- ეკა, დიდხანს ვერ ეჩვეოდი, როცა შენზე ამბობდნენ, რომ პოეტი ხარ. დღეს შენთვის ეს მოსაზრებაა, თუ ფაქტია?

- შემეცვალა დამოკიდებულება. მგონია, რომ ასე იბადები - ამ სიმძიმით, ამ მოუნელებელი დანამატით, ზურგზე მოკიდებული ტვირთით. ეს თუ გაწუხებს, მართლა შეიძლება, სრულიად მოუხერხებელ ადგილას ჩაგამუხლოს და გითხრას: „დამწერე! დამწერე!“ ჩემი პოეტობა აღარ მეხამუშება და მივიღე, როგორც ფაქტი.

- ბალანსის წერტილი თუ გაქვს ცხოვრებაში? თუ გაქვს წერტილი, სადაც თავს ყველაზე მყარად გრძნობ?

- ბალანსის წერტილი, ალბათ, ჩემი წილი თავისუფლებაა, როცა ჩემთვის მარტო ვარ. თუ გინდა, საკუთარი ოთახი დავარქვათ, თუ გინდა, ერთი დღით სადღაც გაქცევა, სადაც წრეა შემოხაზული. ეს წრე ქმნის სივრცეს ჩემსა და სხვა ადამიანებს შორის. მე ეს თავისუფლება, ჩემად ყოფნა თუ ჩემთვის ყოფნა მჭირდება, რომ მყარად ვიდგე და სწორი გადაწყვეტილებები მივიღო. მარტოხელა მგელიაო, ვინმეზე რომ იტყვიან, მას ვგავარ. 

- იმაზე თუ გიფიქრია, რომ შეიძლება, ერთ დღეს დაკარგო გულისხმიერება სამყაროს მიმართ? ამის შიში თუ განგიცდია?

- რას გულისხმობ?

- მაგალითად, შენ ხარ ავტორი ლექსისა „აქ ნუ დადგებით“. დევნილების მთავარ პრობლემაზე - მათ მიმართ დანარჩენი საქართველოს დამოკიდებულებაზე - ასე მძაფრად ძალიან ცოტა ადამიანი ფიქრობს. ჩემთვის ეს ლექსი დაახლოებით იმას ჰგავს, გალაკტიონი რომ წერდა: „ამ ბნელი ღამით ვიღაც დადის საქართველოში, ამ ბნელი ღამით ვიღაცა კვნესის.“ თუ გქონია შიში, რომ შეიძლება, ერთი დღეც დადგეს და აღარ გქონდეს განცდა, რამაც დაგაწერინა „აქ ნუ დადგებით“?

- ამის ძალიან მეშინია - ზოგადად, თანაგანცდის გაქრობის ჩემს თავში. შეიძლება, იმის გამო, რომ პირადად მაქვს გამოცდილი: როცა ეს მჭირდებოდა, არ ყოფილა და მაშინ მიფიქრია: „სად არის თანაგანცდა?!“ ამიტომ, თუ ძალიან პრეტენზიული ნათქვამი არ გამომივა - რადგან მეშინია, ალბათ, არ გაქრება. ადრე მქონდა სურვილი, რომ რაღაც შემეცვალა, მაგალითად, ჩემს კორპუსში. თუნდაც, ჩემს მეზობელს ნაგავი არ გადმოეყარა. ვცდილობდი, რომ მათთან ერთად მებრძოლა და შემეცვალა გარემო, რომელშიც ვცხოვრობთ; მათაც ჰქონოდათ გულისხმიერება ადამიანების, ცხოველების, ბუნების მიმართ. მაგრამ არაფერი გამომივიდა. მივხვდი, რომ იქ, სადაც მე ვცხოვრობ, ადამიანებს არ უნდათ, რამე შეცვალონ. შემდეგ ვიფიქრე, რომ, რადგან ასეა, საკუთარ თავს უნდა მივხედო, მაგალითად, საცხოვრებელი გარემო გამოვიცვალო, უკეთეს უბანში გადავიდე. ზუსტად მაშინ გამიჩნდა ეს შიში: რას ნიშნავს, რომ თავს ვუშველო? დანარჩენებზე აღარ ვღელავ? მოკლედ, ასე ადვილად ვერ ვხდები გულგრილი ადამიანების მიმართ. ეს თანაგანცდა მეც მეხმარება, რომ როგორიც მინდა, ისეთი ვიყო. თუმცა, მთლად ისეთი ვერ ვარ. 

- გულშემატკივრობა, გულისხმიერება აღზრდით მოდის? თუ ფიქრობ, რომ ადამიანი ამით იბადება? 

- ეს არ ვიცი. შეიძლება, ფესვები ბავშვობაში უნდა ვეძებოთ, როცა რაღაც მნიშვნელოვანი გაკლია - საჭმელს და ტანსაცმელს არ ვგულისხმობ, ცხადია. შეიძლება, მერე გინდა, რომ შენი დანაკლისი სხვების მიმართ დამოკიდებულებით გამოასწორო. მგონია, რომ ყველაფერი პირადი გამოცდილებიდან მოდის. ასეთი დავიბადე-მეთქი, ვერ ვიტყვი. 

- სანამ შენი შვილი პატარა იყო, რაიმე თუ გისწავლებია იმისთვის, რომ მასაც ჰქონოდა ეს გულისხმიერება სამყაროს და ადამიანების მიმართ?

- ამას სულ ვცდილობდი. რომ მკითხონ, როგორც დედას, კარგი რა გაგიკეთებიაო, შეიძლება არა მთლად „ათიანზე“, მაგრამ სულ ვცდილობდი, რომ ჩემს შვილს, ჩემი აზრით, სწორი ღირებულებები ჰქონოდა, ჰომოფობი ან ქსენოფობი არ ყოფილიყო, სხვა ადამიანი არ დაეჩაგრა. სულ ამას ვუხსნიდი. მერე უცებ აღმოვაჩინე, რომ ძალიან პატარამ აქეთ დამიწყო ახსნა. „დედა, არ გრცხვენია, ამას რომ ამბობ?!“ - უთქვამს, როცა რაღაც მისთვის მიუღებელი წამომცდენია. ეს ჩემთვის თან შოკი იყო - ვბრაზდებოდი, ბავშვი როგორ მასწავლის-მეთქი - და თან სიამოვნება, რომ ნიცაში რაღაც მარცვალი ჩავდე, რომელიც ყვავილოვან ხედ იქცა, ხატოვნად რომ ვთქვა. ახლა 18 წლის არის და მგონია, რომ მაგ მხრივ მაგარი გოგოა. 

- ერთ გადაცემაში თქვი: „ლექსებში ვახერხებ ბალანსს სინაზესა და სიბასრეს შორის“. ჩემთვის ეს შენი პოეზიის დამახასიათებელი ნიშანია. მაინც მინდა, გკითხო: მთლიანობაში, შენი შემოქმედების წყარო უფრო სიყვარულია თუ უფრო - არსიყვარული?

- აუცილებლად სიყვარულია, აუცილებლად. და იმის მიუხედავად, რომ ერთ ლექსს „არსიყვარული“ ჰქვია კიდეც,  ეს ყოველთვის სიყვარულის დანაკლისია. მე მიყვარს უკუღმა ლექსები. ერთხელ, ადრე, ეს ლექსი პირდაპირ გაიგეს  და თქვეს, როგორ დაწერაო. მინდოდა, ეფიქრათ, რომ „ჯანდაბა! ეს როგორ მოგვივიდა!“ და შერცხვენოდათ. 

„სიყვარულის დიდი მითები ვერ შევქმენი, ასე მგონია.“

- შენს წიგნს, რომელსაც ჰქვია „არაფერი დედაჩემის შესახებ“ ასეთი შესავალი აქვს: „ეს წიგნი უნდა ყოფილიყო დიდ სიყვარულზე, მაგრამ უსიყვარულობაზე გამოვიდა“. 

- დიახ, უსიყვარულობაზე, როგორც სიყვარულის დანაკლისზე. იქ ყველა მოთხრობაში სიყვარულის დანაკლისია. თითქოს, რაღაც აკლია დედა-შვილის ურთიერთობას, მასწავლებლის და მოსწავლის ურთიერთობას, ადამიანების ურთიერთობას... სიყვარულის დიდი მითები ვერ შევქმენი, ასე მგონია. 

- გასაგებია, ლექსებში რას ეძახი ბალანსს სინაზესა და სიბასრეს შორის. ცხოვრებაში როგორ ახერხებ სიმკაცრის და სილბოს შეთანხმებას? 

- ცხოვრებაშიც ასეთი ვარ. თითქოს, შუა არ არსებობს. თუმცა, სიმკაცრე უფრო მძლევს ხოლმე. ძალიან მიყვარს სათქმელის პირდაპირ თქმა, ზოგჯერ გადაჭარბებულადაც. 

- გითქვამს, შვილის მიმართ არ ვარ მკაცრიო. 

- არა, მაინც მკაცრი ვარ. 

- ვთქვათ, შვილის მიმართ უფრო რბილი ხარ და მშობლების მიმართ უფრო მკაცრი ხარ? ან მეგობრების მიმართ, ან საკუთარი თავის მიმართ?

- არა, ასეთი ბუნება მაქვს. მგონია, რომ ჩემში დაფარული სინაზე დევს... თითქოს, ხმელი ფოთლები აქვს წაფარებული და ცოტათი უნდა გადაწიო, რომ ეს სინაზე აღმოაჩინო. ხომ არიან მსუბუქი, კეთილი ადამიანები, რომ შეხედავ და მაშინვე მიხვდები, ვინ დგას შენ წინ? ჩემთვის ბევრს უთქვამს: „იცი, როგორი უჟმური მეგონე?!“ „იცი, როგორი მკაცრი და ბრაზიანი მეგონე?!“ სინამდვილეში, არ ვარ ასეთი. თუმცა, სათქმელის ხისტად თქმა  მახასიათებს. თავიდან მეგონა, რომ ეს კარგი იყო. ვფიქრობდი, რატომაც არა? მაგრამ, დრო რომ გავიდა, მივხვდი - არ არის კარგი. შეიძლება, ამით ადამიანს გული ატკინო, მათ შორის, შვილსაც. 

- თუ ფიქრობ, რომ შენთვის ახლობელი ადამიანი არასწორ ნაბიჯებს დგამს, თუნდაც, შენ არ გეხებოდეს, შენს აზრს მაინც ეუბნები, თუ დაელოდები, თვითონ როდის მიხვდება? 

- ვეუბნები. არ ვიცი, ეს რამდენად კარგია. შვილს, ქმარს, დედას, მამას, უახლოეს მეგობარს ვეუბნები. ხან ხისტი ფორმით გამომდის, ხან - უფრო რბილად. ამბობენ, სანამ ადამიანს რამეს ეტყვი, ათამდე დაითვალეო. მე ეს ათამდე დათვლა არ მჩვევია - არც თქმის დროს, არც გადაწყვეტილების მიღების დროს. 

- შენი სილბო რაშია? 

- ხანდახან იქ ვარ გულჩვილი, სადაც საერთოდ არ არის საჭირო. სიყვარულში არ ვარ ცივი. თავგანწირვებში სიმკაცრის ადგილი საერთოდ არ რჩება. შეიძლება, ძალიან ადვილად დამჩაგროს ვინმემ. 

- რომანტიკულ ურთიერთობებს გულისხმობ?

- დიახ. წლები რომ გავიდა, შეიძლება, მეტად გავძლიერდი. ადრე ასე არ იყო. კოლეგიალური კონფლიქტის დროსაც, მგონი, უფრო რბილი და დამთმობი ვარ. ვცდილობ, უფროსებთან ურთიერთობა არ გავამწვავო. საშინლად მეშინია კონფლიქტის, ფიზიკურად ცუდად მხდის და არ მიღირს.

- გამოდის, ძალიან ახლობლებთან ხარ ხისტი. 

- დიახ. თომა მეუბნება ხოლმე, ჩემი ქმარი, არ არის საჭირო, ყველაფერი უთხრა შენს უახლოეს მეგობარსო. მე ვეუბნები - როგორ არ არის საჭირო? აბა, ვის ვუთხრა, თუ უახლოეს მეგობარს არ ვეტყვი?! იმანაც უნდა მითხრას. 

- ერთ კარგ მწერალს შენთვის უთქვამს, შემდგარი ავტორი ის არის, ვინც სხვის ამბებს წერსო. მერე განმარტე, ამაზე ბევრი ვიფიქრე, რადგან პოეზიაში ძნელია დისტანცირება - რაც თავს გადაგხდება, რაც შენში იხარშება, იმას წერო. ამბები, რომლებზეც შენ წერ: ბესლანის ამბავი, მეშახტის ცოლის ამბავი, დევნილების ამბავი, ტრანსგენდერ გეგე/მარიას ამბავი - შენი ამბებია თუ სხვისი? 

- ეგ ფრაზა ვინც მითხრა, პროზას გულისხმობდა. ამბობდა: სადამდე შეიძლება წერო შენი ამბები? პროზაში შეიძლება პირველი წიგნი იყოს ავტობიოგრაფიული, ან პირველ პირში დაწერილი; მერე უნდა დაიწყო გამოგონება, ან სხვის ტყავში შეძრომაო. მე მაინც გავყოფდი პოეზიას და პროზას. მაგრამ არის თუ არა ჩემი ამბები, რაზეც ვწერ? ჩემი ამბებია იმდენად, რამდენადაც იმ თანაგანცდის შედეგია, რაზეც უკვე ვისაუბრეთ. ამ თვალსაზრისით არის „ჩემი“, თორემ, მე ხომ არ განმიცდია დევნილობის ტკივილი? არც მეშახტე მყოლია მამა, რომელსაც ღამე შიშით დაველოდებოდი, სახლში დაბრუნდებოდა თუ არა.  ამ ლექსებში არის ჩემი, როგორც ჟურნალისტის, რეაქცია, გარდასახული პოეზიაში და მათ რეაქციების ლექსებს ვეძახი. ვერ ვიტყვი, რომ ეს ამბები ჩემია, ამით ვერ ვიკეკლუცებ. ეს არის უფრო მოქალაქე-პოეტის დამოკიდებულება, რომლის ემოციამ ლექსში გაჟონა. სტატიებში ასე ხომ ვერ დავწერ?

- ერთხელ თქვი, ჟურნალისტი აქტივისტი არ უნდა იყოს და თავის პროფესიულ ჩარჩოში უნდა დაეტიოსო. შენ თვითონ არ ხარ აქტივისტი? 

- არ მგონია, რომ აქტივისტი ვარ. არ ვარ ადამიანი, რომელიც ტრანსპარანტებით დგას, სიტყვით გამოდის და ასე ცდილობს რაღაცის შეცვლას.

- ანუ აქტივისტობას იმას ეძახი, ტრანსპარანტით რომ სადმე დადგები? 

- მათ შორის. 

- ის, რომ ძალიან მკაფიო დამოკიდებულება გაქვს იმ ამბების მიმართ, რომლებზეც მუშაობ, იმდენად მკაფიო, რომ შემდეგ ეს დამოკიდებულება შენს პოეზიაში გადმოდის - აქტივიზმად არ მიგაჩნია?

- დიახ, მგონია, რომ რაღაც გამმიჯნავი ხაზი ნამდვილად არსებობს. ჩემს პოეზიას აქტივიზმის ნაწილად ვერ აღვიქვამ. 

- პოეზიასთან დაკავშირებით არ მიკითხავს, ჟურნალისტურ საქმიანობაზე გკითხე. შენ, როგორც ჟურნალისტი, არ ხარ აქტივისტი შენს თემებთან დაკავშირებით, - ასე ფიქრობ?

- დიახ, ასე ვფიქრობ. შეიძლება, კრიტიკული ვიყო და ვიღაცის უფლებას ვიცავდე, როგორც ჟურნალისტი. მაგრამ მგონია, რომ მაინც ვრჩები ჩემს პროფესიულ ჩარჩოში. ამიტომ არ ვმონაწილეობ ჟურნალისტების აქციებში, თუნდაც, ბოლომდე ვეთანხმებოდე მათ. ჟურნალისტიკას თავისთავად აქვს ეს როლი, რომ იბრძოლოს, შეცვალოს და ამისთვის აქტივიზმის დარქმევა რატომ გვჭირდება?! 

- სხვა რამეს გკითხავ. როგორც ჟურნალისტს, ამბის ზუსტად გადმოცემა გჭირდება. როგორც პოეტს, გიშლის თუ არა ხელს ამბის ზუსტად გადმოცემის ჩვევა? გჭირდება თუ არა, პირიქით, რაღაცის უთქმელად დატოვება, ბუნდოვანება?

- არ მიფიქრია ასე. ლექსის წერის დროს ეს კითხვები ჩემი თავისთვის არ დამისვამს. პოეზია არის გათავისუფლება დანარჩენი ყველაფრისგან - ჟურნალისტიკისგანაც და მთელი დანარჩენი სამყაროსგან. ამ თავისუფლებაში წესები არ მაქვს. არ ვფიქრობ: ეს ხომ არ შემზღუდავს? მე ასეთი ავტორი ვარ, სამწუხაროდ თუ საბედნიეროდ - როგორც მეწერება, ისე ვწერ და მერე აღარ ვცვლი. ჟურნალისტიკა არის ხელობა, საქმე, რომელიც, მე მგონია, რომ უკვე ვიცი და ძალიან მიყვარს. პოეზია არის გათავისუფლება, საკუთარი თავის მოძებნა, ჩემი პატარა ნაწილის შექმნა. 

„ზოგჯერ უთქვამთ, ეს რანაირი პოეზია არისო.“

- ამიტომ წერ შენს თავზე, გაურანდავი ლექსები მაქვსო?

- ბევრი ავტორი ვიცი, რომელიც თავის ნაწერს არაერთხელ უბრუნდება, წაშლის, თავიდან დაწერს, უჯრაში ჩადებს, ორი დღის მერე ამოიღებს უჯრიდან, კიდევ შეხედავს... მუშაობს ლექსზე, როგორც მე ვმუშაობ სტატიაზე ან ვიდეორეპორტაჟზე. ჩემი ლექსი კი, როგორიც იწერება, ისეთივე რჩება. შეიძლებოდა, ხელი შემევლო და უკეთესი მეტაფორა ან ეპითეტი მომეძებნა... ან, ხშირად მემართება, რომ საყოფაცხოვრებო ენით ვწერ. ზოგჯერ უთქვამთ, ეს რანაირი პოეზია არისო. მაგრამ რაც არის, ეგ არის. გაურანდავია და ხიჭვები აქვს ჩემს ლექსებს. შეიძლება, რაღაც თვალსაზრისით, მიზანმიმართულიც არის ეს ხიჭვები, რომ მკითხველს შეერჭოს. ლექსი იწერება იმაზე, რაც მაწუხებს. ეს შეიძლება იყოს პირადი - სიყვარულიდან დაწყებული, ვთქვათ, მასობრივი კატაკლიზმებით დამთავრებული. ადამიანებმა წაიკითხეს და არა მხოლოდ ისიამოვნეს, არამედ გაღიზიანდნენ, გაბრაზდნენ, მკითხეს, მომწერეს... გაუხარდათ, ჩემი ბრძოლა გაიზიარეს. ვიღაცამ მითხრა, ჩემი ამბავი მოჰყევიო. ეს არის ჩემთვის მთავარი. 

- ერთხელ თქვი: „სამყაროსგან გათიშვა არ შემიძლია, უფრო ვიღლები.“ ეს როდის აღმოაჩინე?

- ეს რეპორტიორების სენია, რომლებიც მრავალი წლის განმავლობაში არიან ჩართული ამბების ისტერიკაში. 22 წელი მიხდება, რაც ყოველდღიურ ჟურნალისტიკაში ვარ. შვებულებაში რომ მივდივარ და არ ვიცი, სადღაც სხვაგან რა ხდება, შფოთვა მეწყება. არ შემიძლია, დავწვე, დავისვენო და არ ვიცოდე, რა ხდება დედამიწაზე. 

- გამოდის, „სამყაროსგან გათიშვის“ შფოთს პოეზიასთან არ აკავშირებ. 

- არა, ეს ნამდვილად ჟურნალისტური გამოცდილების შედეგია. 

- როგორც ამბობ, მოთხრობების წერა მაშინ დაიწყე, როცა სათქმელი ლექსში არ ჩაეტია. ლექსი და მოთხრობა არის ის ფორმები, რომლებიც დღემდე სრულად იტევს შენს სათქმელს? 

- შეიძლება, ცოტა სივრცე არ მყოფნის იმიტომ, რომ გამუდმებით ვფიქრობ რომანის დაწერაზე. დავიწყე, მაგრამ, უდროობის გამო, ბოლომდე არ მიმიყვანია. 

შეიძლება, დიდი ამბებიც დამიგროვდა მოსაყოლად, რასაც, შესაბამისად, დიდი ჭურჭელი სჭირდება. 

- ჩემი სტუდენტობის დროს პოეზია ძალიან პოპულარული იყო. ახლა, როდესაც ჩემი თაობის ადამიანებს ვესაუბრები, ხშირად ვეკითხები: იმ წიგნებს შორის, რომლებიც ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში წაუკითხავთ, ყოფილა თუ არა პოეტური კრებული. თითქმის ყოველთვის მიმიღია პასუხი - არა. მეც აღარ მაქვს ჩვევა, რომ, პროზასთან ერთად, ლექსებიც მუდმივად ვიკითხო. უთქვამთ, ტალღასავით არის პოეზიის მიმართ ინტერესი და ახლა ეს ტალღა გადავლილია, მაგრამ აუცილებლად დაბრუნდებაო. შენ რომ ახსენე, ლექსები ცუდად იყიდებაო, ამას რით ხსნი? 

- არ მგონია, ის დრო დაბრუნდეს, როცა პოეზიას ისევე კითხულობდნენ, როგორც პროზას. ისედაც ადამიანს ზესაინტერესო რაღაც უნდა შესთავაზო, რომ შენთან გაჩერდეს. 

- საერთოდ ამბობ, თუ პოეზიას გულისხმობ?

- ზოგადად, წიგნს ვგულისხმობ. ძალიან რთული გახდა, ისეთი სიუჟეტი შესთავაზო, ისეთი ენა და თხრობა, რომ ადამიანმა წიგნი თავიდან ბოლომდე წაიკითხოს. ახალ თაობას კიდევ სხვა რაღაც სჭირდება. სხვა „დრაივი“. შუახნის და უფროს თაობას მაინც წიგნის კითხვის სხვა კულტურა აქვს. დღეს ახალგაზრდებს ათასი რამ შეუძლიათ, თავის სულიერ საზრდოდ აირჩიონ. აქ პოეზიას ბოლო ადგილი აქვს. 

- ის ხომ არ არის პრობლემა, რომ პოეზიას სჭირდება მარტოობა და გარემო, რომელიც საშუალებას გაძლევს, საკუთარ თავს ჩახედო? 

- არ მგონია. იმ ადამიანებს, ვისზეც ვლაპარაკობ, ანუ უმრავლესობას, მეტ-ნაკლებად აქვს თავისი თავისუფალი დრო და შეუძლია საკუთარ თავთანაც დარჩეს. უბრალოდ, ეგ ილუზია არ მაქვს, რომ წლები გავა და პოეზიის ძველი სიყვარული დაბრუნდება. 

- მშობლებზე ბევრს წერ და შვილზე - ძალიან ცოტას. ზაზა ბურჭულაძე ამბობდა: „ჩვენთან დედის ფენომენი არის ის, რომ დედა, ამავე დროს, არის მამა.“ ხომ არ ცდილობ, შვილი დაიცვა, როგორც დედამ და როგორც მამამ - ყველანაირად, რომ ის ყურადღება ჩამოაშორო, რასაც აუცილებლად მიიღებდა, მასზე რომ ხშირად წერდე?

- რამდენიმე ლექსი მაქვს დაწერილი ნიცაზე, როცა ის პატარა გოგო იყო, იზრდებოდა და სულ მეშინოდა, როგორი იქნებოდა მისი მომავალი. თან მაშინ მარტო ვზრდიდი და შიშიც მეტი იყო.  თითქოს, დარიგებით ლექსებს ვწერდი. 

- ანუ ზუსტად „მამის ხაზის“ ლექსებს. 

- დიახ. მერე რატომ შევწყვიტე ნიცაზე წერა? რატომ ვწერ მშობლებზე და რატომ არა - შვილზე? არ ვიცი, ამაზე არ მიფიქრია. შეიძლება, მშობლებს ვალს ვუბრუნებ. შეიძლება, რაღაც მესიჯებს ვაწვდი. შეიძლება, ძველ კითხვებს ახლა ვპასუხობ. შეიძლება, მათ სიბერეს ვუფრთხილდები და სიბერისკენ წასულ წლებს ვინახავ...

- ეს ბოლო ფრაზა რას გულისხმობს?

- შეიძლება, შიშს ვებრძვი, მშობლები რომ ბერდებიან. ვწერ ლექსს და ვეგუები, რომ რაღაც დასრულდება. 

- ეს შენს ლექსებში აშკარად ჩანს. 

- ლექსში ვინახავ მათ ამბებს. ნიცას მიმართ კი ორი-სამი დარიგება გამოვაჩინე ლექსებში და ახლა ვფიქრობ, რომ საქვეყნოდ სათქმელი მასზე არაფერი მაქვს. ასევე, თითქმის არასდროს არ ვწერ თომაზე.  აკრძალული ტერიტორიაა. ხომ შეიძლება, ვწერო კაცზე, რომელიც მიყვარს?! მაგრამ არ ვწერ. ეს ხელშეუხებელი კუნძულებია. იქ მარტო მე დავაბიჯებ და ცოტა პოეტურად თუ ვიტყვი, არ მინდა, რომ ეს უკაცრიელი კუნძული ვინმემ იპოვოს. 

- მათ პირად სივრცეს უფრო მეტად ხომ არ უფრთხილდები, ვიდრე მშობლების პირად სივრცეს?

- კი, ასეა. 

- რატომ? იმიტომ ხომ არა, რომ მშობლებმა დაწვრილებით არ იციან, რას წერ და მეტ თავისუფლებას გრძნობ?

- დიახ, შეიძლება იმიტომ, რომ ვიცი, ისინი არ წაიკითხავენ. ზუსტად ვიცი, რომ მამაჩემი დეტალურად არ წაიკითხავს, რას ვწერ. არც იცის, ალბათ, რას ვწერ მასზე, თორემ, შეიძლებოდა ეთქვა, რატომ წერ ასეთ რაღაცებსო. მამაჩემი არ არის სოციალური ადამიანი, ფეისბუკსაც არ იყენებს. ჩემი რამდენიმე წიგნი კი ჩამიტანია მშობლებთან, მაგრამ შეიძლება, არც მინდა, მამაჩემმა თავიდან ბოლომდე წაიკითხოს. მაშინ თავისუფლებას და გამბედაობას დავკარგავ. იტყვის ხოლმე - რას წერ, აბა? შეგიძლია, რითმიანი ლექსი დაწერო? მეცინება ამაზე. 

- როგორც წესი, ბებია-ბაბუებსა და შვილიშვილებს შორის ურთიერთობაში ის კონფლიქტები ქრება, რაც მშობლებსა და შვილებს შორის არსებობს. თუ ყოფილა შენი შვილისა და შენი მშობლების ურთიერთობაში ასეთი ამბავი, რომ მათ ერთმანეთი ძლიერი, მნიშვნელოვანი ნაბიჯების გადადგმისთვის წაეხალისებინათ, რაც, შეიძლება, შენ არ გამოგსვლოდა? 

- არა, ამას ვერ ვიტყვი. ასეთი სიახლოვე, მიუხედავად, სიყვარულისა, მათ შორის არ ჩამოყალიბებულა. შეიძლება იმიტომ, რომ ისინი სხვაგან ცხოვრობენ, ჩვენ სხვაგან ვცხოვრობთ. ტიპაჟურადაც სხვადასხვანაირები არიან. ძლიერი კავშირი ჩვენ შორისაც დიდხანს არ ყოფილა. როცა გავიზარდე, მერე უფრო დავახლოვდით ჩემი მშობლები და მე. ხომ არის, რომ მშობლები და შვილები მეგობრობენ? ჩვენ ყოველთვის მშობლურ-შვილური ურთიერთობა გვქონდა. ხანდახან მგონია, რომ ისინი ბოლომდე არც მიცნობენ. 17 წლის ვიყავი, სახლი რომ დავტოვე. ახლა 43 წლის ვარ. ძალიან დიდი დრო გავიდა. მათ უყვართ ის პატარა ეკა და მათთვის ზუსტად ისეთი ვარ, როგორიც მაშინ ვიყავი, სახლი რომ დავტოვე. შესაბამისად, ისეთს მიცნობენ. მაგრამ ახლა ხომ სხვა ვარ?! შეიძლება, ვბრაზდებოდი მათ ქცევაზე, მაგრამ რაღაც დროის მერე მივხვდი, რომ ჯობია, დავბრუნდე მათთან, როგორც შვილი; არ ვეძიო მიზეზები, რატომ არ ვიყავით დიდი მეგობრები. უბრალოდ, მივიღო ისინი, როგორებიც არიან და მათ კიდევ ვახსოვდე და ვუყვარდე ისეთი, როგორიც ვიყავი. არ ავუხსნა, ასეთი გავხდი, თუ ისეთი გავხდი... 

„მგონია, რომ არაფერი ისეთი არ არის, რასაც ვერ მეტყვის და რაშიც ვერ გავუგებ.“

- შენს შვილთან როგორი ურთიერთობა გაქვს? მასთან თუ მეგობრობ?

- თავიდანვე ძალიან ვეცადე, რომ არ ყოფილიყო თემა, რომელზეც ერთმანეთს ვერ დაველაპარაკებოდით. დღემდე ასეა. შეიძლება, მკაცრი ვიყო, ხშირადაც ვკამათობთ, რადგან ნიცას ბევრ რამეზე აქვს თავისი მკაფიო აზრი, მაგრამ მგონია, რომ არაფერი ისეთი არ არის, რასაც ვერ მეტყვის და რაშიც ვერ გავუგებ. პირველი, რასაც ვეუბნებოდი, ეს იყო: ნიცა, მე ვარ ჯერ შენი მეგობარი, მერე - შენი დედა. სულ იმის მეშინოდა, რომ რაღაც ჩემთვის ვერ ეთქვა და სხვაგან წასულიყო. იმიტომ, რომ მე ხშირად მქონდა ეს მომენტი. ძალიან მიყვარდა მშობლები, მაგრამ მათთან გულითადად არასდროს მისაუბრია. ალბათ, მათი ბრალი არ არის, თვითონაც ასე გაიზარდნენ. 

- მიგაჩნდა თუ არა, რომ ნიცას ხასიათს გაუმყარებდა, თუკი ხელს შეუწყობდი, რომ მეტად ნაზიარები ყოფილიყო კულტურასთან? ღირებულებებს არ ვგულისხმობ. მის ხასიათს რამეს თუ შემატებდა კულტურასთან ზიარება? მხოლოდ ის ვიცი, რომ ძალიან კარგად ხატავს და საინტერესო ადამიანია. 

- პატარა რომ იყო, ბალეტზე მივიყვანე, ხატვაზეც. როცა გაიზარდა, მერე მითხრა, სულაც არ მინდოდა იქ სიარულიო. რაღაც მომენტში მივხვდი, რომ საუკეთესო გზაა, მე ვაკეთო რაიმე საინტერესო და ნიცამ უყუროს. მაგალითად, უყუროს, რომ ყოველ საღამოს წიგნს ვკითხულობ, ან ფილმს ვუყურებ, ან ვქსოვ... როცა დედა-შვილი მარტო ცხოვრობს (ნიცა ოთხი წლის იყო, როცა მამამისს დავშორდი), შვილი თავის დედას კიდევ სხვანაირად აკვირდება. მისი აღზრდის პროცესში არც აკრძალვებით წავსულვარ და არც ჩემი სურვილების ზედმეტად თავზე მოხვევით. ცოტა რომ გაიზარდა, ჩემს გამოცდილებასაც ვუყვებოდი, თუნდაც, ურთიერთობების კუთხით: ასე მოხდა, მე მეტკინა და შენ, იქნებ, ეს გზა აღარ გაიარო. ვფიქრობ, ძალიან სწორი გადაწყვეტილებაა. 18 წლის ასაკში მე ასეთი მტკიცე ნებისყოფის არ ვიყავი, როგორიც ახლა ნიცაა. თან, მე მარტო ვიყავი. ის მარტო არ არის. 

- შენს ერთ მოსაზრებას წავაწყდი, რომელიც, თითქოს, არ გგავს: „ზოგადად, მგონია, რომ ლიტერატურას კომპრომისები არ უყვარს და ისეთ თემაზე, რომელსაც კომპრომისი და სიტყვების შერჩევა სჭირდება, მირჩევნია, სულ არ დავწერო.“ შენს საჯარო მასალაში ერთადერთ თვითშეზღუდვას წავაწყდი: ადრე უფრო ღია ტექსტებს ვწერდი და მერე მივხვდი, რომ უკვე იმ ასაკში ვარ, ეს აღარ არის საჭიროო. როცა ამბობ, სიტყვების შერჩევა რასაც სჭირდება, მირჩევნია, საერთოდ არ დავწეროო - ისევ თვითშეზღუდვას გულისხმობ, თუ საზოგადოებრივი აზრის მიმართ დათმობას? 

- დიახ, არის თემები, რომლებზეც გაცილებით ღიად, თამამად და აბსოლუტურად დაუფიქრებლად ვწერდი იმიტომ, რომ არავის და არაფრის არ მეშინოდა... არავის არ ვუფრთხილდებოდი. მერე, როცა მეც გავიზარდე, ნიცაც გაიზარდა, გამიზნულად კი არ მითქვამს უარი ღია ლექსებზე, უბრალოდ, სურვილი აღარ მქონდა. რაც თავის შეკავებაზე დავწერე, ეროტიკული ლექსების სერიას ეხება და არა სხვა ბასრ თემებს, მაგალითად, ეკლესიას, ან ხელისუფლებას, ან სოციალურ პრობლემებს. ეს უფრო ეხება პირადს, სადაც ყოველთვის დაიწყებენ შენს ძებნას, შენს ამოცნობას. ბუნებრივია, რომ ახალგაზრდობაში ბევრად მეტი სითამამეა. ასაკი რომ გემატება, სიტყვების რაოდენობაც მცირდება. ახალგაზრდობისას ბევრს ლაპარაკობ; წლები რომ გადის, ფიქრობ - ეს უნდა ვთქვა, თუ არ უნდა ვთქვა? ღირს, ეს რომ ვთქვა, თუ არ ღირს? 

- გარდა პირადი თემებისა, კიდევ თუ არის თემები, რომლებსაც შეიძლება მოერიდო იმის გამო, რომ საზოგადოების ნაწილის მხრიდან აგრესია და დამუნათება აიცილო თავიდან?

- არა. ამ მხრივ, მე მგონი, გაბედულება არ მაკლია. ერთადერთი, რისი გამოფენაც იმ დოზით აღარ მინდა, როგორც ადრე მინდოდა - ინტიმური თემებია. რაც უფრო თავისუფალი ხარ, მით უკეთესად გამოდის. ახლა თუ დავიწყებ ფიქრს - ეს სიტყვა აქ ჩავწერო, თუ არ ჩავწერო? ეს წინადადება ჩავწერო, თუ არ ჩავწერო? - დამთავრებულია ამბავი. ფიქრობ, ეს რომ დავწერო, ამას ხომ არ ეწყინება? - ვისაც უფრთხილდები, იმაზე ფიქრობ. ნებისმიერ სხვა თემაზე, თუ მომინდება, შემიძლია, ღიად და უკომპრომისოდ ვწერო. 

- ბევრი ინტერვიუ გაქვს აღებული მწერლებისგან, პოეტებისგან და ეს ინტერვიუები წიგნადაც არის გამოცემული. არსებით კითხვებს სვამ და, თანაც, იმდენად თავისუფლად, თითქოს, ზეციდან ვიღაც გკარნახობდეს. როგორ ემზადები? კითხვებს წინასწარ წერ, თუ მხოლოდ სტუმრის შემოქმედებას სწავლობ?

- ვინც ჩამიწერია, თითქმის ყველას პირადად ვიცნობ. ყველას ნაწერები წაკითხული მაქვს. ეს გადამწყვეტია იმისთვის, რომ კითხვების ჩამონათვალი თავში გქონდეს. ვემზადებოდი, რა თქმა უნდა. ინტერვიუზე წასვლამდე მათი ნაწერების ნაწილს მაინც თავიდან ვკითხულობდი. ასევე, ვკითხულობდი მათ საჯარო ინტერვიუებს და სისტემატურად ვნახულობდი ინტერვიუებს უცხოელ მწერლებთანაც - მაინტერესებდა, მათ რას ეკითხებოდნენ.

- კითხვებს წინასწარ თუ წერდი? 

- დიახ, კითხვების უმრავლესობას ვწერდი. ზოგი კითხვა რამდენიმე ინტერვიუში მეორდება, ზოგი კითხვა სპეციალურად მეორდება ყველა ინტერვიუში. ძალიან მეხმარებოდა იმის ცოდნა, როგორ იღებდნენ ინტერვიუს დიდი მწერლებისგან. ბევრი კითხვა მათგან წამოვიღე, ზოგჯერ, ცოტა შევცვალე. 

- ჩემთვის საოცარი და მიუღწეველია რესპონდენტთან ასე ლაღად საუბარი. მომზადების პროცესი ამ ინტერვიუებს საერთოდ არ ამძიმებს. 

- მაგას თუ მივაღწიე, კარგია. 

- კარგად თუ დაფიქრდები, ყოველთვის შეგიძლია თქვა, რა არის სწორი არჩევანი? 

- ეგ რომ ვიცოდე, ამდენ შეცდომას, რაც ცხოვრებაში დამიშვია, არ დავუშვებდი. ასეთი მაღალი წარმოდგენა ჩემს თავზე ნამდვილად არ მაქვს. დღეში ათჯერ თუ მიხდება არჩევანის გაკეთება, იქიდან ორია სწორი, დანარჩენი არასწორია. 

- იმის ფუფუნება თუ გაქვს, რომ შენთვის უსიამოვნო ან უინტერესო ადამიანებთან ურთიერთობაზე უარი თქვა? ცხადია, პროფესიულ საქმიანობას არ ვგულისხმობ. 

- ყოველთვის ცოტა მეგობარი მყავდა და ახლაც ჩემი ურთიერთობები ამ ვიწრო წრით შემოიფარგლება. ასე რომ, მგონი, მაგ დისკომფორტს არც ადრე ვიქმნიდი და არც ახლა ვიქმნი. 

- არის ტოქსიკური ურთიერთობები, რომლებიც ვერა და ვერ მთავრდება...

- მესმის. ადრე, შეიძლება, ასეთი რამ იყო და ისიც იმიტომ, რომ მე მინდოდა. მიზეზები ჩემს თავში უნდა ვეძებო. თუმცა, ზოგჯერ შეცდომების აღიარება მიჭირს. 

„კალეიდოსკოპში რომ გაიხედავ და დამსხვრეული მინები ტრიალებს, ასე ვხედავ ჩემს თავს.“

- ბოლო კითხვა მაქვს: ფიქრობ თუ არა, რომ გარე სამყარო გხედავს სხვანაირს, ვიდრე შენ ხედავ საკუთარ თავს?

- დიახ. 

- რა ცვლის ხედვის კუთხეს? 

- მაინც მგონია, რომ ისე ვერ მხედავენ, როგორც მე ვხედავ ჩემს თავს. ხანდახან რაღაც ისეთს მოითხოვენ ჩემგან, რაც მე არ შემიძლია. შეიძლება, ეს იმის გამოა, რომ  ვინც რაღაცას ქმნის, მისი თვალის პრიზმაში გარემო არეულია, გადატეხილია. კალეიდოსკოპში რომ გაიხედავ და დამსხვრეული მინები ტრიალებს, ასე ვხედავ ჩემს თავს. ახლა უცებ გამიჩნდა ეს ასოციაცია, აქამდე არასდროს არ მითქვამს. 

შეიძლება, ცოტა მწყინს ეგ, მაგრამ არაფერს არ ვაკეთებ, რომ მათი აღქმა შეიცვალოს. პირიქით. საბოლოოდ, მაინც ვარჩევ მხედავდნენ, როგორც მათ სურთ. მე ხომ ვიცი, რომ შიგნით ვულკანები იფრქვევა. 

- შენი საქმის ნაწილია, რომ აჩვენო ეგ კალეიდოსკოპი, ეგ ფერადი ფიგურები, რომლებიც შენშია. შენს შემოქმედებას ვგულისხმობ. რატომ არ ცდილობ, რომ ადამიანებმა დაინახონ მთელი სიმდიდრე, რაც შენშია?

- ადამიანები უფრო მიცნობენ, როგორც რეპორტიორ ეკა ქევანიშვილს. ვინც მიცნობს, როგორც პოეტს, ალბათ, კიდევ უფრო სხვანაირად აღმიქვამს. რომ მეკითხები, რატომ არ ცდილობ, ადამიანებმა დაგინახონო, ალბათ, მჭირდება კუს ბაკანი, სადაც შესაძრომ ადგილს ვიტოვებ, რომ მარტო მე ვიცოდე, შიგნით რა ხდება. განა უნიკალური ვარ. უბრალოდ, მგონია, რომ უფრო განსხვავებული ვარ, ვიდრე გარედან ვჩანვარ. არც უფრო კარგი, არც უფრო ცუდი - მხოლოდ მათი აღქმისგან განსხვავებული. 

- შენს პოეზიაშიც არ გინდა, რომ ბოლომდე გამოჩნდე?

- არა, მაგას ვერ ვიტყვი. პოეზიას თუ ყურადღებით წაიკითხავენ, შეიძლება, იქ იპოვონ ის, რასაც ვგულისხმობ. დედაჩემმა და მამაჩემმაც რომ ყურადღებით წაიკითხონ ჩემი ლექსები, ბევრ კითხვას გასცემენ პასუხს. ან, შეიძლება, დაფიქრდნენ და იკითხონ: ეს რატომ დაწერა ჩვენმა შვილმა? ან სხვა ვინმემ იფიქროს - რატომ დაწერა ეს ყოფილმა სატრფომ? მაგრამ, როგორც წესი, ყურადღებით და სწორად უცხო ადამიანები კითხულობენ და არა ისინი, ვისთვისაც წერ. 

- დიდი მადლობა უაღრესად საინტერესო საუბრისთვის. ინტერვიუს დავასრულებთ შენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია ინგლისელი მწერალი შარლოტ ბრონტე (1816-1855): „სიბრალულის გეშინოდეთ. სიბრალული წამლავს ცხოვრებას.“ შენი გულისხმიერება, რითიც საუბარი დავიწყეთ, ხომ არ იწვევს სიბრალულს, ანუ იმას, რაც ცხოვრებას წამლავს?

- მგონია, რომ სიბრალული რაღაცნაირად მართლაც წამლავს ცხოვრებას. სადაც სიბრალულია, იქ ცოტაა ადგილი სიყვარულისთვის და  თანაგანცდისთვის. მე მგონი, ჩემს ლექსებში სიბრალული არ არის, არავითარ შემთხვევაში. გებრალება - რას ნიშნავს? იმას ხომ არა, რომ შენ ცოტა მაღლა დგახარ? ეს პოზიცია არ მომწონს. მე არ მებრალება მეშახტის ცოლი, უბრალოდ, თანაგანცდა მაქვს და მინდა იმაზე ვალაპარაკო, რასაც სინამდვილეში მგონია, ფიქრობს.  

- მკითხველს რითი იცავ, რომ შენმა ლექსებმა სიბრალული არ გაუჩინოს? 

- ეს უკვე აღქმის ამბავია. ვალია აიდარაშვილზე რომ ვწერ, შეიძლება, მის მიმართ სიბრალულიც გაჩნდეს. მანდ ზღვარი ძალიან მყიფეა, მაგრამ თუ კარგად ჩაიკითხავ მაგ ლექსს, მიხვდები, რა მაგარი ქალია. ის უნდა გიყვარდეს. მე მქონია გამოცდილება, როცა ვგრძნობდი, რომ ადამიანს კი არ ვუყვარდი, ვებრალებოდი და ეს არ იყო კარგი. ეს მართლაც წამლავდა ჩემს ცხოვრებას. მაშინ პატარა გოგო ვიყავი და ვთქვი: არასდროს არავინ არ შემიბრალოს! არ ვიცი, როგორ გამომდის, მაგრამ  ყოველთვის ვცდილობ, რომ გმირები არ დავაკნინო. რატომღაც მაქვს იმედი, რომ ჩემი ლექსები ისე მიდის მკითხველამდე, რა განცდითაც მათ ვწერდი.  

- მეორე ციტატა ეკუთვნის შვეიცარიელ ფსიქიატრს - კარლ გუსტავ იუნგს (1875-1961): „ყველაფერი, რაც სხვებში არ მოგვწონს, გვეხმარება, რომ საკუთარი თავი შევიმეცნოთ.“

- აქ შეიძლება ისევ მშობლებთან გავავლო პარალელი. მე ვცდილობდი, ვყოფილიყავი სხვანაირი დედა და სხვანაირი მამაც - შეთავსებით (იცინის). ზოგადად, მშვენიერი აზრია და შეიძლება, ჭეშმარიტებაც იყოს, მაგრამ თავს ვერ დავდებ, რომ ყველაფერი, რაც სხვებში არ მომწონს, საკუთარი თავის შემეცნებაში დამეხმარა.

ფოტომასალა: ზურაბ ქურციკიძე