაიარონ. 

-    ალბათ, გასაგებად ვერ ვთქვი. უამრავი ბარიერის, ჯურღმულის და ტკივილის გადაგდება და გადავლა მოგიწევს, რომ წერო ზუსტად, რასაც წერ. ეგ ყველაფერი სულაც არ არის იოლი, ჭეშმარიტად. 

-    კარგი. მეორე ფრაზა ასეთი იყო:„ახლა იმიტომ ვწერ, რომ უბრალოდ, გადავრჩე.“ ანუ, ერთი მხრივ, მწერლობა არის წყევლა, მეორე მხრივ - გადარჩენის შანსი. ასეა? არის წინააღმდეგობაში ერთმანეთთან ეს ორი ფრაზა? 

-    დიახ, ასეთი უცნაური და უბედური პროფესიაა.  ჩვეულებრივ, საკუთარი თავიდან გამოსვლის, გამოდენის საშუალებაა წერა. სხვა რა უნდა ქნა, რომ ის ყველაფერი გამოუშვა, რაც გიტრიალებს? პათეტიკურად არ მინდა, გამომივიდეს, მაგრამ ძალიან ბევრი ცუდი რამე რომ გიტრიალებს სულში, მართლა მძიმეა. დაახლოებით ორასი წლის კაცის ცხოვრება რომ გაწევს ტვირთად ახალგაზრდა ბიჭს და ეს ყველაფერი რომ გამოხატო, გამოუშვა, ამისთვის იდეალური გზაა წერა. დაწერ და ეგ არის, რა...

-    დაწერ და გადარჩები?
 

-    დიახ, თავისუფლდები. შეგრძნებაც ასეთია. კომფორტული შეგრძნებაა წერტილის დასმა. მშობიარობა რთულია...

-    თუ არ მეშლება, ახლა თქვით, ორასი წლის კაცის ცხოვრება გავიარეო..

-    დაახლოებით, დიახ.

-    რატომ მოხდა ასე - შემთხვევების ჯამი იყო, აღზრდის შედეგი თუ ბედისწერა? 

-    რაღაც ეტაპამდე, ჩემი არჩევანი არ ყოფილა ნამდვილად. შემთხვევითობების კასკადი იყო. მერე უკვე ინერციულად ჩამომიყალიბდა ცხოვრებაში აქეთ-იქით გადასვლა - პლასტიდან პლასტზე. მაინცდამაინც ცუდად არ ვგძნობ თავს. შევეჩვიე ამ ყველაფერს. 

-    ბავშვობიდან მოყოლებული, იყო წინაპირობები, რომ ასეთი ცხოვრება უნდა გაგევლოთ? 

-    სხვათა შორის, აბსოლუტურად არა. კაი ხანი კი არა, 13-14 წლამდე ჩვეულებრივად, იდეალურად მიდიოდა ჩემი ცხოვრება. 

-    მერე რა მოხდა? 

-    მაგიტომ არ ვუყურებ ბედისწერას დაცინვით და მაგიტომ მჯერა ნიშნების, რომ ძალიან უცნაური მეტამორფოზები ხდებოდა ჩემკენ. 

-    მხოლოდ თქვენში, თუ თქვენ ირგვლივ გარემოშიც? 

-    მთლიანად, გარემოდან დაწყებული, სულიერი სირთულით დამთავრებული, ისე უცნაურად იცვლებოდა ჩემი ცხოვრება. აბსოლუტურად სხვა ადამიანი ვხდებოდი რამდენიმე დღეში ან ერთ საათში. სრულიად სხვა გარემოში ვხვდებოდი; სულ სხვა რამეზე მიწევდა ლაპარაკი, ფიქრი... დღის განმავლობაში უცებ სხვა პლასტზე გადავდიოდი, მერე კიდევ სხვა პლასტზე. ეს ყველაფერი - 13-14 წლის შემდეგ. მანამდე ჩვეულებრივად, სტაბილურად გაღიმებული კარგი ბავშვი ვიყავი. 
 

-    ახლა რა განწყობა გაქვთ მეორე ნაპირის, მტკვრის მარცხენა ნაპირის მიმართ, სადაც, ფაქტობრივად, ქუჩაში ცხოვრობდით, სახლიდან წამოსვლის შემდეგ?

-    ძალიან ჩვეულებრივი. ფილოსოფიურად ვუყურებ ყველაფერს. ისე აღვიქვამ, რომ რაც მოდის, ესე იგი, საჭიროა, რომ მოვიდეს. ყველაფერს პატივს ვცემ, რაც არის, არავინ და არაფერი მეზიზღება. აწმყოს პატივს ვცემ, მიყვარს. 

-    როგორ ფიქრობთ, რომელ ასაკში შეიძლება წაიკითხოს „მესამე ნაპირი“ მოზარდმა, რომ არ დაზარალდეს? იმას ვგულისხმობ, რომ რომანში აღწერილია ქუჩაში მცხოვრები ადამიანების ყოველდღიური ყოფა, თავისი მრავალფეროვანი ნიუანსებით. 

-    „მესამე ნაპირს“ ჩემს შვილს არ წავაკითხებდი ბავშვობის ასაკში. 

-    რომელია ეგ ბავშვობის ასაკი? მაგალითად, 14 წლის ახალგაზრდები უკვე სერიოზულ წიგნებს კითხულობენ. ერთია, ამ ასაკში მოზარდს დააინტერესებს თუ არა თქვენი წიგნი. მეორეა - თქვენ როგორ ფიქრობთ, 14 წლის ჭკვიანმა გოგონამ ან ბიჭმა რომ წაიკითხოს „მესამე ნაპირი“, შეიძლება დაზარალდეს? თუ უკვე ის ასაკია, როდესაც სასარგებლოც კი იქნება ამ წიგნის წაკითხვა და გააზრება?

-    14 წელს გააჩნია - რა გარემოში მიაღწია ბავშვმა 14 წლამდე. კონკრეტულად გამიჭირდება თქმა. მინახავს არაერთი 25 წლის ადამიანი, რომელიც არა მხოლოდ „მესამე ნაპირისთვის“ არ არის მზად, არამედ, ზოგადად ცხოვრებისთვის. მაგრამ თუ ბავშვი თავისუფალ, ჭკვიან ოჯახში იზრდება, თუ ჰყავს ნამდვილად მზრუნველი მშობლები, 14 წლიდან თავისუფლად შეუძლია წაიკითხოს. ალბათ, საიმისო ალღო უკვე ექნება, რომ ჭუჭყი გაფილტროს და მისგან სინათლე გამოაცალკეოს. ანუ 18+ არ ადევს ამ ტექსტს. 
 

-    საგნის ან მოვლენის არსში წვდომისთვის ცოდნა უფრო მნიშვნელოვნად მიგაჩნიათ თუ ინტუიცია? 

-    ალღო, პირველ რიგში. 

-    ალღო რა არის, გამოცდილებების ჯამია? 

-    ალღო არის ერთი მთავარი ხაზი, რომელიც ყველაფერს აერთიანებს, მთავარი ფლუიდი, რაც ადამიანს სამყაროსთან აკავშირებს. ეგ არის, ალბათ, აღქმის უტყუარობის პირველი ნიშანი. შეიძლება ბევრი ფაქტი გეუბნებოდეს ერთს და ალღო გეუბნებოდეს მეორეს. ამ შემთხვევაში, ყოველთვის უნდა დაუჯერო ალღოს, რომელიც არასოდეს  იტყუება. 

-    აი, რას ამბობდით: ბედისწერის მჯერა და იმისიც მჯერა, რომ ირგვლივ უამრავი ნიშანიაო. ამ ნიშნების ძებნა, მათი ამოცნობა მეტისმეტი ტვირთი ხომ არ არის თქვენთვის? 

-    არა, ცხოვრების თანმდევი ბუნებრივი პროცესია. 

-    სულ არ გამძიმებთ?

-    აბსოლუტურად პირიქით, დიდ სილაღეს მმატებს. 

-    რას ეძებთ თქვენს თავში და რას ეძებთ სხვა ადამიანში?

-    ჩემს თავში ყველაზე მეტად ვეძებ მიმტევებლობას, რომელსაც ვერ ვპოულობ, რადგან არ მაქვს. სხვა ადამიანშიც იმავეს ვეძებ - მიმტევებლობას და სიკეთეს. 

-    ერთი არჩევანი რომ გქონდეთ - სამართლიანობასა და თანაგრძნობას შორის, რომელს აირჩევდით? 
 

-    თანაგრძნობას, ერთმნიშვნელოვნად. თანაგრძნობას, რომელიც ხანდახან გამოიცხავს სამართლიანობას. 

-    როცა ემოციის ზემოქმედებით დგამთ რაიმე ნაბიჯს, აკონტროლებთ თუ ვერა, თქვენი ქცევა რამდენად შეესაბამება თქვენს ღირებულებებს? 

-    ეგ არის ჩემი მთავარი მინუსი, რომ აბსოლუტურად კონტროლის მიღმა ვარ, როცა ემოციის ზემოქმედებით ვაკეთებ რამეს. ყველაზე მეტად ვრეაგირებ, ძაღლებს რომ კლავენ და აწვალებენ. შეიძლება, რაღაც უბედურება ჩავიდინო, თუ ასეთ ფაქტს შევესწარი. ემოციურად ჩემს თავზე პასუხისმგებელი არ ვარ. 

-    თქვენი მოთხრობა, რომელიც მაგ თემაზეა, ალბათ, ერთ-ერთი საუკეთესოა კრებულში. რეალური ამბავია?

-    აბსოლუტურად რეალური ამბავია. ჩემი უმძაფრესი ტკივილის ფასად დაიწერა ეგ მოთხრობა. მეც მაგ მოთხრობის პერსონაჟი ვარ. ბევრი რამის ფსიქოლოგიურად ხარშვა მომიხდა ჩემს თავში, რომ ეგ ყველაფერი გამომეტანა. 

-    ადამიანის შესახებ ყველაზე სევდიანი სიმართლე რა არის? 

-    ის, რომ ადამიანი მარტოა. ბევრი რამ არ იცის ადამიანმა ისეთი, რაც დაასევდიანებს. ის, რომ მარტოა; ის, რომ სინამდვილეში ისე არ ცხოვრობს, როგორც უნდა ცხოვრობდეს. ბევრი რამ არის, რაც ადამიანს დიდ ნაღველს მოუტანს, რომ იცოდეს. 

-    რაც იცით ადამიანის შესახებ, იმ ცოდნიდან რა გასევდიანებთ?

-    ისევ ის, რომ ადამიანი მარტოა. სოცქსელები არის მარტოობის სიმბოლო, მეტი არაფერი. რაც უფრო გადაულახავი სურვილი უჩნდება ადამიანს, რომ მკაფიოდ იყოს დაკავშირებული სხვასთან, მით უფრო მარტოა შინაგანად. მარტო ყოფნა რომ აღარ შეუძლია ადამიანს, ეს არის მთავარი სევდა, ჩემი აზრით. 
 

-    ის, რომ ქართველებისთვის ფეისბუკი ძალიან აქტუალურია, იმას ადასტურებს, რომ მარტოობას ვებრძვით? 

-    სოციალური ქსელები საქმის კეთების ილუზიას ქმნის. მე თვითონაც გამომიცდია. თითქოს, ყველაფერი შედგა უკვე. მაგრამ ილუზიაა, მეტი არაფერი არ არის. რომ ხედავ, იქ ვიღაც „ანთია“, მსუბუქდები ადამიანი. მარტოობას ვეღარ გრძნობ. ეგ არის ყველაზე დიდი ტრაგედია 21-ე საუკუნის ადამიანის - სოცქსელები, თავისი არსით. 

-    იმიტომ, რომ ჩვენ გვიჭირს მარტოობა? 

-    ჩვენ გვეშინია მარტოობის, ჭეშმარიტად. 

-    ლუკრეციო რა არის? თქვენი მეტსახელია?

-    დიახ, ჩემი მეტსახელია. არ მინდოდა, რომ ფეისბუკზე დავფიქსირებულიყავი, როგორც ლუკა ბაქანიძე, მწერალი. საცხოვრებელი ადგილიც სხვა მივუთითე და სახელიც. მაგრამ მაინც გაჟონა, რომ მე ვიყავი. 

-    ლუკრეციო საიდან მოიტანეთ? 

-    ჩვეულებრივ, უბანში ასე მეძახდნენ. 

-    უბანში? აშკარად ვიღაც ისეთმა შეგარქვათ, ვინც რომაულ სახელებში ერკვეოდა. 

-    არა, ასეთი დატვირთვა არ აქვს. მამაჩემი მეძახდა ბავშვობაში - „ლუკრეციო!“

-    მამას დაურქმევია, ასე გამოდის. 

-    დიახ, რაღაც ეგრე გამოდის. 

-    საუბარს ტრადიციულად დავასრულებთ თქვენი მოკლე კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია მარსელ პანიოლი (1895 - 1974), ფრანგი დრამატურგი და რეჟისორი: „სუფთა სინდისი ყველაზე ხშირად ცუდი მეხსიერების პროდუქტია“. 

-    აბსოლუტურად არ ვეთანხმები. სწორედ რომ მეხსიერების ბალასტის შედეგია სუფთა სინდისი - ანუ იმ ყველაფრის, რაც ცუდი იყო, რაც კარგი იყო - ამის გადახარშვიდან გამოსული. ზნეობა მოგონებებიდან მოდის. არ მჯერა ჰაერიდან მოსული სინდისის. 

-    ამას ვერ ავცდებოდით და მეორე ციტატა ლუკრეციუსს ეკუთვნის. 

-    ვინ არის? 

-    ძველი წელთაღრიცხვის პირველი საუკუნის პოეტი და ფილოსოფოსი იყო რომში - ტიტუს ლუკრეციუს კარუსი (ძვ. წ. 99 - ძვ. წ. 55). ასეთ რამეს ამბობს: „ადამიანმა თვითონ არ იცის, რა უნდა. ამიტომ, მუდმივად იცვლის ადგილს, თითქოს, ამას შეეძლოს მისი ტვირთისგან გათავისუფლება“. 

-    თქვენ ამბობდით, რომ დავდიოდი უბნიდან უბაში, სახლიდან სახლში, მაგრამ შეჩვევის მომენტი მქონდა ნულიო. 

-    დიახ, ქვეცნობიერად, გაქცევის ინფანტილიზმია ჩემი ხეტიალიც და რაც მაგან თქვა, ისიც. სისუსტე, რაღაცასთან შეჩერების შიში, ტკივილის პირისპირ დარჩენის შიში არის ზოგადად გაქცევა, სიარული აქეთ-იქით - გინდა ფიზიკურად ადგილის მონაცვლეობა და გინდა სულიერად ფიქრების მოშორება. ვერც ერთი და ვერც მეორე ტვირთისგან ვერ გათავისუფლებს... ვერანაირად. 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე