- ბატონო გოგი, რამდენად სწორად მიგაჩნიათ, როდესაც ადამიანი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს, სხვები რას ფიქრობენ მასზე?

- პირადად მე ეს ყოველთვის ნაკლებად მაინტერესებდა, მაგრამ გიხდება, რაღაცას ანგარიში გაუწიო. მთლად ისეც არ არის, რომ საზოგადოება ბოლომდე უგულებელყო და მხოლოდ შენს ჭკუაზე დადიოდე. ალბათ, ზომიერებაა საჭირო. მაგრამ, ძირითადად, მაინც შენს თავს უნდა დაუგდო ყური.

- მიგაჩნიათ თუ არა, რომ არსებობს ისეთი პროფესიები, რომელთა წარმომადგენლებსაც განსაკუთრებულად უნდა აინტერესებდეთ, რას ფიქრობენ მათზე?

- განსაკუთრებით მგრძნობიარე, ალბათ, პოლიტიკოსები უნდა იყვნენ. მათ უნდა აინტერესებდეთ ყველაფერი, რასაც საზოგადოება ფიქრობს და ლაპარაკობს. რაც შეეხება ჩვენს პროფესიას, ნამდვილად მნიშვნელოვანია, რამდენად პოპულარული ხარ საზოგადოებაში. მაგრამ მედიცინას სხვა სპეციფიკა აქვს. ყველა დარგში შეიძლება, პოპულარობისთვის რეკლამა გამოიყენო, მედიცინის გარდა. ქუჩაში რომ დავდივარ, მრცხვენია, როცა რომელიმე ექიმის ბილბორდს ვხედავ. ჩვენს საქმეში რეკლამა უზნეობად მიმაჩნია.

- რატომ?

- რეკლამაში მხოლოდ საუკეთესოს აჩვენებენ. მაგრამ მედიცინაში ძალიან ბევრი წარუმატებლობაა და არ შეიძლება, ადამიანი რეკლამაზე დაყრდნობით მოდიოდეს შენთან საშველად. ალბათ, მედიცინაში ყველაზე კარგი რეკლამა ექიმის საქმიანობაა. ჩემს თავზე მაქვს გამოცდილი, რომ რამდენიმე წარმატებული, კარგი ოპერაციის შემდეგ, უცებ მატულობს ავადმყოფების რაოდენობა. მაგრამ თუ არის ჩავარდნა, ან ერთი-ორი წარუმატებელი შემთხვევა, ავადმყოფების რაოდენობა იკლებს. ყველამ იცის, ვინ რას წარმოადგენს. ძალიან პატარა ქვეყანა ვართ იმისთვის, რომ აბრები და რეკლამები გვჭირდებოდეს. ას კაცს რომ გადაარჩენ, ას მეერთეც აუცილებლად შენთან მოდის. ასი რომ მოგიკვდება, შენთან არავინ აღარ მოვა.

- რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, თბილისის მთავარი ნეიროქირურგი ბრძანდებით. რას ნიშნავს ეს სტატუსი?

- აღარ ვიცი, ვარ თუ არა მთავარი ნეიროქირურგი იმიტომ, რომ არსებობდა ქალაქის ჯანმრთელობის დაცვის განყოფილება და მთავარი სპეციალისტები ჰყავდა. მაშინ მეც ვიყავი ქალაქის მთავარი სპეციალისტი. მერე ეს ინსტიტუტი გაქრა და, ალბათ, 15 წელია, იქით არავის დავუძახივარ. თუ სამინისტროში ერთი პატარა ოთახი მაინც დარჩა, რომელიც ქალაქს განაგებს, იქ, ალბათ, უნდა ეწეროს ჩემი გვარი იმიტომ, რომ ახალი არავინ აურჩევიათ.

- ექიმის პროფესიიდან გამომდინარე, ყოველდღიურად ეხებით ადამიანის სისუსტეებს - პაციენტებს და მათ ახლობლებს ვგულისხმობ. რამდენად მომთმენია ექიმი ამ სისუსტეების მიმართ, ეს მის პირად ხასიათზეა დამოკიდებული, თუ მოთმინება ექიმის პროფესიის  ნაწილია?

- უცხოეთში ექიმი, რომელიც ავადმყოფს მკურნალობს (მით უმეტეს, განყოფილების ხელმძღვანელი) ავადმყოფის პატრონთან პირდაპირ კონტაქტში არ არის. არსებობს  იურიდიული სამსახურები, რომლებიც ავადმყოფის პატრონს ეკონტაქტებიან. ძალიან ძნელია პირველი პირისგან ცუდის თქმა, როდესაც ამ ცუდის თანამონაწილე შენც ხარ. ვთქვათ, ავადმყოფი იღუპება. შენი ბრალია, შენი ბრალი არ არის - არ აქვს მნიშვნელობა, უნდა გახვიდე და დედას, ქმარს, მამას, შვილს უთხრა, რომ, აი, ჩვენ ყველაფერი ვიღონეთ, მაგრამ ადამიანი დაიღუპა. რა ძალაც არ უნდა გქონდეს ჩადებული და რა სისხლიც არ უნდა გქონდეს ნათხევი ამ ავადმყოფში, ამას მნიშვნელობა აღარ აქვს. 45 წელია, ამას ვაკეთებ და დღემდე ვერ მივეჩვიე. თუმცა, ამ პასუხისმგებლობისგან თავის არიდება ცუდ საქციელად მიმაჩნია. მახსოვს პირველი შემთხვევა, როცა ინტერნი ვიყავი და პროფესორი, ვინც ოპერაცია გააკეთა, თვითონ არ გავიდა ავადმყოფის პატრონთან. 27 წლის გოგო დაიღუპა მაშინ. ქმართან მე გამგზავნეს ამბის სათქმელად. პატარა ბიჭი ვიყავი. ქმარმა მკითხა, როგორ არისო და მე ვუთხარი, დაიღუპა-მეთქი. დამარტყა და გონება დავკარგე. ქმარმაც იცოდა, რომ მეშვიდე კაცი ვიყავი საოპერაციოში, არაფერში წვლილი არ მქონდა. მაგრამ ემოციამ დაძლია, მოიქნია მუშტი და დამარტყა. მეტი ცხოვრებაში არავინ შემხებია ამის გამო, მაგრამ ის პირველი ძალიან მწარედ მახსოვს.

- ადამიანს აეშალა ნერვები და დაგარტყათ. როგორ მიიღებთ ასეთ რეაქციას, თქვენს ხასიათზეა დამოკიდებული, თუ თქვენი პროფესიონალიზმის ნაწილია?

- ორივეა. ყოველი შეხება ცუდ გამოსავალთან ძალიან ძნელია. მაგრამ დრო რომ გადის, ისეთი კატეგორიული ტონით აღარ საუბრობ ავადმყოფის პატრონთან; იცი, როგორ მიაწოდო ცუდი ამბავი, რომ ემოცია ნაკლები იყოს; ფეხზე რომ დგას, მაშინ არ უთხრა და გვერდზე რომ დგახარ, მაშინ არ უთხრა, ხუთი მეტრი დაიტოვო. ჩვევა გიმუშავდება, მაგრამ ემოცია ემოციად გრჩება, რა თქმა უნდა.

- ნეიროქირურგია, რომელიც მაღალტექნოლოგიური და მაღალინტელექტუალური დარგია, რა დონეზეა საქართველოში, საერთაშორისო სტანდარტს თუ შევადარებთ? რომელი მხარეა ჩვენთან უფრო პრობლემური - ტექნოლოგიური თუ ინტელექტუალური?

- შემიძლია გითხრათ, რომ, ინტელექტის მხრივ, არანაირი განვითარება არ გვჭირდება ბევრ კლინიკაში. მაგრამ, მეორესაც გეტყვით. იმისთვის, რომ რომელიმე საავადმყოფოში ავადმყოფი მიიყვანონ, აუცილებელია, რომ ნეიროქირურგი ჰყავდეს შტატში. კლინიკები კი სოკოებივით არის გამრავლებული. ამიტომ, ნეიროქირურგი ფორმდება სამ და ოთხ ადგილზე, მაგრამ ნეიროქირურგიული დახმარება არ შეუძლია.  

- და როცა ავადმყოფი მიჰყავთ ასეთ კლინიკაში?

- ასეთი ავადმყოფი მერე მაინც იქ გადმოჰყავთ, სადაც შესაბამისი საშუალებებია. გადმოყვანაში კი დრო იკარგება. ზოგჯერ სასწრაფო დახმარებაც ცოდავს. სულ ორი თვის წინანდელი ამბავია: ჩემთან საოპერაციოდ შეთანხმებული ავადმყოფი მოჰყავდათ ხაშურიდან. სასწრაფო ავადმყოფი - ასეთი საცობების პირობებში -  აღმოჩნდა არა ჩემთან, არამედ ქალაქის მეორე ბოლოში, 31-ე ქარხნის საავადმყოფოში. არადა, ეს ქირურგია, რაც პაციენტს სჭირდებოდა, იქ, სადაც მიიყვანეს, არ არის. ავადმყოფის პატრონებმა სასწრაფოს ბრიგადას აუხსნეს, რომ ოპერაცია შეთანხმებულია ხაშურის კლინიკასთანაც და ჩემთანაც, რომ მე მზად ვარ და ველოდები. მაინც იქ წაიყვანეს. მერე, სანამ შენ გადმოგიყვანენ საოპერაციოდ, 7-8  საათი იკარგება და, ცხადია, ეს შედეგზე აისახება. რაც შეეხება გეგმიურ ქირურგიულ ჩარევას, თბილისის ორ-სამ კლინიკაში 80-90% საშუალება არსებობს ნეიროქირურგიული ოპერაციის გასაკეთებლად.  

- საერთაშორისო სტანდარტთან შედარებით ამბობთ 80-90%-ს?

- დიახ, 10-15% არის ის შემთხვევები, რომლებიც გასაკეთებელია ძალიან ძვირად ღირებული ტექნოლოგიებით და ეს აპარატურა ფიზიკურად არ არსებობს საქართველოში. მეორე მხრივ, მასობრივად წამოიწია ნეიროქირურგიის დონემ რეგიონებში. მაგალითად, ქუთაისში, ჩემი აზრით, მშვენიერი ნეიროქირურგიაა.

- ტექნოლოგიურადაც, ინტელექტუალურადაც?

- დიახ, ძალიან კარგი ბიჭები მუშაობენ, საკმაოდ კარგად აღჭურვილები და ტექნოლოგიურად გამართულები არიან. ბათუმზე ამას ვერ ვიტყვი. რაც საქართველოში საერთოდ არ გვაქვს, ამასთან დაკავშირებით გეტყვით, რომ არის ნეიროქირურგიის მიმართულება, რომელსაც ფუნქციური ნეიროქირურგია ჰქვია. ეს ის შემთხვევაა, როცა არც სიმსივნეა, არც სისხლძარღვოვანი პათოლოგია. არის ფუნქციის შეცვლა, დავუშვათ, ტკივილის ქირურგია; დავუშვათ კუნთების დაძაბვის ქირურგია (სპასტიკა ჰქვია ამას ჩვენს ენაზე); დავუშვათ, ეპილეფსიის ან პარკინსონიზმის ქირურგია.  აპარატი, რომელიც საჭიროა ამ ოპერაციების გასაკეთებლად - ანუ სტერეოტაქსიული აპარატი - საერთოდ არ გვაქვს საქართველოში. რატომ? ეს აპარატი რომ შევიძინო, ნახევარი მილიონი დოლარი უნდა დამიჯდეს. პარკინსონიზმის ოპერაციის მსურველი კი წელიწადში მეყოლება ათი ან ოცი. არანაირად არ ღირს ნახევარმილიონიანი აპარატურის ყიდვა იმისთვის, რომ წელიწადში 15-20 ოპერაცია გააკეთო.

- მგონი, პარკინსონის დაავადება საკმაოდ გავრცელებულია. 15 და 20 პაციენტი რატომ გეყოლებათ? იმიტომ, რომ ძვირად ღირებული ოპერაციაა?

- პარკინსონიზმით დაავადებული პაციენტი, როგორც წესი, საპენსიო ასაკის ადამიანია. სანამ ქირურგიამდე მივა, დაახლოებით ხუთი წელი (შეიძლება ათი და თხუთმეტიც) ასეთ ავადმყოფს პარკინსონიზმის საწინააღმდეგო საშუალებები შველის. მაგრამ წამლები ძალიან ძვირია. ფაქტობრივად, უკვე გაყიდულია ადამიანი, როცა 72-75 წლის ასაკში ოპერაციას გადაწყვეტს.  თან, წარმოიდგინეთ, რომ ამ ოპერაციისას პაციენტს უნდა ჩავუნერგო სტიმულატორი იმისთვის, რომ კანკალი და შებოჭილობა მოეხსნას. სტიმულატორი კი 26 000$-დან 28 000$-მდე ღირს. ავადმყოფმა სტიმულატორის ფასიც უნდა გადაიხადოს, ოპერაციის ფასიც, პლუს წამლები. გამოდის, 50 000$-ზე ნაკლები არ დაჯდება ოპერაცია. სახელმწიფო ამის გადამხდელი არ არის. რასაც იხდის, ისიც ძალიან დიდი ვაჟკაცობაა, მე რომ მკითხოთ. გაღატაკებულ ქვეყანაში შვეიცარიულ მედიცინას სთავაზობენ გარკვეული კატეგორიის ავადმყოფებს. როგორ მისცა ჩვენმა ქვეყანამ თავის თავს ამის უფლება, ძალიან მიკვირს. საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა, ასე თუ ისე, ოდნავ ფორთხიალით, მაგრამ მაინც ფეხზე დგას. ცოტა თუ წაგვიმატებენ ფულს, კიდევ უფრო კარგი მედიცინა გვექნება. ისევ ის თანაფარდობა რომ იყოს ლარსა და უცხოურ ვალუტებს შორის, რაც 2012-ში იყო, თუდაც, 2013-ში ან 2014-ში, ძალიან კარგი იქნებოდა კლინიკებისთვის. თავიდან განვითარების საშუალებაც გვქონდა, ახალ აპარატურასაც ვყიდულობდით. ამ რამდენიმე წელმა საკმაოდ წინ წაწია მედიცინა საქართველოში. მაგრამ ახლა განვითარებაზე აღარ არის ლაპარაკი. თუ არ მოუმატეს დაფინანსება, ისევ ჩავიძირებით.

- მე მგონი, მომატების პირი არ უჩანს, ჯერჯერობით.

- ვიცი, რომ სახელმწიფოს ამის ფული არ გააჩნია, მაგრამ რეალურად ხომ უნდა განვსაზღვროთ, რა გვჭირდება? იმდენ რამეში იხარჯება ფული არასწორად. პოლიტიკური თვალსაზრისით - სწორად; სამედიცინო თვალსაზრისით - არასწორად. მაგალითად, დღეს ადამიანი სახლში აღარ კვდება. ძალიან ბევრი კლინიკაა, სადაც აწვენენ განწირულ პაციენტს, რომელსაც, შეიძლება, ორი დღე აქვს დარჩენილი, შეიძლება - შვიდი. ზოგიერთ კლინიკაში პროცესს მაქსიმალურად გაჭიმავენ, რომ სახელმწიფოსგან ცხრა დღის ფული აიღონ და არა იმ ორი დღის, რომელიც ღმერთმა უბოძა ამ ავადმყოფს. მე ვფიქრობ, ეს ფული ტყუილად იხარჯება. ზოგადად, სიკვდილის კრიტერიუმი უნდა შეიცვალოს. ჩვენთან სიკვდილის კრიტერიუმი არის გულის გაჩერება. დავუშვათ, ჰოლანდიაში სიკვდილის კრიტერიუმი არის ტვინის სიკვდილი. თუ ტვინი მკვდარია, იქ  შეიძლება გული კიდევ სცემდეს 30 დღე. ელაპარაკები სამინისტროში ხალხს, რომ, მოდით, რაღაცნაირად შევზღუდოთ: თუ ექიმებმა დაადგინეს, რომ ტვინის სიკვდილი უკვე მომხდარია და ავადმყოფს ხელოვნურად აცოცხლებენ, ეს შევცვალოთ. უცხოეთში ექიმები ავადმყოფის პატრონს იბარებენ და ეუბნებიან: დღეიდან ან შენ იხდი თანხას, ან აპარატს გამოვრთავთ. ეს როგორ გინდა, აუხსნა ქართველს, რომ მისი ავადმყოფი აპარატიდან უნდა გამორთო? დღეს ვინც აპარატს გამორთავს, კანონით ყველა მკვლელად ითვლება, სისხლის სამართლის დამნაშავედ.

- ასეთი საკითხები რა დონეზე წყდება, გულის გაჩერებაა სიკვდილი თუ ტვინის გაჩერება?

- პარლამენტის დონეზე უნდა გადაწყდეს. სიკვდილის კრიტერიუმი უნდა იყოს ისეთი, როგორიც განვითარებულ  ქვეყნებშია. ხალხიც ნელ-ნელა მიეჩვევა, რომ შესაძლებელია პაციენტის აპარატიდან გამორთვა. თანხაც დაიზოგება ამ სახელმწიფო პროგრამაში. მედიცინის მესვეურები მეუბნებიან, ვიცით, რასაც ამბობ, მაგრამ პოლიტიკური საკითხიაო, ამას შეიძლება ჯანყი მოჰყვესო.

- ბატონო გოგი, იმ პირობებში, როდესაც საავადმყოფოები კერძოა, დამწყები ექიმი კვალიფიციურ ექიმად როგორ ყალიბდება, თუნდაც, უშუალოდ, თქვენს პროფესიაში?

- ჩემს პროფესიაში კვალიფიციური ექიმი რომ გახდეს,  კვალიფიციურ კლინიკაში უნდა მოხვდეს. სხვა შანსი არ არსებობს.

- კვალიფიციურ კლინიკებში როგორ ხვდებიან ახალგაზრდები?

- როგორ და, ერთი შვეიცარიაში წავიდა, იქ ისწავლა. მეორე გერმანიაში წავიდა, მესამე ჩემთან მოვიდა. მე პრეტენზიები მაქვს სამედიცინო ინსტიტუტთანაც. ნეიროქირურგიის მიმართულებით აბსოლუტურად სტერილურ სტუდენტებს უშვებენ. სამედიცინო უნივერსიტეტი არის დაწესებულება, რომელიც არავის და არაფერს ექვემდებარება. ყველა დარგში არ ჰყავთ სპეციალისტები, რომლებსაც შეუძლიათ, კვალიფიციურად ასწავლონ.

- ბაზა თუ აქვთ?

- არც ბაზა აქვთ. სამედიცინო უნივერსიტეტს კლინიკა აქვს?

- საუნივერსიტეტო კლინიკა ხომ არსებობს?

- ჰქვია. რომელი კათედრაა იქ? ნეიროქირურგიის კათედრაა და მორჩა. საუნივერსიტეტო კლინიკაში 8-10  კათედრა მაინც ხომ უნდა იყოს?

- თუ ახალგაზრდა უცხოეთში წავიდა, მესმის, რა ხდება -  დაბრუნდება კარგი პრაქტიკით.  

- ან ექნება კარგი პრაქტიკა და ან არა. იქაც გააჩნია, სად მოხვდები. შენს ნიჭს და მონდომებასაც გააჩნია. ძალიან ბევრია წასული, ჩამოდის და... არაფერი.

- ლოჯისტიკურად როგორ ხდება? ახალგაზრდა ქირურგი იწყებს მუშაობას ცნობილ ქირურგთან, ესწრება მის ოპერაციებს და, გარკვეული პერიოდის შემდეგ, ეძლევა უფლება, რომ მეთვალყურეობის ქვეშ თვითონ გააკეთოს ოპერაცია?  

- მე საქართველოში საკმაოდ კარგ ნეიროქირურგად ვითვლები. არასდროს სამედიცინო ინსტიტუტს არ ჰქონია სურვილი, რომ ერთი ადამიანი, დამწყები - ან ინტერნატურაში, ან რეზიდენტურაში - ჩემთან გამოეშვა. არ ხდება ასეთი რამ.

- ძალიან უცნაურია.

- ამ დროს, დღეს თუ ვინმეა ნეიროქირურგი საქართველოში, ერთი-ორი კაცის გარდა, ათი წელი მაინც ჩემ გვერდით აქვს ნამუშევარი. მაშინ არც ვიყავი განყოფილების ხელმძღვანელი. ვინ დავასახელო? ერთი ირაკლი ჭელიშვილია, რომელსაც ჩემს მოწაფედ ვერ ჩავთვლი იმიტომ, რომ გერმანიაში ისწავლა და მამამისი, მიშა, ჩემივე მასწავლებელი იყო, არაჩვეულებრივი კაცი. და მეორე - დათო  ბერძენიშვილი, რომელსაც ჩემთან კავშირი არ ჰქონია. მაგრამ დათოს ერთი ძალიან კარგი თვისება აქვს, როგორც ქირურგს: დღესაც კი, როცა გამოცდილი ნეიროქირურგია, თუ გაიგო, რომ რამე საინტერესო ოპერაცია მაქვს, მოდის საყურებლად. ინტერესიანი, ნიჭიერი, მონდომებული ადამიანია და ძალიან კარგი ნეიროქირურგიც არის.

- გოჩა ჩუტკერაშვილი?

- გოჩა ჩუტკერაშვილი ჩემი მოწაფეა. „სანსეის“ მეძახის. 15 თუ მეტი წლის განმავლობაში ჩემს განყოფილებაში მუშაობდა.

- ახალგაზრდების კვალიფიკაციაზე ვსაუბრობდით...

- ახალგაზრდა ნეიროქირურგების ნაწილმა გადაწყვიტა, რომ ნეიროქირურგიაში ფული იშოვოს. დღეში აკეთებს დისკის 5 ოპერაციას. დისკს მეც ვაკეთებ იმიტომ, რომ შემოსავლიანია. ბევრია მსურველი და მცირე ხანგრძლივობის ოპერაციაა. დღეში რამდენიმე შემიძლია გავაკეთო. ანევრიზმის ოპერაციას, ერთს რომ გავაკეთებ, მერე მეორე დღესაც უნდა დავისვენო. ყოველთვის არ მაქვს  ამის საშუალება, მაგრამ ძალიან ვიხარჯები დიდ ოპერაციებზე. ანაზღაურება ანევრიზმის ოპერაციაში იმდენივე მაქვს, რამდენიც დისკის ოპერაციაში. არ მირჩევნია, სამი დისკი გავაკეთო, ვიდრე 8 საათი ან 12 საათი რთულ ოპერაციას ჩავაკვდე?

- თქვენ ამბობდით, სირთულის გამო არასოდეს მითქვამს უარი ოპერაციაზეო.

- გაუკეთებელს არც მე ვკიდებ ხელს. მაგრამ თუ მიმაჩნია, რომ შემიძლია გაკეთება, რატომ უნდა ვთქვა უარი?

- ხასიათის რა თვისება განაპირობებს, როდესაც ექიმი უკან არ იხევს და უარს არ ამბობს რთული ოპერაციების გაკეთებაზე?

- დავიწყოთ პატივმოყვარეობით - რომ მე გავაკეთე და სხვამ  ვერა. ხომ არის ეს მომენტი? ამას არ უარვყოფ.

- რისკის ფაქტორი?

- რისკის გარეშე ქირურგი ნამდვილად არ მიმაჩნია ქირურგად. მე მყავდა ერთი მეგობარი, ბრწყინვალე ნეიროქირურგი. ტექნიკურად ჩემზე უკეთ შეუძლია მუშაობა, ძალიან განათლებულია და ყველაფერი იცის. მომზადებულია როგორც თეორიულად, ისე პრაქტიკულად. მაგრამ ხასიათი აქვს არაქირურგის - უჭირს საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობის აღება. ამიტომ, სულ მეორე როლებზე რჩება. არსებობს ასეთი პიროვნება, თურქი ნეიროქირურგი - მაჰმუდ ეზერგილი.  შვეიცარიაში მუშაობდა. 42 წლის ასაკში გააკეთა პირველი ნეიროქირურგიული ოპერაცია და 60 წლის ასაკში - სულ 18 წლის მოღვაწეობის შემდეგ - მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის ყველაზე დიდ ნეიროქირურგად აღიარა ნეიროქირურგთა ყრილობამ. მაჰმუდ ეზერგილი თურქეთში მდიდარ ოჯახში დაიბადა, გაუშვეს გერმანიაში, სადაც ძალიან დიდ ნეიროქირურგთან ერთად, პათანატომად მუშაობდა 42 წლის ასაკამდე. მერე გერმანიაშივე ორი წელი ამ ადამიანთან ერთად ნეიროქირურგად იმუშავა. ამის შემდეგ წავიდა შვეიცარიაში, გახდა კლინიკის ხელმძღვანელი და დაწერა ექვსტომეული, ფანტასტიკური მონოგრაფია. ნეიროქირურგიაში მსგავსი არაფერი დაწერილა.

- რისკთან დაკავშირებით რატომ გაგახსენდათ ეს ადამიანი?

- რატომ და, ეზერგილს ვკითხე ერთხელ:  თურქი კაცი ხარ, ეს გზა - გერმანია, შვეიცარია, ბოლოს ამერიკა - როგორ გაიარე-მეთქი?

რისკის გარეშე მხოლოდ ის არის შესაძლებელი, რომ იყო კარგი ნეიროქირურგი; ქვეყანაში გქონდეს ფანტასტიკური საშუალო დონე, რის საფუძველზეც ყველა ყველაფერს გააკეთებს - გარკვეულ საზღვრამდე. მაგრამ ამ საზღვრის იქით უნდა იყო მაჰმუდ ეზერგილი. შეურაცხყოფას კი არავის ვაყენებ, უბრალოდ, ჩარჩოს და წესრიგის მოყვარული ხალხია ევროპაში. ამიტომაც არის ძალიან მაღალი საშუალო დონე ნეიროქირურგიაში. მაგრამ ექსკლუზიურ შემთხვევას, რომელიც „გაიდლაინიდან“ გადის, ხელს არავინ მოჰკიდებს, არ გარისკავს.

- თქვენ ამბობდით, რომ ნეიროქირურგია გუნდის შეთანხმებულ მუშაობას მოითხოვს. თქვენ, როგორც გუნდის ლიდერს, რა ძირითადი პრინციპები გაქვთ?

- მთავარი პრინციპი ის არის, რომ სწორად გადავანაწილო ფუნქციები განყოფილებაში. გვყავს ექიმი, რომელიც კარგი ქირურგია; შეიძლება, ვარსკვლავებს არ წყვეტს, მაგრამ ძალიან კარგად იცის ავადმყოფთან ურთიერთობა. თუ ცოტა ჭირვეული ავადმყოფია, ან ნათესავები ჰყავს ჭირვეული, ამ ექიმს დავავალებ მათთან ურთიერთობას. მეორემ თან გადაყოლა იცის ავადმყოფზე. მყავს არაჩვეულებრივი ქირურგი, მაგრამ კონფლიქტურია. ვიცი, რომ სასწაულად კარგად გააკეთებს ყველაფერს, მაგრამ კარგად გაკეთებული ოპერაციის შემდეგ ისე შეასკდება ავადმყოფს ან მის პატრონებს, რომ ამას ყოველთვის ვითვალისწინებ. პიროვნული და პროფესიული თვისებებიდან გამომდინარე, ვიღაცას,  ვთქვათ, არ უნდა ისეთ ავადმყოფთან ურთიერთობა, რომელსაც სერიოზული ოპერაცია არ სჭირდება - ამას სერიოზული ქირურგია აინტერესებს. ასევე, მყავს ექიმი, რომელიც ისტორიას კარგად დაწერს. თუ ვიცი, რომ „საკლიაოზო“ შემთხვევაა, მას ვთხოვ ისტორიის დაწერას.

- პოსტოპერაციული პერიოდის პერსონალიც ხომ თქვენი გუნდია?

- დიახ, ჩემი გუნდია. ანესთეზიოლოგია-რეანიმაციის  ჯგუფი მყავს ისეთი, როგორიც ინატროს ყველამ, თუ უნდა გერმანიაში, თუ უნდა ამერიკაში. რისი შესაძლებლობაც არის, ყველაფერი კეთდება. მაგრამ ავიღოთ ქალას შიდა წნევის გამზომი მოწყობილობა, რომელიც გერმანიაში თითქმის ყველა ავადმყოფს უდგას ოპერაციის შემდეგ. ეს მოწყობილობა უზრუნველყოფს, რომ ციფრებში უყურო, რამდენია ქალას შიდა წნევა. სახელმწიფო პროგრამა არ აფინანსებს კათეტერს, რომელიც ტვინში უნდა ჩადგა, რომ წნევა გაგიზომოს. ეს კათეტერი 800$ ღირს, უნდა იყიდოს ავადმყოფის პატრონმა და სამ დღეში ერთხელ გამოსაცვლელია. როგორ ფიქრობთ, რამდენს დავუყენებ მე ამ კათეტერს საქართველოში?   

- აუცილებელია?

- არა, მაგრამ ძალიან კარგია. აუცილებელი რომ არ არის, სწორედ მაგიტომ ვერ ვხმარობთ. გამოდის, ეს ტექნოლოგია საქართველოში არის იმ დონეზე, რამდენი ფულიც აქვს ავადმყოფის პატრონს. აქვს საშუალება? შევთავაზებთ. მეორე მხრივ, შეიძლება ავადმყოფის პატრონი დაგვთანხმდეს კათეტერის დაყენებაზე, მაგრამ ამ დროს მონიტორი იყოს დაკავებული. მონიტორი ჩვენი არ არის, იმ ფირმისაა, რომელიც კათეტერებს ყიდის. სულ სამი მონიტორია საქართველოში. მონიტორის იჯარაში ფულს არ გვართმევენ, მაგრამ კათეტერში გვართმევენ 800$-ს. და, როგორც გითხარით, სამ დღეში ერთხელ უნდა გამოიცვალოს.

- რამდენი დღე შეიძლება დასჭირდეს ავადმყოფს კათეტერი?

- შეიძლება დასჭირდეს 10-20 დღე. მეორე მხრივ, არის ისეთი ტექნოლოგიები, რომლებიც ჩვენ საერთოდ არ გვაქვს და ავადმყოფს ვეუბნებით, რომ იმ ქვეყანაში წავიდეს, სადაც ეს ტექნოლოგიები არსებობს.

- რამდენიმე წლის წინ ბრძანეთ, როცა ჩემი შვილი აკეთებს ნეიროქირურგიულ ოპერაციას, ძალიან ვღელავო. ყოველთვის მირჩევნია, მე გავაკეთოო. ახლაც ასეა?

- წლები რომ გავიდა, რა თქმა უნდა, მეტი ნდობა აქვს ჩემგან. ახლა საერთოდ აღარ შევდივარ საოპერაციოში, როცა ოპერაციას აკეთებს. ოპერაციის დროს თავზე რომ ვადგებოდი, ისიც ძალიან ნერვიულობდა და მეც. ბოლო წლებია, აღარაფერი სჭირდება ჩემგან, ბრწყინვალედ მუშაობს. მოსკოვში იყო, იტალიაში იყო, ამერიკაში იყო... რაღაც ტექნოლოგიები იქ ისწავლა, რაღაც ტექნოლოგიები აქ ისწავლა. არის  ნეიროქირურგიის დარგი, რომელშიც მე არცერთი ოპერაცია არ გამიკეთებია, მაგალითად, ენდოსკოპიური ოპერაციები. ეს ტექნოლოგია ევროპაში ერთ-ერთი საუკეთესო ენდოსკოპიური ნეიროქირურგისგან აქვს ნასწავლი. რატომ უნდა ავიდე მის ოპერაციაზე და რატომ უნდა ვინერვიულო? მე  თუ   დავიწყე მაგ ოპერაციის კეთება, მერე თვითონ ინერვიულოს.

- საქართველოში ცნობილი ნეიროქირურგები ვინც ბრძანდებით,   ერთსა და იმავე ოპერაციებს აკეთებთ თუ განსხვავებული პროფილი გაქვთ?

- მაგალითად, ენდოსკოპია  მე არ ავითვისე, რადგან ჩავთვალე, რომ ეს სხვა თაობის ქირურგების საქმეა. დანარჩენი, რაც კეთდება, ყველაფერს ვაკეთებ.

- ასეა, რომ, მაგალითად, ბერძენიშვილი ყველაფერს აკეთებს, ჩუტკერაშვილიც ყველაფერს აკეთებს, თქვენც ყველაფერს აკეთებთ?

- მთლად ეგრე არ არის, მაგრამ დაახლოებით ეგრეა. ძალიან რთული თუ არის, ბიჭები ან მეძახიან, ან მიგზავნიან პაციენტს.

- ანუ ყველაზე რთულ ოპერაციებს თქვენ აკეთებთ?

- მე უკვე ასაკი მაქვს და რისკის გაწევას ჩემი იმიჯი უფრო მეტად აიტანს. შეიძლება, ძალიან რთული ავადმყოფი ამიტომაც გამომიგზავნონ ახალგაზრდებმა. ნამდვილად ნიჭიერი და კარგი ბიჭები არიან. კიდევ ერთი პრობლემა: ბევრი კერძო კლინიკის მესაკუთრეს არ სჭირდება ბრენდი, რადგან ახალგაზრდებთან თანამშრომლობა ბევრად იაფი უჯდება. მოჰყავთ ახალგაზრდა ბიჭი, რომელსაც სამი წლით გაუშვებენ გერმანიაში და,  ხომ იცით, როგორ ჭრის საქართველოში - „გერმანიიდან ჩამოსული სპეციალისტი“. ამუშავებენ ორ შაურად. მაგრამ რომ გაუშვეს ათი, ცხრა არ დაუბრუნდათ, ეგ უბედურება მოუვიდათ. რობერტ სპეტცლერი მსოფლიოში ყველაზე მაღალანაზღაურებადი ექიმია, ამერიკელი ნეიროქირურგი. წლიური შემოსავალი ჰქონდა   13 მილიონი დოლარი. მასთან ოპერაცია 200 000$-დან 300 000$-მდე ღირდა. შემდეგ თავი დაანება პრაქტიკულ ქირურგიას და იმ ინსტიტუტის დირექტორი გახდა, სადაც თვითონ მუშაობდა. ახლა მოჭრილი ხელფასი აქვს 23 მილიონი  დოლარი წელიწადში. ასეთ თანხებზეა ამერიკაში ლაპარაკი. სპეტცლერი თითო ოპერაციაში თავის კუთვნილად იღებდა 10 000$-ს. დღეში აკეთებდა ორ-სამს. 20 000$ - 30 000$ ყოველდღიური შემოსავალი ჰქონდა კვირაში ხუთი დღე, პლუს კონსულტაციები. როდესაც ამხელა ფულს გიხდიან, პასუხისმგებლობაც სხვა არის.

- დაახლოებით იმავე ოპერაციებს აკეთებდა, რასაც თქვენ აკეთებთ? ცხადია, უახლესი ტექნოლოგიების ფაქტორს არ ვგულისხმობ. გასაგებია, რომ მას ბევრად მეტის საშუალება ექნებოდა.

- გამოფენაზე ვიყავით გერმანიაში, სადაც რობერტმა იყიდა ბოლო თაობის მიკროსკოპი ისე, რომ ფასი არც უკითხავს. გამოფენაზე ნახა, მოეწონა - „ცეისის“ „პენტერო“ (Zeiss Pentero Microscope), მაშინ სულ ახალი იყო. ჩემ თვალწინ შეუთანხმდა  „ცეისის“ წარმომადგენელს. აიღო მობილური ტელეფონი, თავის მენეჯერს დაურეკა და უთხრა: ერთ კვირაში ვიქნები ადგილზე და, ძალიან გთხოვთ, ეს მიკროსკოპი იდგეს ჩემს საოპერაციოშიო. არადა, მიკროსკოპი ღირდა 400 000$. ასე ტელეფონზე ერთი დარეკვით იყიდა. როგორ გინდა, ამას დაეწიო? როგორ ვაკეთო მე ის, რასაც სპეტცლერი აკეთებდა? ვერ გავაკეთებ ვერაფრით.  მომეცით ის ინსტრუმენტი და გავაკეთებ.

- თუ გქონიათ განცდა, რომ ხშირად თქვენგან სასწაულს ელოდებიან ავადმყოფები და მათი  პატრონები?

- დღესაც მოვიდა ჩემთან ავადმყოფი, რომელმაც 2009 წელს მიიღო ინსულტი, ხელ-ფეხი წართმეული აქვს. ვიღაცამ უთხრა, რომ მე აღვუდგენ ხელ-ფეხს. ასე არ არის. ცხრა წლის წინანდელ ინსულტს ვერ აღვადგენ, ტვინის ის მიდამო უკვე მკვდარია.

- როდესაც უფრო რეალისტური, მაგრამ რთული მოლოდინებია თქვენ მიმართ, ეს სტიმულს გაძლევთ, თუ, პირიქით, გღლით?  

- არა, არ მღლის. ოპერაციის მომენტში ვწყნარდები, მანამდე ვნერვიულობ. ექსტრემალურ სიტუაციაში ხალხი იბნევა. ზოგადად აქვს ადამიანს ასეთი თვისება. მე ყოველთვის - პირიქით. ადრე გამოცდას რომ ვაბარებდი, ყველაფერს ვკითხულობდი, მაგრამ გამოცდის წინ არაფერი მახსოვდა. ბილეთს რომ ავიღებდი, ყველაფერი მახსენდებოდა. შეიძლება, ნახევარი ღამე არ მეძინოს იმის ფიქრში, ხვალ როგორ გავაკეთებ რაღაცას, მაგრამ იქ რომ ვდგები, ვმშვიდდები. ვთქვათ, ექსტრემალური სიტუაციაა - გაგვისკდა დიდი სისხლძარღვი. ანესთეზიოლოგი მეუბნება, რომ ნულია წნევა, გული ჩერდება - ზოგჯერ ისეთ გადაწყვეტილებას ვიღებ, რომ მერე მე თვითონ მიკვირს. იქ მობილიზაცია ხდება. ხელი თუ აგიკანკალდება და ინსტრუმენტებს თუ დაყრი, აუცილებლად მოგიკვდება პაციენტი.

- ქალბატონი გულიკო ჩაფიძეც გვეუბნებოდა, მშიშარა ექიმი საშინელება არისო.

- დიახ, რა თქმა უნდა. თუმცა, ზომიერად მშიშარა უნდა იყო და სულ ცუდი უნდა გელანდებოდეს. მაგრამ მობილიზაციის უნარი აუცილებელია. შეიძლება, ფანტასტიკური ექიმი იყოს, ყველაფერი იცოდეს, მაგრამ ხასიათობრივად არ იყოს ქირურგი და მაშინ ნამდვილად  გაუჭირდება.

- ბატონო გოგი, ძალიან ძნელი და შეუძლებელი თუ აგრევიათ ერთმანეთში?

- როგორ არა, რამდენიც გინდათ. განსაკუთრებით, ახალგაზრდობაში. ბევრჯერ ჩამიყვია იქ ცხვირი, სადაც არ უნდა ჩამეყო. მაგრამ ამაზე სწავლობ. ზოგჯერ ოპერაციის მსვლელობისას აღმოჩნდება, რომ შეუძლებელი ყოფილა, მე კი მეგონა, რომ შევძლებდი. ახალგაზრდებს სულ ვეუბნები, რომ მე რაშიც ცხვირი ჩამიყვია, იმაზე თქვენ აღარ წაიტეხოთ კისერი, მე მკითხეთ. მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ასე არ არის. 90% შემთხვევაში, ადამიანმა თვითონ თუ არ იწვნია, ისე ვერ ისწავლის.

- თქვენ თქვით, ყოველდღე ოპერაცია თუ არ მაქვს, ცუდ ხასიათზე ვარო.

- ცუდ ხასიათზე არ ვარ, მაგრამ როცა კარგად გამომივა ოპერაცია, ისეთ ხასიათზე ვარ, რომ გადავატრიალებ ყველაფერს. შემიძლია, ორი დღე და ღამე ვიფრინო.

- თქვენი ცხოვრების წესი მთლიანად არის მოცული თქვენი პროფესიით? აძლევთ თქვენს თავს უფლებას, რომ ზოგჯერ, თუნდაც, ახალ წელს ან სხვა დღესასწაულზე, სუფრასთან დაჯდეთ, დალიოთ, მოილხინოთ?

- სულ რომ არ დავლიო, ასე არ არის. კვირის განმავლობაში არ ვეკარები, პარასკევს ან შაბათს შემიძლია მივცე თავს უფლება. კონფერენციებზე როცა მივდივარ, ჩვეულებრივი ამბავია კოლეგებთან საუბარი, ჭიქა ღვინის თანხლებით.

- სიკვდილის მიმართ თუ გაქვთ განსხვავებული დამოკიდებულება, ვიდრე ჩვენ - სხვა პროფესიის ადამიანებს?

- არ ვიცი. ვერ გიპასუხებთ. სხვა დამოკიდებულება როგორ უნდა მქონდეს?

- რა ვიცი, უფრო ახლოს ხართ სიკვდილთან, ვიდრე ჩვენ ვართ.

- უფრო ნაკლებად ემოციური  და გაუხეშებული თუ ვარ? შეიძლება. მე ამას ჩემს თავს ვერ ვამჩნევ. ძალიან გულჩვილი არ ვარ, პრაგმატული ვარ. კარგად მესმის, რომ ყველანი მოკვდავები ვართ.

- შესაბამისად, ეგზისტენციური კითხვებიც არ გაწუხებთ, ალბათ, რომ „ადამიანი რისთვის გაჩნდა?“ „რა არის ჩვენი დანიშნულება?“ და სხვა ამგვარი....

- მე მიმაჩნია, რომ ადამიანი არ კვდება. უფრო სწორად, ადამიანის მოდგმა არ კვდება, თორემ, პერსონალურად თითო ადამიანი რომ მოკვდება, ეს ისტორიისთვის არაფერია. მე მწამს შენი გარდასახვის შენს შვილებში, შვილიშვილებში.

- ძალიან უცნაური ფრაზა მოვისმინე თქვენს ჩანაწერში. „ლამაზი სადიაგნოსტიკოა ნევროლოგიური დაავადებები“. თქვენთვის სილამაზე რა არის?

- მე მიმაჩნია, რომ ნერვული ქირურგია ყველაზე ესთეტური ქირურგიაა. დიახ, ნევროლოგია არის ყველაზე ლამაზი და ესთეტური სადიაგნოსტიკო.

- აბა, რატომ?

- ნევროლოგია ეხება თავის ტვინს, რომელსაც აქვს თავისი ანატომია. ქერქის მიდამოებს თავისი ფუნქცია აქვს. ქერქქვეშა ბირთვები გარკვეულ ფუნქციებთან არის დაკავშირებული და სიმპტომების ერთმანეთთან შეჯერების მიხედვით სვამ დიაგნოზს.

დაზიანების დონე იმის მიხედვით უნდა დავადგინო, ამას კიდევ რაღაც სიმპტომი თუ მოჰყვება. ლოკალური დიაგნოზი, სად არის პათოლოგიური პროცესი ნევროლოგიურად, შეიძლება დასვა ორი მილიმეტრის სიზუსტით. ასეთი რამ სხვა ორგანოების დიაგნოსტიკაში არ არსებობს. ყველაფერი ჯდება სქემაში, თუ ჩასმა იცი. და ეს ძალიან რთულია იმიტომ, რომ ჯერ მარტო ქერქის ფუნქციებთან დაკავშირებით, 80 ველი უნდა იცოდე, სად რა არის. მაგრამ ძალიან მწყობრი ცოდნის პროფესიაა. ჰიპოფიზი რომ ავიღოთ, ერთი ჯირკვალია და მთელ ენდოკრინულ სისტემას მართავს, როგორც ტვინი მართავს მთელ ორგანიზმს. ამ ჰიპოფიზს რომ ვაჭრით, მერე ყველა ჰორმონი საკორექციოა ხელოვნურად. ნეიროქირურგიაში 3 000 ოპერაციაა და ყველა უნდა იცოდე. არიან თვალის ექიმები, რომლებიც მხოლოდ კატარაქტას აკეთებენ, დღეში 15 ცალს.  ისეთი ვიწრო სპეციალიზაცია ხდება, რომ ექიმობა აღარ იციან. ერთი არის მარჯვენა თვალის კატარაქტის ექიმი, მეორე - მარცხენა თვალის გლაუკომის. ვიცი ზოგადი ქირურგები, რომლებიც მხოლოდ გახდომის ოპერაციას აკეთებენ. კუჭს აჭრიან მშვენივრად, დღეში შვიდ პაციენტს უშვებენ.

- თქვენ კონფერენციები ახსენეთ. ისეთი პროფესია გაქვთ, რომელშიც სწრაფად შემოდის სიახლეები.           

- დიახ, სწრაფად იცვლება ყველაფერი და ამას ძალიან ჩამოვრჩი. ბოლო წლებში იშვიათად მიხდება კონფერენციებზე დასწრება, ისევ ფინანსების გამო და დროის გამოც. ახლა გერმანიაში მივდივარ ახალი ტექნოლოგიის ასათვისებლად. ტექნოლოგია ისეთია, რომელსაც 400 000$-იანი აპარატი სჭირდება. მე კი ავითვისებ, მაგრამ ჩამოვალ და ამ აპარატს ვიყიდი?

- ამ ახალი ტექნოლოგიის ათვისებას რამდენი დრო სჭირდება?

- დიდი დრო არ სჭირდება. ჩვენ მიკროსკოპებს ხომ  ვიყენებთ? ახლა გაჩნდა ეგზოსკოპები. მოიგონეს აპარატი, რომელიც მოშორებით დგას. შენ ეკრანს უყურებ და აქედან მუშაობ, მიკროსკოპის გარეშე. 3k და 4k გამოსახულებაა. ეს უნდა ავითვისო. თუ შევძელი, მაშინ საყიდელია ეგ აპარატი, რადგან ჩვეულებრივი მიკროსკოპები ხვალიდან იქნება გუშინდელი დღე.

- რჩევები თუ მიგიღიათ თქვენი შვილებისგან, ან თქვენ თუ მიგიციათ რჩევა მამათქვენისთვის?

- ოო, ძალიან რთული საკითხია. ამ რჩევების გამო ჩემს შვილებთან სულ უთანხმოება მაქვს.

- რომელთან?

- ორივესთან. ეს თაობა ცხოვრებას ძალიან პრაგმატულად უყურებს. არის ურთიერთობები, რომლებსაც მე ვერ ვცვლი და ეს, შეიძლება, გარკვეულწილად, მინუსიც იყოს ჩვენს მუშაობაში. მეუბნებიან, რომ განყოფილებაში უნდა მოვიყვანოთ ახალგაზრდები, ვინც ინგლისურიც იცის, გერმანულიც, ფრანგულიც, კარგი სკოლაც აქვს გავლილი. მაგრამ, გამოდის, ახლები უნდა მოვიდნენ ძველების ნაცვლად. მე კიდევ ჩემს ცხოვრებაში არავინ გამიშვია სამსახურიდან. მეუბნებიან, ეგ სტერეოტიპი უნდა დაანგრიოო. მე არ შემიძლია ამის დანგრევა იმიტომ, რომ ამ სტერეოტიპთან 40 წლიანი ისტორიით ვარ დაკავშირებული.  

- შეიძლება, ვერ თანხმდებით, მაგრამ რჩევებს გაძლევენ...

- ისინიც მაძლევენ რჩევებს, მეც ვაძლევ. ყველანაირ რჩევას მივიღებ, ამის გარდა. ამ რჩევაში ჩემს შვილებს ვერ ავყვები.  მათ უნდათ, რომ ჩემი შრომა გადანაწილდეს და მე ნაკლებად დავიტვირთო. პრაგმატულად სწორს ამბობენ, მაგრამ მიჭირს ამ თემაზე ლაპარაკი.

- თქვენ თუ მიგიციათ მამისთვის რჩევები?

- დიახ, მიმიცია და უკმაყოფილო ვყოფილვარ, რომ მამაჩემი ჩემნაირად არ ფიქრობდა. მუსიკალური განათლება მაქვს, ათწლედი დავამთავრე (შეიძლება, ამიტომაც მაქვს თითები განვითარებული). თანამედროვე როკ მუსიკაზე ვგიჟდებოდი. ლოჯში მეკიდა ჯიმი ჰენდრიქსის უშველებელი სურათი, დიდი თმებით, გვერდზე ჯენის ჯოპლინის ფოტო. აპარატურის ხმა ბოლომდე მქონდა აწეული. მამაჩემს კიდევ გართულება ჰქონდა ამ მუსიკაზე და გაბრაზებული მეჩხუბებოდა, ეს ჰენდრიკი და ჯოპლინგი მომაშორე აქედანო (იცინის). დედაჩემი და მამაჩემი ოპერის თეატრში გაიზარდნენ. მაშინ სხვა არაფერი ჰქონდათ და ახალგაზრდების თავშეყრის ადგილი იყო ოპერა. ყველა არია ზეპირად იცოდნენ. მეც ძალიან მიყვარს ოპერა. მერე რაღაც პერიოდი ჯაზით ვიყავი გატაცებული. ჩემს შვილებს ყველაფერი მოვასმენინე და შეუყვარდათ ჩემი მუსიკა. მამაჩემის მუსიკასაც უსმენენ. რაც უცნაურია, კარგ რეპს რომ ვუსმენ, მეც მსიამოვნებს. ემინემი მსიამოვნებს. რაც ვერ გავიგე, ელექტრონული მუსიკაა. საერთოდ ვერ აღვიქვამ, როგორც მუსიკას.

- ვნახე ზურაბ ყიფშიძის გადაცემა „ჰოპლა, ჩვენ ვცოცხლობთ!“, რომელიც მამათქვენს, ბატონ ედიშერ მაღალაშვილს ეძღვნებოდა. სხვა გადაცემებიც კარგია, მაგრამ, მგონი, ეს განსაკუთრებული გამოუვიდა.

- მამაჩემზე განსაკუთრებით კარგი გადაცემა გამოუვიდა იმიტომ, რომ ზურა და მე ერთად ვართ გაზრდილი. მამაჩემი და დედაჩემი ლენა ყიფშიძესთან მეგობრობდნენ. საბურთალოზე პირველ სართულზე ზურა ცხოვრობდა, მეოთხეზე ჩვენ ვცხოვრობდით. ლამის 24 საათიანი ურთიერთობა გვქონდა.

- ზურა ყიფშიძემ გადაცემის ბოლოს ბატონ ედიშერზე თქვა: „ის იყო ნამდვილი ყველგან და ყველაფერში“. თქვენ როგორ გესმით ეს სიტყვები?

- მამაჩემი ნატურალური კახელი იყო, არაფერი ზურგსუკან არ ჰქონდა, ყველაფერი იცოდა შუბლში. იოტისოდენა ტყუილი არ შეეძლო. ამბობდა, ვერ ვიტან ხალხს, რომელიც გელაპარაკება და ჭიპში გიყურებს, ადამიანმა თვალებში უნდა გიყუროსო. რამეს თუ ვტყუოდი, მეუბნებოდა: „ჭიპში ნუ მიყურებ! ნუ მატყუებ!“ ძალიან პრინციპულიც იყო. იმდენად პრინციპული, რომ მარჯანიშვილის თეატრიდან წამოვიდა მაშინ, როცა თეატრში იყო ნომერი პირველი. რუსთაველში რომ მივიდა, იქ პირველი ვერ იქნებოდა, იქ უკვე იყვნენ. პრინციპის საკითხი იყო, რის გამოც ეს გადაწყვეტილება მიიღო. უთხრეს, შენ რომ აქ ხარ, ჩვენ კარიერაში ხელი გვეშლებაო. მაშინ მე წავალ თეატრიდანო - თქვა და წავიდა. ამის გამკეთებელი ბევრი არ არის, ამას კაცობა უნდა. ერთი პერიოდი ზურაც და მეც გრძელ თმებს ვატარებდით და მამაჩემი ნადირობდა ჩვენზე, რომ გავეკრიჭეთ. სახლში რომ მივდიოდი, სულ მეშინოდა, მაკრატლით არ გამოსულიყო.

- მაინც ისე ცხოვრობდით, როგორც თქვენ გინდოდათ, ასე არ გამოდის?

- თავისუფლად გვიშვებდა ნამდვილად. სიგარეტის მოწევა რომ დავიწყე, პირდაპირ მკითხა, ხომ ეწევიო? კი-მეთქი. მაშინ არ მინდა, რომ ჩუმად მოწიო ქუჩაში ან სარდაფში, ჩემთან მოწიე, ნუ გერიდებაო; თუმცა, მე გთხოვ და გირჩევ, საერთოდ არ მოწიოო.

- მერე, გაბედეთ მამასთან მოწევა?

- არა, ვერიდებოდი, მაგრამ სარდაფში მართლა აღარ ჩავდიოდი მოსაწევად. მამის რიდი სულ გვქონდა მეც და ჩემს ძმასაც.

- როდესაც ბავშვი იყავით და კარგ ოჯახში თავისუფლად იზრდებოდით, შეგეძლოთ, წარმოგედგინათ, რომ ასეთი მძიმე, რუტინული ცხოვრება გექნებოდათ?         

- რატომ მაქვს მძიმე და რუტინული ცხოვრება? მე ასე არ ვფიქრობ. ჩემი ცხოვრება ძალიან საინტერესოა. ვიღაცას შეიძლება არ ესმის, რომ კარგ ოპერაციას აკეთებ და ეს გსიამოვნებს. მაგრამ მე ეს მაინტერესებს და ამით ესთეტურ სიამოვნებას ვიღებ. კარგად გაკეთებული ოპერაცია კარგ სპექტაკლს მირჩევნია. არაფერი რუტინა არ არის. შემთხვევა შემთხვევას არ ჰგავს. რუტინა რაც არის და რაც მეზიზღება, ეს არის ოპერაციები, რომლებსაც ფულის გულისთვის ვაკეთებ - დაახლოებით, 5 ათასი მაქვს გაკეთებული. ერთი და იგივე ხუთი ათასჯერ რომ გავაკეთე, ის ესთეტურ სიამოვნებას ვეღარ მანიჭებს. სისხლძარღვოვანი ოპერაციები, სიმსივნეები - როცა რთული შემთხვევაა -  ნამდვილად მაინტერესებს.

- დიდი მადლობა ინტერვიუსთვის. საუბარს, ტრადიციულად, დავასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატა ეკუთვნის პითაგორას, ძველ ბერძენ მათემატიკოსსა და ფილოსოფოსს (ძვ.წ. 580 - ძვ.წ. 500): „სადაც აუცილებლობაა, იქვეა შესაძლებლობაც.“ ასეა?

- ვერ ვეთანხმები. ყოველთვის არ არის შესაძლებლობა აუცილებლობის თანმდევი, სამწუხაროდ. ადამიანმა უნდა ჭამოს, რომ იცოცხლოს, მაგრამ რამდენი კვდება შიმშილით?!  ჩვენს საქმეშიც ასეა - ყოველთვის არ მოჰყვება შესაძლებლობა აუცილებლობას.

- მეორე ციტატის ავტორია უნგრული წარმოშობის კანადელი ენდოკრინოლოგი ჰანს სელიე (1907 – 1982): „ადამიანის ცხოვრების საბოლოო მიზანია მისწრაფება, რომ რაც შეიძლება სრულად გამოხატოს საკუთარი თავი.“   

- აბსოლუტურად ვეთანხმები. და, რაც მთავარია, სულ გაქვს უკმარისობის გრძნობა, რომ შენი თავი ვერ გამოხატე ბოლომდე.

- ახლა რისი საშუალებაც გაქვთ და რასაც აკეთებთ, თქვენი თვითგამოხატვის რა ნაწილი დევს ამ საქმეში?

- საკმაოდ ცოტა. თურქი ან გერმანელი ექიმი ჩვენზე ჭკვიანი არ არის. თუ მას აქვს აპარატი და აკეთებს, მე რომ მომცე ის აპარატი, რატომ ვერ გავაკეთებ? როცა ვინმე სხვა ქვეყანაში მიდის ოპერაციის გასაკეთებლად, ამას ავადმყოფურად განვიცდი. ორი ამდენი შეგვიძლია, რომ გვქონდეს ყველაფერი, რაც უცხოეთში აქვთ.

P.S. ბატონი გოგი მაღალაშვილის ინტერვიუს გამოქვეყნების შემდეგ, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტთან დაკავშირებულ მოსაზრებებს მოჰყვა გამოხმაურება, რომელსაც სრულად გთავაზობთ ბმულზე.

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე