- გიორგი, თქვენ ბევრ ქვეყანაში არა მხოლოდ გიმოგზაურიათ, არამედ გიცხოვრიათ კიდეც. სხვა ქვეყნების გაცნობის შემდეგ, რა გაიგეთ, რა შეიმეცნეთ საქართველოზე ისეთი, რაც მანამდე არ იცოდით?

- ჩემი ქვეყანა გადავაფასე და ბევრად უფრო ამაყი ვარ იმით, რომ ქართველი ვარ.

- რატომ?

- იმიტომ, რომ როდესაც შორიდან აფასებ სხვა ქვეყნის მოსახლეობის ცხოვრების სტილს და ეკონომიკურ მდგომარეობას, გგონია, რომ ყველაფერი გენიალურადაა. მაგრამ როდესაც ფაქტის წინაშე აღმოჩნდები, დაინახავ, რომ არცთუ ისე ადვილი ყოფილა იქ ცხოვრება და გენიალურია სწორედ ჩვენი ქვეყნა - თავისი ბუნებით, ხალხით, ტრადიციებით, ადამიანური სითბოთი. ადრე საქართველოს ასე არ ვუყურებდი და ჩემი ქართველობაც პრივილეგიად არ მიმაჩნდა. დღეს სიამაყით ვაცხადებ, რომ ქართველი ვარ.

- იმის შემდეგ, რაც მრავალი სხვა ქვეყანა გაიცანით?

- დიახ. იმიტომ, რომ ჩემს ქვეყანას აქვს ისტორია, კულტურა, საკმაოდ დიდი და ღრმა ფესვებით.

- ეს მანამდეც იცოდით.

- დიახ, მაგრამ როდესაც ადარებ, სხვა ერი რითი ამაყობს და შენ რამდენი გაქვს საამაყო, აუცილებლად გადააფასებ შენს დამოკიდებულებებს.
 

- როგორ ფიქრობთ, არსებობს თუ არა ქართული სტილი, როგორც ფენომენი?

- მე ვფიქრობ, რომ ეს ფენომენი მოგონილია. მოდას ეროვნება არ გააჩნია. უბრალოდ, ქართველ ერს თავისებური გემოვნება აქვს. ხალხი სხვანაირად იცვამს, სხვანაირი ფერთა გამა აქვს, სხვანაირად აღიქვამს ბუნებას. ხშირად ამბობენ, რომ ქართველები შავ სამოსს ხმარობენ. იმიტომ, რომ ბუნება ჩვენს ირგვლივ ძალიან ფერადია და არ გვჭირდება, ამ გარემოში კიდევ უფრო მეტად გამოვირჩეოდეთ. თვითონ ადამიანებს აქვთ ლამაზი და ფერადი ბუნება. ზოგადად, ადამიანები, რომლებიც შავ სამოსს ატარებენ, შიგნით ფერადები არიან.

- ცნობილი გამონათქვამია, კოკო შანელს მიაწერენ: მოდა გაივლის და სტილი დარჩებაო. სტილი უფრო ინდივიდუალურია თუ მოდა?

- ძალიან რთულია, ზღვარი გაავლო სტილსა და მოდას შორის, თუმცა, დიახ, სტილი დროს უძლებს და თავის ადგილს ერთმნიშვნელოვნად იმკვიდრებს; ხოლო მოდა მუდმივ ცვლილებას განიცდის და ამ ცვლილებას ირაციონალური ბუნება აქვს. ეს არის ცვლილება ცვლილებისთვის და არა რაიმე მიზეზშედეგობრივი კავშირების გამო.  

- ანგელა მისონი (მისონის სახლის კრეატიული დირექტორი) წერს ერთ ინტერვიუში, რომ ჩვენს დროში ძალიან იშვიათად თუ შეიძლება ისეთი დიზაინერის პოვნა, რომელსაც შეუძლია შექმნას, გამოიგონოს სტილი. კელვინ კლაინიც ინტერვიუში ამბობს, რომ მოდის სფერო ვითარდება, ყველაფერი იცვლება, მაგრამ არაფრის გამოგონება აღარ ხდება. შემოქმედების დეფიციტია მოდის ინდუსტრიაში?

 - ყოველთვის ხდებოდა, რომ მოდა ჩიხში შედიოდა  და ცვლილებებს ვეღარ განიცდიდა. მაგრამ შემდეგ, უეცრად, ყოველ დეკადაზე რაღაც ახალი იჩენდა თავს და საბოლოოდ იდებოდა შედეგი - 80-იანი წლების მოდა, 90-იანი წლების მოდა და ასე შემდეგ. ჩვენ ვიცით, 50-იანი წლების კრისტიან დიორის ეპოქა რა იყო, 60-იანი წლების მერი ქუანთის ეპოქა რა იყო  - როგორ გამარტივდა ფორმები და სინთეზური მასალები როგორ და რატომ შემოვიდა მოდაში. დიორი იყენებდა აბრეშუმს და ტაფტას, რაც ძალიან ძვირფასი იყო და მათი შეძენის საშუალება ბევრს არ გააჩნდა. ამ დროს გამოჩნდა ბრიტანელი მერი ქუანთი, რომელმაც შეამოკლა სამოსის სიგრძე, გაამარტივა არქიტექტურულად ფორმები და სინთეზური მასალები შემოიტანა - ბაილონი და ლავსანი და ასე შემდეგ... ასე გახდა მოდა ხელმისაწვდომი ფართო მასებისთვის.

- როგორც მოდის ინდუსტრიის ძალიან ცნობილი წარმომადგენლები ამბობენ, სწორედ ბოლო ათწლეულში ხდება მოდის უპრეცედენტო გადემოკრატიულება, როდესაც მაღაზიათა ქსელები ტანისამოსს ცნობილ დიზაინერებს უკვეთავენ და მისაწვდომ ფასად ყიდიან.  მიგაჩნიათ თუ არა ბრენდებზე მეტი ხელმისაწვდომობა დადებით მოვლენად  მოდის განვითარებისთვის? ხედავთ თუ არა საფრთხეს, რომ მოდის გადემოკრატიულებამ შეიძლება ხარისხი დააზიანოს? 

- კი არ მიმაჩნია, ეს ასეა ნამდვილად. კომერციალიზაციის პროცესში მოდამ მხატვრული ღირებულება დაკარგა იმიტომ, რომ ვერასოდეს შექმნი მაღალი ხარისხის პროდუქტს იმ ფასში, რა ფასსაც მასობრივი წარმოების კომპანიები გვთავაზობენ. ბუნებრივია, ისინი ახდენენ ბევრად ცნობილი კომპანიების და ბრენდების სამოსის კოპირებას, ოღონდ, იაფფასიანი ქსოვილით და გამარტივებული ოპერაციებით. მაგალითად, უფრო ნაკლებ ჯიბეს აკეთებენ, ან უფრო ნაკლებ ფოლაქს და ამით ამცირებენ სამოსის ღირებულებას. რა თქმა უნდა, ფასის კლებას, პირველ რიგში, ქსოვილის ხარისხის გაუარესება იწვევს.

- ეს მოდისთვის ცუდია თუ კარგი?

- ჩემი მხრიდან ძალიან რთული იქნება შეფასება, ცუდია თუ კარგი. მაგრამ რადგან მოდის კომერციალიზაციის ტენდენცია არსებობს და ამით ხალხი სარგებლობს, როგორც ვეწინააღმდეგები ამ ფაქტს, ისე ვემხრობი კიდეც. იმიტომ, რომ რაღაც გამართლება აქვს. ძალიან სწრაფი ტემპით ხდება მოდის განვითარება და ცვლილებები.

- მოდის კომერციალიზაციას ეძახით მოდის განვითარებას? თუ სხვა რამეს გულისხმობთ?

- ეს კომპანიები, რომლებიც ცნობილი ბრენდების იაფფასიან კოპირებას ახდენენ, ზრდიან მასების ხელმისაწვდომობას მოდურ პროდუქტზე. და ბუნებრივია, რომ რაც უფრო მეტისთვისაა ხელმისაწვდომი, ამ ნივთის მოდურობის ხარისხი ეცემა. აქედან გამომდინარე, იმდენად სწრაფად უნდა აწარმოო ახალი პროდუქცია, რომ იმ ადამიანებმა, რომლებიც მოდურად იმოსებიან, დროულად შეიძინონ ის, რაც ახალია - სანამ ეს სამოსიც მასობრივი წარმოების გახდება. 

- ამ პროცესში მოდის ექსკლუზიურობა სრულიად იკარგება თუ მხოლოდ ზარალდება?

- კიდეც იკარგება და კიდეც ზარალდება - ეს შემიძლია გითხრათ თავისუფლად იმიტომ, რომ ექსკლუზიურობის და მხატვრული ღირებულების გაუფასურება ნამდვილად ხდება. 

- თუ მოდის ბიზნესში შემოქმედებითობის და თვისებრივი  ცვლილებების დეფიციტია, ახალგაზრდები, რომლებსაც ბევრი ახალი იდეა აქვთ, რამდენად ძნელად ან ადვილად მკვიდრდებიან ამ ბიზნესში?
 
- უამრავი უნიჭიერესი და ჭკვიანი ახალგაზრდაა ამ სფეროში. ძალიან საინტერესოა, რომ მისონის ან კლაინის მსგავსად, ზევიდან უყურო პროცესს და თქვა, რომ არაფერი  ხდება. ეს არ არის მართალი. ხდება და ძალიანაც ბევრი რამ ხდება. ისეთი მიგნებებია ნანოტექნოლოგიებში, რომ, მაგალითად, ქსოვილის თვითგაწმენდა ხდება - სპორტულ სამოსს ვგულისხმობ.  ასევე, შეიძლება ქსოვილზე თქვენი სახის თერმული ანაბეჭდი გადავიდეს და სანამ ქსოვილი არ გაგრილდება, მანამდე შენარჩუნდეს სახის გამოსახულება. ბევრი ასეთი ინოვაციაა, უბრალოდ, წარმოებაში მათი ჩაშვება შეუძლებელია, რადგან ძალიან ძვირი ჯდება.
 

- თანაფარდობა, ბალანსი შემოქმედებითობასა და კომერციას შორის როგორია, თქვენ როგორ ხედავთ?

- ძალიან ძნელია ზუსტად განსაზღვრა. საერთოდ, თვითონ დიზაინერმა უნდა იცოდეს იმ ბაზრის მოთხოვნილებები, სადაც საკუთარი პროდუქციის რეალიზება უწევს. მე, მაგალითად, ადრე დიდ ყურადღებას ვაქცევდი საღამოს კაბებს, რომლებიც უფრო მეტად ექსკლუზიური ხასიათის იყო. მაგრამ მოთხოვნილება ამ ტიპის კაბებზე საქართველოშიც და ევროპაშიც ახლა ბევრად ნაკლებია. საღამოებზე და წითელ ხალიჩაზეც კი უკვე აღარ იცვამენ შლეიფიან საღამოს კაბებს, უნდათ, რომ თავი კომფორტულად იგრძნონ. ამიტომ, ვცდილობ, რომ ექსკლუზიურობა შევამცირო და ორიენტაცია კომერციისკენ ავიღო. ოღონდ, კომერცია არ გულისხმობს, რომ ისე გაამარტივო შენი სამოსი, მასპროდუქციის მწარმოებლებს დაემსგავსო. 

- გამოდის, თანამედროვე მოდა, ძირითადად, კომერციისკენ არის. ასეა? 

- რა თქმა უნდა, კომერციისკენ, რადგან გინდა, რომ თავი გადაირჩინო, როგორც დიზაინერმა. საკუთარ თავს თვითონ ვირჩენთ, ჩვენს თანამშრომლებსაც ვარჩენთ, თან უამრავი გადასახადი გვაქვს. ჩვეულებრივი ბიზნესია.

- ადამიანები, რომლებიც საქართველოში იწყებენ მოდის სფეროში მუშაობას, შემდეგ ცდილობენ, ამ გლობალურ სამყაროში სხვა არაერთი კარიც შეაღონ. ქართველი ახალგაზრდებისთვის რამდენად ხელმისაწვდომია, რამდენად კარგი დროა ახლა ამ დიდ ინდუსტრიაში შესასვლელად და დასამკვიდრებლად?

- არაჩვეულებრივი დროა. კონკურენციის დონე ნამდვილად ძალიან მაღალია. მაგრამ დღეს არაერთი ნიჭიერი ქართველი დიზაინერი საკმაოდ კარგად ყიდის საკუთარ პროდუქტს არამარტო საქართველოში, უცხოეთშიც - რუსეთში, უკრაინაში, ყაზახეთში, აზერბაიჯანში, ევროპის სხვადასხვა ქვეყანაში. ამერიკაშიც იყიდება რამდენიმე დიზაინერის ნამუშევარი. რა თქმა უნდა, დიდი და მასშტაბური დაკვეთები არ აქვთ, როგორც ვიცი, მაგრამ რაც აქვთ, ესეც სასიამოვნოა. უბრალოდ, იმისთვის, რომ საქმეს დიდი მასშტაბი მიეცეს, საჭიროა დიდი ფინანსები და რისკიც მეტია. როდესაც დიდი ფინანსები იხარჯება, გათვლის ალბათობაც მაღალი უნდა იყოს და გარკვეული „გარანტიებიც“.
 

- გარანტიები, ალბათ, არ არსებობს.

- რა თქმა უნდა, არ არსებობს. მე კომპანია დავაარსე დანიაში და 2009-2013 წლებში ჩემი პროდუქცია კოპენჰაგენში იყიდებოდა. იქ წესია, რომ მინიმალური შესყიდვისთვის 10 000 დოლარის პროდუქციაა საჭირო. ვთქვათ, გაყიდე ეს 10 000 დოლარის პროდუქცია. შეგიძლია, 30% წინსწრებით მოითხოვო წარმოებისთვის, თუმცა, როგორც წესი, როდესაც მინიმალური მასშტაბის გაყიდვაა, არასერიოზულ შთაბეჭდილებას ტოვებ, თუკი 30%-ს წინასწარ ითხოვ. მაგრამ, ნახეთ, რა ხდება. როცა დაკვეთილი პროდუქტი მზად არის, ურეკავ დამკვეთს და ეუბნები - პროდუქციას გიგზავნით და მზად იყავით. ამ დროს ყველაფერში შენი ფული გაქვს გადახდილი. შეიძლება, დამკვეთმა გითხრას, რომ ბოდიშს გიხდით, მაგრამ გავკოტრდი. თქვენთვის კი ამის შესახებ არავის უცნობებია. თქვენ გიწევთ ამ პროდუქციის დალაგება სასაწყობო სივრცეში, რომელიც, შეიძლება, არც კი გქონდეთ იმ ქვეყანაში.

- მართლაც, დიდი რისკია.

- დიახ, ასეც შეიძლება მოხდეს, რომ დამკვეთმა მიიღოს პროდუქცია, მაგრამ რაღაც არ მოეწონოს, ან მიზეზი მოიდოს. შვიდი დღის განმავლობაში უნდა გითხრათ პასუხი - იტოვებს თუ არა მაღაზიაში ამ პროდუქციას. ამიტომ აქაც გიწევს ნერვიულობა. ორი თვის განმავლობაში, ანუ რვა კვირის შემდეგ უნდა დაგიფაროს სრულად თანხა.

- თამაშის წესებია ასეთი?

- დიახ, ასეთი წესებია დანიაში და სხვა ბევრ ქვეყანაშიც. მაგრამ დაზღვეული არ ხარ და თუ დიდ დაკვეთას მოკიდე ხელი და დიდი რესურსი ჩადე, ამ ყველაფერმა შეიძლება ძალიან ცუდად იმოქმედოს შენს ფინანსებზე. მთელი ეს ციკლი 5-6 თვეზეა გაწერილი. 5-6 თვის განმავლობაში რა მოგება გრჩება და რა რისკფაქტორებთან არის პროცესი დაკავშირებული, ადვილი წარმოსადგენია. ამიტომ გიწევს, რომ დიდ მასშტაბებს არ შეეჭიდო და მცირე რისკებით დაკმაყოფილდე.

- რისკებთან დაკავშირებით მინდა ვთქვა, რომ დემნა გვასალიას ინტერვიუ წავიკითხე „გარდიანში“, სადაც ამბობს: „უნდა გარისკო, რომ გადარჩე“. მაგრამ ის, ალბათ, უფრო  შემოქმედებითი პროცესის რისკებს გულისხმობდა. 

- დიახ, დემნა ფინანსურად არ რისკავს, რისკავს „ბალენსიაგა“. დემნა „ბალენსიაგაში“ შემოქმედებით მხარეს კურირებს და არა ფინანსურ მხარეს. როცა ფინანსური დასაყრდენი გაქვს, შემოქმედებითად უფრო მეტად მხარგაშლილი ხარ და ბევრ რამეზე ფიქრი აღარ გიწევს.
 

- ერთი დელიკატური კითხვა მაქვს: შესაძლებლად მიგაჩნიათ თუ არა, ან ხდება თუ არა, რომ ქართველი დიზაინერები მოდის ამ უზარმაზარ ინდუსტრიაში შევიდნენ უფრო მოკრძალებული როლით და არა საკუთარი პროდუქციით? პირობითად, თქვენ რომ თქვენი ნიჭით და უნარით თქვენს პროდუქტს კი არ ქმნიდეთ, არამედ დაქირავებული იყოთ, სტაბილური შემოსავალი გქონდეთ და თან თქვენი შემოქმედებითი მოთხოვნილებებიც დაიკმაყოფილოთ?

- თქვენ გულისხმობთ, რომ სხვისთვის ვქმნიდე პროდუქტს? რა თქმა უნდა, ასე შეიძლება მოხდეს, მაგრამ უნდა იცოდეთ, რომ დამქირავებელი, ამ შემთხვევაში, ბევრ თავისუფლებას არ გაძლევთ.

- აი, ზუსტად ეგ მაინტერესებს.

- მე მიმუშავია სხვა კომპანიებისთვის, ამას ნამდვილად ვიტყვი, მაგრამ კომპანიების სახელებს არ დავასახელებ. ბოდიშს ვიხდი ამ კონფიდენციურობისთვის. მაგრამ იქ იყო კონკრეტული ჩარჩო და იმ ჩარჩოს არ უნდა გავცდენოდი, მისი ხელწერა უნდა დამეცვა, მისი სტილი. რა თქმა უნდა, დამქირავებელმა იცოდა, რომ შემეძლო დამენახა მისი სტილიზაცია და იმ მიმართულებით წამეყვანა მისი კოლექცია. თუმცა, ხშირად იყო ისეთი არალოგიკური ჩართვები მისი მხრიდან, რომ ნამდვილად დავკარგე მასთან მუშაობის სურვილი.  იმიტომ, რომ თუ მე მენდობოდა, როგორც დიზაინერს და ვაკეთებდი ჩემს საქმეს, მაშინ უნდა მოეცა კეთების საშუალება. თუ არადა,  თვითონ უნდა გაეკეთებინა. საკმაოდ კარგი ჰონორარი მივიღე, ამას არ უარვყოფ, ამიტომაც დავთანხმდი. მაგრამ სამომავლოდ ეს გამოცდილება კარგად დავიმახსოვრე. 

- ასეთი შანსი ნიჭიერი დამწყები დიზაინერებისთვისაც არსებობს?

- არა მხოლოდ არსებობს, ძალიან ბევრმა ეს შანსი გამოიყენა კიდეც. ერთხელ თამუნა ინგოროყვას შევხვდი. პარიზში მიფრინავდა, ერთად ვიმგზავრეთ და მითხრა, რომ რაღაც შემოთავაზებები ჰქონდა პარიზიდან. რამდენიმე ჩაფრენა დასჭირდა, მაგრამ საბოლოოდ, მგონი, ვერ შეთანხმდნენ.
 

- დაახლოებით წარმომიდგენია, ინტერესთა რა კონფლიქტი შეიძლებოდა ყოფილიყო.

- ამ შემთხვევაში გადამწყვეტია, ადამიანს შეუქმნან პირობები, რომ ღირსეულად იცხოვროს. ჩვენ ხომ მარტო არ ვართ. გვყავს მეუღლე, შვილები, რომლებიც სკოლაში სწავლობენ და ასე შემდეგ. შემოთავაზებული წინადადება შეიძლება იქ ცხოვრებას და ოჯახის შენახვას არ ეყოს. ამიტომ ვითვლით ბიუჯეტს და გვაწყობს თუ არა შემოთავაზებული წინადადება, ამის მიხედვით ან ვთანხმდებით ამ სამსახურზე, ან უარს ვამბობთ.

- თქვენთვის განსაკუთრებულად ძვირფასი დიზაინერი, იაპონელი იოჯი იამამოტო ამბობდა ერთ ინტერვიუში რამდენიმე წლის წინ, რომ დიზაინერობისთვის თავის დანებებას აპირებდა, მაგრამ მერე თვალნათლივ დაინახა, რომ  ტოკიოში, ლოს ანჯელესსა და ნიუ იორკში ე.წ. „სწრაფი მოდა“ ფარავდა ყველაფერს (ციტატა): „რაც შეიძლება სწრაფად-სწრაფად, რაც შეიძლება იაფად-იაფად. მაშინ  მივხვდი, რომ კვლავ გაჩნდა ჩემთვის ნიშა და საკუთარ თავს ვუთხარი: იოჯი, გააგრძელე, რასაც აკეთებ. არ შეიცვალო.“ თქვენი აზრით, რა უპირატესობა აქვს იმას, ვინც ამ სწრაფ და იაფ ნაკადში არ ერთვება?

- როგორც პოლიტიკაში, ასევე მოდაშიც გადამწყვეტი როლი აქვს ლიდერს. უპირატესობა აქვს იმას, ვინც ინოვატორია; ვინც პროდუქტს ქმნის საკუთარი შინაგანი სამყაროდან გამომდინარე და არ ფიქრობს იმაზე, ვისთვის არის ეს მისაღები და ვისთვის - არა. ასეთი განსაკუთრებული ლიდერია იოჯი. 

- ახლა იმაზე ვისაუბროთ, რომ იყო რამდენიმე თემა, რომელთა არსებობას გლამური არ ცნობდა: ხანდაზმულობის, ჭარბი წონის და შეზღუდული შესაძლებლობების თემები, ფაქტობრივად, აკრძალული იყო მოდისთვის. მაგრამ შემდეგ, ალბათ, იმის კვალდაკვალ, რომ 21-ე საუკუნეში ადამიანის უფლებების მნიშვნელობა გაიზრდა, ეს თემები მოდის თვალსაწიერში შემოვიდა.

- ისინიც იმოსებიან და მათაც უნდათ, რომ ლამაზად გამოიყურებოდნენ.

- მაგრამ ადრე მათ გლამური ვერ ხედავდა. რატომ დაინტერესდა მოდა ახლა იმ თემებით, რაც ადრე ტაბუირებული იყო?

- საერთოდ, ნებისმიერი რამ, რაც ხნის ტაბუს, ყოველთვის საინტერესოა. სტერეოტიპები უნდა დაინგრეს. არ არსებობს საზღვარი წონასა და სილამაზეს შორის. კიმ კარდაშიანის, ბიონსეს თუ სხვების მოცულობითი ფორმები საკმაოდ ესთეტურად აღიქმება.

თუ შეზღუდული შესაძლებლობის პირი პოდიუმზე გამოდის, ეს ერთგვარად შოკისმომგვრელიც არის, მაგრამ, პირველ რიგში, სოციალიზაციაა ამ ადამიანების, რომლებიც 20-30 წლის წინ სახლიდან ვერ გამოდიოდნენ. 
 

- შეიძლება ვთქვათ, რომ მოდის გადემოკრატიულების პროცესი შეეხო არა მხოლოდ იმას, რომ ცნობილი ბრენდები იყიდება „H&M”-სა და “ZARA”-ში, არამედ, იმასაც, რომ განდევნილი თემები შემოვიდა მოდის თვალსაწიერში?

- დიახ, გადემოკრატიულების პროცესი შეეხო სტერეოტიპების დანგრევას. მოდა იქნება, მეცნიერება იქნება, ლიტერატურა იქნება თუ სხვა რამ, ყველაფერს სჭირდება თავისუფალი კონტექსტი. სხვა შემთხვევაში, იქ საინტერესო არასდროს არაფერი შეიქმნება.

- სერიოზული ნაშრომები, რომლებიც მოდას ეძღვნება, როგორც წესი, იწყება კითხვით, როგორ ხდება რაიმე ნივთი მოდური ან ძველმოდური? რა მექანიზმები მოქმედებს? კითხვას ყველგან წავაწყდი, მაგრამ პახუხი, რომელიც ჩემთვის გასაგები იქნებოდა - ვერსად ამოვიკითხე. თქვენც ამბობთ, რომ მოდის ცვლილება ირაციონალური პროცესია.

- მე როგორც ვფიქრობ, საზოგადოების მცირე ნაწილი, გარკვეული ჯგუფი, რომელიც ლიდერია და საკუთარი გარეგნული სახიდან გამომდინარე, საზოგადოების უფრო დიდ ნაწილს კარნახობს,  როგორ ჩაიცვან, როგორ შეიმოსონ - ისინი არიან გარკვეული ხატება იმისი, თუ როგორ უნდა გამოიყურებოდეს მოდური პიროვნება.

- მთლად ირაციონალური არ ყოფილა, მაშინ.

- ირაციონალური არის, რადგან ეს ადამიანები თვითონაც ვერ ხსნიან, ასე რატომ გამოიყურებიან. მერე იმ ჯგუფს უჩნდება მიმბაძველები და როგორც კი ბევრისთვის ხდება ხელმისაწვდომი მათი იმიჯი, ისინი სასწრაფოდ ცვლიან თავის გარეგნულ სახეს.

- მაშინ მინდა ვისაუბროთ მოდის ერთ მიმართულებაზე, რომელიც აბსოლუტურად არ არის დაკავშირებული ფინანსურ დანახარჯებთან და ხელმისაწვდომობასთან. იქ მე ახსნას საერთოდ ვერ ვპოულობ და, იქნებ, თქვენ დაგვეხმაროთ.

- კარგით, ვცადოთ, თუ შევძელი.

- მინდა ვისაუბროთ შვილებისთვის სახელების დარქმევის მოდაზე. ადვილი შესამჩნევია, რომ საქართველოში მოდაშია ისტორიული პერსონაჟების სახელები, მაგრამ არა - ლიტერატურული პერსონაჟების. მაგალითად, შვილებს ხშირად არქმევენ გიორგის, დავითს, თამარს, მაგრამ იშვიათად - ტარიელს, ავთანდილს ან ნესტან-დარეჯანს, თუნდაც, შოთას. ლიტერატურული გმირების სახელები არ იყო მოდაში, თუმცა, თავად ლიტარატურა ყოველთვის მოდური იყო. შეიძლება, ავხსნათ, რატომ მოხდა ასე?  
 

- ვერ გეტყვით. ნამდვილად არ ვიცი, რა ახსნა შეიძლება ამას მოეძებნოს. ამაზე არ მიფიქრია, გულწრფელად ვამბობ. საინტერესოა და აუცილებლად დავფიქრდები.

- წამიკითხავს, რომ ქართველი დიზაინერები ევროპაში გარკვეულ ინტერესს იწვევენ. ასეა? 

- დიდ ინტერესს იწვევენ.

- რატომ? იქნებ, ეს აგვიხსნათ.

- ალბათ, იმიტომ, რომ საკმაოდ პატარა და ძალიან საინტერესო ერი ვართ. მაგალითად, ახლა თურქეთში ვცხოვრობ. თურქეთის მასშტაბები კარგად იცით. მათ აქვთ ყველაფერი - ტყავი, ბეწვი, ქსოვილი, ქარხნები, ფაბრიკები და დიდი ტრადიცია. ვიყავი სტამბულის მოდის კვირეულზე, სადაც კატასტროფა ხდებოდა. არ ვიცი, რატომ არიან ასეთი სუსტი დიზაინერები, როცა ამხელა რესურსი აქვს ქვეყანას. ჩვენ არ გვაქვს რესურსი, ქსოვილს სხვაგან ვყიდულობთ, ტყავს სხვაგან ვყიდულობთ, - არამარტო თურქეთში, პარიზშიც, იტალიაშიც. მე, მაგალითად, აბრეშუმი ვიეტნამში შევიძინე. ასეთი ქვეყნები, სადაც ფინანსურად უჭირთ დიზაინერებს, შემოქმედებითად უფრო მეტად არიან შთაგონებულები. იმიტომ, რომ ცდილობენ, იმ მცირედითაც, რა ფინანსური საშუალებაც აქვთ, მაქსიმალურად აჩვენონ თავიანთი მხატვრული შესაძლებლობები. ქართველი დიზაინერების მიმართ უცხოელების ინტერესი იმითიცაა გამოწვეული, რომ მოდის კვირეულები ჩვენთან საკმაოდ მაღალ დონეზე ტარდება. ყოველთვის ვმონაწილეობ მოდის კვირეულზე, ერთი სეზონიც არ ჩამიგდია. 
 

- საქართველოში მოდის ორი კვირეული ტარდება. ადრე სულ თბილისის მოდის კვირეულში მონაწილეობდით, ახლა „მერსედეს ბენცის“ მოდის კვირეულში მონაწილეობთ. რატომ შეცვალეთ პრიორიტეტი?

- ეს არის ბიზნესი. უბრალოდ, ძალიან ბევრი საინტერესო სტუმარი ჩამოდის „მერსედეს ბენცის“ კვირეულზე. გარდა ამისა, ბევრი გამოცდილი და წარმატებული დიზაინერი მონაწილეობს. 

- ესე იგი, მხოლოდ პრაგმატული გადაწყვეტილებაა?

- დიახ, არანაირი კონფლიქტი არ ყოფილა, პირიქით, მადლობის მეტი რა მეთქმის თაკო ჩხეიძისთვის. უბრალოდ, ბიზნესს როგორც სჭირდება, ისე უნდა მოიქცე, რომ თავი გადაირჩინო. „მერსედეს ბენცის“ მოდის კვირეულს უფრო მასშტაბური ხასიათი აქვს.

- ბევრი ნიჭიერი დიზაინერი ცარიელ ნიადაგზე ვერ გაჩნდებოდა.

- დიახ, 1995 წელს, როცა მოდა კი არა, თავის გადარჩენა ჭირდა, თბილისში ავანგარდული მოდის ასამბლეა მოეწყო. ამ საქმეს გელა კუპრაშვილი ედგა სათავეში.

საქართველო ყოველთვის იყო მოდის მიმდევარი ქვეყანა, ეს დღეს და ბოლო ათი წლის მანძილზე არ დაწყებულა. აქ იყო სამოდელო სახლები, ვორონცოვზე იყო ყველაზე ცნობილი სახლი და იქ სამხატვრო აკადემიის სტუდენტები კოლექციებს ქმნიდნენ. ახალგაზრდები საკონკურსო ჩვენებებს ატარებდნენ ბალტიისპირეთში, უკრაინაში, რუსეთში და ძალიან ხშირად იგებდნენ ამ კონკურსებს. ჯერ კიდევ კომუნისტების დროს ჩვენთან გემოვნებიანი ჩაცმის დიდი ტრადიცია იყო. ქართველი ქალბატონები რუსეთში რომ მიდიოდნენ, იქ ყოველთვის ეკითხებოდნენ - ეს სად შეიძინეთ? ამ დროს, თავისი გემოვნებით, თავისი იდეებით იკერავდნენ კონკრეტულ ადამიანთან, უცხოური ჟურნალებიც კი არ ჰქონდათ. დედაჩემის მაგალითზე შემიძლია გითხრათ, რომ თავისი გემოვნებით იკერავდა სამოსს მკერავთან და ყოველთვის გამორჩეულად გამოიყურებოდა. დედა აბრეშუმის ქარხანაში მუშაობდა და ქსოვილებთან ჰქონდა საქმე. ბავშვობიდან ქსოვილებისგან და კერვის პროცესისგან შორს არ ვიყავი. თან დედა ჩვენც ყოველთვის გამორჩეულად გვაცმევდა. ალბათ, ყველანი ბავშვობიდან მოვდივართ, ბავშვობის შთაბეჭდილებები არ იკარგება...

- თქვენ აღგვიწერეთ, როგორი სტრესულია თქვენი სამუშაო, თქვენი პროფესიული ცხოვრება. რა არის ისეთი, რის გამოც შეიძლება წონასწორობა დაკარგოთ?

- ძალიან ბევრი რამ (იცინის).

- მაინც?

- ხარისხი. შექმნილი პროდუქტი, რომელიც არ შეესაბამება იმ ხარისხს, რომელიც მე მჭირდება, არა მხოლოდ წონასწორობას მაკარგვინებს, არამედ, საგონებელში მაგდებს. ყველა დეტალს ვერ გააკონტროლებ და ხანდახან უკან გიწევს დაბრუნება. ან ღილი არ არის შესაბამის ადგილზე დაკერებული, ან კონსტრუქციაშია ხარვეზი, ან ტექნოლოგიურად არ არის ისე დამუშავებული, როგორც საჭიროა. ბევრი ნიუანსია. საბოლოო პროდუქტზე მხოლოდ ჩემი სახელი ჩანს და არ ჩანს, ვინ დაუშვა შეცდომა. ჩემი რეპუტაცია ილახება.

- ჩვენ რამდენიმე დღის წინ დაგირეკეთ და გახარებული იყავით, მეგობარი ჩამომივიდაო. დღესაც ახსენეთ ეს ამბავი, სანამ ინტერვიუს ჩაწერას დავიწყებდით. მეგობარში რას ეძებთ? რა უნდა ჰქონდეს ადამიანს იმისთვის, რომ თქვენი მეგობარი იყოს?

- ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა ძალიან რთულია. ალბათ, რაღაც ქიმიაა ისეთი, რაც შეიძლება ვერც ახსნას ადამიანმა. უნდა ჰქონდეს სათნოება, სიკეთე... თუმცა, ზუსტი ფორმულირება რთულია.
 

- თქვენნაირ ადამიანებთან უფრო კარგად მეგობრობთ, ვიდრე განსხვავებულებთან?

- მე არ ვიცი, როგორი ვარ. მე ვერ გეტყვით, როგორი ვარ და როგორია განსხვავებული ადამიანი. ვმეგობრობ ადამიანებთან, რომლებიც სიკეთეს და სიყვარულს ატარებენ. აბსოლუტურ სრულყოფილებას არ ვეძებ. ყველას გვაქვს უარყოფითი მხარე, მაგრამ იმდენი კარგი აქვთ ჩემს მეგობრებს, რომ იმას ვერც ვხედავ, რამე ცუდი აქვთ თუ არა.

- ვიცი, რომ ჩართული ხართ შვილების აღზრდაში, სამი ბიჭი გყავთ. თუ არის რამე ისეთი, რის გამოც ბავშვი აუცილებლად უნდა დაისაჯოს?

- არის, დიახ. ჩემს მეუღლეს და მე ფსიქოლოგთან მოგვიხდა საუბარი ამ თემაზე. მაქსიმალურად უნდა ცადო, რომ თავი შეიკავო გაბრაზებისგან და ბევრი საუბრით მიაღწიო იმას, რასაც აგრესიით ვერ მიაღწევ ბავშვთან. მხოლოდ მისგან იზოლირებას მიიღებ შედეგად.

- თუ შეგიძლიათ გვითხრათ, რა ისწავლეთ თქვენი შვილებისგან?

- რამე კონკრეტული არა, მთლიანად ცხოვრება ვისწავლე იმიტომ, რომ... როდესაც ოჯახი გაქვს, უფრო მიზანდასახული და შემწყნარებელი ხდები.

- შემწყნარებელი ვის მიმართ?

- როდესაც ოჯახი გაქვს, ბევრ რამეს უწევ ანგარიშს. მე რომ შვილები არ მყოლოდა, ალბათ, ჩემს თანამშრომლებთან ბევრად უფრო მკაცრი ვიქნებოდი. დააგვიანა, ბავშვი ავად ჰყავს, რაღაც უჭირს - ბევრად უკეთ მესმის მათი.
 

- ალბათ, ამას ეძახით, რომ ცხოვრება ისწავლეთ თქვენი შვილებისგან.

- დიახ, შეიძლება, ოჯახში ისეთი პრობლემა აქვს ადამიანს, რომ ვერც ამბობს. ვცდილობ, ყველაფერი გავითვალისწინო.

- ფსიქოლოგისგან რა რჩევაც მიიღეთ, იმას თუ ითვალისწინებთ?

- ვცდილობ. ვერ ვიტყვი, რომ სრულყოფილად შეგვიძლია იმ რჩევების შესრულება, რასაც პროფესიონალები გვაძლევენ, მაგრამ როდესაც ფიქრობ, რომ გაითვალისწინო - ეს უკვე ბევრს ნიშნავს. 

- როგორ ფიქრობთ, შვილის თვალში მშობელს რა ხდის ძალიან პატივსაცემ ადამიანად?

- ის, რომ შემდგარია თავის პროფესიაში. ეს ნამდვილად ასეა. ჩემი შვილები ყოველთვის ამაყობენ იმით, რომ მამას უყვარს თავისი საქმე და წარმატებულია. 

- თქვენი ხასიათის კიდევ სხვა წახნაგი მინდა დავინახო და ამას ამიტომ გეკითხებით: თუ არის რამე ისეთი, რაშიც ფულის გადახდა სწორად არ მიგაჩნიათ?

- რთული კითხვაა (იცინის). არ გადავიხდი იმაში, რომ ადამიანს რამე ცუდი გავუკეთო. თუ გააზრებულად ვიცი, რომ რამემ შეიძლება ადამიანს ავნოს, ამაში არასდროს გადავიხდი. როცა ისეთი ადამიანი მოსულა თანხის სასესხებლად, რომელიც, ზუსტად ვიცი, რომ ვერ გადაიხდის, მისთვის თანხა არ მიმიცია. ესეც გადახდაა.

- თქვენი ოჯახისგან რამდენი თავისუფლება გჭირდებათ? ალბათ, დროის მიხედვით ყველაზე ადვილია დათვლა.

- როცა ჩემს ოჯახს ძინავს, მაშინ თავისუფალი ვარ და ვმუშაობ. მარტო ვარ ჩემს აზრებთან, ჩემს საქმესთან.
 

- ესე იგი, მაინცდამაინც დიდ მოთხოვნას ოჯახს ამ კუთხით არ უყენებთ?

- ვერ დავუყენებ. ჩემს მეუღლეს სულ ვეუბნები: შენი ხელშეწყობა არის ის, თუ ხელს არ შემიშლი. მეც არ შეგიშლი ხელს და ჩვენ ერთმანეთს ხელი ამით უნდა შევუწყოთ, რომ ხელი არ შევუშალოთ.

- დელიკატური კითხვა მაქვს, მაგრამ მაინც დავსვამ. თქვენმა მეუღლემ სარწმუნოება შეიცვალა.

- ეს საიდან იცით? მართალია.

- და თქვენ თუ შეგიქმნათ დისკომფორტი იმ ფაქტმა, რომ მეუღლემ სარწმუნოება შეიცვალა?

- არა, არა.

- რატომ? აბა, ეს აგვიხსენით.

- გეტყვით. მე ოჯახის სიმყარისთვის ჯვრისწერა აუცილებლად ჩავთვალე და  სანამ ბავშვები დაიბადებოდნენ, მინდოდა, რომ ჯვარი დაგვეწერა. მას დრო სჭირდებოდა, რომ გაეაზრებინა ეს ყველაფერი. ლუთერანი იყო, პროტესტანტი თავისი სარწმუნოებით და მითხრა, რომ თუ ჩვენი ოჯახის სიმყარისთვის და ბედნიერებისთვის ეს საჭიროა, რა თქმა უნდა, გავხდები მართლმადიდებელიო. მისთვის ეკლესია არის სიკეთე, სიყვარული, რწმენა ყოველი კარგის და ამაღლებულის. მან თვითონ აირჩია, რომ ნათლობის სახელი ჰქონოდა თამარი. ბავშვებიც მოვნათლეთ.

- ფიქრობთ, რომ ეს დღემდე განამტკიცებს თქვენს სულიერ ერთობას?

- ვერ გეტყვით, ეს დღეს ფაქტორია თუ არა, განამტკიცებს ოჯახს თუ არ განამტკიცებს. დიმიტრი უზნაძის განწყობის თეორია ხომ იცით? მაშინ ძალიან მჯეროდა, რომ ასე უნდა მომხდარიყო. დღესდღეობითაც ასე ხდება და კარგად ვართ, უკვე თვრამეტი წელია.
 

- ტრადიციულად, საუბარს დავასრულებთ თქვენი მოკლე კომენტარებით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატა ეკუთვნის ვალენტინოს, იტალიელ მოდის დიზაინერს, „ვალენტინოს“ ბრენდის და კომპანიის დამფუძნებელს(1932): „მშვენიერი ნივთები ძალიან მნიშვნელოვანია და ცხოვრებასაც მნიშვნელობას ანიჭებს“.

- ჩემთვის ნივთი და მატერია გარკვეულ ემოციასთან არის დაკავშირებული. ჩემს სახელოსნოში განლაგებულია ნივთები, რომლებიც იმ ქვეყნებიდან წამოვიღე, სადაც მიმოგზაურია. მათი ფასი ბევრად დაბალია, ვიდრე მათი ღირებულება ჩემთვის. 

- ეს ნივთები ანიჭებს მნიშვნელობას თქვენს ცხოვრებას?

- არა, ეს უბრალოდ მახალისებს. უაზრო იქნებოდა ნივთებზე დამოკიდებული ცხოვრება. მე ის დიზაინერი ვარ, რომელიც გაურბის დეკორატიულობას და ზედაპირულობას. ჩვენების დროსაც ჩემთვის მთავარია, ჩემი სათქმელი მივიტანო მაყურებლამდე და მომხმარებლამდე. 

- რეჟისორი ვიმ ვენდერსი ამბობდა - როდესაც იოჯი იამამოტოს პიჯაკი და პერანგი პირველად ჩავიცვი, გაოცებული დავრჩი, რადგან ამ ნივთებში მამაჩემიც ვიგრძენი, საკუთარი თავიც, აქ იყო ძველიც, ახალიც და ეს დიზაინერი ნივთებს რა სულს უდგამს, ვერ გამიგიაო.

- დიახ, ნივთი ენერგეტიკულად იტვირთება. თუ ნივთი არ არის დატვირთული ფიქრის ენერგეტიკით და თუ მის უკან არ დგას პიროვნება, რომელიც ნივთის არსებობას ამყარებს, მაშინ ის ჩვეულებრივი უსულო ქსოვილია. 

- მეორე ციტატის ავტორია ფრანგი მწერალი ონორე დე ბალზაკი (1799-1850): „ბრიყვია, ვინც მოდაში მხოლოდ მოდას ხედავს“. თქვენთვის გასაგებია, რას გულისხმობდა მწერალი?

- ფაქტობრივად, უკვე გიპასუხეთ. მოდის მიღმა არის ადამიანი თავისი ნაფიქრით, ნააზრევით, ენერგეტიკით. იოჯის სამოსი ვენდერსს რატომ მოსწონს, იცით? არამარტო იმიტომ, რომ სუბიექტური შეგრძნებები აქვს, არამედ იმიტომ, რომ იოჯიც ასე ხედავს მას. და ქვეცნობიერად იბმება ძაფები მომხმარებელსა და დიზაინერს შორის. ასე რომ, მოდის მიღმა კიდევ არის სხვა მოდა და ბევრად მეტი სიღრმე.

ფოტომასალა: ზურაბ ქურციკიძე