×
„რამდენჯერაც მომითმენია, მით მეტად მომიგია ცხოვრებაში“

ნანა ძაგნიძე

მსოფლიოს, ევროპის და ოლიმპიური ჩემპიონი ჭადრაკში, დიდოსტატი


6291

ინტერვიუს შესახებ

საქართველოში ჭადრაკის დედოფლებს ყოველთვის კარგად იცნობდნენ და დიდ პატივსაც სცემდნენ. თუ საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში სპორტის რომელიმე სახეობა იყო პოპულარული და პრიორიტეტული, ფეხბურთთან ერთად, ქალთა ჭადრაკიც იყო.

დღევანდელი ჩვენი სტუმარიც ჭადრაკის დედოფალია, თუმცა, ინტერვიუს დანიშვნამდე მასზე ბევრი არაფერი ვიცოდი. ქალბატონ ნანას მხოლოდ იმიტომ შევთავაზე ჩვენს პროექტში მონაწილეობა, რომ საქართველოში არსებობს ბუნებრივი ინტერესი საუკეთესო ქალი მოჭადრაკეების მიმართ. ეს ინტერესი, ცხადია, მეც მქონდა.

ნანა ძაგნიძე აღმოჩნდა მორიდებული, თავმდაბალი ადამიანი, რომელიც ცდილობს, თავისი შედეგებით თავი არ მოაბეზროს არც მედიას, არც საზოგადოებას. რთულ კითხვებს აუღელვებლად პასუხობს და ხშირად იღიმება. მის სახლში ისეთი უბრალოება სუფევს, მაშინვე მიხვდებით, რომ აქ კარგი ადამიანები ცხოვრობენ. მისი სამუშაო ჭადრაკის დაფა კი ისეთი „ჩვეულებრივია“, ვერასოდეს იგრძნობთ იმ ენერგიას, რაც მასშია ჩატვირთული. მისი ჯილდოების რაოდენობას ფოტოზე ნახავთ, მისი პორტრეტი კი აუცილებლად შემორჩება თქვენს მეხსიერებას.

მაშ, გაიცანით ნანა ძაგნიძე - მაიას, ნონას, ნანას, ნინოების ღირსეული მემკვიდრე, თანამედროვე ქართველი ჭადრაკის დედოფალი.

ია ანთაძე

-    ქალბატონო ნანა, პირადი მეგობრები თუ გყავთ? 

-    მეგობრები მყავს. ძირითადად, მოჭადრაკეები არიან, ან  ბავშვობის მეგობრები, ვისთან ერთადაც გავიზარდე. სხვა სფეროდან ახლო მეგობრები არ მყავს, უფრო - ნაცნობები. 

-    ახლო მეგობრებთან როგორი ურთიერთობა გაქვთ? 

-    სიმართლე რომ გითხრათ, ხშირი ურთიერთობები არ გვაქვს, ვერ ვახერხებ. ან საქართველოში არ ვარ, ან შეკრებებზე ვარ, ან უბრალოდ დრო არ მყოფნის. როცა უნივერსიტეტში ვსწავლობდით, კურსელები გადაწყვეტდნენ ხოლმე, რომ შევკრებილიყავით და სადმე გავსულიყავით. ერთხელ დაგირეკავენ, ვერ ახერხებ, მეორედაც ვერ ახერხებ, მესამედაც არ გცალია. შესაბამისად, მერე სურვილიც აღარ უჩნდებათ, რომ დაგირეკონ. რომ გითხრათ, ბევრი მეგობარი მყავს-მეთქი, არ იქნება მართალი.  ძირითადად, მოჭადრაკეებთან ვურთიერთობ, მათ უკეთესადაც ვუგებ. 

-    ერთი ადამიანი მაინც თუ არსებობს, ვისზეც ნამდვილად იტყვით, რომ თქვენი მეგობარია?

-    რა თქმა უნდა, ასეთი ერთი მეგობარი როგორ არ მყავს, არაერთი... სახელები და გვარებიც შემიძლია გითხრათ (იცინის).

-  კარგით. მე ორჯერ ვნახე „პირველ არხზე“ გადაღებული ძალიან საინტერესო ფილმი „დედოფლები“, რომელიც ნონა გაფრინდაშვილს და მაია ჩიბურდანიძეს ეძღვნება. ამ ფილმში მაია ჩიბურდანიძე ამბობს, ძალიან ბედნიერი ბავშვობა მქონდა, სანამ ჭადრაკის თამაშს დავიწყებდიო. თქვენ თუ გახსოვთ თქვენი ბედნიერი ბავშვობა? ვიცი, რომ ჭადრაკს ხუთი წლიდან თამაშობთ. 

-    ჩემი ცხოვრება ღრმა ბავშვობიდან, ძირითადად,  ჭადრაკს უკავშირდებოდა. თანაც, წარმატებებიც მალე მოვიდა, რითიც ვახარებდი ოჯახის წევრებს, განსაკუთრებით, მამას. ჩემი გადმოსახედიდან, ეს ბედნიერი ბავშვობა იყო.

 

უფრო მშვიდი ცხოვრება მინდა ჩემი შვილებისთვის.


-    როგორ ფიქრობთ, თქვენი ბავშვობა რომელ ასაკში დასრულდა? 

-    არ მიფიქრია ამაზე. ალბათ, ძალიან ადრე, 9-10 წლის ასაკში. 8 წლის ვიყავი, როცა უცხოეთში პირველად წავედი. მაშინ დედა მახლდა. 9 წლის ასაკიდან კი მარტო დავდიოდი შეჯიბრებებზე. ალბათ, მაგ პერიოდში უკვე მქონდა საკმარისი პასუხისმგებლობა, რომ ჩემი თავისთვისაც მიმეხედა და კარგადაც მეთამაშა. ბავშვობის დასასრულიც ამ გაძლიერებულ პასუხისმგებლობას უკავშირდება. 

-    ჭადრაკს აქვს ასეთი თავისებურება, რომ მას ადრეული ასაკიდან მისდევენ და ამიტომ, როგორც წესი, ჭადრაკთან ბავშვის დაკავშირება მშობლების არჩევანია ხოლმე. ვიცი, რომ თქვენი მოჭადრაკეობა მამათქვენმა ჩაიფიქრა, ყოველთვის მხარში გედგათ და ყველაფერს აკეთებდა თავისი ოცნების ასახდენად. თქვენ როდის იგრძენით, რომ ჭადრაკში წარმატება პირადად თქვენი ოცნებაც  იყო? როდის მიხვდით, რომ ნამდვილად გიყვართ ჭადრაკი და გინდათ, მთელი ცხოვრება მას მიუძღვნათ? 

-    მიჭირს, ჩემი თავი გავიხსენო მაგ განცდის გარეშე. ჭადრაკის თამაში ყოველთვის სიამოვნებას მანიჭებდა. ამას არ ვაკეთებდი არც დაძალებით და არც იმიტომ, რომ  მამაჩემს ძალიან უნდოდა. ალბათ, ის მომენტია, როცა მშობლის და ჩემი სურვილი ერთმანეთს დაემთხვა. 

-    არ მგონია ბუნებრივი, რომ ბავშვს ჭადრაკის დაფასთან საათობით ჯდომა და მეცადინეობა სიამოვნებდეს. ქალბატონი მაია ჩიბურდანიძე ფილმში ამბობს - როცა პატარა ვიყავი, ყურადღება მეფანტებოდა და თუ ამის გამო პარტიას წავაგებდი, სახლში ძალიან მსჯიდნენო. ბავშვობის პერიოდში თქვენ თუ გახსოვთ ზედმეტი სიმკაცრე იმის გამო, რომ საჭადრაკო დისციპლინის დაცვა გიჭირდათ? 

-    კი, სიმკაცრე იყო, რა თქმა უნდა. 

-    მშობლების მხრიდან თუ ჭადრაკის მასწავლებლის მხრიდან?

-    ორივე მხრიდან. ბავშვს კალაპოტში ჩაყენება სჭირდება. უნდა იცოდეს დრო - როდის იმეცადინოს ჭადრაკი, როდის იკვებოს, როდის ითამაშოს. შესაბამისად, ჩემგან ოჯახი ამას ითხოვდა.  მწვრთნელისგან კი იმიტომ მიგრძვნია სიმკაცრე, რომ ჯიუტი ბავშვი ვიყავი. შეიძლებოდა, მაგალითად, მწვრთნელთან ერთად დამეგეგმა, რა უნდა გამეკეთებინა, მაგრამ როცა დაფასთან მივსულვარ, რამდენჯერ სულ სხვა რამ გამიკეთებია. ალბათ, ბავშვს სჭირდება კიდეც ზომიერი სიმკაცრე.

 

ვერავინ მეხმარება, საკუთარი თავის გარდა.

 
-    თქვენ შემთხვევაში, ეს სიმკაცრე და დისციპლინის მოთხოვნა ზომიერი იყო?

-    მე ვთვლი, რომ ზომიერი იყო. არ მახსენდება რამე გადამეტებული. რაც კი ყოფილა - ისევ ჩემს სასიკეთოდ.

-    კი მაგრამ, ბავშვი რომ ხარ, ასე ხომ ვერ აღიქვამ - შენ მიმართ გამოჩენილი სიმკაცრე სასიკეთოდ არის თუ საზიანოდ? 

-    რამე მტკივნეული რომ ყოფილიყო, აუცილებლად დამამახსოვრდებოდა. მსგავსი არაფერი მახსენდება. 

-    ეს კარგი არგუმენტია. მამათქვენს რომ ზუსტად ცოდნოდა, რას ნიშნავს პროფესიონალი მოჭადრაკის ცხოვრება, რამდენ ნერვიულობასთან და მოგზაურობასთან, რამდენ ძალისხმევასთან არის ამ პროფესიაში წარმატება დაკავშირებული, როგორ ფიქრობთ, მაინც ისურვებდა, რომ მოჭადრაკე ყოფილიყავით? 

-    ვფიქრობ, კი. 

-    რატომ, რა იყო მისთვის ისეთი, რაც ამ უარყოფით მხარეებს გადაწონიდა? 

-    მამა ფანატიკურად იყო შეყვარებული ჭადრაკზე, ქართველი ქალების წარმატებები ეამაყებოდა და ძალიან უნდოდა, რომ შვილი მოჭადრაკე ჰყოლოდა. თავიდანვე ეს ჰქონდა ჩაფიქრებული და სახელიც ნანა ალექსანდრიას პატივისცემით დამარქვა. მამაჩემი სიძნელეებს არ უშინდებოდა და, ვფიქრობ, მაინც ამ სფეროს აირჩევდა ჩემთვის. 
 

 

არის მოსაზრება, რომ შეიძლება კომპიუტერმა ჭადრაკი ამოწუროს.

-    და თქვენ რატომ არ გინდათ, რომ თქვენი შვილები პროფესიონალი მოჭადრაკეები გახდნენ?

-    იმიტომ, რომ უფრო მრავალფეროვანი ცხოვრება მინდა მათთვის. თან ბიჭები არიან. მამაკაცთა ჭადრაკში კონკურენცია ბევრად მაღალია. კიდევ უფრო მეტი შრომა დასჭირდებათ, იმაზე ბევრად მეტი, ვიდრე მე შევძელი. ამიტომ ბევრ წრეზე დამყავს. არ მინდა, რომ ჩემსავით მხოლოდ ჭადრაკით იცხოვრონ.
 
-    სხვა დროსაც გითქვამთ, რომ მამამ სახელი ქალბატონი ნანა ალექსანდრიას პატივსაცემად დაგარქვათ. განსაკუთრებული სიმპათია ჰქონდა ნანა ალექსანდრიას, როგორც მოჭადრაკის მიმართ თუ, უბრალოდ, როგორც ადამიანი მოსწონდა, ან, თუნდაც, უთანაგრძნობდა? ნანას განსაკუთრებული სიყვარული, როცა არსებობს ნონა - ეს რაღაცას ნიშნავს. რატომ ნანა და არა ნონა? 

-    გამიჭირდება ამ კითხვაზე პასუხი. მამაჩემისთვის ეს არასდროს მიკითხავს. უბრალოდ, მოსწონდა, როგორც მოჭადრაკე. მე მგონი, დაუკმაყოფილებლობის განცდა ჰქონდა იმის გამო, რომ ადამიანი, რომელიც მოსწონდა, რომელსაც გულშემატკივრობდა, მსოფლიო ჩემპიონი ვერ გახდა და ჩემი მეშვეობით ფიქრობდა ამ ოცნების ასრულებას - რომ მე გავმხდარიყავი მსოფლიო ჩემპიონი. 

-    ოდესმე ხომ არ გიფიქრიათ, რომ ეს სცენარია თქვენში უნებლიეთ ჩადებული - ნანა და არა ნონა, მეორე და არა პირველი, უფრო მარცხისთვის განწირული, ვიდრე გამარჯვებისთვის დაბადებული?

-    არა, ეს არასოდეს მიგრძვნია. იმიტომ, რომ ბავშვობიდან ყოველთვის პირველი ვიყავი ჩემს ასაკობრივ კატეგორიაში, ოლიმპიადებზეც. ეგ განცდა ნამდვილად  არასდროს მქონია. 
 

 

არ ვიცი, რა საზოგადოება გამოჰყავთ მისაბაძ მაგალითად.

-    თქვენი ერთი ინტერვიუ მოვისმინე, 2014 წელს ჩაწერილი. იქ თქვით, რომ სწორი დაგეგმვის პირობებში, მსოფლიო ჩემპიონის ტიტულის მოპოვებას შეიძლება ორი წელიც არ დასჭირდესო. არ ვიცი, კლასიკურ ჭადრაკს გულისხმობდით თუ, ვთქვათ, სწრაფი ჭადრაკიც იგულისხმებოდა. 

-    კლასიკურ ჭადრაკს ვგულისხმობდი. 

-    ანუ 2014 წელს ორ წელიწადში ვარაუდობდით იმის მიღწევას, რასაც ჯერ ვერ მიაღწიეთ. იქნებ, შეაფასოთ ეს წლები, რომლებიც უფრო ოპტიმისტურად გქონდათ წარმოდგენილი და, სინამდვილეში, მოვლენები სხვაგვარად განვითარდა. რატომ?

-    ახლა ზუსტად ვერ ვიხსენებ, არ ვიცი, რას ვგეგმავდი მაშინ. ალბათ, უცხოელ მწვრთნელებთან ერთად შეკრებას ვგულისხმობდი, რაც, რა თქმა უნდა, არ შედგა. მე ვფიქრობ, მომზადებაზე მექნებოდა აქცენტი, რომ თუ  უკეთესად მოვემზადებოდი, შესაძლებელი იქნებოდა საუკეთესო შედეგების მიღწევა. 

-    დიახ, ზუსტად ამაზე იყო საუბარი. 

-    თუმცა, დღევანდელი გადასახედიდან, კმაყოფილი ვარ ბოლო წლების შედეგებით. გავხდი მსოფლიოს ჩემპიონი სწრაფ ჭადრაკში, რომელიც ახლა ვითარდება. გავხდი ევროპის ჩემპიონი, ვარ ოლიმპიური ჩემპიონი. ერთადერთი დამრჩა კლასიკურ ჭადრაკში მსოფლიო ჩემპიონობა და მაგასაც აუცილებლად შევეჭიდები (იცინის). 
 

 

ზედმეტი ცოდნისგანაც შეიძლება ადამიანი უცნაური გახდეს.

-    წელს ევროპის ჩემპიონატზე რა მოხდა? შარშან პირველი ადგილი მოიპოვეთ, წელს მეორე. 

-    პრინციპში, არ არის იოლი გადაბმულად ყოველ წელს ევროპის ჩემპიონობა. რა თქმა უნდა, წელსაც შემეძლო პირველი ადგილის აღება, მაგრამ უშუალო კონკურენტთან  უკეთესი პოზიცია რატომღაც გავანიავე. ფსიქოლოგიური ფაქტორიც იყო, ალბათ, მერე რომ ვეღარ შევძელი პარტიის შემობრუნება და შანსიც აღარ მქონია. ანუ ეს მომენტი იყო - უშუალო კონკურენტთან უკეთესი პოზიცია წავაგე.  თუმცა, ზოგადი შედეგით, რა თქმა უნდა, მაინც კმაყოფილი ვარ. იმიტომ, რომ ევროპის ჩემპიონობის მერე ისევ ვერცხლის მედალი, ისევ სამეული - მე ვფიქრობ, მაინც წარმატებაა და არ მაქვს საბაბი, რომ შედეგით უკმაყოფილო ვიყო.  

-    თქვენ ბრძანეთ, რომ უკეთესი პოზიცია დათმეთ. ასეთ შეცდომებს ყოველთვის უკავშირებენ ხოლმე ფსიქოლოგიურ მომზადებას, რაც ზოგჯერ გადამწყვეტია. 

-    ჭადრაკში ყველაფერი ძალიან სწრაფად იცვლება. ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ მომზადებასაც, რა თქმა უნდა, განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს დღევანდელ ჭადრაკში. გამძლეობა, უშუალოდ ჭადრაკში მომზადების შემდეგ, პირველ ადგილზეა.  

-    პირადად თქვენ ვინ გეხმარებათ იმაში, რომ თქვენი ფსიქოლოგიური მდგრადობა იყოს იმ დონეზე, რა დონეზეც ევროპისა და მსოფლიოს ჩემპიონობისთვის მებრძოლ მოჭადრაკეს სჭირდება? 

-    ვერავინ მეხმარება, საკუთარი თავის გარდა. კარგი იქნებოდა, რომ ამ სფეროს პროფესიონალი ყოფილიყო საქართველოში. მაგრამ, სამწუხაროდ, ჩვენ ვერ მივაგენით და ისევ საკუთარი ძალებით ვცდილობ,  ამ გამოწვევას გავუმკლავდე. 
 

 

სადაც ადამიანია, იქ შეცდომა ყოველთვის იქნება.

-    მაგრამ თქვენ ხომ არ ხართ ამ საქმის პროფესიონალი? 

-    არ ვარ პროფესიონალი, მაგრამ ჩემი გამოცდილება მკარნახობს, რა სიტუაციაში როგორ უნდა მოვიქცე. 

-    ადრე ქართველ მოჭადრაკეებს თუ ეხმარებოდა ფსიქოლოგი? 

-    ადრე იყო ეს პრაქტიკა, რა თქმა უნდა. ძალიან ცნობილი ფსიქოლოგი  მუშაობდა, მაგალითად, ქალბატონ ნონა გაფრინდაშვილთან. 

-    ქართველი იყო? 

-    ქართველი არ იყო, მაგრამ საქართველოში ცხოვრობდა - რუდოლფ ზაგაინოვი. როგორც ვიცი, ძალიან კარგად მუშაობდა მსოფლიო და ოლიმპიურ ჩემპიონებთან, დიდი პროფესიონალი იყო. სხვათა შორის, ფედერაციაში ამ საკითხზე ერთხელ ვისაუბრეთ. მაგრამ ჩვენთან, სამწუხაროდ, ამ საქმის პროფესიონალი ფსიქოლოგი არ არსებობს, ჩვენ ვერ მივაგენით.

-    ქალბატონო ნანა, ვიდრე თქვენ ყველა სხვა პრობლემასთან ერთად ამ პრობლემასაც ეჭიდებით, არ ჯობია, თუნდაც, არა კონკრეტულად სპორტის და ჭადრაკის ფსიქოლოგი, არამედ, უბრალოდ, კარგი ფსიქოლოგი რომ გეხმარებოდეთ? 

-    რა თქმა უნდა, ძალიან კარგი იქნებოდა, მაგრამ დღეს ყველაფერი ფინანსებს უკავშირდება. სამწუხაროდ, ჭადრაკი სპორტის კომერციული სახეობა არ არის. ჩვენი საპრიზო ანაზღაურებები კი ვერ უზრუნველყოფს ფსიქოლოგის და მენეჯერის მოწვევას. ამიტომ, ისევ ჩვენ თვითონ ვცდილობთ, რომ საკუთარი ძალებით მაქსიმუმს მივაღწიოთ. 
 

 

დავიწყების უნარის გამომუშვებაც შესაძლებელია.

-    მე არც მგონია, რომ თქვენი საპრიზო ჰონორარიდან უნდა ფინანსდებოდეს ფსიქოლოგთან ან მენეჯერთან თანამშრომლობა. 

-    სამწუხაროდ, სპონსორი არ მყავს. ფედერაციასაც ბევრი მოჭადრაკე ჰყავს მისახედი. ამდენი წელია, პირველი ნომერი ვარ საქართველოში, მაგრამ, სამწუხაროდ, ჩემთვის სპონსორი ვერ მოიძებნა. 

-    ისე გამოდის, რომ თქვენგან ახლა მეც მეტს ვითხოვ, სხვებიც მეტს ითხოვენ. დიდი მადლობა წარმატებებისთვის, მაგრამ ერთი ადამიანი ყველაფერს ვერ გაუმკლავდება, მით უმეტეს, ასეთი კონკურენციის პირობებში. 

-    ფედერაციის დახმარებით, მწვრთნელი მყავს მთელი წლის განმავლობაში. ის მაია ჩიბურდანიძის მწვრთნელიც იყო -  ხვიჩა სუპატაშვილი. შეჯიბრებებზე მონაწილეობასაც ფედერაცია აფინანსებს. 

-    გასაგებია. თუმცა, უმაღლეს შედეგს როცა ითხოვ ადამიანისგან, ყველა პირობა უნდა შეუქმნა - ეს ელემენტარული ჭეშმარიტებაა. 

-    დიახ, ამაში გეთანხმებით. 

-    მინდა, კიდევ ერთ თემაზე ვისაუბროთ: ჭადრაკი და ეთიკა. საჭადრაკო პარტიის დროს, ან ტურნირის მიმდინარეობისას, არასათამაშო პერიოდში, თუ წაწყდომიხართ არაეთიკურ ქცევას? ჭადრაკის სამყაროში წესებს ყველა ერთნაირად ემორჩილება? 

-    ძირითადად, ასეა. ყველას შინაგანი ეთიკა გვაქვს, რაიმე დაწერილი წესები არ არსებობს. 
 

 

ვცდილობ, რომ სწორად ვიცხოვრო.

-    თუნდაც, დაუწერელი იყოს. წყალქვეშა ნაბიჯები იმისთვის, რომ მეტოქის ნერვულ სისტემაზე იმოქმედონ - ასეთი რამ თუ ხდება?

-    ეს ხდებოდა ძალიან ადრეულ პერიოდში, როდესაც ქართველი ქალები მსოფლიო ჩემპიონები იყვნენ. ახლა მსგავსი პრეცედენტი საერთოდ არ მახსენდება. დღეს აბსოლუტურად სხვა საფეხურზეა ჭადრაკი და ასეთ რამეს არავინ კადრულობს.

-    ძალიან კარგი. ახლა ჭადრაკისა და კომპიუტერის კავშირზე ვილაპარაკოთ. კომპიუტერების ეპოქაში ხომ არ არსებობს საფრთხე, რომ საერთოდ აზრი დაეკარგოს პროფესიულ ჭადრაკს?  

-    შეიძლება ასეც ითქვას. არის მოსაზრება, რომ შეიძლება კომპიუტერმა ჭადრაკი ამოწუროს. მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ, პირიქით, კომპიუტერმა ჭადრაკი გამოაცოცხლა და უფრო საინტერესო გახადა. ყველას თავისი აზრი აქვს, მაგრამ, ჩემი აზრით,  კომპიუტერმა უფრო მეტი დადებითი მოუტანა ჭადრაკს, ვიდრე უარყოფითი. 

-    არსებობს კომპიუტერი, რომელიც ყველაფერს ითვლის და რომელსაც არაფერი ეშლება. ადამიანის ფაქტორისთვის თუ დარჩა ადგილი თანამედროვე ჭადრაკში?

-    ადამიანები ვეჯიბრებით ერთმანეთს და, რა თქმა უნდა, სადაც ადამიანია, იქ შეცდომა ყოველთვის იქნება. კომპიუტერთან პაექრობა შეწყდა. ადრე გარი კასპაროვი ეთამაშა კომპიუტერს, მაგრამ ბოლო პროგრამები ისეთ დონეზეა, რომ აზრი დაკარგა ამგვარმა პაექრობამ. ადამიანები ერთმანეთს ვეთამაშებით და სანამ პარტია დაიწყება, კომპიუტერის მეშვეობით ვემზადებით, ყველა ვარიანტს ვამოწმებთ. მაგრამ მერე ერთმანეთთან გვიწევს შეჯიბრი და ერთმანეთისთვის გვიწევს საკუთარი ძალის დამტკიცება. ჭადრაკი კიდევ უფრო მაღალ საფეხურზე აიყვანა კომპიუტერმა. არათუ ჩვეულებრივმა მოჭადრაკემ, კასპაროვმაც კი თქვა, რომ ჭადრაკი ის არ აღმოჩნდა, რაც ჩვენ გვეგონაო. 

-    რას გულისხმობდა?

-    ადრე, მაგალითად, იყო წესები, ეჭვშეუტანელი კლიშეები, რაც კომპიუტერმა არია. ადრე თუ ფიქრობდნენ, რომ კუ მხედართან პოზიცია არის უკეთესი, აღმოჩნდა, რომ, პირიქით, მხედარი კუს ჯობია ზოგიერთ კონკრეტულ შემთხვევაში. კომპიუტერმა ყველაფერი გადააფასა, დააკონკრეტა, რადგან გაცილებით შორს ხედავს, წამში ათას სვლას ითვლის. დღევანდელ ჭადრაკში ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს სწრაფ აზროვნებას. 

-    ამიტომაც ვითარდება სწრაფი ჭადრაკი?

-    ამის გამოც და იმ მიზნითაც, რომ ჭადრაკს მეტი მაყურებელი შესძინონ. პროფესიონალი მოჭადრაკის გარდა, ხუთი საათი ვერავის დასვამ და პარტიას ვერ აყურებინებ. 
 

 

არ მიყვარს თავის წარმოჩენა და მშვიდ ცხოვრებას ვარჩევ.

-    თუმცა, ისხდნენ, მე თვითონ მინახავს თბილისის ჭადრაკის სასახლეში. როდესაც მნიშვნელოვანი ტურნირები ტარდებოდა, საკმაოდ დიდი დარბაზი მაყურებლით ივსებოდა. 

-    ის აბსოლუტურად სხვა პერიოდი იყო. ამდენი შესაძლებლობა და ამდენი არჩევანი არ ჰქონდა ხალხს. თან მაშინ ქვეყნის პოლიტიკაც სხვა იყო და პრიორიტეტებიც. 

-    დიახ, პროფესიული ჭადრაკი, ალბათ, ერთ-ერთი პირველი პრიორიტეტი იყო. 

-    დღეს ყველაფერი შეცვლილია და, ჩემი აზრი თუ გაინტერესებთ, პრიორიტეტებიც არ არის სწორი. 

-    რას გულისხმობთ? 

-    იმას ვგულისხმობ, რომ, ჩემი აზრით, არ არის ღირებული ის, რაც ჩვენი მედიით ინტენსიურად შუქდება. ადრე სხვანაირად იყო: მსოფლიო ჩემპიონი, ევროპის ჩემპიონი -  მისაბაძი იყო ახალგაზრდა თაობისთვის და დღევანდელ დღეს არ ვიცი, რა საზოგადოება გამოჰყავთ მისაბაძ მაგალითად. ერთი და იგივე გაუგებარი სახეები, მათით აჟიტირება და მათი პოპულარიზება - ჩემი აზრით, ეს არ არის სწორი.

 
მედიას განსაკუთრებით აქვს ძალიან დიდი როლი ამ მხრივ. უნდა ხდებოდეს, ჩემი აზრით, პოპულარიზება ისეთი ადამიანების, რომლებიც არიან ნამდვილად ღირებულის შემქმნელები და რაღაც გაუკეთებიათ ამ ცხოვრებაში, რაც ქვეყნისთვის იყო საამაყო და წარმატება. მე ასე ვთვლი.


-    კომპიუტერზე ვლაპარაკობდით. მეც წამიკითხავს, რომ გარი კასპაროვი თავიდან ძალიან ოპტიმისტურად უყურებდა თავის შანსებს კომპიუტერთან შერკინებაში და მაშინ კომპიუტერებიც სხვანაირი იყო. პირიქით ფიქრობდა, რომ თუ კომპიუტერი მას დაეწეოდა, სიამოვნებით აღიარებდა ახალი ერის დაწყებას. მაგრამ შემდეგ ისე დაჩქარდა მოვლენები, რომ ახლა, როგორც თქვენ თქვით, საერთოდ აზრი დაკარგა კომპიუტერთან პაექრობამ. თუმცა, მომზადების პერიოდში კომპიუტერი შეუცვლელი გახდა. მაინტერესებს, ადამიანის ინტუიციას, ფანტაზიას, ირაციონალურ მომენტს კიდევ აქვს თუ არა მნიშვნელობა დღევანდელ ჭადრაკში. 

-    რა თქმა უნდა. ახლა რომ აქვს ჭადრაკში მნიშვნელობა ფანტაზიას და ინტუიციას, მგონი, ამ დოზით არასდროს ჰქონია. 

-    რატომ?

-    როდესაც კომპიუტერთან ერთად არჩევ პარტიას, კიდევ უფრო მეტ საინტერესო შესაძლებლობას ხედავ, მეტი ინფორმაცია გიგროვდება იმისთვის, რომ მის საფუძველზე განავითარო შენი პარტია. ინდივიდუალური შესაძლებლობები, ფანტაზია, ინტუიცია არათუ შეიზღუდა, პირიქით, გადამწყვეტი გახდა. 

-    თქვენ თუ გაქვთ, როგორც მოჭადრაკეს, წინასწარ აკვიატებული ჩვევები?

-    დიახ, რა თქმა უნდა, ყველა მოჭადრაკეს აქვს. ძალიან ჯიუტი ვარ და ყოველთვის ამის გამო მიჩნდება პრობლემა ჩემს მწვრთნელთან. შეიძლება, მწვრთნელმა სხვა რამ მირჩიოს,  მაგრამ მე თუ ვერ ვიგრძენი ის იმ მომენტში, აუცილებლად გადავატრიალებ ყველაფერს. იმიტომ, რომ  ჩემებურად გაკეთება მიყვარს. 
 

 

არ მიყვარს საკუთარი თავის შებრალება.

-    თქვენ ბრძანეთ, რომ შეხვედრის წინ 15-20 წუთი აუცილებლად უნდა დავიძინოო. უნდა დაიძინოთ იმიტომ, რომ ეს თქვენი ფიზიკური კონდიციისთვის არის საჭირო, თუ მიგაჩნიათ, რომ ეს კარგად გაქვთ დაცდილი? 

-    ეს უკვე ჩვევაა და კარგად ან ცუდად დაცდა ძილთან რაიმე კავშირში არ არის. დაცდა შეიძლება იყოს ბევრი სხვა რამ. ყოფილა, რომ იმავე ტანსაცმლით გავსულვარ სათამაშოდ, თუკი წინა დღეს მომიგია. შეიძლება, იმავე პასტით დავწერო, ან იგივე თმის სამაგრი გავიკეთო. ეს მომენტები მახასიათებს. 

-    ეს, ჩვეულებრივ, ახასიათებთ მოჭადრაკეებს თუ თქვენ გახასიათებთ?

-    მე ვფიქრობ, ბევრს ახასიათებს. 

-    შიშით არის განპირობებული ეს აკვიატებები? 

-    არა, მე ვფიქრობ, ამით ენერგია, რწმენა და, საბოლოოდ, თავდაჯერების პროცენტები გემატება.
 
-    ვიცი, რომ მოჭადრაკისთვის მეხსიერება უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია, მაგრამ, ჩემს წარმოდგენაში, დავიწყების უნარიც არანაკლებ მნიშვნელოვანი უნდა იყოს. რამდენად ახერხებთ, დაივიწყოთ ის, რაც უკვე აღარ გჭირდებათ?

-    დიახ, ვახერხებ. ეს გამომუშავებული მაქვს - ვივიწყებ, პირველ რიგში, იმას, რაც უარყოფითია.  

-    კარგად განვითარებული მეხსიერება ამძიმებს თუ არა ადამიანის ცხოვრებას? 

-    ამძიმებს - რა მხრივ?

-    როცა ადამიანს უფრო მეტად აქვს განვითარებული მეხსიერება, ვიდრე საჭიროა იმისთვის, რომ იცხოვროს?

-    შეიძლება, გარკვეულწილად იყოს ასეთი მომენტი. ჩვენ, მაგალითად, გვყავს ფენომენალური მეხსიერების მოჭადრაკე - ვასილ ივანჩუკი. ჭადრაკის ლეგენდაა - ყველაფერი იცის, ყველაფერი ახსოვს. მაგრამ ადამიანურ ჭრილში ცოტა უცნაურია. ზედმეტი ცოდნისგანაც შეიძლება ადამიანი უცნაური გახდეს.  ზოგადად, მე ვფიქრობ, რომ დავიწყების უნარის გამომუშავებაც შესაძლებელია. 

-    სამყაროში ადამიანები ორ ჯგუფად რომ იყოფოდნენ, ერთნი შეისწავლიდნენ ბუნებას და მეორენი საზოგადოებას, თქვენ რომელ ჯგუფს აირჩევდით? 
 

 

მოჭადრაკეებს სტაბილურობა გვიყვარს.

-    ორივე ძალიან საინტერესო იქნებოდა. 

-    შეზღუდული არჩევანის შემთხვევაში? 

-    საზოგადოებრივ მეცნიერებებს ავირჩევდი. 

-    თუ არის რამე ისეთი, რაც გაიძულებთ, რომ თქვენს პრინციპებზე ზევით დადგეთ? 

-    პრინციპები, ღირებულებები ზოგადად ძალიან მნიშვნელოვანია ჩემთვის. მაგრამ, ალბათ, არის რაღაც მეტიც. 

-    რა შეიძლება, რომ იყოს? 

-    ალბათ, უახლოეს ადამიანს უნდა ეხებოდეს, ადამიანს, რომელსაც ძალიან დიდ პატივს ვცემ. კომპრომისზე რომ წავიდე, ალბათ, საქმე უნდა იყოს ისეთი მნიშვნელოვანი, რომ გათვლაში რაღაც დადებითს ვხედავდე. მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლება წავიდე ჩემი პრინციპების წინააღმდეგ. 

-    თქვენი გონება მიჩვეულია, რომ დღის განმავლობაში რამდენიმე საათი ითვლის. არასაჭადრაკო ცხოვრებაზეც თუ გადმოდის ეს ჩვევა? თუ ჭადრაკის დაფის მიღმა ამ უნარს აღარ იყენებთ?

-    რა თქმა უნდა, გადმოდის. ეს უნარი ყოველდღიურ ცხოვრებაში ბევჯერ დამხმარებია. ყველაფერს წინასწარ ვითვლი, რა თქმა უნდა. 

-    მაშინ, მე ასე წარმომიდგენია, რომ თქვენ ცხოვრებისეული შეცდომა საერთოდ არ უნდა დაუშვათ. ასეა?

-    არა, არ არის ეგრე, რა თქმა უნდა. ადამიანები ვართ, ემოციები გვაქვს და ყოველთვის ყველაფერს ვერ გათვლი. მაგრამ ვცდილობ, რომ სწორად ვიცხოვრო. 
 

 

ყოველთვის მაქსიმუმს ვთხოვ ჩემს თავს.

-    მესმის, რომ პროფესიიდან გამომდინარე, დრამატული ცხოვრება გაქვთ, სულ ბრძოლაში ხართ. თქვენში რამდენი პროცენტი უჭირავს გონებას და რამდენი - გრძნობას?

-    ალბათ, 70/30-ზე. 

-    გონების სასარგებლოდ?

-    დიახ, რა თქმა უნდა. 

-    კარგი ბალანსია? 

-    უკეთესიც შეიძლება, ალბათ. 

-    რა იქნებოდა უკეთესი? 

-    ალბათ, 80/20-ზე. 

-    ჩვენთვის, არამოჭადრაკეებისთვის, თან, ქართველებისთვის 70/30-ზე ისეთი ბალანსია, სადაც გრძნობა ძალიან იჩაგრება. მაგრამ თქვენ, პირიქით, გონების სასარგებლოდ გირჩევნიათ თანაფარდობის შეცვლა. ეს ბუნებრივად მიგაჩნიათ? 

-    დიახ, ჩვენ ემოციები ნამდვილად ხელს გვიშლის. ბევრი ეტაპი გვაქვს ისეთი, როცა გვიწევს, რომ ემოცია უკან ჩავწიოთ. 

-    თუ შეგიძლიათ, რომ არაფერი არ აკეთოთ?

-    საერთოდ არაფერი? არა, არ შემიძლია. ვიფიქრებ და ფიქრიც კეთებაა, ასე არ არის? ჩემს ქმარს უკვირს ხოლმე, როცა უცებ ვიწყებ შფოთვას - იქ ის სვლა როგორ არ გავაკეთე, იქ ეს როგორ დამემართა... ძალიან უკვირს, როგორ შემიძლია, სხვა საქმის კეთებისას, ისევ და ისევ ჭადრაკს ვუბრუნდებოდე. 

-    ეს ბოლოს ნათამაშებ პარტიებს ეხება ხოლმე? 

-    არა, უფრო მნიშვნელოვან პარტიებს ეხება, რომლებმაც შეჯიბრების ბედი გადაწყვიტა.
 
-    ერთი წლის წინანდელ პარტიას შეგიძლიათ მოულოდნელად დაუბრუნდეთ? 

-    ხუთი წლის წინანდელსაც შეიძლება დავუბრუნდე. 

-    ყველა ადამიანს აქვს მომენტი, როდესაც გაურკვევლობაში იმყოფება. მომთმენი თუ ხართ გაურკვევლობის მიმართ? 

-    განვითარებული მაქვს მოთმინების უნარი ნებისმიერი გაურკვევლობის მიმართ. არ ვიცი, კარგია თუ ცუდი.

-    ცუდი რატომ უნდა იყოს? მე მგონი, ერთმნიშვნელოვნად კარგია. 

-    შეიძლება ჯობდეს, რომ... მოთმინება, იცით, როგორ არის? ამ დროს ხომ შენს ნერვებს ხარჯავ?

-    ცხადია. 

-    ჰოდა, შეიძლება ჯობდეს, რომ უცებ გაარკვიო და ნერვები დაზოგო. მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ მაინც რამდენჯერაც მომითმენია, მით მეტად მომიგია ცხოვრებაში. 

-    ფიქრობთ თუ არა, რომ მოთმინების უნარი სიღრმისეულ ადამიანებს უფრო ახასიათებთ, ვიდრე ზედაპირულ ადამიანებს?

-    დიახ, აუცილებლად ასეა. ინტელექტი საჭიროა მოთმინებისთვის. 
 

 

თუ გაჩერდი, ნიშნავს, რომ უნდა წახვიდე.

-    როცა ვინმეზე ამბობენ - ამბიციური ადამიანიაო, თქვენთვის რა ფენომენია, დადებითი თუ უარყოფითი? 

-    ზოგადად, ადამიანს თუ უნდა, რომ რამეს მიაღწიოს, ამბიციაც უნდა ჰქონდეს, ჯანმრთელი, ჯანსაღი ამბიცია. როდესაც ვინმეს ზედმეტი წარმოდგენა აქვს საკუთარ თავზე, ასეთი რამ ძალიან არ მიყვარს. მაგრამ როცა ადამიანი შრომობს და ამბიცია უჩნდება თავის საქმეში, რა თქმა უნდა, ეს ნორმალურია და ჩემთვის მისასალმებელიც არის. 

-    თქვენს თავზე თუ შეგიძლიათ თქვათ, რომ ამბიციური  ხართ?

-    არა, არ ვფიქრობ, რომ  ამბიციური ვარ. ამბიციური რომ ვიყო, იმ შედეგებიდან და მიღწევებიდან გამომდინარე, რაც მაქვს, ალბათ, ცოტა უფრო სხვანაირად წარვმართავდი ჩემს ცხოვრებას. არ მიყვარს თავის წარმოჩენა და მშვიდ ცხოვრებას ვარჩევ. 

-    გუნდურ შეჯიბრზე საქართველო ყოველთვის ოთხი დაფით გამოდის. თქვენ პირველ დაფაზე თამაშობთ. ასეთი არაამბიციური ლიდერი, სხვებისთვის კარგი მაგალითი ხართ? 

-    ზოგჯერ მაძლევენ შენიშვნას, რომ უკეთესი იქნება, გოგონებთან მეტი მუხტი შევიტანო, როგორც ლიდერმა. მაგრამ მე ვცდილობ, მათთვის მაგალითი ვიყო იმით, რასაც ვაკეთებ, როგორც ვუდგები ჩემს საქმეს. ყოველთვის ამ მხრიდან ვცდილობ, რომ დამინახონ და არა, მაგალითად, ხმამაღალი შეძახილებით, რომ „წავიდეთ, გავიმარჯვოთ!“

 
თუმცა, შეიძლება, ესეც გარკვეული დოზით საჭირო იყოს, მაგრამ არ ვიცი, არ გამომდის. მე ყოველთვის ვცდილობ, რომ ჩემი საქმიდან გამომდინარე, ჩემი მიდგომებიდან გამომდინარე, თუ როგორ ვიხარჯები პარტიის დროს, თუ როგორ ვიბრძვი პარტიის დროს - ეს იყოს მათთვის დასანახი და მაგალითი. რა ვიცი, მე ასე ვფიქრობ.


-    თქვენი, როგორც გუნდის ლიდერის ყველაზე ძლიერი და სუსტი მხარე რა არის? 

-    ჩემი ძლიერი მხარე, ალბათ, არის ის, რომ ყოველთვის ეშინიათ მოწინააღმდეგეებს, როდესაც პირველ დაფაზე მე ვთამაშობ. ანდა ყოველთვის აქვთ პატივისცემა. ამას არამარტო მე ვგრძნობ, სხვებიც ადასტურებენ - გუნდის მწვრთნელი იქნება, კაპიტანი თუ ნაკრების გოგონები. როცა პირველ დაფაზე მე ვთამაშობ, დამოკიდებულება სხვაა. 

-    სუსტი მხარე?

-    გუნდში თამაში ორმაგი პასუხისმგებლობაა. ამ დროს არამარტო საკუთარ თავზე აგებ პასუხს, არამედ მთელ გუნდზე. ჯერ ქვეყანას წარმოადგენ იმ მომენტში და მერე საკუთარ თავს. ამიტომ, მიჭირს ამ კითხვაზე პასუხი. გოგონებს რომ ჰკითხოთ ჩემი სუსტი მხარის შესახებ, ალბათ, ისინი უფრო კარგად იტყვიან. 

-    არსებობს ცვლილებები და არსებობს სტაბილურობა. ადამიანს ცხოვრებაში ერთიც სჭირდება და მეორეც, მაგრამ ზოგს სტაბილურობა ანიჭებს მეტ კომფორტს, ზოგს - ცვლილებები. თქვენ როგორი ხართ? 

-    სიტუაციას გააჩნია. მე ვცდილობ, რომ ცვლილებებსაც ღირსეულად შევხვდე. მაგრამ, ზოგადად, მოჭადრაკეებს სტაბილურობა გვიყვარს. 

-    საკუთარი თავის მიმართ შეცოდების განცდა თუ გქონიათ? 
 

 

მოჭადრაკეები ყველაზე უკეთ თვითონ უგებენ ერთმანეთს.

-    შეცოდების განცდა? ვფიქრობ, მებრძოლი ადამიანი ვარ და ეს, ალბათ, გამორიცხავს საკუთარი თავის შეცოდებას. 

-    მაშინაც კი, როცა ძალიან მნიშვნელოვან მომენტში შეცდომა დაგიშვიათ? 

-    სიბრაზეს უფრო ვგრძნობ. საერთოდ არ მიყვარს საკუთარი თავის შებრალება. მაქსიმალისტი ვარ და ყოველთვის მაქსიმუმს ვთხოვ ჩემს თავს.

-    რას ეძებთ თქვენს თავში და რას ეძებთ სხვა ადამიანში? 

-    ბუნებრიობა ჩემთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია ადამიანთან ურთიერთობისას. ამას ვეძებ სხვებში. 

-    საკუთარ თავში? 

-    ჩემს თავში ყოველთვის ვეძებ სიახლეს. აუცილებლად. 

-    რას შეიძლება ეხებოდეს ეს სიახლე? 

-    ყველაფერს, მაგრამ, პირველ რიგში, ჩემს საქმეს. თუ გაჩერდი, ნიშნავს, რომ უნდა წახვიდე. ამიტომ, ყოველთვის ვცდილობ, რომ მრავალფეროვანი გავხადო ჩემი რეპერტუარი და ჩემი თამაში. სულ ძიებაში ვარ. 

-    ბოლო თემა - მოჭადრაკის სტილი. არსებობს თუ არა ეს ფენომენი? 

-    დიახ, რა თქმა უნდა, არსებობს. თუმცა, ბოლო პერიოდში კომპიუტერმა მოიტანა იმის აუცილებლობა, რომ თანამედროვე მოჭადრაკე უნივერსალური უნდა იყოს. თუ მანამდე ითვლებოდა, რომ შემტევი სტილის მოჭადრაკე ხარ, ან დაცვითი სტილის, დღეს ყველა სტილს თანაბრად უნდა ფლობდე, თუ გინდა, რომ წარმატებული იყო. კომპიუტერმა სხვა მოთხოვნები დააყენა და სხვა სიმაღლეზე აიყვანა ჭადრაკი. 

-    წავიკითხე, კარპოვი წერდა, მე სტილი არ გამაჩნიაო, მაგრამ ცნობილია, რომ მიხეილ ტალს ჰქონდა ძალიან გამოკვეთილი სტილი და ამაყობდა კიდეც ამით. 

-    მე გავიზარდე მიშა ტალის პარტიებზე. ჩემი უსაყვარლესი მოჭადრაკე იყო. 

-    ფიშერი წერდა ტალზე, ცენტრში აგროვებს ფიგურებს, მერე წირავს მათ და სულ ბოლო მომენტამდე არავინ იცის, მოიგებს თუ წააგებსო. 

-    გამოკვეთილად შემტევი სტილის მოჭადრაკე იყო. იმ პერიოდში ასე ერქვათ. 

-    ყველა დროის ყველაზე ძლიერ მოჭადრაკედ ფიშერია მიჩნეული? თუ ასე ვერ იტყვით? 

-    ყველა ადამიანს თავისი აზრი აქვს ამ თემაზე. მე რომ მკითხოთ, ალბათ, ფიშერი და კასპაროვი. მაგნუს კარლსენს აქვს შანსი, რომ საუკეთესო შედეგები გაიმეოროს. მაგრამ, ზოგადად,  ვფიქრობ, რომ ჭადრაკის ისტორიაში გამორჩეულები არიან ფიშერი და კასპაროვი - გამორჩეული მოჭადრაკეები და გამორჩეული პიროვნებები. 

-    ინტერვიუს ტრადიციულად დავასრულებთ თქვენი მოკლე კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია ფრანგი პოეტი პოლ ვალერი (1871-1945):  „სამყაროს მუდმივად ემუქრება ორი საფრთხე: წესრიგი და უწესრიგობა“. 

-    წესრიგი არის საფრთხის შემცველიო? უნდა დავფიქრდე ამ თემაზე. (პაუზა) ვერ ვხვდები, წესრიგი რატომ შეიძლება საფრთხე იყოს სამყაროსთვის. პირიქით, მე ვფიქრობ, რომ რაც უფრო მეტი წესრიგია, საქმე ყოველთვის უკეთესად გამოდის. ნამდვილად არ შემიძლია გავიგო, რა საფრთხეს მოიცავს წესრიგი.

-    მეორე ციტატა ეკუთვნის მოჭადრაკე მიხეილ ბოტვინიკს (1911-1995): „სამყარო გაყოფილია ორ შეურიგებელ ბანაკად - მოჭადრაკეებად და არამოჭადრაკეებად.“ 

-    ბოტვინიკის კი კარგად მესმის. ჭადრაკი ძალიან სპეციფიკური საქმეა. სპორტის ვერცერთ სახეობას ვერ შეადარებ. აბსოლუტურად მოიცავს ადამიანის ცხოვრებას, თავისი აზროვნებით, ფიქრებით, განცდებით. ალბათ, ეს იგულისხმა, როცა  სამყარო ორ შეურიგებელ ბანაკად დაყო - მოჭადრაკეებად და დანარჩენებად. იმიტომ, რომ დანარჩენები მოჭადრაკეების ცხოვრების წესს აღიქვამენ, როგორც უცნაურს. ხშირად გაგვიგია, რომ ამბობენ - ძალიან უცნაურები არიან ეს მოჭადრაკეებიო. საერთოდ, მოჭადრაკეები ყველაზე უკეთ თვითონ უგებენ ერთმანეთს, დანარჩენებს კი ძალიან უჭირთ მათი გაგება. 

ფოტომასალა: ზურაბ ქურციკიძე

გუნდი

ირაკლი გედენიძე

ზურაბ ქურციკიძე

გიო კუსიანი

გიორგი ურუშაძე

თამთა ყუბანეიშვილი

ნანა ყურაშვილი

ინგა ქორიძე