- კატო, თქვენს ხასიათს როგორ იცავთ პროფესიაში?

- ხასიათთან შეჯახებები არ მქონია და ეს დიდი კომფორტია. თანამოაზრეებთან ერთად გავიზარდე და დასშიც მათთან ერთად ვარ (ამ შემთხვევაში, „სამეფო უბნის თეატრს“ ვგულისხმობ). ჩვენთვის იმდენად საერთო საქმეა ნებისმიერ სპექტაკლზე ან პროექტზე მუშაობა, რომ რაღაცის მტკიცება, რაღაცის გატანა არ მიწევს. თუმანიშვილის თეატრში ყოფნაც დიდ სიამოვნებას მანიჭებს. იქაც ისეთ ხალხთან ერთად მიმუშავია, რომ დისკომფორტი არასოდეს მიგრძვნია. 

- ესე იგი, თქვენი პროფესია და თქვენი ხასიათი არსად ისე არ ეჯახება, რომ საკუთარი ხასიათი დასაცავი გქონდეთ? 

- უფრო ვიტყოდი, რომ ჩემი ხასიათი ეჯახება ბევრ რამეს. როგორც ყველას, რაღაც სირთულე ხასიათში მეც მაქვს. ვიღაც უფრო ხმამაღლა გამოხატავს თავის აღშფოთებას, ან, თუნდაც, აღფრთოვანებას; ზოგი, პირიქით, თავშეკავებულია. მე ჩემს თავს „თავშეკავებულს“ ვერ დავარქმევდი. ძალიან ემოციური და ხმამაღალი ვარ, მაგრამ ამაშიც პრობლემას ვერ ვხედავ. ხანდახან მე თვითონ მინანია ჩემი გამოხატვის ხერხების გამო, მაგრამ დღეს იმდენად რთულია ამ სამყაროში ყოფნა და, მით უმეტეს, ამ ქვეყანაში ცხოვრება, რომ რამე თუ გაწუხებს, ჯობია, დაიცალო. ბევრი მაგალითი ვიცი, როდესაც გამოხატვისგან თავს იკავებენ და მერე ეს ისე მოქმედებს ფსიქოლოგიურად, რომ ადამიანს ხელი ეშლება ყოველდღიურ ცხოვრებაში. ვფიქრობ, რომ პრობლემებს ხმამაღლა უნდა გაუმკლავდე, უნდა გამოხატო შენი პოზიცია - ან უკმაყოფილება, ან კმაყოფილება - და უფრო ჯანსაღად იქნები. 

- მსახიობობამ რა ცოდნა მოგცათ ისეთი, რაც არ გექნებოდათ, ვთქვათ, წიგნის მაღაზიაში ან ეკოლოგიური  უსაფრთხოების ფონდში რომ გემუშავათ? 

- ჩემს პროფესიას ძალიან საინტერესო და დადებითი ის თვისება აქვს, რომ ემპათიას გასწავლის. ძალიან გეხმარება, რომ ნებისმიერი ადამიანის ქმედებას ახსნა მოუძებნო. იმიტომ, რომ შენ თვითონ, როგორც მსახიობს, კონკრეტულ პიესაზე ან სცენარზე მუშაობისას, შეიძლება, ისეთი პერსონაჟი შეგხვდეს, რომელსაც არ ეთანხმები. შეიძლება, უარყოფდე, აკრიტიკებდე. მაგრამ, მგონი, ჩემი ყველა კოლეგა დამეთანხმება - არ შეიძლება, როლი ისე „გააკეთო“, რომ პერსონაჟი გძულდეს. გინდა თუ არა, რაღაც გამართლება უნდა მოუძებნო. შენთვის მაინც თუ არ ახსენი, რატომ შეიძლება, ადამიანი ასე მოიქცეს, ზედაპირული ნამუშევარი გამოდის. ამ პროფესიის დახმარებით, ადამიანების კრიტიკაზე მაშინვე არ გადავდივარ, ყოველთვის თავს ვიკავებ. 

- საკუთარ თავზე ამბობთ: „არ ვარ ინიციატორი, უფრო ამყოლი ვარ. ჩემთვის რთულია, რაღაც მოვიფიქრო და თვითონ შევქმნა. ამის ამბიცია არ მაქვს“. ეს მხოლოდ თქვენს პროფესიას ეხება, რომელიც, თავისთავად, დამოკიდებული პროფესიაა, თუ, ზოგადად, საკუთარ თავი დაახასიათეთ? 

- ალბათ, ჩემს თავზე ვთქვი და არა თავმდაბლობის გამო. თავმდაბალი ადამიანი, მე მგონი, არ ვარ. უფრო კომპლექსიანი ვარ, ვიდრე თავმდაბალი. ყოველთვის ეჭვი მეპარება ჩემს თავში - ჩემს პროფესიაშიც, ჩემს გარეგნობაშიც, ჩემს ხასიათშიც... ერთადერთი, რაშიც ეჭვი არ მეპარება და, შეიძლება, ამპარტავანიც ვიყო ამ თვალსაზრისით, ის არის, რომ ცუდი ადამიანი არ ვარ (იცინის). ამაში მაინც დარწმუნებული ვარ, რომ ბოროტი განზრახვით არ ვცხოვრობ. შეიძლება, იდეა მქონდეს; შეიძლება, რაღაცის გაკეთება მინდოდეს; უცებ ჩანაფიქრი გამიჩნდეს, მაგრამ ბოლომდე ვერ მივიყვან. ვერ გავბედავ. ეს ზუსტად კომპლექსების ბრალია. იმის ბრალია, რომ არ ვარ დარწმუნებული ჩემს თავში. ყოველთვის მირჩევნია, რომ ვისაც ძალიან ვენდობი, მით უმეტეს, ჩემს პროფესიაში, იმას გავყვე. მერე, იმ გზაზე, თავისთავად, მინდა, რომ ჩემი აზრიც თავისუფლად გამოვთქვა. მაგრამ მე რომ ვიყო ინიციატორი, ამისგან რაღაც მაკავებს. თითქოს, მრცხვენია. ალბათ, ესეც უნდა გადავლახო, ადრე თუ გვიან. 

- ჩვენ დავუბრუნდებით ზოგიერთ თემას, რაც თქვენ ახლა ახსენეთ, მაგრამ მანამდე მინდა, გკითხოთ: სცენა, კინო, ტელევიზია - თქვენ სამივე სივრცეში მუშაობის გამოცდილება გაქვთ. როგორ მიმართებაშია ისინი ერთმანეთთან, ზოგადად, ან პირადად თქვენთვის? ჰგავს ერთმანეთს? განსხვავდება?

- განმასხვავებელიც ბევრი აქვს და საერთოც. საბოლოო ჯამში, ერთი პროფესიაა. ყველაზე მეტად დაცდილი ჩემი თავი მაინც თეატრში მყავს. თუმცა, იქაც ჯერ კიდევ ვსწავლობ. ამ პროფესიაში სწავლის პროცესი მუდმივად გრძელდება. მაგრამ პირველ ნაბიჯებში რომ იბნევი და ფიქრობ, სხეული როგორ აკონტროლო - თეატრში ეს მომენტი გადავლახე, სხვა განვითარებაზე უფრო ვღელავ. კინოს რაც შეეხება, დიდი სურვილი მაქვს, რომ ბევრად მეტი შესაძლებლობა მქონდეს. 

- მეტ როლს გულისხმობთ? 

- დიახ. კინოში იმდენად მწირია ჩემი საქმიანობა, რომ ვერ ვიტყოდი, გამოცდილი ვარ-მეთქი. ბევრ რამეს ვსწავლობ ყველა გადაღებაზე. ყოველ ჯერზე ვატყობ, რომ ახალი რაც აღმოვაჩინე, ამაზე კონცენტრირებას წინა ჯერზე ვერ მოვახდენდი იმიტომ, რომ ამდენ ინფორმაციას ვერ ჩავიდებდი თავში. რაც შეეხება ტელევიზიას, მივხვდი, რომ ტელევიზიის ცოტა შიში მაქვს. არა იმიტომ, რომ არ ვეთანხმები, ან არ მომწონს. პირიქით, ძალიან საინტერესოა. თავისი ტემპი აქვს, უცნაური. უფრო სწრაფია, თუ უფრო დინჯია, ვერ გაიგებ. ორივე ერთდროულად არის. „სეანსს“ რომ იღებდნენ, ცოტა დრო გვქონდა მოსამზადებლად, რასაც რეჟისორი (თინა გურჩიანი) ძალიან განიცდიდა. მაგრამ დრო ფინანსებთან არის დაკავშირებული, ფინანსები კიდევ ხელოვნებაში ენანებათ - ტელევიზიაშიც, თეატრშიც, კინოშიც და, საერთოდ, ყველგან. „სეანსი“ ჩემთვის პირველი სატელევიზიო გამოცდილება იყო. მეტისმეტად სწრაფად მოხდა ყველაფერი. რომ გამოვფხიზლდი, მივხვდი, რომ გადაღება დამთავრდა  - სულ რვა დღეში. ჩემს თავს გვერდიდან არც ვუყურებდი და მერე, გადაღებული პროდუქტი რომ ვნახე, ბევრი შენიშვნა გამიჩნდა საკუთარ თავთან. თქვენს კითხვას რომ დავუბრუნდე, სამივე მიმართულებას ძალიან განსხვავებული სპეციფიკა აქვს და ყველაფერში უნდა მოსინჯო თავი.

„ხანდახან მსახიობებმა იციან ეგოისტობა, საბნის საკუთარი თავისკენ გადმოქაჩვა. ეგ არასწორია.“

- ამერიკელი მსახიობი ჯარედ ლეტო, რამდენიმე დღის წინ გამოქვეყნებულ ინტერვიუში, ასე აღწერს როლისთვის მზადების პროცესს: „თითქოს, არქეოლოგი ვარ და მიწას ვთხრი, ბევრს ვიკვლევ, ბევრს ვემზადები... ერთგვარად, დეტექტივი ვხდები. ამ პროცესში რასაც მივაგნებ, 90% გამოყენებისთვის უვარგისია. უბრალოდ, ბევრი ქვა უნდა გადავაბრუნო, რომ უფრო მეტი ოქრო მოვიპოვო.“ თუ გეცნობათ ეს პროცესი?

- ნამდვილად მეცნობა, მაგრამ ვერ ვიტყოდი, რომ ისეთი მოწადინებული ვარ, როგორიც ჯარედ ლეტოა. მასთან შედარებით, ალბათ, ათასჯერ უფრო ზარმაცი ვარ. ეს ჩემი კიდევ ერთი დიდი პრობლემაა. თუმცა, რა თქმა უნდა, კვლევა თან სდევს მსახიობის პროფესიას. როლზე რომ მუშაობ, რაც უფრო მეტს გამოიკვლევ, მეტს ჩაუღრმავდები, მეტ ინტერესს გამოიჩენ კონკრეტული პერსონაჟის თუ პროექტის მიმართ, მით მეტია წარმატების შანსი. ამაშიც ვეთანხმები, რომ 90% შეიძლება, სრულიად გამოუსადეგარი იყოს. თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ ეძიო, უფრო მეტი ისწავლო. მეორე მხრივ, არსებობს საფრთხე, რომ ამ ჩაძიებაში აბსოლუტურად სხვა მიმართულებით წახვიდე; ერთი როლის გარშემო გადაწყვიტო მთელი ცოდნის თავმოყრა. არადა, თეატრიც, კინოც და ტელევიზიაც გუნდური თამაშია. ამ ჩაძიების შედეგებს შენთვის, რა თქმა უნდა, იყენებ, მაგრამ ამან ძალიან ღრმად არ უნდა წაგიღოს. იმიტომ, რომ ხანდახან მსახიობებმა იციან ეგოისტობა, საბნის საკუთარი თავისკენ გადმოქაჩვა. ეგ არასწორია. როგორც ბატონმა გიზო ჟორდანიამ გვასწავლა, პირველი ამ პროფესიაში არის პარტნიორი: ამას ყოველთვის მიაქციეთ ყურადღება, ამის მიხედვით იარსებეთო. სცენაზეც, კინოშიც, ყველგან, პარტნიორი არის უმთავრესი. 

- ჯარედ ლეტოს ინტერვიუს კითხვისას გამახსენდა დავით გაბუნიას „თავისუფლების დღიური“, სადაც წერს, „ტროელი ქალების“ ტექსტზე მსახიობებთან ერთად ვმუშაობდითო. ჩემთვის ეს ნიშნავდა, რომ პირადად თქვენც გიწევდათ არქეოლოგობა და დეტექტივობა. 

- ეს თავისთავად. ჩემს თავზე ვთქვი, ზარმაცი ვარ-მეთქი, თორემ, როდესაც პროცესი იწყება და ერთად ვმუშაობთ, თავიდან ბოლომდე ჩაყვინთულები ვართ საქმეში. არც გამოგივა სხვანაირად დათა თავაძის და დათო გაბუნიას ხელში. დათას რეპეტიციებზე სხვანაირად არ ხდება. როცა „ტროელებისთვის“ კვლევა დავიწყეთ, ჩვენი მთავარი ამოცანა იყო, გვესაუბრა იმ ქალებთან, ვინც ომი პირადად გადაიტანა. სხვადასხვა უბანში დავდიოდით, კარზე ვაკაკუნებდით, ვეკითხებოდით, რაიმე შეხება თუ ჰქონდათ ომთან და, მათი სურვილის შემთხვევაში, ვესაუბრებოდით. აკრძალული გვქონდა, რომ ის, რასაც ვისმენდით, ჩვენთვის სენსიტიური გამხდარიყო. ამაზე ბევრი ვილაპარაკეთ და შევთანხმდით, რომ არ გვაქვს უფლება, ჩვენ გვტკიოდეს ის, რაც არ გამოგვივლია. არ გვქონდა პათეტიკის და თამაშის უფლება - ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით. ჩვენ, პირველ რიგში, მედიუმები უნდა ვყოფილიყავით იმ ქალებსა და მაყურებელს შორის. ეს ამბები ხაზგასმით ნეიტრალური უნდა ყოფილიყო, გადმოცემის თვალსაზრისით. ასეთ დროს იმპულსები კიდევ მეტად მოდის იმიტომ, რომ შენც მაყურებელი ხდები, შენი თხრობის პარალელურად. ამ სპექტაკლს აქვს თვისება, რომ ყოველთვის სხვადასხვანაირია, ყოველ ჯერზე ახალ ემოციას იწვევს.  

- თქვენს ერთ ციტატას შეგახსენებთ: „მინდა, რაც შეიძლება დიდხანს ვრჩებოდე საინტერესო ადამიანად ჩემს პროფესიაში. მინდა, საშუალება მქონდეს, რომ კიდევ და კიდევ გამოვცადო ჩემი თავი და, ადრე თუ გვიან, გავხდე მსახიობი.“ (2015) ამ ფრაზებთან დაკავშირებით, ორი კითხვა გამიჩნდა: როცა ადამიანს ისეთი პროფესია აქვს, რომ უხდება, კიდევ და კიდევ გამოცადოს/გადაამოწმოს საკუთარი თავი, ეს მას მუდმივ დაძაბულობაში ამყოფებს (ყველა პროფესია არ მოიცავს მარცხის მუდმივ საფრთხეს). თქვენ როგორ ებრძვით, როგორ ანეიტრალებთ ამ დამღლელ დაძაბულობას? 

- ამ დაძაბულობამ რაღაცნაირი განვითარება იპოვა, ჩემს შემთხვევაში. ადრე, შეიძლება ითქვას, ვერაფრითაც ვერ ვანეიტრალებდი. რადიკალური თინეიჯერული შემართება მქონდა, უფრო აგრესიული, უფრო მოკამათე და მოჩხუბარი ვიყავი. ახლაც ვარ, ალბათ. ტყუილი გამომივა, თუ ვიტყვი, რომ ხასიათის ეს თვისება საერთოდ აღარ მაქვს. მაგრამ, ასე აღმოჩნდა, რომ ჩემი შვილის დაბადების შემდეგ ბევრად ლმობიერი გავხდი საკუთარი ნერვული სისტემის მიმართ. ჩემს თავთან ვაღიარე ახალგაზრდული და ბავშვური შეცდომები. არ მჯერა, რომ ადამიანები არ იცვლებიან. პირიქით, მგონია, რომ იცვლებიან - ან უარესდებიან, ან უკეთესდებიან. მე უფრო დავდინჯდი, ასე ვიტყოდი. შეიძლება ვინმეს გაეცინოს, ამას რომ წაიკითხავს. არ ვგულისხმობ, რომ ძალიან დარბაისელი გავხდი. ჩემი ხასიათი, რა თქმა უნდა, შემრჩა. მაგრამ ისე მძაფრად აღარ ვრეაგირებ. თუმცა, ჩვენს პროფესიას თავისთავად ახლავს ეს 24 საათიანი დაძაბულობა. მით უმეტეს, კონკრეტულ სპექტაკლზე მუშაობის ან ფილმის გადაღების დროს. მაგრამ უცებ ხვდები, რომ ეს არის ყველაზე დიდი სიამოვნება, ადრენალინი... 

- საკუთარი თავის გადამოწმება არის ადრენალინი? 

- აბა რა?! ამის გარეშე უინტერესოა. მსახიობების ყველაზე დიდი და სევდიანი პრობლემა ის არის, რომ უცებ გაქვს პროცესი, მერე, მეორე მომენტში, საერთოდ არაფერი არ გაქვს. შემდეგ, ოთხი ათასი რაღაც ერთად გეყრება თავზე. გეგონება, ვიღაც გეთამაშება. მარტო მე არ მქონია ეგ გამოცდილება. ხანგრძლივი პაუზა გაქვს და მერე 50 წინადადებას შორის გიწევს არჩევანის გაკეთება. პაუზების დროს სულ ის დაძაბულობა, ის გადამოწმება გენატრება: „ახლა, ნეტავ, რაღაცაზე, თუნდაც, ცუდზე ვმუშაობდე.“ - მსახიობებს ხშირად უწევთ ამ ტექსტის გამეორება. დიახ, მუშაობის პროცესი ადრენალინი და სიამოვნებაა. ამ პაუზებს მირჩევნია, სულ სტრესში და გადარბენაზე ვიყო.

- თქვენთვის რას ნიშნავს ფრაზა, რომ „ადრე თუ გვიან, გავხდე მსახიობი“? 

- ეს ნიშნავს ახალგაზრდულ და იდეალისტურ დამოკიდებულებას პროფესიის მიმართ, როდესაც ვერ ბედავ, შენს თავს დაუძახო მსახიობი. იმიტომ, რომ ისეთი მსახიობები არსებობენ, - ისიც მსახიობი და შენც მსახიობი ვერ იქნებით. მერე ხვდები, რომ, მსახიობი  მაინც პროფესიის აღმნიშვნელი სიტყვაა, როგორც ინჟინერი, ბანკირი, მეეზოვე... უბრალოდ, ძალიან დიდი ვნება და სიყვარული სჭირდება ამ პროფესიას და თუ ოდნავ მაინც ნაკლებად გიყვარს, მაშინ, აბსოლუტურად უინტერესოა. პათეტიკურად კი ჟღერს, მაგრამ ეს პროფესია ცოტა თავდავიწყებით უნდა გიყვარდეს, მიჯაჭვული უნდა იყო მასზე, რომ რაღაც გამოვიდეს. ასე რომ, მსახიობი ვარ, სხვა რამე ნამდვილად არ ვარ. ამ იდეალისტურ შეხედულებებს მოვეშვი. თუმცა, მაქვს სურვილი, რომ ოდესმე ისეთი მსახიობი ვიყო, რომ ვინმეს ეამაყებოდეს... ან არავის... არ ვიცი.

„ვიღაცამ შეიძლება კი იცოდა, ვისი შვილთაშვილი ვარ (ბატონმა გიზომ ნამდვილად არ იცოდა), მაგრამ კინაღამ ჩავიჭერი.“ 

- თქვენ განსაკუთრებული წინაპრები გყავდათ - სერგო ზაქარიაძე და მიხეილ კალატოზიშვილი. ვერცერთს პირადად ვერ მოესწარით. მაგრამ ბავშვობიდან დღემდე იცვლებოდა თუ არა თქვენი დამოკიდებულება მათ მიმართ? 

- დიახ, თავისთავად. 

- რა მიმართულებით?

- როდესაც ცნობიერ ასაკში მივხვდი, ვისი შვილთაშვილი ვარ ან დედის მხრიდან, ან მამის მხრიდან, თავიდან ამის განცდა და სიამაყე სულ მქონდა. ეს ბავშვური მომენტი იყო. მაგრამ ახლა ზუსტად იგივე დამოკიდებულება მაქვს მეც, როგორიც თქვენ, როდესაც მოგწონთ, ან არ მოგწონთ სერგო ზაქარიაძე თუ მიხეილ კალატოზიშვილი. დიახ, მათი ოჯახის წევრი ვარ, ეს ბაბუური ისტორიები, ოჯახური ცხოვრების ყოველდღიურობა უფრო მეტად ვიცი. მაგრამ დღეს ასე ვაფასებ, რომ ერთი იყო ბრწყინვალე მსახიობი და მეორე იყო ბრწყინვალე რეჟისორი. სულ თავის მართლება მიწევს, ამას როცა ვამბობ: არ მიიღოთ ეს სუბიექტურად შეფასებად-მეთქი, იმიტომ, რომ არ ვარ ამ შემთხვევაში სუბიექტური. 

- ანუ თქვენს დიდ ბაბუებთან იდენტობის განცდა არ გაქვთ? 

- ვერ მაქვს იმიტომ, რომ, სამწუხაროდ, არ გამიმართლა და მათ არ ვიცნობდი. პირადი შეხება რომ მქონოდა, რა თქმა უნდა, მაშინ შეიძლება მეფიქრა, რომ სუბიექტური ვარ. ახლა კი მაყურებლად ვრჩები. დედაჩემს და დეიდაჩემს რომ ჰკითხოთ რამე სერგო ზაქარიაძეზე, პირველ რიგში, თავიანთი ბაბუა ახსენდებათ, რომელიც, თან, იციან, როგორი მსახიობი იყო. მამაჩემიც მიხეილ კალატოზიშვილზე ლაპარაკობდა, როგორც ბაბუაზე, მაგრამ ჩემთვის იყო რეჟისორი. 

- ტვირთად თუ განიცდიდით ამ მემკვიდრეობას, როდესაც გაიზარდეთ? 

- არ ვიცი, ვერ ვიტყვი. ნაწილობრივ, შეიძლება, იყო ტვირთი. ეს განცდა ქვეცნობიერში თუ არსებობს, ან სხვების მხრიდან - ჩემთან მიმართებაში. მაგრამ ყოველთვის ვცდილობდი, რომ  ამისთვის ყურადღება არ მიმექცია. თეატრალურ ინსტიტუტში ათასი მითქმა-მოთქმაა ხან ვისზე და ხან ვისზე: იმიტომ მოხვდა, რომ ის არის და ეს არის... პირადად მე ძლივს ჩავაბარე. გამოცდაზე ჩემი ჩაჭრა უნდოდათ. მუმუშა გაწერელიას, თეატრალურ რეჟისორს და შესანიშნავ პედაგოგს, არ მოვეწონე და ამბობდა, არ არის ეს გოგო მსახიობიო. აბსოლუტურად გასაგებია, იმიტომ, რომ გამოცდაზე კარგი მართლაც არ ვიყავი. მაგრამ გიზო ჟორდანიამ, პირიქით, დაიჟინა, მინდა, ჩემს ჯგუფში იყოს; დაგიმტკიცებ, რომ გამოვა ამისგან მსახიობიო. ძალიან ახლო მეგობრები იყვნენ და ბატონი გიზო ჯიბრში ჩაუდგა. ვიღაცამ შეიძლება კი იცოდა, ვისი შვილთაშვილი ვარ (ბატონმა გიზომ ნამდვილად არ იცოდა), მაგრამ კინაღამ ჩავიჭერი. 

- წინაპრების ამბავი იმ კუთხით მაინტერესებდა, რომ ადრეც გითქვამთ და დღესაც ახსენეთ - მორცხვი არ ვარ, მაგრამ კომპლექსები მაქვსო.  როცა ასე ღიად ლაპარაკობთ თქვენს კომპლექსებზე, კითხვა მიჩნდება - რატომ უნდა გქონდეთ კომპლექსები? ხომ არ დაგამძიმათ თქვენი ოჯახის ისტორიამ დედის და მამის მხრიდან? უფრო სწორად, ხომ არ გაგიჩინათ მეტისმეტი პასუხისმგებლობა ამ მემკვიდრეობამ? რას გულისხმობთ, როცა ამბობთ, ვებრძვი ჩემს კომპლექსებს, მაგრამ არაფერი გამომდისო?

- არა, პირიქით - გამომდის. თქვენ რომ თქვით, ღიად ლაპარაკობთო, ამაში არაფერი სახიფათო და საშიში არ არის. იმას კი არ ვამბობ, რომ მოსაწონი და საამაყოა. უბრალოდ, ნებისმიერი ადამიანი შედგება სხვადასხვა კომპლექსისგან. მე შეიძლება მეტი მქონდეს, ვიღაცას - ნაკლები. ადრე უფრო აგრესიული ვიყავი; როცა რაღაც არ მომწონდა, ან ჩემი თავით ვრჩებოდი უკმაყოფილო, ვიწყებდი ყეფას და ჩხუბს. მერე მივხვდი, რომ ეს ჩემი პრობლემაა - საკუთარი თავის რამე თუ არ მომწონს და ამის გამო ვჩხუბობ. ამაში არაფერი არც სამარცხვინოა, არც ცუდი და არც კარგი. უბრალოდ, ვამბობ, რომ კომპლექსები მაქვს. ნამდვილად არ მგონია, რომ ეს დიდ ბაბუებთან იყოს დაკავშირებული, - ჩემი პირადი კომპლექსებია. რა თქმა უნდა, სრულებით არ ვარ ამ ამბით აღფრთოვანებული. მაგრამ ყველას დახმარებით, ვისაც ვუყვარვარ, ვცდილობ, რომ გავუმკლავდე. მაგალითს მოგიტანთ.

- ერთი მხრივ, ამბობთ, პროფესიაში ძალიან გამიმართლა და კარგად მივდივარო, საწუწუნო არაფერი მაქვსო.

- ეს ვთქვი სადმე? ვაიმე...

- მეორე მხრივ, ამბობთ, გენეტიკას რამე როლი რომ ეთამაშა, მე მგონი, უფრო მეტს გავაკეთებდიო. ახლა, თქვენი ცხოვრების ამ ეტაპზე, უფრო საით იხრებით - კარგად მიდიხართ, თუ მიგაჩნიათ, რომ უკეთესად უნდა მიდიოდეთ? 

- რა თქმა უნდა მირჩევნია, იქით ვიხრებოდე, რომ უფრო კარგად უნდა მივდიოდე, მაგრამ ვერ მივდივარ. მე მგონი, ნებისმიერ პროფესიაში საჭიროა, რომ შენი თავის პირველი კრიტიკოსი შენ იყო. მე, მაგალითად, ვერავინ დამასწრებს, რომ შენიშვნა მომცეს, ჩემს თავთან დაკავშირებით. თუ საკუთარი თავით ვტკბები და თავიდან ბოლომდე კმაყოფილი ვარ, მე მგონი, ცოტა საზიზღარიც ვიქნები. ყოველ შემთხვევაში,  ადამიანებს თვითკმაყოფილებას რომ ვატყობ, მათთან ურთიერთობა დიდად არ მსიამოვნებს. შენი თავი უნდა გაზარდო და უკეთესი გახადო. მაგრამ ჩემს წარმატებას ან მარცხს გენეტიკას რომ უკავშირებენ ხოლმე, მეცინება. ბევრჯერ მომისმენია, „აი, ასეთი კარგი რომ არის, გენები ყვირის!“, ცუდად თუ რამე გამომივიდა, ამბობენ: „აი, ამ გენეტიკის პატრონს არ ეკადრება!“ ესე იგი, მე ჩემი პიროვნული შეცდომა ან წარმატება არ შეიძლება, რომ მქონდეს?! ნამდვილად არ ვინატრებდი სხვა ოჯახში დაბადებას. უბედნიერესი ვარ, რომ ამ ოჯახში გავჩნდი და ის დედა და მამა შემხვდა, ვინც მყავს. მაგრამ ცოტა სასაცილო იქნება ჩემი მხრიდან იმაზე ლაპარაკი, რომ ჩემი დიდი ბაბუებივით რამე გამიკეთებია. ნამეტანი გადაჭარბებული თვითშეფასება უნდა მქონდეს (იცინის). 

- მინდა, თქვენს პატარა გოგონას დავუბრუნდეთ. თქვენ თქვით, რომ მისი დაბადების შემდეგ საკუთარი ნერვული სისტემის დაზოგვა დაიწყეთ. 

- და იუმორი გამიჩნდა. ახლა ბევრად უკეთესი იუმორის გრძნობა მაქვს.

- ბავშვის დაბადებამ შეცვალა თუ არა თქვენი სამსახიობო ენერგია? 

- ეგ არ ვიცი. ამაზე მიფიქრია. ეგებ, უფრო მომაკლდა-მეთქი, ვფიქრობდი. პასუხი იმიტომ არ მაქვს, რომ ვერ მოვასწარი ბოლომდე ამ საკითხზე დაკვირვება. სამი წლის არის ჯერ და ჩემს თავს გვერდიდან ასე ღრმად არ დავკვირვებივარ, რომ ზუსტად ვიცოდე, ბავშვთან მიმართებაში, ჩემი დამოკიდებულება პროფესიის მიმართ როგორ შეიცვალა. ვერ ვიტყვი, რომ ნაკლებად მონდომებული ვარ, ან ნაკლებად მიყვარს ჩემი პროფესია. აბსოლუტურად არა. კირას გამო, საერთოდ, სამყარო რომ შეიცვალა და ყველაფერი გადატრიალდა, ეგ ვიცი. მე როგორ შევიცვალე სამყაროს მიმართ, ამაზე ჩემი მეგობრების და ახლობლების აზრი შემიძლია გითხრათ. ხშირად მეუბნებიან - რაც ბავშვი გაგიჩნდა, ბევრად უფრო მშვიდი გახდიო. მეც ვგრძნობ, რომ ენერგიას უაზროდ აღარ ვხარჯავ აგრესიაზე.

„ეს არის არსებობა და არა მშვიდად ცხოვრება.“

- თეატრი ერთ-ერთი ის სფეროა, რომელიც პანდემიით ყველაზე მეტად დაზარალდა. რეპეტიციის და სპექტაკლის გარეშე მსახიობი სრულიად უქმად რჩება. არისტოტელე ამბობდა, მთავარი კითხვა ის არის, ადამიანი როგორ იყენებს თავის მოცალეობასო. იძულებით უსაქმობას, ალბათ, არ გულისხმობდა, მაგრამ მაინც: თქვენ როგორ უპასუხებთ არისტოტელეს მთავარ კითხვას - როგორ გამოიყენეთ თქვენი ხანგრძლივი მოცალეობა?

- ჩემით ცოტა უკმაყოფილო იქნებოდა არისტოტელე. პატარა სასოწარკვეთა მქონდა, შეიძლება ასე ითქვას. „ვაიმე, დამთავრდა ყველაფერი! რა გვეშველება?!“ - ამან იმდენად წამიღო, რომ პირველი ჩაკეტვის პერიოდში თავიდან ბოლომდე ინფორმაციულ ნაკადში გადავვარდი. ყველაფერს ვკითხულობდი - ყველა ქვეყნისას და ყველა კუთხე-კუნჭულისას, სამედიცინოსაც და პოლიტიკურსაც. მეორე ჩაკეტვის პერიოდში ნიჰილისტური დამოკიდებულება გამიჩნდა ყველაფრის მიმართ. ამასობაში, გამომეპარა, რომ შეიძლებოდა, ეს დრო ჩემს თავზე სამუშაოდ გამომეყენებინა. მაგრამ ადამიანი ძალიან მსხვრევადი არსებაა. გარემოებებმა ისე შეიძლება შენზე იმოქმედოს, რომ აღარაფრის თავი აღარ გქონდეს. ამის უფლებაც აქვს ადამიანს. უბრალოდ, ცოტა ზედმეტი მომივიდა და ახლა ვცდილობ, თავიდან ავაწყო ჩემი თავი. მნიშვნელოვანია, რომ დინება თუ წყდება, იქვე დარჩე და დინების გაგრძელებას დაელოდო. ჩემს თავში ესეც აღმოვაჩინე, რომ პროცესის ადამიანი ვარ, პროცესს მივყვები. ოღონდ, ბოლომდე ვიხარჯები. ჩემს თავთან მუშაობის კულტურა კი ვერ გამოვიმუშავე. თუმცა, ვცდილობ, რომ უფრო მეტად გავიმდიდრო  თავი. 

- იოზეფ პიპერი იყო გერმანელი ფილოსოფოსი, რომელმაც მეოცე საუკუნის ორმოციან წლებში დაწერა წიგნი, სადაც ამტკიცებდა, რომ კულტურა მოცალეობის, უქმად ყოფნის პროდუქტია. ამ მხრივ, ჩემთვის საინტერესოა ნებისმიერი ადამიანი, რომელმაც პანდემიურ ჩაკეტილობაში შეძლო, საკუთარი კულტურისთვის რაღაც მიემატებინა. 

- კიდევ გააჩნია, რომელ ქვეყანაში ცხოვრობ. ვიღაცას აქვს იმის ფუფუნება, რომ პანდემიისას სახლში დაჯდეს, ამით სხვებიც დაიცვას და თვითონაც მოდუნდეს, დაისვენოს. შეიძლება, სკანდინავიის რომელიმე ქვეყანაში ეს გამოგივიდეს. მაგრამ საქართველოში, როდესაც იცი, რომ შენი კოლეგები ლუკმაპურის გარეშე დარჩნენ და არავის ისინი არ გახსენებია, თანაც, ეს ხალხი კითხვებსაც სვამდა, არავის ჯიბრში არ უდგებოდა, გარეთ არ გამორბოდა პროტესტით. უბრალოდ, გამუდმებით ითხოვდნენ, მოგვაქციეთ ყურადღება, ჩვენც ვარსებობთ, ჩვენც გვაქვს უფლება, რომ რაღაცაზე მაინც პრეტენზია გვქონდესო. პრივილეგიებს არ გულისხმობდნენ. თქვენ, ალბათ, კარგად იცით, ამ სფეროს წარმომადგენლებს ნორმალურ დროსაც, არა პანდემიის დროს, რა პირობებში და როგორ უწევთ არსებობა. ეს არის არსებობა და არა მშვიდად ცხოვრება. ამანაც იმოქმედა ჩემზე. მე სახელმწიფო თეატრშიც ვარ და რაღაც კონკრეტული შემოსავალი მრჩებოდა. ამ დროს ფიქრობ, რომ, კიდევ კარგი, ეს მაინც მაქვს. ჩემი მეგობრები, რომლებიც თავდავიწყებით არიან შეყვარებულები თავის პროფესიაზე - რეჟისორი იქნება, მხატვარი, კომპოზიტორი თუ მსახიობი, არ აქვს მნიშვნელობა - ეს ადამიანები დარჩნენ არაფრით. პროფესია რომ გიყვარს და გინდა, რომ ეს აკეთო; და შენი საქმე რომ არასდროს გაძლევს იმის საშუალებას, რომ მის ხარჯზე იარსებო... როცა პროფესიას იცვლი, ხდები კურიერი, ან ბანკის თანამშრომელი და ოთხასჯერ მეტი ანაზღაურება რომ გაქვს იქ, ყველგან, ვიდრე შენს პროფესიაში.

- საზოგადოების პასუხისმგებლობაც არის, რომ მისთვის ერთ-ერთი ყველაზე საამაყო პროფესიის ადამიანები გაჭირვების ზღვარზე არ ცხოვრობდნენ. ალბათ, ბევრს ვერც წარმოუდგენია, მსახიობებს რა პრობლემები აქვთ.

- ხშირად მომისმენია, რომ უფრო დამოუკიდებლები უნდა გავხდეთ. უნდა გავხდეთ, მაგრამ არ არსებობს არანაირი ბერკეტი, რომ ბიზნესის სექტორი დააინტერესო. ბიზნესმენები არ ითვალისწინებენ, რომ შეიძლება, ეს სფერო კომერციულადაც გამოიყენო.

- ქველმოქმედებას კი კანონმდებლობა არ უწყობს ხელს. 

- ამიტომ ვამბობ - დიდი პრობლემაა და არა ლოკალური, რომ რაღაც კონკრეტულს ეჭიდაო. რა თქმა უნდა, კანონები უნდა შეიცვალოს. დიდი თემაა და ბევრი რამის თქმა შემიძლია ამის შესახებ, მაგრამ შორს წაგვიყვანს. 

- რა გიყვებათ ყველაზე მეტს ადამიანის პიროვნულ ნიშნებზე? 

- თვითირონია და იუმორი, ალბათ. არ მგონია, რომ მე შევეწყო ადამიანს, რომელსაც იუმორის გრძნობა და თვითირონიის უნარი არ გააჩნია.

„რაღაც მინდა, ცხოვრების განმავლობაში მაღიზიანებდეს და ეს იყოს ჩემთვის გარანტია, რომ რამე უარესი არ მოხდება.“

- რა გამოგიცდიათ ისეთი, რაც მეტისმეტად კარგი იყო იმისთვის, რომ სიმართლე ყოფილიყო, მაგრამ სწორედაც რომ იყო სიმართლე?

- ამას სხვანაირად ვუყურებ. მგონია, რომ ყოველდღიურობაში არის ბევრი ძალიან კარგი რამ, მაგრამ ამას აღარ ვაფასებთ. პირველად ვამბობ სახალხოდ და არც ვიცი, რატომ მომინდა ამის თქმა. მამაჩემს ეხება და არ მიყვარს ამ თემაზე ლაპარაკი. მაგრამ სულ ვფიქრობ იმ ფრაზებზე, რაც მითხრა, როცა ბოლო პერიოდში ვნახე. თან, ბევრჯერ გამიმეორა და, იმის შემდეგ, სულ ამ კუთხით ვაკვირდები ყოველდღიურობას. იმდენად ყველაფერი კარგად გვაქვს, იმდენად ყველაფერი კარგად მიდის და ბედნიერი ვარ, რომ მეშინიაო - მითხრა. ეს რომ მითხრა, დაახლოებით ერთ თვეში გარდაიცვალა. და მართლაც, ძალიან ბედნიერი იყო ბოლო პერიოდში, ყველა მხრივ. ყველანი კარგად ხართ ჩემი შვილებიო, ყველა რაღაცნაირად გაბრწყინებული და გაღიმებულები დადიხართო; ყველას ან ახალი სიყვარული გაქვთ ცხოვრებაში, ან აღმოჩენებიო; ყველაფერი კარგად არისო... მართლა ყველაფერი კარგად მისდიოდა და უცებ - აღარ იყო. არ ვლაპარაკობ ხოლმე ამ თემაზე. იმდენად ინტიმურია, რომ ჩემთვის ვინახავ. მაგრამ ეს ფრაზა, რაც მითხრა, ძალიან მნიშვნელოვანი გახდა ჩემთვის. ცოტა ვბრაზდები ხოლმე, რატომ მითხრა-მეთქი. თითქოს, ყველაფერი რომ კარგად მიდის, ჩემი ოჯახის წევრები რომ ჯანმრთელად არიან, თუნდაც, თავისი პატარა პრობლემებით, სირთულეებით და საწყენი თუ სევდიანი მომენტებით, - როგორც კი ამაზე დავფიქრდები, რაღაც ცუდი ხდება. 

- და კარგად ყოფნა შიშს ბადებს, არა? 

- დიახ, ძალიან სახიფათო რამ არის. ოცი წლიდან სულ ამაზე ვფიქრობ. რაღაც მაინც მინდა ხოლმე, რომ არ ვარგოდეს. რაღაც მინდა, ცხოვრების განმავლობაში მაღიზიანებდეს და ეს იყოს ჩემთვის გარანტია, რომ რამე უარესი არ მოხდება. 

- რომ გადაგეწყვიტათ, საკუთარი თავისთვის რაიმე სასიამოვნო გაგეკეთებინათ, რა იქნებოდა?

- ახლა, ამ პერიოდში, ჩემს თავს დიდი სიამოვნებით ვუყიდდი საუკეთესო თხილამურებს, კომბინეზონს, ჯოხებს, ჩაფხუტს... მთელ სათხილამურო აღჭურვილობას. წავიდოდი მთებში და იმდენს ვისრიალებდი, სანამ ცუდად არ გავხდებოდი... ცოტა მატერიალურია, მაგრამ ამაზე კარგს ჩემს თავს დღეისათვის ვერაფერს გავუკეთებდი. 

- რას გაძლევთ სრიალი?

- მსახიობობამდე მინდოდა, რომ პროფესიონალი მოთხილამურე ვყოფილიყავი, ოლიმპიური ჩემპიონი.   ლამის გუდაურში ვცხოვრობდი. დედაჩემი მეუბნებოდა, ტვინი გაგიშტერდა, მარტო ამაზე ფიქრობო. მერე, ერთ დღესაც, პროფესიონალი მოთხილამურეობის ინტერესი დავკარგე და უცებ გამახსენდა, რომ ყოველთვის მაინც მსახიობობა მინდოდა. აი, სად გამოჩნდა ოჯახური გავლენა! (იცინის) 

- დიდი მადლობა საინტერესო, გულწრფელი ინტერვიუსთვის. საუბარს დავასრულებთ თქვენი კომენტარით ცნობილი ადამიანების ორ გამონათქვამზე. პირველი ციტატის ავტორია ამერიკელი ფილოსოფოსი ჯორჯ სანტაიანა (1863-1952): „ოჯახი ბუნების ერთ-ერთი შედევრია.“

- ვისთვის - როგორ! ვიღაცას უნდა ოჯახი, ვიღაცას მარტო ცხოვრება ურჩევნია. კარგი, ბედნიერი ოჯახი, რა თქმა უნდა, შედევრია. არსებობენ მარტოხელა ადამიანები და ისინიც შედევრები არიან. იძულებითი არაფერი არ ვარგა, თუნდაც, საზოგადოება გკარნახობდეს, რომ აუცილებლად უნდა დაოჯახდე. გულით რაც გიხარია და თავს ბედნიერად რაც გაგრძნობინებს - ეგ არის, ჩემი აზრით, შედევრი! 

- მეორე ციტატა ეკუთვნის რუს პოეტს მარინა ცვეტაევას (1892-1941): „ცხოვრებასთან დიალოგში მნიშვნელოვანია არა მისი შეკითხვა, არამედ, ჩვენი პასუხი.“

- ძალიან ვეთანხმები. იმიტომ, რომ სიცოცხლეა თვითონ შეკითხვა. შენ შენი ცხოვრებით რას უპასუხებ, ამას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს. მე მჯერა ენერგიის და მგონია, რომ ცხოვრების განმავლობაში რა ენერგიასაც გასცემ, ის გიბრუნდება. ჩვენი პირადი ცხოვრება, ჩვენი არსებობა ან მოღვაწეობა, თუნდაც, კონკრეტულ სფეროში, თუნდაც, ზოგადად, დედამიწაზე - არის ჩვენი პირადი პასუხისმგებლობა და ჩვენი პასუხი ცხოვრებასთან დიალოგში. 
 

ფოტომასალა: ირაკლი გედენიძე