-    თქვენ იღებთ როგორც მხატვრულ, ისე დოკუმენტურ ფილმებს. ჩემი თვალთახედვით, მხატვრულ ფილმებს იღებთ, როგორც დოკუმენტურს და დოკუმენტურ ფილმებს იღებთ, როგორც მხატვრულს. პირადად თქვენთვის რა განსხვავებაა თქვენ მიერ გადაღებულ მხატვრულ  და დოკუმენტურ ფილმებს შორის?

-    დოკუმენტურ და მხატვრულ ფილმებს შორის ზღვარი ძალიან მყიფეა. მე თვითონ დიდ განსხვავებას ვერ ვხედავ, მხატვრულ ფილმზე ვმუშაობ თუ დოკუმენტურზე. ისიც არ მაინტერესებს, დოკუმენტურს დაარქმევენ თუ მხატვრულს. ცხადია, განსხვავება არსებობს, ორივეს თავისი სიმარტივე და სირთულე აქვს.  დოკუმენტური ფილმის სცენარზე ბევრს არ ფიქრობ, მთავარია, თემა იყოს საინტერესო. დიდი ჯგუფის და ფინანსური პასუხისმგებლობის ტვირთი არ გაწევს. მხატვრულ კინოში თითოეული დღე მნიშვნელოვანია, რადგან პირველი დღიდან მრიცხველია ჩართული. დოკუმენტურ კინოში ამისგან დაზღვეული ხარ. შეიძლება, დღეს გადაიღო, მერე სამი დღე იფიქრო და მეოთხე დღეს ისევ მიუბრუნდე.  ბევრად თავისუფალი ხარ. 

-    როგორ წყვეტთ ხოლმე, რომ, აი, ამ ამბავზე დოკუმენტური ფილმი უნდა გადაიღოთ, ხოლო იმ ამბავზე - მხატვრული? 

-    ხშირად თვითონ მასალა გირჩევს. ნიუ იორკში რამდენიმე დოკუმენტური ფილმი მაქვს გადაღებული და მათ შორის ყველაზე სერიოზული, ჩემი აზრით, არის „ქალები საქართველოდან“. სადიპლომო ფილმი უნდა გადამეღო ნიუ იორკის უნივერსიტეტისთვის და ქალების თემაზე ვფიქრობდი. ქართველი ემიგრანტი ქალების ცხოვრება რომ ვნახე, ჩემს პასუხისმგებლობად ჩავთვალე, ეს აღმებეჭდა. ნიუ იორკში მხატვრული ფილმის გადაღება, ცხადია, რთული იქნებოდა, დოკუმენტური კი უფრო ხელმისაწვდომი იყო. ისე გამოვიდა, რომ დიპლომი დოკუმენტური ფილმით დავიცავი. 
 

-    შემდეგ მხატვრული ფილმები გადაიღეთ და მერე ისევ დოკუმენტურს მიუბრუნდით. ეს როგორ მოხდა? 

-    სააკაშვილის პერიოდში, ციხიდან სულ ამბები მოდიოდა. გადავწყვიტე, ციხეში შემეღწია, რომ მენახა, რა ხდებოდა. მხატვრული ფილმის გადაღება მინდოდა, მაგრამ დოკუმენტურზეც ვფიქრობდი, როგორც მოსამზადებელ მასალაზე. გამიმართლა. დიდი ხნის მოლაპარაკების შემდეგ, მაშინდელი კულტურის მინისტრი, ნიკა რურუა დავარწმუნე, რომ არ მაინტერესებს პოლიტიკა, მაინტერესებს დანაშაული, სასჯელი და მორალური საკითხები; ამიტომ, მინდა, რომ ციხის ეკლესია გადავიღო. ეკლესია ციხეში შეღწევის ერთადერთი საშუალება იყო. 

-    რურუა დაგეხმარათ?

-    დიახ, კალმახელიძესთან შემახვედრა. სამთ-ოთხთვიანი მოლაპარაკების შემდეგ შემიშვეს. ისევ დოკუმენტურმა ფილმმა ამირჩია, ჩემი არჩევანი არ ყოფილა. რომ შემიშვეს, სამ თვეში არჩევნები ჩატარდა და იმან, რისთვისაც შევედი, აქტუალობა დაკარგა. სისტემა შეიცვალა და ასე მოხდა, რომ გადავიღე ფილმი არა ციხეზე, არამედ ციხის შემდგომ პერიოდზე. 

-    ჩვენი საზოგადოება დოკუმენტური და მხატვრული ფილმისთვის ერთნაირად არის მზად? რომელს უკეთ იღებს მაყურებელი? 

-    ვერ ვიტყვი. ფილმს „ქალები საქართველოდან“ ნახვის  საოცარი რაოდენობა ჰქონდა. „არტარეამ“ მთხოვა და ერთი კვირა იდო ინტერნეტში. ყველანაირი რეკორდი მოხსნა. ერთ კვირაში ასი ათასზე მეტმა ადამიანმა ნახა, უფრო, ალბათ, თემატიკის გამო. იმდენი ადამიანია, ვისაც ოჯახის წევრი საზღვარგარეთ ჰყავს. თან მასალის ნაწილი საკმაოდ მძაფრია. არც მახსოვს, ჩემს რომელიმე ფილმს ამდენი გაზიარება, კომენტარი, გამოხმაურება ჰქონოდა. 

-    არც მხატვრულს, არც დოკუმენტურს? 

-    ნახვები „ქუჩის დღეებსაც“ დაუგროვდა, მაგრამ უცებ, ერთბაშად ამდენი ხალხი რომ მოაწყდა, - ასეთი არ ყოფილა. მე იმ რეჟისორების რიცხვს განვეკუთვნები, ვისთვისაც მაყურებელი მნიშვნელოვანია. კი ვცდილობ, რომ საავტორო კინო ვაკეთო, მაგრამ ეს არ გულისხმობს, რომ მაყურებელზე არ ვიფიქრო. პირიქით, მგონია, რომ ოქროს ზღვარია დასაცავი. სულ მახსენდება, რომ შექსპირი მაყურებლისთვის წერდა და მისთვის მნიშვნელოვანი იყო, რომ ადამიანები თეატრში მიეზიდა.
 

-    რაიმე დოკუმენტური ფილმისთვის ახლაც აგროვებთ მასალას? 

-    არა, ახლა მხატვრულ ფილმებზე ვმუშაობ. ერთ ფილმს ვამთავრებ, მონტაჟის პერიოდში ვარ. ახალი სცენარის წერა დაწყებული მაქვს და იმის შემდეგ პროექტზეც ვფიქრობ. 

-    გურიაში რომ იყავით და თქვით, ვიღებ, მაგრამ არ ვიცი, მასალა საკმარისი იქნება თუ არა ფილმისთვისო? როგორც მესმის, დოკუმენტურ ფილმზე საუბრობდით. 

-    დოკუმენტური ფილმისთვის წავედი, თითქოს... საერთოდ, წავედი იმიტომ, რომ გურია მაინტერესებდა. მგონია, როცა ქალაქიდან გადიხარ, ცხოვრება უფრო კინემატოგრაფიული ხდება. მაგ დროს წავიკითხე გიორგი კეკელიძის „გურული დღიურები“. ძალიან მომეწონა 90-იანი წლების გურია - თან სევდა, თან იუმორი, თან გულწრფელობა... გიორგის დავურეკე და ვუთხარი, კიდევ რამე გურული მასალა თუ გაქვს, აქედან შეიძლება რაღაც გამოვიდეს-მეთქი. დამპატიჟა გურიაში - წავიდეთ, იქაურობას გაჩვენებ და  მერე შენ თვითონ მოიფიქრეო. ორჯერ ვიყავით და ერთ ჯერზე აღმოვაჩინე ისტორია, რომელიც შეიძლება მხატვრული ფილმისთვის გამოდგეს. 

-    ახლა გასაგებია. 

-    მასალის მოძებნა ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო პროცესია. გრძნობ მასალას, ზუსტად არ იცი, რაზეა, მაგრამ ხვდები, რაღაც ამაში არის. მასალის დამუშავება, იქ ყოფნა, დაკვირვება, სიჩუმე, ფოტოების გადაღება, - ეს პერიოდი ძალიან მნიშვნელოვანია ჩემთვის. 

-    თქვენი დოკუმენტური ფილმები რამდენად ნაკლებად არის გამონაგონი, ვიდრე თქვენივე მხატვრული ფილმები? დოკუმენტური ფილმის სირთულე არის მონტაჟი, როცა უამრავი მასალისგან ქმნით ახალ მთლიანობას. და ის, რასაც ქმნით, სინამდვილეში, რამდენად განსხვავდება გამონაგონისგან?
 

-    განსხვავდება იმით, რომ სცენარზე ბევრს არ ფიქრობ. მაგალითად, გოგიტასთან ჩავდიოდი და რაც მხვდებოდა, ვცდილობდი, ის გადმომეცა მხატვრულად. მერე რაღაც ჩარევას იწყებ შენც, იმიტომ, რომ იმდენი დროც არ გაქვს...

-    ეგ მაინტერესებს ზუსტად - ჩარევის მომენტი დოკუმენტურ ფილმებში.

-    არის, არის... რაღაცას კარნახობ. შეიძლება უთხრა, - დამელოდე, ახლა კამერას დავაყენებ; მოდი, იქ კი არა, აქ გადავიღოთ. ქორწილში რომელი მანქანით აპირებთ წასვლას-მეთქი, გოგიტას ვკითხე. მეზობელს უნდა გამოვართვაო. მე ვუთხარი, ნახე, რა კარგი მანქანა გყავს, დამტვრეული, მოდი, ამით წავიდეთ. 

-    თქვენი იდეა იყო? დასამახსოვრებელი ეპიზოდია.

-    კი, ასეთი პატარ-პატარა ჩარევები ხდება. თან მე არ ვარ ორთოდოქსი დოკუმენტალისტი. ჩემთვის აბსოლუტურად არ აქვს მნიშვნელობა წესებს. 

-    თქვენ რომ თქვით, ზღვარი მყიფე არისო, ამის გარკვევა მინდა - რამდენად მყიფეა. 

-    მხატვრულ ფილმში მთელი სირთულეც და  ხიბლიც ის არის, რომ აბსოლუტურად ყველაფრის კონსტრუირება გიხდება. ყველა ნიუანსი, ყველა დეტალი მოფიქრებული უნდა გქონდეს. 

-    ჩემთვის საინტერესოა, რომ როდესაც ადამიანი როლზე აგყავთ, მას უფლებას აძლევთ, თავისი გამოცდილებით ახალი იმპულსები შემოიტანოს, რაღაც შეცვალოს.
 

-    რა თქმა უნდა. 

-    გუგა კოტეტიშვილთან გვქონდა ინტერვიუ და ყვებოდა, როგორ აძლევდით უფლებას, რომ ზოგჯერ თავისი სიტყვებით ეთქვა ის, რაც სათქმელი იყო. 

-    დიახ, ასეა. სამუშაო პროცესია. არის სიტუაცია, როცა გინდა, მსახიობი ზუსტად გაჰყვეს ტექსტს. არის სიტუაცია, როცა ტექსტი არ არის აუცილებელი. ტექსტი საერთოდ არ არის გადამწყვეტი კინოში, ჩემი აზრით. 

-    თქვენ თქვით, რომ გაჭიანურებული გარდამავალი პერიოდი ცუდია ქვეყნისთვის, მაგრამ კარგია ხელოვნებისთვის, იმიტომ, რომ საინტერესო და მნიშვნელოვან ისტორიებს წარმოქმნის. მიგაჩნიათ თუ არა, რომ ისტორიები, რომლებსაც თქვენ ყვებით, სინამდვილეში, თავიდან ბოლომდე ერთი ამბავია, ერთმანეთის გაგრძელებაა?  კიდევ დაგრჩათ სათქმელი ე.წ. დაკარგულ თაობასთან დაკავშირებით? თუ რაღაც ახალზე ფიქრის დროა?

-    საინტერესოა. მეც ვფიქრობ, რომ დაკარგული თაობის თემა გასდევს ამ ყველა ფილმს. მაგრამ დინამიკა იცვლება, თემატიკა და ნოტები იცვლება. „ქუჩის დღეების“ და „შემთხვევითი პაემნების“ იმპულსი ნამდვილად დაკარგული თაობის თემა იყო.

-    „გოგიტას ახალი ცხოვრებაც“ ახლოსაა, პრინციპში. 

-    დიახ, მაგრამ პროვინციაა და კიდევ სხვა ამბავიც შემოდის, მე მგონი. მაგრამ არის ერთი თემა, რომელიც ამ ყველაფრის უკან დგას და, ალბათ, კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია. ეს არის მცდელობა, ქართული რეალობა აისახოს. შეიძლება ხმამაღალი ნათქვამია, მაგრამ ჩემი შთაგონების წყარო არის ქართული ცხოვრება, მის სხვადასხვა გამოვლინებაში. ეს არის, რაც რეალურად მაინტერესებს.

-    მაშინ ასეთი კითხვა მიჩნდება: თქვენს ფილმებში მოიწვიეთ არჩილ ქიქოძე, გუგა კოტეტიშვილი, ანდრო საყვარელიძე. და მოიწვიეთ იმისთვის, რომ ეთამაშათ გმირები, რომლებიც მათ მეტ-ნაკლებად ჰგვანან. რატომ არის თქვენთვის უფრო საინტერესო ეს პერსონაჟები, ვიდრე რეალური გუგა, არჩილი ან ანდრო, თავიანთი ცხოვრების გზით? 

-    ყველა ამ პერსონაჟს აქვს ერთი თვისება, რის გამოც, ალბათ, თითოეული მათგანი ავარჩიე: ეს არის კეთილშობილება, რომელიც გაჭირვების ჟამს ვლინდება; შელახული კეთილშობილება, რომელიც ან გაუძლებს, ან არ გაუძლებს და მაინც უძლებს... თან მუდმივად უძლებს. სულ გადაშენების და გაქრობის ზღვარზეა, მაგრამ ბოლოს როგორღაც გადარჩება. ეს არის თანამედროვე საქართველო. ისეთი გმირები მაინტერესებს, რომლებიც ძალიან დაუცველები და მოწყვლადები არიან, მაგრამ აქვთ რაღაც ისეთი, რაც, სისუსტის მიუხედავად, მათი სიძლიერეა. 
 

-    ანუ თქვენს შემოქმედებაში გადამწყვეტია კონფლიქტი?

-    კონფლიქტის გარეშე შემოქმედება არ არსებობს. 

-    დიახ, ასეა. მაგრამ რა ხასიათის უნდა იყოს კონფლიქტი, რომ თქვენი ყურადღება მიიპყროს? თუნდაც, გურიის მაგალითზე რომ ვთქვათ. ერთ მომენტში თქვენ მიხვდით, რომ ამ ამბიდან ფილმი გამოვა. იქ რაღაც კონფლიქტი დაინახეთ, როგორც ჩანს. 

-    გურიის პრობლემა ის არის, რომ კონფლიქტს ჯერ ვეძებ. გურიაში მომწონს ფაქტურა - ხალხი, გაპარტახებული ლამაზი მხარე, სადაც სულ კონტრასტებია. მაგრამ კონფლიქტი უნდა იყოს ისტორიაში, სიუჟეტში. ეს უკვე პროფესიული მუშაობაა. არისტოტელეს მიხედვით, სიუჟეტი მთავარია და გმირი - მეორე. თუ ძლიერი სიუჟეტი ვიპოვეთ, ის დაიჭერს ფაქტურას, რომელიც გარნირივით უნდა იყოს. სიუჟეტი კი ღერძია. 

-    გოგიტას ამბიდან ფილმი არ გამოვიდოდა, იქ რომ მოულოდნელი კონფლიქტი არ წარმოქმნილიყო. 

-    ძალიან გამიმართლა, მით უმეტეს, რომ გოგიტა და მაკა  ერთხელ დაშორდნენ. ერთი მხრივ, ფილმის დამთავრება მინდოდა, ვფიქრობდი, რომ ზღვაზე წავიდოდნენ და „ჰეპი ენდი“ მექნებოდა, მაგრამ უცებ დაშორდნენ. გული კინაღამ გამისკდა. კინაღამ მოვკალი გოგიტა - რა გინდა, ამ გოგოს რას ერჩი-მეთქი. მერე კიდევ რვა თვე გაგრძელდა გადაღებები. 

-    გოგიტას ოჯახი თქვენ გადაგირჩენიათ. 

-    ცოტა ხმამაღალი ნათქვამია. ჩემი პატარა წვლილი კი მაქვს შეტანილი (იცინის).
 

-    როგორ ცხოვრობენ, ერთად არიან?

-    დიახ, მშვენივრად არიან. 

-    თქვენ თქვით, მხატვრულ ლიტერატურაში ამბებს არ ვეძებო. 

-    ვეძებ. ამ ბოლო დროს ვეძებ. 

-    რატომ შეიცვალეთ დამოკიდებულება?

-    თანამედროვე ქართულ პროზას ვკითხულობ და ვხედავ, რომ შეიძლება იპოვო სიუჟეტი. ვეძებ კონკრეტულ მასალას ან პოტენციურ თანაავტორს. კინოში, ხომ იცით, დეტალები გაინტერესებს - რა? როგორ? როდის? რატომ? რა ეცვა? რა თქვა? რა ჭამა? ასეთი დეტალები თუ კარგად არის აღწერილი, გგონია, რომ ავტორთან შეგიძლია, ითანამშრომლო. 

-    დეტალები უფრო მნიშვნელოვანია თუ სიუჟეტი, რომელიც მწყობრად და დინამიკურად ვითარდება? 

-    სიუჟეტი თუ კარგია, ეს არის ბედნიერება. მეორე მხრივ, როდესაც კონკრეტულ თემაზე მუშაობ,  პირველი ეტაპი გულისხმობს სასცენარო მასალის შეგროვებას, კვლევას. ეს ძალიან საინტერესოა. თან ჩემი ჟურნალისტური გამოცდილება მეხმარება. 

-    თქვენ, როგორც საავტორო კინოს წარმომადგენელს, ხელს არ გიშლით, რომ უკვე არსებული ლიტერატურული ნაწარმოები აიღოთ ფილმის საფუძვლად? 

-    არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს. „ქუჩის დღეების“ საფუძველი რეალური ამბავია. ნიუ იორკში უნივერსიტეტს ვამთავრებდი, როცა ლევან გაჩეჩილაძემ დამირეკა და თავისი მეგობრის ტრაგიკული ისტორია მომიყვა დეტალურად. მერე ამ ამბავზე მამუკა ხერხეულიძის მიერ დაწერილი მოთხრობა გამომიგზავნა. პირველი მუხტი ეს რეალური ამბავი და მოთხრობა იყო. თუმცა, ხელი შემიშალა იმ მოცემულობამ, რომ ამბავი თვითმკვლელობით უნდა დამთავრებულიყო. ამ თვითმკვლელობის ტყვეობაში ვიყავი. 

-    თქვენი ნება რომ ყოფილიყო, სხვანაირად დაამთავრებდით?

-    არასოდეს თვითმკვლელობით არ დავამთავრებდი ისტორიას, არასოდეს. 
 

-    ბოლოხანს საქართველოს ისტორიით რატომ დაინტერესდით?

-    ძლიერი მასალაა. პატარა სათქმელზე დიდ ფილმს ვერ გადაიღებ. თან ფაქტურაა კარგი. უბრალოდ, რთული საკეთებელია და სხვა ოსტატობას მოითხოვს - უფრო განვითარებულ კინოწარმოებას. მაგრამ ისეთი სიუჟეტებია, საოცარი თავგანწირვაც, კეთილშობილებაც... საგანძურია... თან მაინც კინო მიყვარს; ცხენები რომ დარბიან, ადამიანები ხმლებს რომ იქნევენ, მომწონს.  

-    მართლა? ეს ძალიან გამიკვირდა. 

-    მომწონს, მომწონს, იარაღი და ჩხუბი მიყვარს. 

-    თქვენი მხატვრული მსოფლმხედველობის ერთ-ერთი საფუძველია, რომ კინო უნდა იყოს მსუბუქი. ამავე დროს, ფილმში უნდა იდოს მნიშვნელოვანი იდეა, მარადიული ისტორიები. თუ ხართ კმაყოფილი, თქვენს ფილმებში როგორ უთავსდება ერთმანეთს ეს სიღრმე და სიმსუბუქე? 

-    მჯერა, რომ ტრაგედია უნდა მოყვე, როგორც კომედია. ეს არის, საერთოდ, სტილი, რომელიც მომწონს. „იყო შაშვი მგალობელი“ არის დრამა, მაგრამ კომედიაა, რომ უყურებ. მგონია, რომ არამარტო ქართული კინოსთვის, არამედ, საერთოდ, კარგი კინოსთვის დამახასიათებელია ასეთი მიდგომა და ასეთი მოწოდება. მეც მაგისკენ მივისწრაფვი. 

-    თქვენს პირველ მხატვრულ ფილმში გადაღებების დაწყებამდე ერთი კვირით ადრე მთავარი როლის შემსრულებელი შეიცვალა. მაშინ თქვენ დელიკატურად განმარტეთ: „მთავარი გმირის როლი მერაბ ნინიძეს უნდა ეთამაშა, მაგრამ რომელიღაც ევროპულ კინოში მიიწვიეს და ფილმზე უარის თქმა მოუწია.“ კინოს სამყაროში ეს მიღებული საქციელია - როლზე უარის თქმა გადაღების დაწყებამდე ერთი კვირით ადრე?

-    მთლად ჩვეულებრივი ამბავი არ არის, მაგრამ ხდება ხოლმე. ჩვენ მერაბთან მხოლოდ სიტყვიერი მოლაპარაკება გვქონდა, კონტრაქტი არ გვქონია. კიდევ კარგი, არ გვქონდა კონტრაქტი, რადგან, მიუხედავად ჩემი დიდი პატივისცემისა მერაბის მიმართ, ბოლომდე ვერ ვხედავდი მას „ქუჩის დღეებში“ და სულ ეჭვებში ვიყავი. მერაბმა უარი რომ თქვა, შინაგანად გამიხარდა. მივხვდი, რომ რაღაც ახლის ძებნის შანსი გაჩნდა. ჩემი აზრით, მერაბის წასვლამ და გუგა კოტეტიშვილის მოსვლამ ფილმს ძალიან დიდი რამ შემატა.  მერაბ ნინიძეზე დიპლომატიის გამო არ ვამბობ - ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებულია შემოქმედებით სფეროში მომუშავე ქართველებს შორის. მაგრამ ფაქტია, რომ „ქუჩის დღეებს“ მისი უარი წაეშველა. 
 

-    თქვენ თქვით, რომ ტრადიციები და რიტუალები მნიშვნელოვანია და ისინი არ ზღუდავს ადამიანის თავისუფლებას, პირიქით. მიგაჩნიათ, რომ ტრადიციული მსოფლმხედველობის ადამიანი ხართ?

-    ზოგადად, დიახ, მიყვარს ტრადიციები. თუმცა, ტრადიციასაც გააჩნია. 

-    თქვენთვის პირადად მიუღებელი რა არის იმაში, რაც დღევანდელ საქართველოში არ არის ტრადიციული? 

-    რაღაც არატრადიციული კითხვაა. მაგალითად, ქართული სუფრის ტრადიცია ავიღოთ. მამების თაობაში  ეს ტრადიცია დამახინჯებულიც იყო, მაგრამ თავისი არსით ძალიან საინტერესო ფენომენია და მისი შენარჩუნება მნიშვნელოვანი მგონია. ჯობია, კონკრეტულ მაგალითებზე ვილაპარაკოთ.

-    მოდით, მაშინ, კონკრეტულ მაგალითზე კი არ ვილაპარაკოთ, მთავარ ღერძზე ვთქვათ, რაც განასხვავებს ტრადიციულ საზოგადოებას და თანამედროვე სამოქალაქო საზოგადოებას. ეს არის ადამიანის როლის გააზრება. ტრადიციულ საზოგადოებაში ადამიანი არის იერარქიაში - მაგალითად, ზევით არის ოჯახის უფროსი მამაკაცი, მერე ქალი, მერე ბავშვები,  ყველას თავისი ადგილი და ფუნქცია აქვს. სამოქალაქო საზოგადოებაში კი ყველა ერთ წრფეზეა. ადამიანის უფლებების და, პირველ რიგში, უმცირესობის უფლებების დაცვა, ნარკოლიბერალიზაცია, ელექტრონული მუსიკის სცენა და ღამის თბილისი - ეს ყველაფერი და ბევრი სხვა სიახლეც ძნელად მისაღებია ტრადიციული საზოგადოებისთვის. ამ ფაქტორების მიმართ თქვენ თუ გაქვთ მეტ-ნაკლები მიუღებლობა? 

-    სხვადასხვა თემა ჩამოთვალეთ. ნარკოლიბერალიზაცია რომ ავიღოთ, მე „ქუჩის დღეები“ გადავიღე და ამით გამოვხატე ჩემი დამოკიდებულება ნარკოტიკების მიმართ. ჩემს თაობას ნარკოტიკმა თავზე გადაუარა. ამ ქვეყანაში ნარკოტიკები იყო ეპიდემია. ისეთ დროს გავიზარდე, როცა კვირაში ერთხელ დავდიოდი კაიფში გაპარული ადამიანის პანაშვიდზე. 

-    მაგ რეალობიდან თავის დაღწევის გზებზეა ზუსტად საუბარი. არსებობს ერთი მიდგომა, რომ სახელმწიფოს მხრიდან სიმკაცრე მეტ-ნაკლებად გადაჭრის პრობლემას და არსებობს მეორე დამოკიდებულება, რომ პირიქით, რაც უფრო მეტად ჩამოშორდება ნარკოტიკი კრიმინალს, მით მეტად შევამცირებთ მომხმარებელთა რიცხვს.  
 

-    თავს ვერ დავდებ, რომ სპეციალისტი ვარ. ვერ ვიტყვი, რომელი მოდელი ჯობია. ფაქტია, რომ ადამიანი „ანაშის“ მოწევისთვის შვიდი წლით ციხეში არ უნდა ჩასვან. მაშინ ყველანი, ჩემი ჩათვლით, ციხეში უნდა ამოვლპობილიყავით, ახალგაზრდობის გამოცდილებას თუ გავითვალისწინებთ. 

-    მაშინ ყველანაირი ნარკოტიკის მოხმარება კანონდარღვევა იყო. 

-    დიახ. მაგრამ, მეორე მხრივ, ნარკოტიკის ხელაღებით ლეგალიზაცია რას მოგვიტანს? ჩემი აზრით, ეს მარტივი თემა არ არის. ადამიანები თვლიან, რომ კომპეტენტურები არიან, მაგრამ პასუხისმგებლობას იღებენ, რომ ნარკოტიკების მომხმარებლების რაოდენობა არ მოიმატებს? 

-    როგორც უცხოეთის გამოცდილება აჩვენებს...

-    ქვეყნის სპეციფიკაც გასათვალისწინებელია. საქართველო სამხრეთული ქვეყანაა, სადაც ადამიანებს შეუძლიათ, ბინა ჩადონ კრედიტის ასაღებად და იმ კრედიტით მანქანა იყიდონ. პასუხისმგებლობის დონე ამ ქვეყანაში არის აბსოლუტურად სხვა, ვიდრე, ვთქვათ, სკანდინავიის ქვეყნებში. 

-    ამაში გეთანხმებით. 

-    ქვეყანაში, სადაც პასუხისმგებლობის დონე ძალიან დაბალია და უმუშევრობის დონე - ძალიან მაღალი, თქვენ გგონიათ, რომ ნებადართული ნარკოტიკი მომხმარებლების ზრდას არ გამოიწვევს? ეჭვი მეპარება. არ დაგვავიწყდეს, რომ ეს არის ჰედონისტური, ტკბობისადმი მიდრეკილი საზოგადოება, სადაც ადამიანებს მუშაობაზე მეტად თავის გართობა უყვართ. მე მგონია, რომ ეს ძალიან სახიფათო და საფრთხილო თემაა. 

-    კი ბატონო, საფრთხეები არის, მაგრამ გამოცდილებაც არის. 

-    ვიცი გამოცდილებაც, პორტუგალიის და ჩეხეთის მაგალითი - ორივეგან გაიზარდა ნარკოტიკების მოხმარება. 

-    დიახ, მაგრამ მხოლოდ თავიდან. მერე, დროთა განმავლობაში, შემცირდა. 
 

-    რას ნიშნავს „თავიდან“? ჩვენთან რამდენი ხანია ეს „თავიდან“? 

-    ამაზე ნუ ვიკამათებთ. სააკაშვილის პრეზიდენტობისას სახელმწიფო იყო მეტისმეტად მკაცრი და როგორც კი რეჟიმი მოიხსნა, კრიმინალმაც მოიმატა. მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ქვეყანა აუცილებლად ციხიდან უნდა მართო და სხვანაირად წესრიგს ვერ დაამყარებ. ერთია მკაცრი ხელი, მეორეა ლიბერალური მართვა, რომელსაც თავისი წესები აქვს, ოღონდ ამ წესებს დაცვა სჭირდება.   

-    თავს ვერ დავდებ, მგონია, რომ ძალიან რთული თემაა და ხელაღებით, საქართველოს სპეციფიკის გაუთვალისწინებლად, უცხოური მოდელების გადმოღება არ შეიძლება. 

-    დღევანდელ თბილისში ძალიან პოპულარული ღამის სცენები, ელექტრონული მუსიკა და, ზოგადად, ამ ტიპის გართობა, რომელსაც, ჯერჯერობით, საპირწონე ალტერნატივა არ გააჩნია, რამდენად მისაღებია თქვენთვის? 

-    იყო პერიოდი, როცა მეც მომწონდა ელექტრონული მუსიკა. 20 წლის ასაკში კლუბებშიც დავდიოდი. მერე ამ პერიოდმა გადაიარა. ახლა კლუბებში რომ ვყოფილვარ - ჩემი არ არის. თანამედროვე ელექტრონულ მუსიკას უბრალოდ ვერ მოუსმენ. ამიტომ, კლუბში მისვლა, ხშირ შემთხვევაში, მარტო მუსიკით არ მთავრდება. მე მომეჩვენა, რომ იქ ფხიზელი სიტუაცია არ არის, იმ ასაკიდან კიდევ გამოსული ვარ...

-    მე გეკითხებით სახელმწიფოს პოზიციიდან, როგორც მოქალაქეს. მიგაჩნიათ, რომ ღამის სცენები ნორმალურია, უნდა განვითარდეს, რადგან ეს კარგია ქვეყნისთვის და მოსახლეობისთვის, თუ მიგაჩნიათ, რომ სერიოზული ალტერნატივები სჭირდება? 

-    რომ გითხრათ, გამიხარდება, ჩემს შვილს ყოველ საღამოს ვხედავდე კლუბში, სადაც არ ვიცი, მესამე წასვლაზე რა ნარკოტიკს მიიღებს, - არ ვიქნები გულწრფელი. იმიტომ, რომ ნარკოტიკის მიღების რისკი მანდ ძალიან მაღალია და ეს დასამალი არ არის. ალტერნატივად მიმაჩნია, ჩემს შვილს ისეთი გემოვნება განვუვითარო, რომ თვითონ არ მოუნდეს ღამის კლუბებში სიარული. მე ქუდი რომ შემიგდო, ვერ შევალ. 
 

-    გემოვნებას უკავშირებთ? 

-    ფასეულობები, გემოვნება, რა მოგწონს... ლიტერატურაც იგივეა, თუ კარგ ლიტერატურას შეაჩვევ ბავშვს, არაკარგს აღარ წაიკითხავს. ერთადერთი, რაც ჩემთვის აბსოლუტურად მიუღებელია, თბილისის კაზინოების ქალაქად გადაქცევაა. აეროპორტში რომ შემოდიხარ, პირველი ათი რეკლამიდან ცხრა კაზინოს ეხება. გგონია, რომ ლას ვეგასში ჩახვედი. ეს ესთეტურადაც მეორეხარისხოვანი ქვეყნის შთაბეჭდილებას ქმნის. არცერთ ევროპულ ქვეყანაში, სადაც ჩავსულვარ (მონაკოში არ ვარ ნამყოფი, სადაც კაზინოებია), მსგავსი არაფერი მინახავს. ამას თუ ნარკოტიკებიც დაემატა, საქართველო იქნება ადგილი, სადაც ადამიანები უფრო დაბალი დონის ტურიზმისთვის ჩამოვლენ. არადა, პოტენციალი გვაქვს - ჩვენი ისტორიიდან და ლანდშაფტიდან გამომდინარე - მაღალი დონის ტურიზმი განვითარდეს: შემეცნებითი, კულინარიული...

-    ამას ხედავთ ალტერნატივად?

-    რა თქმა უნდა, რატომაც არა. ვის აქვს ასეთი ნიშა მსოფლიოში, რომ ღვინის სამშობლოა? არაჩვეულებრივი კულტურა გვაქვს, შეგვიძლია, ჯანმრთელობის ტურიზმი განვავითაროთ, მთელი ქვეყანა სპაა, ყველა კუთხე. მაგ მხრივ განვითარება არ ჯობია, ვიდრე კაზინო და მარიხუანა?!

-    თქვენ ამბობდით - რაც უფრო ცოტაა ფული, მეტია თავისუფლება და მიყვარს დაბალბიუჯეტიანი ფილმებიო. იქნებ, განგვიმარტოთ, როგორ არის ბიუჯეტი დაკავშირებული თავისუფლებასთან. 

-    სიმცირესაც გააჩნია. რაღაც ზღვარი არსებობს. ჩვენ მეტისმეტად ცოტა ფული გვაქვს. ბუნუელს ჰკითხეს, ასეთ კარგ კინოს როგორ აკეთებო? მან უპასუხა, ათი მილიონი დოლარი როცა გაქვს, იმდენი პროდიუსერი გაზის თავზე, კარგ ფილმს ვერ გააკეთებ; თუ გინდა, იგრძნო თავისუფლება, მცირებიუჯეტიანი ფილმი უნდა გადაიღოო. ეს იყო ბუნუელის რეცეპტი. 

-    ფულს კინოშიც მოჰყვება ვალდებულებები?

-    დიახ, მაგრამ ჩვენ ისეთი დაბალი ბიუჯეტით ვმუშაობთ, რომ ეგ პრობლემა ნამდვილად არ გვაქვს. ცოტა მეტი ბიუჯეტი რომ იყოს, ფილმს წაადგებოდა. „შემთხვით პაემნებზე“ წელიწადნახევარი უხელფასოდ ვიმუშავე. არ ეყო ბიუჯეტი ჩემს ხელფასს, ვერ ვიპოვეთ ამისთვის ფული. კვირაში შვიდი დღე უხელფასოდ მუშაობა წელიწადნახევრის განმავლობაში, როცა ოჯახიც სარჩენი გყავს, რთული ეგზისტენციური მდგომარეობაა. 

-    რა არის ის ზღვარი, რაზეც შეიძლება წახვიდეთ იმისთვის, რომ „შემთხვევითი პაემნების“ მსგავსი ფილმი გადაიღოთ უხელფასოდ?
 

-    ორი-სამი ფილმის გადაღება პროფესიის ფლობას არ ნიშნავს. ათი კინო ხომ უნდა გადაიღო რამენაირად, რომ ეს ხელობა ისწავლო? მე მგონია, რომ ჩემი პროფესიის აბსოლუტურად საწყისში ვარ. და რომ ვისწავლო, უნდა ვიმუშაო.

-    მუშაობის დროს უხელფასობის კომპენსირებას როგორ ახერხებდით?

-    ვიღებდი რეკლამას; მერე წავედი და ერთი წელი უკრაინაში ვიღებდი სერიალს, რომელიც აბსოლუტურად არ მაინტერესებდა, მაგრამ საჭირო იყო იმისთვის, რომ ვალები გამესტუმრებინა. ეს ხომ დაკარგული დროა, რაღაც კუთხით?!

-    სხვათა შორის, გადაცემა რომ არის - „რეკომენდაცია“ - იქ გკითხეს, რის ნახვას ურჩევდით  მაყურებელსო და დოკუმენტური ფილმი დაასახელეთ: ვიმ ვენდერსის ფილმი ფოტოგრაფ სებასტიან სალგადოზე.  

-    მაგაზე ბევრად უკეთესი დოკუმენტური ფილმებიც არსებობს, უბრალოდ, ახალი ნანახი მქონდა. თვითონ სალგადოს პერსონამაც იმოქმედა. როგორც ფოტოგრაფი, ყოველთვის ძალიან მომწონდა. ვტიროდი, ფილმს რომ ვუყურებდი.

-    თვითონაც ამბობს ვიმ ვენდერსი, ბევრჯერ კამერა გავაჩერე, რომ გამომეტირა, რასაც ვიღებდიო. 

-    ფესტივალის დახურვა იყო. დახურვაზე არავინ რჩება ხოლმე. დავრჩი და მერე აღარაფერი მახსოვდა, ცხარე ცრემლებით ვტიროდი დარბაზში. დიდი ფოტოგრაფი და ძალიან დიდი პიროვნებაა. 

-    ვიცი, რომ თქვენი საუკეთესო ფილმი ჯერ არ გადაგიღიათ. მაგრამ არ ვიცი, რითი ხართ უკმაყოფილო, როგორც რეჟისორი.

-    ბევრი რამით. ძნელია ჩამოთვლა: მასალა, თემატიკა, სიმძაფრე, გადაღების მანერა, კამერის მოძრაობა. ყველა კომპონენტთან დაკავშირებით მგონია, რომ სხვანაირად შეიძლება გადაიღო. რაღაც შეიძლება გააკეთო და მოგეწონოს, მაგრამ მერე ნახავ ფელინის, ვისკონტის და მაშინვე ხვდები, რომ ჯერ არაფერი გაგიკეთებია. ჩვენი პროფესია მეტ თავდადებას ითხოვს. ქართველებს მაინც უფრო ადვილი გზების არჩევა გვიყვარს. მეც, მათ შორის.

-    რას გულისხმობთ?
 

-    ნიუ იორკში რომ ჩავაბარე, ძალიან კარგი პედაგოგი მყავდა და მან მითხრა - ტიპური ქართველი ხარ, კარგი თვალი გაქვს, კარგი ყური გაქვს, გემოვნება გაქვს, მაგრამ საქმე ბოლომდე არ მიგყავსო. თუ რეჟისორობა გინდა, მაშინ საქმის ბოლომდე მიყვანა უნდა ისწავლო. და საქმის ბოლომდე მიყვანა ნიშნავს რაღაც დონეზე ფანატიზმს. 

-    რაც უკვე გააკეთეთ და რასაც თქვენი სახელი ჰქვია, იმას რა დააკლდა?

-    სულ უკმაყოფილო ვარ პროცესით. მგონია, რომ მეტი უნდა ვიმუშაო. მეტი... მეტი... და მეტი თავდადებით. ეგ არის მთავარი პრობლემა და არა უსახსრობა. როცა კარგი მასალაა, ფულიც ჩნდება ხოლმე. ჯერ შენ უნდა დაიხარჯო და მერე ის იზიდავს ენერგიასაც, ხალხსაც და რესურსსაც. დრო კი ცოტაა. რეზო გაბრიაძემ თქვა ერთხელ, კინო ახალგაზრდების საქმეაო. რაღაც ლოგიკა ამაში არის. დიდი რესურსიც არ მაქვს მაგ მხრივ, ძალიან ახალგაზრდაც არ ვარ. 10-15 წელზეა ლაპარაკი და ვნახოთ...

-    არსებობს სტერეოტიპი, რომ ხელოვანი შეიძლება იყოს ბოჰემური, უპასუხისმგებლო, უდისციპლინო. თქვენც ფიქრობთ, რომ უპასუხისმგებლო ადამიანმა შეიძლება, რამე მნიშვნელოვანი შექმნას?

-    შეიძლება ადამიანი ცოტა ქაოტური იყოს და, ალბათ, ზოგიერთი ხელოვანი არის კიდეც ცოტა ქაოტური. მე მაინც ორგანიზებული ადამიანები მიზიდავს. ერთი რაღაც ვიცი, რომ სხვისი პატივისცემა, სხვისი დროის დაზოგვა მნიშვნელოვანია. შენი სიტყვის შესრულებაც აუცილებელ თვისებად მიმაჩნია.
 
-    ამ თვისებების გარეშე შესაძლებელია რამე ღირებულის შექმნა?

-    ვერ ვიტყვი. ალბათ, არიან ადამიანები, რომლებიც ასე მუშაობდნენ. რეჟისორების შესახებ რაც წამიკითხავს და ბევრს ვკითხულობ, - ძალიან ორგანიზებული ხალხი იყო, სუპერორგანიზებული. რეჟისურა სტრესული და რთული პროფესიაა. ამიტომ მგონია, ერთ-ერთი ფუნდამენტური თვისება არის ორგანიზებულობა. 

-    თქვენი პროფესიიდან გამომდინარე, ალბათ, რაღაც ტიპის აგრესიებთან გიხდებათ შეჯახება და როგორ იქცევით? რამე რეცეპტი გაქვთ? უთმობთ? არ უთმობთ? 

-    სიტუაციას გააჩნია. მოთმინება ჩვენი პროფესიის შემადგენელი ნაწილია. რამდენ ადამიანთან გიწევს ურთიერთობა, არა? ზოგან სიმტკიცეა აუცილებელი, ზოგან უნდა დაუთმო. საერთოდ, როგორც პრინციპი, მგონია, რომ ძლიერი უთმობს. მაგრამ არის სიტუაცია, სადაც დათმობა არ შეიძლება. 

-    გიჭირთ ამ პრინციპების გატანა, თუ არ არის პრობლემა?

-    როგორ არ მიჭირს?! ცხოვრება გამოწვევებისგან შედგება. მათ შორის, შენი თავის შენარჩუნება, იმის შენარჩუნება, რისიც გჯერა - საკმაოდ რთულია. მთელი ცხოვრება რაღაც გამოწვევები მქონდა. თან მქონდა შესაძლებლობა, რომ კინო არ ამერჩია და ამერჩია სხვა პროფესია, ვთქვათ, მაღალანაზღაურებადი. 

-    მაგრამ უფრო იოლი?

-    იოლი პროფესია არ არსებობს, თუ საქმეს კარგად აკეთებ. მაგის სნობიზმი არ მაქვს. 

-    თქვენი ბუნება, აღზრდა და თქვენი პროფესია რამდენად შეესაბამება ერთმანეთს? 

-    ვერ ვიტყვი, რომ ბოლომდე შეესაბამება. მაინც რაღაც სირბილე მაქვს. ზოგჯერ უფრო მეტ სიმკაცრეს ითხოვს სიტუაცია. 
 

-    რეალურად რამე გაფუჭებულა ამით, რომ რბილი ხასიათი გაქვთ?

-    ვერ ვიხსენებ, ალბათ კი. მაგრამ, მეორე მხრივ, სირბილეც ძალაა. ერთი მომენტი კი იყო - როგორც კი გადასაღებ მოედანზე აღმოვჩნდი, ვიგრძენი, რომ იქ ვიყავი, სადაც უნდა ვყოფილიყავი. ერთ ამბავს გეტყვით: დედა გარდაიცვალა ორი წლის წინ, მას უკავშირდება. ადრე ტელევიზიაში ვმუშაობდი, „იბერვიზიაში“. ტელევიზიაში წარმატება ადვილად მოდის. ეჩვევიან, რომ ყოველდღე ეთერში ხარ. მერე ისე მოხდა, რომ კინოში გადავვარდი და სადღაც გავქრი ექვსი-შვიდი წელი. ამის გამო ოჯახში ცოტა კონფლიქტი გვქონდა, ჩემები ვერ ხვდებოდნენ, რამდენად სწორი არჩევანი გავაკეთე ცხოვრებაში. 

-    თქვენ თუ გეპარებოდათ ეჭვი? 

-    ზოგჯერ არის შინაგანად რთული მომენტები. შენს თავს ეკითხები - რატომ? რა მინდოდა აქ? დღემდე მაქვს ზოგჯერ ეგ ეჭვები. ახლა ჩემი მეხამრიდი ჩემი მეუღლეა. როგორც კი ეჭვები მიჩნდება, ვთქვათ, მასალა არ მომწონს, ან გადაღება ფერხდება, ვეუბნები - არ არის კინო ჩემი საქმე. და ის ამბობს ხოლმე - აი, ისევ დაიწყო... იცის, რომ  რთული პერიოდები ახლავს ჩემს საქმეს. ზოგჯერ ვიტყვი - მორჩა, კინოს აღარ ვაკეთებ! მერე უცებ ვიტყვი - აი, რაღაც ახალი მასალის მოძებნა მომინდა. ცოტა სასაცილოა ეს ყველაფერი. მაგრამ სიმართლეა. 

-    არ ვიცოდი, ეჭვები თუ გქონდათ კინოსთან დაკავშირებით. 

-    კი, როგორ არა. მაგრამ, სხვათა შორის, ადვილად გადამდის ეს ეჭვები. თუმცა, შეიძლება სცენარში მცირედი ეჭვი გამიჩნდეს და ამან აბსოლუტურად გამიფუჭოს დამოკიდებულება ზოგადსაკაცობრიო თემების მიმართ (იცინის)... დედაჩემს ეჭვი ეპარებოდა ჩემს არჩევანში, მაგრამ მერე ისე მოხდა, თბილისში ვიღებდი რაღაცას, ერთ-ერთი პირველი ნამუშევარი იყო და მკითხა, თუ შეიძლება, გადაღებას დავესწროო. მეც ვუთხარი, რომ მოსულიყო. 

 
-    თქვენ სულ ღირსების თემას უტრიალებთ და პატივმოყვარეობა თუ შეიძლება იყოს ღირსების ნაწილი, ან ადამიანს ღირსეული საქციელისკენ უბიძგოს?

-    პატივმოყვარეობაში, თავისი არსით, ღირსების რაღაც ელემენტი არის. 
 

-    თქვენს გმირებს პატივმოყვარეობა არ აწუხებთ და ამიტომ მინდოდა, რომ მედლისთვის მეორე მხრიდან შეგვეხედა. იქიდან რა ჩანს?

-    იქიდან ჩანს, რომ პატივმოყვარეობა ღირსების არასწორი გაგებაა. კინოში ეგ თემა მაინტერესებს იმიტომ, რომ მაინც უფრო სინათლეს ვეძებ, ვიდრე სიბნელეს. კი უნდა დააფიქრო ადამიანი, მაგრამ სასოწარკვეთილი არ უნდა გამოუშვა დარბაზიდან. თან ღირსების შეგრძნება და კეთილშობილება ჩემთვის ქართული თემებია. 

-    თქვენ ცდილობთ, აჩვენოთ ჩვენი საზოგადოების და  ჩვენი ხასიათის განვითარების მიმდინარე მომენტი, აწმყო. სწორად გვესმის აწმყოს მნიშვნელობა? 

-    ცოტა რთული საკითხია. ერთი რამ ვიცი, რომ საზოგადოება საკმაოდ ვითარდება. მოვლენებმა აჩვენა, რომ ქართულ საზოგადოებას მაინც რაღაც სიბრძნე აქვს. პოლიტიკოსები ასე სწრაფად ვერ ვითარდებიან. 

-    რას გულისხმობთ?

-    მაგალითად, სააკაშვილის პერიოდი რომ ავიღოთ, აბსოლუტური კონტროლი იყო მედიის, მაგრამ ხალხი მაინც ვერ მოატყუეს. იმათ ეგონათ, რომ ბევრად მეტი იცოდნენ, ვიდრე ხალხმა და სინამდვილეში აღმოჩნდა, რომ ხალხმა მეტი იცის. 

-    ანუ ეს არის აწმყოს გრძნობა?

-    შეიძლება. მე მგონია, რომ ქართული თვისება არის  გახსნილობა. კარგი გამოვლინებით, ქართული ხასიათი ნიშნავს გახსნილობას, როცა არ გეშინია სხვა კულტურებთან  ურთიერთობა, იმდენად ძლიერი ხარ შენს კულტურაში. გავლენების არ გეშინია, მაინც შენსას ქმნი. მე ვამბობ, თავისი არსით როგორს ვხედავ ქართულ კულტურას, მათ შორის, აწმყოში.

-    თქვენ დიდი სურათი აიღეთ, მაგრამ კონკრეტულ გამოვლინებებში შეიძლება ზუსტად პირიქით იყოს. იმიტომ, რომ უცხოს მიმართ შიში და „ჩინელები დაგვიპყრობენ“ თემა დღეს ძალიან გავრცელებულია. 
 

-    რაღაც კუთხით სიფრთხილე არ გამორიცხავს გახსნილობას. როცა სამმილიონიანი ქვეყანა ხარ, საიდანაც ორი მილიონი სიღარიბის ზღვარზე ცხოვრობს, სხვა გამოწვევების წინაშე დგები.

-    რელიგიური უმცირესობების მიმართ დიდი შიშია, სექსუალური უმცირესობების მიმართ შიშია. თქვენც ამბობდით სადღაც, რომ საქართველო  ევროპის და აზიის გზაგასაყარზეა და კულტურული ნაკადები როგორც ევროპიდან, ისე აზიიდან სულ მოედინებოდა აბრეშუმის გზაზე. მაგრამ მეოცე საუკუნეში ჩაკეტილები აღმოვჩნდით. 

-    დიდ ევროპულ ქვეყნებს აქვთ მიგრაციის პრობლემა. საქართველო ეკონომიკის მხრივ და მოსახლეობის მხრივაც არნახულად მცირეა და ამ გამოწვევებზე არფიქრი ზუსტად აწმყოს არაადეკვატური აღქმა იქნებოდა. ეს უკვე სხვა საკითხია - მიწასთან დამოკიდებულება როგორი უნდა იყოს, როგორ უნდა გადაწყდეს მოქალაქეობის საკითხი... რთული თემებია. 

-    დიახ, მაგრამ, თუკი ევროპის ნაწილი ვართ, არ გამოვა, ეს საკითხები ერთი ხედვით წყდებოდეს ევროპაში და ჩვენ მაინცდამაინც საპირისპიროდ ვწყვეტდეთ.

-    ყოველთვის უნდა გავითვალისწინოთ ამ ქვეყნის სპეციფიკა. მით უმეტეს, როდესაც დიდი მიგრაციის და დიდი გამოწვევების ფრონტის ხაზზე ვართ. საქართველოს ისტორიაც ხომ გადარჩენისთვის მუდმივი ბრძოლაა?  შვეიცარია და ნორვეგია ხომ არ გვყავს მეზობლად? აწმყო ამას გულისხმობს - სიფრთხილეს და ადეკვატურობას. მგონია, რომ ძალიან საინტერესო პერიოდია და საქართველო ოაზისივით არის რეგიონში თავისი დემოკრატიული მოწყობით, ინსტიტუტებით და პოტენციალით.

-    ზნეობა ადამიანს თუ აახლოებს ბედნიერებასთან? 

-    ცხადია, აახლოებს. 

-    თქვენი გმირები რომ ვერ დააახლოვა?

-    საუბარს, ტრადიციულად, დავასრულებთ თქვენი მოკლე კომენტარებით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატა ეკუთვნის ავსტრიელ მეცნიერს ზიგმუნდ ფროიდს (1856-1939): „თუ ადამიანს ყველაფერი აპატიე, ესე იგი, მასთან ანგარიში საბოლოოდ გასწორებული გაქვს.“

-    ისე გამოდის, თითქოს, კარგავ. მე პირიქით ვფიქრობ, თუ ადამიანს აპატიებ, ესე იგი, შეიძენ მას. არ ვეთანხმები ბატონ ფროიდს. 

-    მეორე ციტატის ავტორია ოლივერ ჰოლმსი (უმცროსი), ამერიკელი იურისტი, ამერიკის უზენაესი სასამართლოს წევრი (1841-1935): „რწმენის უდიდესი აქტია, როდესაც ადამიანი გადაწყვეტს, რომ ის ღმერთი არ არის.“

-    ნამეტანი თავში რომ არ აგივარდეს, ამაზეა ეს ციტატა. თავმდაბლობა სწორად ცხოვრების ერთ-ერთი საფუძველია. ძალიან კარგი ფრაზაა, ვეთანხმები. 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე, ელისო სულაკაური, ზაქარია ჭელიძე